กรณียเมตตสูตร คือ พระสูตรที่ว่าด้วยเรื่องการปฏิบัติตนเพื่อเจริญเมตตาธรรม ประกอบด้วยคาถาตามแบบฉันทลักษณ์ภาษาบาลีโบราณ จำนวน 10 บท โดยเป็นปิฎกปรากฏในขุททกปาฐะของพระสุตตันตปิฎก ชาวพุทธเชื่อว่าการสวดมนต์บทกรณียเมตตสูตร จะช่วยคุ้มกันภัยอันตราย เทวดารักษาคุ้มครอง และศัตรูที่คิดร้ายก็จะกลายเป็นมิตร
ประวัติของบทสวดกรณียเมตตสูตร
กรณียเมตตสูตร บางครั้งจะเรียกว่า "เมตตสูตร" เดิมทีเป็นบทสวดให้พระภิกษุทั้งหลายร่วมกันเจริญเมตตา ไม่เบียดเบียนซึ่งกันและกัน และเป็นมิตรต่อสรรพสัตว์ทั้งหลาย พระสูตรกรณียเมตตสูตรมีประวัติความเป็นมาตั้งแต่สมัยพุทธกาล ในครั้งนั้นพระพุทธเจ้าได้สอนพระกรรมฐานแก่พระภิกษุราว 500 รูปในป่า หลังจากได้เรียนรู้พระภิกษุก็แยกย้ายกันไปเจริญกรรมฐานตามใต้ต้นไม้ภายในป่าหิมวันต์
รุกขเทวดาที่สถิตอยู่ตามต้นไม้ ก็ไม่สามารถอาศัยอยู่ได้ เนื่องจากภิกษุจำนวนมากมานั่งบำเพ็ญเพียร โดยทางฝ่ายรุกขเทวดาคิดว่าภิกษุเหล่านี้ต้องนั่งสมาธิเป็นเวลานาน ทำให้พวกตนลำบาก จึงรวมตัวกันหลอกหลอนพระภิกษุ ด้วยการจำแลงกายให้น่ากลัวเพื่อขับไล่พระภิกษุ มาทั้งรูปและกลิ่นที่ไม่เจริญใจ
เหล่าภิกษุถูกรบกวนอย่างหนักจนหาความสงบไม่ได้ จึงพากันเดินทางไปเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า พระองค์จึงตรัสพระคาถากรณียเมตตสูตร ให้พระภิกษุกลับไปเจริญพระกรรมฐานตามเดิม พร้อมกับสวดพระคาถาบทนี้เพื่อเจริญเมตตาให้แก่รุกขเทวดา รวมถึงมารผจญทั้งหลาย เมื่อรุกขเทวดาได้รับฟังกรณียเมตตสูตร ก็มีจิตใจที่อ่อนโยน ร่วมอนุโมทนา และคุ้มครองภัยให้เหล่าภิกษุทั้งหลายสามารถบรรลุพระกรรมฐานได้
กรณียเมตตสูตร บทสวด และคำแปล
- กะระณียะมัตถะกุสะเลนะ ยันตัง สันตัง ปะทัง อะภิสะเมจจะ สักโก อุชู จะ สุหุชู จะ สุวะโจ จัสสะ มุทุ อะนะติมานี สันตุสสะโก จะ สุภะโร จะ อัปปะกิจโจ จะ สัลละหุกะวุตติ สันตินทริโย จะ นิปะโก จะ อัปปะคัพโภ กุเลสุ อะนะนุคิทโธ นะ จะ ขุททัง สะมาจะเร กิญจิ เยนะ วิญญู ปะเร อุปะวะเทยยุง สุขิโน วา เขมิโน โหตุ สัพเพ สัตตา ภะวันตุ สุขิตัตตา เย เกจิ ปาณะภูตัตถิ ตะสา วา ถาวะรา วา อะนะวะเสสา ทีฆา วา เย มะหันตา วา มัชฌิยา รัสสะกา อะณุกะถูลา ทิฏฐา วา เย จะ อะทิฏฐา เย จะ ทูเร วะสันติ อะวิทูเร ภูตา วา สัมภะเวสี วา สัพเพ สัตตา ภะวันตุ สุขิตัตตา นะ ปะโร ปะรัง นิกุพเพถะ นาติมัญเญถะ กัตถะจิ นัง กิญจิ พยาโรสะนา ปะฏีฆะสัญญา นาญญะมัญญัสสะ ทุกขะมิจเฉยยะ มาตา ยะถา นิยัง ปุตตัง อายุสา เอกะปุตตะมะนุรักเข เอวัมปิ สัพพะภุเตสุ มานะสัมภาวะเย อะปะริมาณัง
