ค าใช จ ายในการเร ยนแพทย ม.มห ดล ศ ร ราช

Contentsกองบรรณาธิการ ทปี่ รึกษา อธิการบดมี หาวทิ ยาลัยมหิดล าพแพทย์หญงิ มนสั วี จรดล ผอู้ ำ�นวยการศนู ยก์ ารแพทย์กาญจนาภิเษก เวชศาสตร์ฟ้ืนฟู รองผอู้ ำ�นวยการศนู ยก์ ารแพทย์กาญจนาภเิ ษก คุยกับผู้อำำนวยการHA เฮฮา ในโรงพยาบาลนายแพทยต์ ะวัน อนิ ทิยนราวุธ ผชู้ ่วยผอู้ �ำ นวยการศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก การแพทย์ทางเ ืลอกนายแพทยม์ าโนช รตั นสมปตั ตกิ ลุ ผอู้ ำ�นวยการโรงพยาบาลทนั ตกรรมมหาจกั รีสริ นิ ธรแพทย์หญงิ เยาวภา ฉันทไกรวฒั น์ ประสานงานกลางแพทยห์ ญิงอัมพร กรอบทอง งานสื่อสารองคก์ รทันตแพทยห์ ญิงมณฑา เลาหศรีสกุล ออกแบบรปู เล่มเภสัชกรหญงิ สริ ิกานต์ วรชยั ยทุ ธ งานโสตทศั นปู กรณ์นางสวุ รรณา สานศุ ิษย์นางสุนันทา ต้งั ปนธิ านดี โภชนาการเพื่อสุขภ R2Rนางชตุ มิ า นิตสิ งิ ห์นายประวิทย์ ศรตี ่างวงศ์นายสชุ นิ ชาวนานายภทั รพงศ์ สุดสาครนายวชิ ติ จันทร์เสนนางธริ าลักษณ์ พิทกั ษ์นางสาววิภาวรรณ อินต๊ะสินนางสาวกชกร วรรณนติ ย์นางสาวปญุ ญศิ า ชณุ หวฒุ ิยานนท์ การแพทย์เพื่อสุขภาพ ฟ่ืองเร่ืองยา ส่ิงดีดีที่GJ คุยเ ์การแพทย์ฯGJ E-Magazine มูลนิธิศูนย คยุ กับผ้อู ำำนวยการ ในวาระครบรอบ 10 ปขี องศูนยก์ ารแพทยก์ าญจนาภิเษก คณะแพทยศาสตร์ศริ ิราช พยาบาล มหาวิทยาลยั มหิดลในวนั ท่ี 4 มกราคม 2561 นี้ ผม รองศาสตราจารย์ นายแพทย์ ธีระ กลลดาเรืองไกร ผอู้ ำ�นวยการศนู ย์การแพทย์ มีความยินดที จี่ ะได้มาคุยกบั ทุกท่านถงึ ความ เปน็ มาและสิ่งท่ีจะเกิดข้ึนในอนาคตของศนู ยก์ ารแพทยแ์ ห่งนี้ครับ ในการกำ�เนิดศนู ย์การแพทยก์ าญจนาภเิ ษกเมอ่ื 10 ปีทแ่ี ลว้ มา มกี ารด�ำ เนนิ การ ร่วมมอื ระหว่าง ศนู ยก์ ารแพทยก์ าญจนาภเิ ษก สงั กดั ส�ำ นักอธกิ ารบดี มหาวทิ ยาลยั มหิดล โรงพยาบาลทนั ตกรรมสิรินธร สงั กดั คณะทันตแพทยศาสตร์ และคณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยมหิดล ในการร่วมดูแลผปู้ ว่ ยทีอ่ ยอู่ าศัยในบริเวณมหาวทิ ยาลัย วิทยาเขตศาลา ยาและพ้นื ท่โี ดยรอบ ซง่ึ ในปี 2560 ไดม้ ีการโอนยา้ ยศนู ย์การแพทย์กาญจนาภิเษกมาสังกัด คณะแพทยศาสตรศ์ ิรริ าชพยาบาล เพื่อให้การด�ำ เนนิ การทางด้านการแพทย์ สามารถเช่อื มโยง การรักษาในระดบั ปฐมภูมิ ทตุ ยิ ภมู ิ และตตยิ ภมู ิ ได้มากยงิ่ ข้ึน และเปน็ สว่ นตอ่ ขยายของคณะ แพทยศาสตร์ศริ ิราชพยาบาลในเร่อื งการใหก้ ารบรกิ าร การเรยี นการสอน และการวิจยั ซ่งึ จะ ทำ�ให้เกดิ ประโยชนแ์ ก่สังคมในเขตสขุ ภาพทท่ี งั้ สองโรงพยาบาลได้รบั มอบหมายให้ชว่ ยเหลอื ดูแลคอื เขตสุขภาพที่ 5 หรอื ภาคตะวนั ตก และภาคใตต้ อนบน ตอ่ ไปสงิ่ ทศ่ี นู ยก์ ารแพทยจ์ ะกา้ วต่อไปในอนาคตอันใกล้คือ 1. การจดั ท�ำ ศูนยภ์ าพวินิจฉัย ดว้ ยเครื่องมือ MRI 2 เครือ่ งที่ทันสมยั เพือ่ สามารถให้บรกิ ารในเขตจังหวัดดงั กล่าวได้อย่างครอบคลุม และลดการรอคอยของโรงพยาบาลศิริราชด้วยสว่ นหนงึ่ 2. การจดั ท�ำ เพ่มิ ศูนย์บำ�บัดทดแทนไต เพือ่ เพิม่ โอกาสในการเขา้ ถึงบริการแก่ผปู้ ว่ ยไตวายเฉียบพลันและเร้ือรงั และให้ได้มาตรฐานสากล 3. การจดั ท�ำ ศูนยร์ กั ษาโรคจากการนอนหลับ เพ่อื ให้ผู้ป่วยทีร่ อคิวตรวจการนอนผดิ ปกติ ได้รับการวินิจฉัยทีร่ วดเร็วยงิ่ ข้นึ 4. การจัดทำ�หนว่ ยใหเ้ คมีบำ�บดั ชนดิ ไปกลับในหน่งึ วัน เพอื่ ผู้ปว่ ยที่ต้องไดร้ บั ยารกั ษามะเร็ง สามารถเดินทางมารับการรักษาแบบรายวนั ได้รับความสะดวกสบาย และลดความเสย่ี งจากการติดเชอ้ื สมั ผสั จากผู้ป่วยอ่ืนๆ 5. การจัดผสมผสานแพทย์แผนปัจจบุ นั กับแพทย์แผนไทย ในการร่วมดูแลผ้ปู ่วย 6. การจัดห้องตรวจเพิ่มส�ำ หรบั ผ้ปู ่วยกลุ่มต่างๆ เพม่ิ เติม เช่น ผู้ป่วยเด็ก ผ้ปู ่วยมะเรง็ และผู้ปว่ ยนรีเวช 7. การจัดสรา้ งอาคารบรกิ าร ท่ปี ระกอบด้วยห้องผ่าตัด หอผู้ปว่ ยรวม หออภิบาลผู้ปว่ ยวกิ ฤต เพ่ิมขึน้ ในอกี 30 เดอื น ท�ำ ให้มีเตียงโดยรวมอยทู่ ี่ 180 เตียง 8. การเพมิ่ ระบบการเรยี นการสอนนกั ศกึ ษาแพทย์ และแพทย์ประจำ�บ้าน รว่ มกบั คณะแพทยศาสตร์ศิรริ าชพยาบาล 9. การเพมิ่ หอ้ งตรวจส�ำ หรบั ผปู้ ว่ ยอุบัตเิ หตุ และการประสานงาน รถพยาบาลสายดว่ น 1669 ตลอด 24 ชวั่ โมง ในปถี ัดไป เพ่อื รองรับการเกิดอบุ ัติเหตุทางรถยนต์ในเขตความรบั ผดิ ชอบและสง่ ตอ่ อย่างมีประสทิ ธภิ าพ ทั้งหมดนี้เปน็ สว่ นหนงึ่ ของความพยายามของคณะแพทยศาสตรศ์ ริ ริ าชพยาบาล ในการปรบั เปล่ียนการใหบ้ ริการภายในศนู ย์การแพทย์กาญจนาภเิ ษก เพ่ือใหเ้ กดิ ศนู ย์การดแู ลผปู้ ่วยท่ีได้มาตรฐานและมีคุณภาพส�ำ หรับประชาชนตอ่ ไป รองศาสตราจารยน์ ายแพทยธ์ ีระ กลลดาเรืองไกร ผอู้ ำ�นวยการศูนยก์ ารแพทยก์ าญจนาภิเษก การแพทย์เพ่ือสขุ ภาพ ตอ่ มไทรอยด์ เป็นตอ่ มไรท้ ่อของร่างกายอยบู่ รเิ วณดา้ นหน้าล�ำ คอ มีหนา้ ทท่ี ส่ี ำ�คัญ คือ สรา้ งฮอร์โมนไทรอยดเ์ พือ่ ควบคุมระบบการเผาผลาญพลังงานในร่างกายใหเ้ ปน็ ปกติ โดยท่ีไทรอยดฮ์ อร์โมนจะถกู สรา้ งจากต่อมไทรอยด์ และส่งเขา้ สกู่ ระแสเลือดไปยงั อวยั วะตา่ ง ๆ ในรา่ งกายเพอื่ ใชใ้ นกระบวนการเมตาบอลสิ มของร่างกาย ผปู้ ่วยทีเ่ ป็นมะเรง็ ตอ่ มไทรอยด์ จะมาพบแพทยด์ ้วยอาการก้อนท่ีคอโตขึ้น และ เห็นเป็นก้อน บางคร้งั ก็เหน็ เปน็ ก้อนเดี่ยว ๆ บางครั้งก็โตเปน็ ลกั ษณะหลาย ๆก้อนติดกัน แตท่ ี่สำ�คญั คอื กอ้ นท่ีเกดิ บนต่อมไทรอยด์ จะขยบั เคลือ่ นข้ึน-ลง เวลากลนื น�้ำ ลาย สาเหตุมะเร็งไทรอยด์ โดยแท้จริงไม่ทราบสาเหตุ แตพ่ บความสมั