- เมตตัญจะ สัพพะโลกัสมิง มานะสัมภาวะเย อะปะริมาณัง อุทธัง อะโธ จะ ติริยัญจะ อะสัมพาธัง อะเวรัง อะสะปัตตัง ติฏฐัญจะรัง นิสินโน วา สะยาโน วา ยาวะตัสสะ วิคะตะมิทโธ เอตัง สะติง อะธิฏเฐยยะ พรัหมะเมตัง วิหารัง อิธะมาหุ ทิฏฐิญจะ อะนุปะคัมมะ สีละวา ทัสสะเนนะ สัมปันโน กาเมสุ วิเนยยะ เคธัง นะ หิ ชาตุ คัพภะเสยยัง ปุนะเรตีติ
กรณียเมตตสูตร แปลว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสพระคาถาบทนี้แก่ภิกษุทั้งหลายว่า ผู้ฉลาดที่หวังบรรลุธรรม ควรมีความเพียร เป็นผู้อาจหาญ ซื่อตรง เคร่งครัด ว่าง่าย อ่อนโยน และไม่เย่อหยิ่ง ควรเป็นผู้สันโดษ เลี้ยงง่าย มีปัญญารักษาตน ไม่คะนอง ไม่ยึดติดในตระกูลทั้งหลาย ไม่ควรประพฤติความเสียหายใดๆ ที่จะเป็นเหตุให้ผู้อื่นตำหนิเอาได้
ควรแผ่เมตตาให้สรรพสัตว์ทั้งหลาย ไม่ว่าจะมีรูปกายหรือขนาดกายเช่นไร ก็ให้มีแต่ความสุข ไม่ว่าจะเป็นเหล่าสัตว์ที่อยู่ใกล้หรืออยู่ไกล ภูตผีหรือสัมภเวสีทั้งหลาย ขอให้สัตว์เหล่านั้นเป็นสุขเถิด ไม่ควรข่มเหง และไม่ควรดูหมิ่นกันในทุกโอกาส ไม่ปรารถนาทุกข์แก่กัน ไม่โกรธ ไม่แค้น ควรแผ่เมตตาจิตอย่างไม่มีประมาณ ไม่มีเวร ไม่มีศัตรู ไปยังสรรพสัตว์ทั้งหลาย ให้เหมือนมารดาที่เฝ้าถนอมบุตรด้วยชีวิต
ผู้แผ่เมตตาก็ควรครองสติไว้ตลอดเวลา อยู่ด้วยเมตตา อยู่ด้วยพรหมวิหาร ไม่ยึดถือทิฏฐิ มีศีล ถึงพร้อมด้วยทัสสนะ กําจัดความยินดีในกามคุณได้แล้ว ก็จะไม่เกิดในครรภ์อีกต่อไป
อานิสงส์ของการสวดกรณียเมตตสูตร
เนื่องจากบทสวดกรณียเมตตสูตร ค่อนข้างยาว ไม่มีแบบย่อ ผู้ที่จะสวดภาวนาจะต้องมีจิตใจที่แน่วแน่มั่นคง เมื่อสวดแล้วจะเป็นการเจริญสติสมาธิไปในตัว เชื่อว่าผู้ที่สวดเป็นประจำจะเป็นที่รักของเหล่าเทวดา ได้รับการดูแลคุ้มครองภัย ผู้คนรักใคร่ มีใบหน้าผ่องใส นอนหลับสนิท ไม่ฝันร้าย ชีวิตพบเจอแต่สิ่งที่เป็นมงคล
ทั้งนี้ เมื่อครั้งที่เกิดเหตุการณ์โค้ชและนักฟุตบอลทีมหมูป่าอะคาเดมี 13 ชีวิต ติดอยู่ในถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน จ.เชียงราย เมื่อปี 2561 สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เคยเชิญชวนให้คนไทยร่วมกันสวดกรณียเมตตสูตร พร้อมทั้งศึกษาความหมายของพระสูตรบทนี้ให้กระจ่าง เพื่อส่งกำลังใจและเมตตาธรรมไปยังทุกชีวิตที่อยู่ในเหตุการณ์ครั้งนั้น
หากใครเคยชมซีรีย์จีนหรือเคยร่วมงานศพที่มีการจัดพิธีกงเต๊กอาจจะคุ้นเคยกับเครื่องแต่งกายของลูกหลานภายในงานพิธีกงเต๊กกันมาบ้างใช่ไหมล่ะคะ? แน่นอนว่าหลายคนอาจสงสัยว่าทำไมลูกและหลานแต่ละคนแต่งกายแตกต่างกัน บางคนแต่งแบบหนึ่ง แต่บางคนแต่งอีกแบบหนึ่ง วันนี้เลอหรีดจะมาไขข้อสงสัยเกี่ยวกับเรื่องนี้กันค่ะ
เครื่องแต่งกายของลูกหลานภายในงานพิธีกงเต๊กจะมีความแตกต่างกันในแต่ละแบบค่ะ โดยผู้ที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับผู้ล่วงลับ อย่างเช่น ลูกชาย ลูกสาว และลูกสะใภ้ จะสวมชุดที่ตัดเย็บด้วยผ้าดิบไว้ข้างในแล้วคลุมทับด้วยชุดที่ตัดเย็บด้วยผ้าปอหรือผ้ากระสอบ หรือเรียกอีกอย่างว่า “หมั่วซา” ค่ะ ซึ่งสาเหตุที่ต้องสวมชุดผ้าดิบก็เพราะคนจีนถือว่าผ้าดิบเป็นผ้าที่มีเนื้อบริสุทธิ์เปรียบได้กับความรักอันบริสุทธิ์ที่บุพการีมีต่อลูกหลาน ส่วนชุดกระสอบนั้น คนจีนเชื่อว่าใส่ไว้เพื่อป้องกันวิญญาณระหว่างทำพิธีเดินข้ามสะพานไปส่งดวงวิญญาณนั่นเองค่ะ แต่ถ้าหากเป็นลูกเขยและหลานจะสวมชุดเสื้อผ้าสีขาว และหมวกที่มีสีหรือสัญลักษณ์ต่าง ๆ เกี่ยวข้องกับผู้ล่วงลับค่ะ สำหรับการแต่งกายของลูกหลานภายในงานพิธีกงเต๊กนั้นมีรายละเอียดย่อย ๆ ดังนี้คือ…
Credit by: //www.sirinanmongkol.com/2019/10/01/ชุดผ้าดิบธรรมเนียมการแ/
1. ลูกชาย
หมายถึงลูกชายทั้งหมดของผู้ล่วงลับ ทั้งนี้จะรวมไปถึง “ตั่วซุง” หรือหลานชายคนแรกที่เกิดจากลูกชายคนโต ซึ่งคนจีนถือว่า “ตั่วซุง” นี้เป็นลูกชายคนสุดท้องของผู้ล่วงลับด้วยเช่นกันค่ะ สำหรับเครื่องแต่งกายของลูกชายในพิธีกงเต๊กนั้น ลูกชายจะสวมชุดผ้าดิบไว้ข้างในแล้วคลุมทับด้วยชุดกระสอบ อันประกอบไปด้วยเสื้อ, หมวกทรงสูง หากลูกชายคนใดที่แต่งงานแล้วจะมีผ้าสี่เหลี่ยมเล็กสีขาวติดไว้ที่หมวก ส่วนคนใดที่ยังไม่ได้แต่งงานจะเป็นผ้าสี่เหลี่ยมผืนเล็กสีแดง, เชือกคาดเอวที่มีถุงผ้าเล็ก ๆ ห้อยไว้ และไม้ไผ่เสียบไว้ที่เอว ซึ่งไม้ไผ่เปรียบเสมือนคบเพลิงที่ใช้สำหรับส่องทางและป้องกันอันตรายขณะเดินทางไปฝังศพ ณ ฮวงซุ้ยค่ะ
Credit by: //www.sirinanmongkol.com/2019/10/01/ชุดผ้าดิบธรรมเนียมการแ/
2. ลูกสาวที่แต่งงานแล้วและลูกสะใภ้
เครื่องแต่งกายของลูกสาวที่แต่งงานแล้วและลูกสะใภ้ภายในงานพิธีกงเต๊กจะมีความคล้ายคลึงกันก็คือด้านในสวมชุดผ้าดิบแล้วคลุมด้วยชุดกระสอบค่ะ ซึ่งชุดกระสอบสำหรับลูกสาวที่แต่งงานแล้วและลูกสะใภ้ประกอบไปด้วยเสื้อ, กระโปรง, หมวกสามเหลี่ยมยาวจนถึงหลังและมีผ้าสีขาวผืนเล็กติดไว้ที่หมวก และเชือกคาดเอวที่มีถุงผ้าห้อยไว้ค่ะ ในกรณีที่ตั้งครรภ์อยู่จะไม่ใช้เชือกคาดเอวค่ะ แต่จะผูกถุงเล็ก ๆ ไว้ที่ด้านขวาของชุดกระสอบบริเวณเอวแทน