พนั ธก์ ับประวัติการสัมผสั กับกมั มันตรงั สีในอดตี เคยมีประวตั ิฉายแสงบรเิ วณศรี ษะและลำ�คอในอดตี และมปี ระวตั ิคนในครอบครวั เคยเป็นมะเรง็ ไทรอยด์สว่ นใหญก่ อ้ นทีต่ ่อมไทรอยด์มักจะไม่ใชก่ ้อนมะเรง็ แตเ่ ป็นเนอ้ื งอกอย่างอื่นที่ไม่ใชเ่ นอ้ื ร้าย ดังนนั้ เมื่อผู้ปว่ ยมกี ้อนที่ต่อมไทรอยด์ จึงจำ�เป็นตอ้ งท�ำ การตรวจก้อนเพมิ่ เตมิ อยา่ งละเอียด เพื่อวินจิ ฉยั โรคให้ได้ว่า เป็นกอ้ นมะเรง็ หรือไม่มะเรง็ ต่อมไทรอยด์ โดย : นพ.พนู ศักด์ิ ชื่นเจริญ แพทยผ์ เู้ ชย่ี วชาญ โสต ศอ นาสิกซ์ มะเรง็ ไทรอยด์ เปน็ โรคทมี่ ีการเปล่ียนแปลงของเซลล์ในต่อมไทรอยด์ กลายเปน็ เนื้อร้าย ซงึ่ มะเรง็ ไทรอยด์มักจะเร่มิ เปน็ กอ้ นดา้ นหน้าลำ�คอ เฉย ๆ ตอ่ มากอ้ นจะโตขน้ึ เรื่อย ๆ เมื่อโตมากข้นึ เกิดการกดเบยี ดอวยั วะขา้ งเคียงจนเกิดมีอาการเสยี งแหบ หรอื ก้อนใหญข่ ึ้นจนกดหลอดลม มีอาการหายใจไมส่ ะดวก หรือกดหลอดอาหารมีอาการกลนื ติดกลนื ล�ำ บาก อาจมกี ารแพร่กระจายของโรคมะเร็งมากข้ึนเกดิ เปน็ ก้อนตอ่ ม นำ้�เหลอื งขน้ึ ทด่ี า้ นขา้ งล�ำ คอ หรือมีก้อนตามตัวทีส่ ่วนอ่นื ๆ ของรา่ งกาย ได้แก่ ศรี ษะ ซโ่ี ครง สะโพก หรือกระจายไปทปี่ อด เป็นตน้ มะเร็งของต่อมไทรอยด์อาจแบง่ ออกเปน็ สองชนดิ คอื 1 ชนิดไมร่ นุ แรง และ 2 ชนิดรุนแรง มะเร็งของตอ่ มไทรอยด์สว่ นใหญม่ กั เปน็ ชนิดไมร่ ุนแรงตอบสนองดีต่อการรกั ษา สว่ นนอ้ ย มากเป็นชนดิ รุนแรงซ่ึงเซลล์มะเร็งจะไมต่ อบสนองต่อการรักษา กลุ่มชนิดรุนแรงนีจ้ ะได้รับการ รกั ษาแบบประคบั ประคอง ดังน้นั การตรวจวนิ ิจฉยั โรคจงึ มคี วามส�ำ คญั มากเพอื่ ค้นหากลมุ่ ผู้ ป่วยท่มี โี อกาสความเส่ยี งอาจเปน็ มะเร็งได้ เพอ่ื ใหก้ ารรกั ษาทีถ่ ูกต้อง โดยมแี นวทางดงั ต่อไปน้ี 1. การซักประวตั แิ ละการตรวจร่างกายโดยละเอียด 2. การส่งตรวจทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารเพื่อดรู ะดบั ฮอร์โมนของต่อมไทรอยด์ 3. การสุ่มเจาะเน้ือเยือ่ จากตอ่ มไทรอยด์ไปตรวจหรือการส่มุ เจาะรว่ มกบั การใชเ้ ครอ่ื งคล่นื เสยี งความถีส่ งู เพอื่ ช่วยในการพิจารณาหาต�ำ แหน่งท่เี หมาะสมในการเจาะตรวจ (Ultra- sound-guided FNA) 4. การตรวจโดยใชอ้ ัลตราซาวด์ไทรอยด์ หรอื เอกซเรยค์ อมพวิ เตอรใ์ นบางกรณี เชน่ - กอ้ นมะเรง็ ไทรอยดท์ สี่ งสัยเข้าทรวงอก หรืออวยั วะขา้ งเคยี ง เป็นตน้ โดยในกลุ่มทอี่ าจมีโอกาสเป็นมะเร็งสูง ไดแ้ ก่ ในเลือดต่�ำ ภายหลงั การผ่าตดั ซึง่ ภาวะทง้ั สองมีโอกาสเกิดขน้ึ ได้1. มปี ญั หาเสยี งแหบ หายใจได้ไมส่ ะดวก2. มีปญั หากลนื อาหารลำ�บากหรอื กิน อาหารส�ำ ลัก ระหวา่ งการผา่ ตดั และหลังผ่าตดั หลงั การผ่าตัดเพือ่ รักษามะเรง็ ต่อม3. กอ้ นโตขึน้ อย่างรวดเร็ว ไทรอยด์แพทย์จะส่งชิ้นเนื้อไปทำ�การตรวจอย่างละเอียดทางห้อง4. คล�ำ ได้กอ้ นอน่ื โตท่ดี ้านข้างล�ำ คอ ปฏิบัติการและประเมินดูว่ามะเร็งน้ันมีความรุนแรงมากน้อยเพียงใด5. มปี ระวตั ิมะเรง็ ในครอบครวั หรอื เคยไดร้ ับการฉายแสงมาก่อน และแนะนำ�ให้ผู้ปว่ ยรับการรักษาต่อด้วยการใช้สารรังสีไอโอดีน หรือท6. อายุนอ้ ยกว่า 15 ปี หรอื มากกวา่ 45 ปี เรยี กว่า การกลนื น�้ำ แร่ ตอ่ ไปการรกั ษา การรักษามะเรง็ ตอ่ มไทรอยดใ์ นปัจจุบันให้ผลดมี าก และมโี อกาสในเมื่อได้รับการวินจิ ฉยั ว่าเปน็ มะเรง็ ต่อมไทรอยดแ์ ลว้ การรกั ษา การหายขาดสูง เนื่องจากการรักษาจะตอบสนองดกี บั การผา่ ตัดและทเ่ี หมาะสมท่สี ดุ ในปัจจุบัน คอื การผ่าตัด เอาตอ่ มไทรอยด์ออก และ ใชร้ ังสีไอโอดีน โดยผปู้ ว่ ยจะมอี ตั ราการรอดชวี ติ สูงมากหากพบมีการกระจายไปต่อมน้ำ�เหลืองที่คอ จะมกี ารผ่าตดั เอาต่อม การปฏบิ ตั ติ วั ควรคล�ำ คอตนเอง หากพบว่ามกี ้อนทคี่ อ โดยเฉพาะน�ำ้ เหลอื งทีค่ อออกดว้ ย ส�ำ หรับการผ่าตดั มะเร็งไทรอยด์ อาจทำ�ได้ ที่ไมย่ ุบนานเกนิ 1-2 สปั ดาห์ หรอื มีประวตั ิเสย่ี ง ควรไปพบแพทย์โดยการผ่าตัดเอาตอ่ มไทรอยด์ออกทงั้ หมด หรอื การผา่ ตดั เอาต่อม เพื่อใหก้ ารตรวจวนิ ิจฉัย และประเมนิ ความเสย่ี งโอกาสการเปน็ มะเรง็ไทรอยด์ออกเพียงขา้ งใดข้างหน่ึง ทัง้ นแ้ี พทย์จะเป็นผเู้ ลือกวธิ ีการ ไทรอยด์ และให้การรักษา และเม่อื ทา่ นทราบว่าเป็นมะเร็งไทรอยดแ์ ล้วผ่าตดั ทเ่ี หมาะสมทีส่ ดุ ที่อาจจะแตกต่างกนั ในผู้ปว่ ยแตล่ ะราย กค็ วรพบแพทย์เพือ่ ติดตามผลการรักษาตามนดั ทั้งการตรวจรกั ษาภาวะแทรกซ้อนจากการผา่ ตัดที่สำ�คัญทผี่ ปู้ ่วยท่ีจะเขา้ รับการ เจาะเลอื ด และตดิ ตามดว้ ยสารรงั สีไอโอดนีผา่ ตดั ไทรอยด์แบง่ ออกเป็นภาวะเสยี่ งจากการดมยาสลบ และภาวะ หนว่ ยตรวจโรคทว่ั ไป3 ตา หู คอ จมูกเสย่ี งจากการผา่ ตดั ไทรอยด์ คือ ภาวะเสยี งแหบจากการบาดเจ็บของ โทรศพั ท์ : 0-2849-6600 ต่อ 3300เส้นประสาทสายเสียงท่ีไปเล้ยี งบริเวณกล่องเสยี ง และภาวะแคลเซยี ม การแพทย์ทางเลอื กโรคมะเรง็ กบั การรกั ษาดว้ ย เน้อื งอกเปน็ กลมุ่ โรคทเี่ กดิ จากการ ในทางแผนจนี การกลา่ วถงึ มะเร็งการแพทย์ทางเลือก เจริญเตบิ โตของเซลล์ทผ่ี ดิ ปกติ โดยการ นั้นมีคล้ายคลึงกับทางแผนไทยพอสมควร แบ่งตัวเพิ่มขึ้นของเซลล์เป็นจำ�นวนมาก โดยตามตำ�ราแพทย์จนี โบราณ ไดก้ ล่าวไว้ หากการเจริญเติบโตของเนื้องอกนั้นไม่ วา่ สาเหตขุ องโรคมะเรง็ เกิดได้จากหลาย ลุกลามจะเรียกเนื้องอกชนิดน้ันว่าเนื้อดี เหตปุ จั จัย อาทิ สงิ่ ก่อโรคจากภายนอก แต่หากเนอ้ื งอกนัน้ เกดิ การลกุ ลาม แพร่ การปรบั อารมณท์ ี่ไม่ถกู ต้อง การรับ กระจายไปสู่ส่วนต่างๆของร่างกายจะเรียก ประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม ว่า “มะเรง็ ” ทางด้านการตรวจรักษาทง้ั ทางแผน ดงั นนั้ “มะเร็ง” จึงจำ�เปน็ ต้องมี ไทยและแผนจีนนั้น มกี ารตรวจดูความผดิ การตรวจคดั กรอง หรือสงั เกตจากอาการ ปกติของธาตุในร่างกายจากการจับชีพจร ตา่ ง ๆ เช่น การเกดิ ก้อนทีผ่ ิดปกติ การมี ทั้งนี้ควรมีการวินิจฉัยและรักษาร่วมกับ เลอื ดออกแบบผดิ ปกติ ไอเร้อื รัง น�้ำ หนกั แพทยแ์ ผนปัจจบุ นั เพ่อื จ�ำ แนกระดับความ ลดแบบไม่มสี าเหตุ การท�ำ งานท่ีเปลยี่ น รุนแรง ประเมินภาวะแทรกซอ้ นหรือความ ไปของอวัยวะภายในรา่ งกาย รวมถงึ การ เสย่ี งของโรค และวางแผนการรักษารว่ ม ตรวจวินิจฉัยจากเครื่องมือทางการแพทย์ กันต่อไป พรอ้ มทงั้ การตรวจชน้ิ เน้อื เพอื่ ยืนยนั ดว้ ย ในส่วนของการรักษา ทัง้ แผนไทยและ ในทางแผนไทย สาเหตุหลักของการเกิด แผนจีนมีหลักการรักษาที่คล้ายคลึงกัน มะเร็งคือความร้อนสะสมและการไหล พอสมควร โดยเน้นการทำ�ใหภ้ ูมคิ ุ้มกัน เวียนของลมทผ่ี ดิ ปกติในร่างกาย เม่อื ของรา่ งกายแข็งแรงขึ้น ไมว่ า่ จะเปน็ อาการ ความร้อนน้ันสะสมในร่างกายเฉพาะจุด ออ่ นเพลีย จะใช้กลมุ่ ยาบำ�รุงธาตตุ าม มากข้นึ และเป็นเวลานาน จะท�ำ ใหธ้ าตดุ นิ หลักแผนไทย หรือการฝังเข็มและสมุนไพร (อวยั วะ) โตขนึ้ จนกลายเป็นเนอ้ื งอกหรอื จนี นอกจากการเสริมภูมคิ ุ้มกนั แล้ว กม็ ี มะเรง็ น่นั เอง เม่ือเกดิ กอ้ นขน้ึ ก็จะขดั ขวาง การขจัดส่งิ ท่ีกอ่ ให้เกดิ โรค เชน่ ใช้กลุม่ ยา การไหลเวยี นของลมในร่างกาย ทำ�ให้ ระบายเพื่อระบายของเสียและความร้อนใน เกิดความผิดปกติในร่างกายตามมา โดย รา่ งกาย และใชย้ ากล่มุ รสเมาเบื่อ เพอื่ แก้ สาเหตุต่างๆท่ีก่อให้เกิดความร้อนสะสม อาการทางน�ำ้ เหลอื งเสยี หรือหากมีการ นนั้ ได้แก่ บวมอักเสบท่ีภายนอก จะใชก้ ารพอกยา - อาหาร เช่น การรบั ประทานอาหารสุก ๆ เฉพาะที่ เพื่อลดความรอ้ น นอกจากนย้ี ัง ดบิ ๆ , ของหมักดอง หรอื อาหารปิง้ ย่าง มีการแนะนำ�ให้ปรับเปล่ียนพฤติกรรมการ เป็นตน้ กิน การใช้ชีวติ การออกก�ำ ลังกาย และ - อารมณ์ เชน่ ความเครยี ด ความวิตก การน่ังสมาธิ เพือ่ ปรบั สมดลุ ท้ังร่างกาย กังวล ความโกรธ ความโศกเศร้า เปน็ ตน้ และจิตใจอีกด้วย - กมิ ชิ าติ (เชอื้ โรค) เช่น ไวรสั ตบั อักเสบ พยาธิใบไมใ้ นตับ เปน็ ต้นฝา่ ยการแพทย์ทางเลอื ก ศนู ยก์ ารแพทยก์ าญจนาภเิ ษก - การดืม่ สรุ าหรอื สบู บุหรี่โทรศัพท์ : 0-2489-6600 ต่อ 4024 คยุ เฟ่อื งเร่ืองฟัน โรงพยาบาลทันตกรรมมหาจกั รสี ริ ินธร โดย...ทพญ.