3. ลูกสาวที่ยังไม่ได้แต่งงาน
ในกรณีที่ลูกสาวของผู้ล่วงลับยังไม่ได้แต่งงานจะแต่งกายคล้ายกับลูกสาวที่แต่งงานและลูกสะใภ้ เพียงแต่จะไม่สวมกระโปรงผ้ากระสอบและมีผ้าสี่เหลี่ยมผืนเล็กสีแดงติดไว้ที่หมวกค่ะ
Credit by: //johjaionline.com/opinion/เรื่องเล่าจากอากง-ตอนส่งท้าย/
4. ลูกเขย
ในพิธีกงเต๊กนั้น ลูกเขยของผู้ล่วงลับจะแต่งกายด้วยชุดเสื้อผ้าสีขาว โดยมีผ้าผืนยาวสีขาวสำหรับพันรอบเอวและเหน็บชายผ้าทั้งสองข้างไว้ข้างเอว คล้ายกับชุดในซีรีย์จีนค่ะ ส่วนหมวกที่ใช้นั้นจะเหมือนลูกชาย เพียงแต่เป็นสีขาวค่ะ
Credit by: //www.sirinanmongkol.com/2019/10/01/ชุดผ้าดิบธรรมเนียมการแ/
5. หลานและเหลน
สำหรับเครื่องแต่งกายของลูกหลานในพิธีกงเต๊กนั้น ทั้งหลานและเหลนจะสวมชุดเสื้อผ้าสีขาวเหมือนกัน แต่แตกต่างกันแค่สีหมวกค่ะ ซึ่งสีหมวกของหลานและเหลนจะมีความแตกต่างกันดังนี้คือ…
– “หลานใน” หรือลูกของลูกชาย จะเป็นหมวกสีขาว ส่วน “หลานนอก” หรือลูกของลูกสาว จะเป็นหมวกสีน้ำเงิน สำหรับหลานคนใดที่ยังไม่ได้แต่งงานจะมีผ้าสี่เหลี่ยมสีแดงผืนเล็กติดอยู่ แต่หากแต่งงานแล้วจะมีผ้าสี่เหลี่ยมสีขาวผืนเล็กติดอยู่ค่ะ
– “เหลนใน” หรือหลานของลูกชาย จะเป็นหมวกสีฟ้า แต่หากเป็น “เหลนนอก” หรือหลานของลูกสาว จะเป็นหมวกสีชมพูค่ะ หรือในกรณีที่เป็นลูกของหลานในชาย จะเป็นหมวกสีเขียว ส่วนลูกของหลานนอกชายจะเป็นหมวกสีเหลืองค่ะ
6. ญาติของผู้ตาย
ส่วนญาติคนอื่น ๆ ของผู้ล่วงลับในพิธีกงเต๊กนั้นจะแต่งกายแตกต่างกันค่ะ คือ พี่น้องของผู้ล่วงลับจะแต่งกายด้วยเสื้อสีขาวหรือสีดำที่ผูกเอวด้วยสายผ้าสีขาว ในขณะที่หลานชาย (นอก) ของลูกสาวกับหลานสาวที่เรียกผู้ล่วงลับว่า “น้า” จะแต่งกายเหมือนกันด้วยการสวมเสื้อสีขาวหรือดำ โดยใช้สายผ้าสีขาวผูกเอวและมีสายสีแดงรัดอยู่นั่นเองค่ะ
เห็นไหมคะว่าเครื่องแต่งกายของลูกหลานภายในงานพิธีกงเต๊กมีรายละเอียดปลีกย่อยที่แตกต่างกันตามลำดับเครือญาติ แต่ไม่ว่าเครื่องแต่งกายในพิธีจะแตกต่างกันอย่างไร สิ่งหนึ่งที่ทุกคนมีเหมือนกันก็คือการแสดงออกถึงความกตัญญูและความเคารพต่อผู้ล่วงลับนั่นเองค่ะ แล้วคราวหน้าเลอหรีดจะมาให้ความรู้เกี่ยวกับ “ลำดับขั้นตอนและการปฏิบัติในการประกอบพิธีกงเต๊ก” กันต่อค่ะ