มณฑา เลาหศรสี กลุ มะเร็งต่อมนำ�้ ลายมะเรง็ ต่อมนำ้�ลาย แมจ้ ะเปน็ มะเร็งชนดิ ทพี่ บไดค้ อ่ น สาเหตขุ องมะเร็งต่อมน�ำ้ ลายข้างน้อยมาก แตก่ เ็ ปน็ มะเรง็ อกี ชนดิ ทอ่ี นั ตรายมาก เพราะ ใครทีช่ อบคยุ โทรศัพทเ์ ปน็ เวลานาน ๆ ต้องฟังทางน้ีไวน้ ะตอ่ มน้ำ�ลายอยใู่ นบรเิ วณปากและลำ�คอ มหี นา้ ท่ีสำ�คญั ใน คะ ขอ้ มูลจากการวจิ ยั ของประเทศอสิ ราเอล ไดศ้ ึกษาพบวา่กระบวนการย่อยอาหาร และยงั ปอ้ งกันการเส่ือมสภาพของ คนที่ใช้โทรศัพท์มือถือนาบไว้กับหูข้างใดข้างหน่ึงเป็นเวลาฟันไดอ้ ีกด้วย ดงั นน้ั ตอ่ มนำ�้ ลายจึงถอื ว่าส�ำ คัญต่อระบบ รวมกันหลายช่ัวโมงต่อวันน้ันจะมีความเสี่ยงในการเป็นโรคการทำ�งานของร่างกาย มะเร็งต่อมนำ้�ลายจึงสง่ ผลกระทบ มะเร็งต่อมน้�ำ ลายสูงกวา่ ปกตถิ ึง 50 % เลยทเี ดยี วต่อระบบย่อยอาหาร และการทำ�งานของระบบต่าง ๆ ใน การรกั ษามะเรง็ ตอ่ มน้ำ�ลายร่างกาย … ร้อู ยา่ งนีแ้ ลว้ เรามาสังเกตตวั เองว่ามีอาการหรือ การรกั ษามะเรง็ ตอ่ มน�้ำ ลายสว่ นใหญ่ มีการรกั ษาทั้งแบบปจั จยั เสยี่ งทำ�ให้เป็นโรคมะเรง็ ตอ่ มนำ้�ลายหรอื ไมก่ ันดกี วา่ ฉายรงั สี และไม่ฉายรงั สี ในแตล่ ะการรกั ษาจะควบคุมโดย อาการของมะเร็งตอ่ มน้ำ�ลาย แพทยเ์ ฉพาะทาง ซงึ่ ประกอบด้วย แพทย์เฉพาะทางหู คอ จมกู , แพทย์เฉพาะทางมะเรง็ และแพทยเ์ ฉพาะทางท่ีสามารถ มะเร็งต่อมน�ำ้ ลาย เป็นโรคที่ยากในการสงั เกตุดว้ ย รักษามะเร็งด้วยการฉายรงั สีตาเปลา่ และยากมากที่ผู้ป่วยจะรู้วา่ ตัวเองเป็น เนอ่ื งจาก 1. การผา่ ตดั ถ้ามะเรง็ ยังไม่ลามออกไปนอกต่อมมะเรง็ ตอ่ มน้ำ�ลายจะไม่ค่อยแสดงออกใหเ้ ห็นภายนอกเท่าไหร่ น�ำ้ ลาย และเนอื้ งอกยงั มีขนาดเล็กหรืออยูใ่ นระยะแรก การนกั ทั้งน้ีผู้ทีเ่ ป็นโรค มะเร็งตอ่ มน�ำ้ ลายส่วนใหญ่ จะมีอาการ ผา่ ตดั เปน็ ทางเลือกท่ดี ที ส่ี ุดในการเอาเนอื้ ร้ายออกอ่อนเพลีย เบ่ืออาหาร น�้ำ หนกั ลด ร่างกายทรุดโทรม ไม่ 2. การกายภาพบ�ำ บดั หลังการผา่ ตดั อาจจำ�เปน็ ที่จะสดชื่น และไม่แจม่ ใส เปน็ ตน้ สว่ นอาการอ่นื ๆ ท่จี ะปรากฏภายนอก คอื ต้องมีการท�ำ กายภาพบ�ำ บัด เชน่ การฝกึ พดู การเคยี้ ว และ การกลืน นกั โภชนาการสามารถช่วยเลือกรับประทานอาหาร 1. มีกอ้ นเนอ้ื หรอื อาการบวมบริเวณ ขากรรไกร ในคอ ท่ีเหมาะสมหรอื ในปาก 3. การปลูกเน้ือเยอื่ ถา้ หากมีการเสียหายหรอื สูญเสยี 2. มีอาการชาบรเิ วณใบหน้า เนือ้ เยอ่ื จำ�นวนมากระหว่างการผ่าตดั จะมกี ารรักษาโดยการ 3. ไมส่ ามารถขยับกล้ามเนือ้ บรเิ วณหน้าขา้ งใดขา้ งหนึ่ง สร้างเนือ้ เยื่อใหม่ข้ึน เพอื่ ทำ�ให้ การเคี้ยว การกลนื การพูด 4. มีอาการปวดบรเิ วณตอ่ มน�้ำ ลาย หรอื หายใจ ของผปู้ ่วยดขี ึ้น 5. กลืนอาหารลำ�บาก 6. ไมส่ ามารถอ้าปากกว้างได้ 4. การฉายรงั สี ถ้ากอ้ นเน้ือมขี นาดใหญห่ รอื อยู่ใน 7. หน้าขา้ งซ้าย และข้างขวามขี นาดไมเ่ ท่ากัน ระยะทีร่ ้ายแรง หรอื มีการลามไปยังอวัยวะสว่ นอื่น ๆ นอก หากมีอาการเหล่านี้ควรรีบไปปรึกษาและพบแพทย์จะ ต่อมน�ำ้ ลาย อาจมีการฉายรังสหี ลังผ่าตัด และถ้ากอ้ นเนอ้ืเปน็ การดที ส่ี ดุ ไม่สามารถผา่ ตัดออกไปได้ การฉายรังสเี พยี งอยา่ งเดียว ก็ อาจจะสามารถรักษามะเรง็ ตอ่ มนำ้�ลายได้อ้างอิง health.kapook.com โรงพยาบาลทนั ตกรรมมหาจักรีสริ นิ ธร โทรศพั ท์ : 0-2849-6600 ต่อ 2064 คยุ กบั หมอยา โดย : ภญ.สาลินี ว่องอมรพิธิปัจจบุ นั การพฒั นาเทคโนโลยที างการ ออกฤทธิ์ได้เฉพาะเซลล์ท่ีกำ�ลังอยู่ในระยะ หรืออาการไม่พึงประสงค์ระยะหนึ่งในแพทย์ ทําใหโ้ รคมะเร็งสามารถรกั ษา แบง่ ตวั เป็นตน้ ระหว่างการให้ยาแตล่ ะชดุ เพอ่ื ให้ร่างกายหายขาดได้ โดยเฉพาะมะเรง็ ท่ีตรวจพบใน การใชย้ ารกั ษามะเร็ง อาจจะแยกได้ ไดม้ ีเวลาสร้างเซลลป์ กตขิ ึน้ มาทดแทนระยะเรม่ิ แรก แมว้ า่ การรักษาโรคมะเรง็ จะ ตามวธิ ใี ช้ คอืมีการพัฒนาและประสิทธิภาพสูงแต่การ ก. การใช้ยาเฉพาะท่ี เชน่ ในรูปของการ อาการไม่พงึ ประสงค์ที่พบบ่อยรักษาโรคยงั คงมรี าคาสงู มาก เนอื่ งจาก ใชท้ า การฉีดเขา้ ไขสนั หลัง 1. คล่ืนไส้อาเจยี นยารักษาโรคมะเร็ง (เคมีบําบดั ) ยารกั ษา ข. การใช้ยาใหซ้ ึมซาบทัว่ ร่างกาย เช่น 2. ผมร่วงอาการข้างเคยี งทเี่ กิดจากเคมบี ําบดั รวม ในรปู ของการใชร้ บั ประทาน 3. แผลในปากท้ังเคร่ืองมือท่ีใช้ในทางศัลยกรรมและรังสี การใชฉ้ ีดเข้าหลอดเลือด หรอื อาจจะ 4. ปรมิ าณเมด็ เลอื ดลดลงรักษาตอ้ งนําเขา้ จากตา่ งประเทศ แบง่ ตามรูปแนวการรักษา คือในสว่ นนี้จะกลา่ วถงึ การให้เคมบี ำ�บดั ก. ใชเ้ ปน็ การรักษาหลัก คอื ใช้ยา (ชนิด อาการไม่พงึ ประสงค์ทีต่ อ้ งปรกึ ษาแพทย์เคมบี ำ�บัด คือ การใชย้ าเพื่อรกั ษาโรค เดยี วหรือหลายชนดิ ก็ได้) รักษาเพยี งวธิ ี 1. มเี ลือดออกหรือเป็นแผลในปากมากซ่ึงมาจากคำ� 2 คำ�มารวมกันคอื คำ�วา่ เดยี ว เช่น การรกั ษามะเร็งเม็ดเลอื ดขาว 2. มผี ื่นหรืออาการแพ้เคมี (Chemical) และบำ�บดั (Therapy) ข. ใช้รว่ มกับการรกั ษาวิธีอ่ืนเพ่อื หวัง 3. มีไข้ หนาวส่ันหรือรกั ษา (Treatment) ปัจจุบันการใช้ ผลการรกั ษามากข้ึน เช่น การใหย้ ารักษา 4. ปวดมากบรเิ วณท่ีฉดีสารเคมบี ำ�บัด การรักษาในรปู ของการ มะเร็งภายหลังการผ่าตัด เพือ่ หวังปอ้ งกัน 5. หายใจลำ�บากใช้ยารักษามะเร็งกำ�ลังเป็นที่สนใจและมี การแพร่กระจาย 6. ทอ้ งเดินหรอื ท้องผกู อย่างรนุ แรงบทบาทสำ�คัญ มมี ะเร็งหลายชนิดที่อาจ การใช้ยาอาจใช้ยาเพยี งชนดิ เดียวหรอื 7. ปสั สาวะหรืออจุ จาระมีเลอื ดปนรักษาใหห้ ายขาดดว้ ยยา แตส่ ่วนใหญ่จะ หลายชนิดร่วมกันก็ได้ในประเทศไทยการใช้รักษาเพ่ือบรรเทาอาการเฉพาะในรายท่ี รักษาโดยวิธีน้ียังอยู่ในวงจำ�กัดเพราะยา อยา่ งไรก็ตาม อาการไม่พงึ ประสงคท์ ี่เป็นมากแลว้ เท่านนั้ จำ�พวกน้ีส่วนใหญ่มีราคาแพงบางชนิด เกิดขึ้นจะหายไปเมื่อส้ินสุดการให้ยาเคมีชนิดของยาอาจจะแบ่งตามลักษณะ ยังไม่มีจำ�หน่ายในประเทศไทยและมีผล บำ�บดั ซ่งึ อาการไม่พงึ ประสงคเ์ หล่านจี้ ะการออกฤทธิ์ของยาทางจลนศาสตร์ของ แทรกซ้อนจากการรักษามากโดยเฉพาะ ขึ้นกบั ชนิดของยาเคมบี ำ�บดั ทีไ่ ด้รับ และเซลลไ์ ด้เปน็ 2 ประเภท คือ การกดไขกระดูก จงึ มกั ใช้โดยแพทย์ที่ ปฏิกิริยาตอบสนองต่อยาของร่างกายผู้ก. ออกฤทธิต์ อ่ เซลล์ไดท้ ุกระยะใน ชำ�นาญทางยารักษามะเรง็ โดยเฉพาะ ไดร้ ับยาเคมีบำ�บดั นนั้ ดังนนั้ ควรปรกึ ษาวงชพี ของเซลล์โดยไม่จำ�กัดเวลา เชน่ ยา นอกจากนย้ี าเคมบี ำ�บัดยงั มีผลกระทบ แพทย์เก่ียวกับอาการไม่พึงประสงค์ท่ีประเภทไนโตรเจน มัสตารด์ เป็นตน้ ต่อเซลล์ปกติด้วยโดยเฉพาะเซลล์ที่มีการ จะเกิดขึ้นจากการได้รับยาเพ่ือบรรเทาข. ออกฤทธจ์ิ ำ�กัดไดเ้ ฉพาะระยะใด เจรญิ และแบง่ ตัวอยา่ งรวดเร็ว เช่น เซลล์ อาการให้น้อยลง หรืออาจพิจารณาปรับระยะหน่งึ ในวงชพี ของเซลลเ์ ท่านั้น เช่น เย่อื บทุ างเดินอาหาร, เส้นผม, เม็ดเลอื ด แผนการรักษายาประเภทแอลคาลอยด์จากพืชบางอย่าง ดังนั้นจึงเป็นสาเหตุของอาการข้างเคียง ขอ้ มลู อา้ งองิ - แผนการป้องกันและควบคมุ โรคมะเร็งแห่งชาติ(พ.ศ.2556 – 2560 ) คณะกรรมการจดั ท�ำ แผนการปอ้ งกนั และควบคุมโรคมะเรง็ แห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสขุ - //www.nci.go.th/th/Knowledge/chem.html สถาบนั มะเร็งแห่งชาติ งานเภสัชกรรม ศูนยก์ ารแพทยก์ าญจนาภเิ ษก โทร.0-2849-6600 ต่อ 2196 , 3105 โภชนาการเพื่อสขุ ภาพ โดย : นายณฐั พฒั น์ ทองนม่ิ นกั วิชาการโภชนาการ ศูนยก์ ารแพทย์กาญจนาภิเษกอาหารและโภชนาการสำ�หรับผู้ป่วยโรคมะเร็ง ภาวะโภชนาการท่ีดีเปน็ สงิ่ สำ�คัญในการรกั ษาโรค หลกั การด้านอาหารและโภชนาการ • ขนาดของอาหารควรมขี นาดเลก็ ลง ควรมะเร็ง การรับประทานอาหารทดี่ แี ละไดร้ บั สารอาหารท่ี หน่ั อาหารใหเ้ ลก็ ลง หรือปั่น สบั หยาบ เพ่ือครบถว้ น ทัง้ กอ่ นการรักษา ระหว่างการรักษา และหลงั • อาหารที่กินทุกชนิดควรมีคุณค่าทาง ชว่ ยใหท้ านอาหารไดส้ ะดวกขึ้น และลดการการรักษา จะชว่ ยให้รา่ งกายแขง็ แรงและดีขึน้ มพี ลงั งาน ทำ�งานของร่างกายท่ีต้องสูญเสียพลังงานในการทำ�กิจกรรมต่างๆ รักษานำ�้ หนักตัว ลดผลขา้ ง โภชนาการครบถว้ น หมายถงึ ในแตล่ ะวนั ควร ในการยอ่ ยอาหารช้ินใหญ่เคียงจากการรกั ษา ลดความเสย่ี งตอ่ การตดิ เชอื้ และ เพ่ิมจำ�นวนม้ืออาหารหรือสามารถเพ่ิมมื้อช่วยใหร้ า่ งกายฟน้ื ฟูเร็วขนึ้ โดยเแพทย์ พยาบาล และ ได้รบั อาหารทั้ง 5 หมู่ คอื อาหารในกลุม่ ขา้ ว อาหารว่าง ทม่ี ีคุณค่าทางโภชนาการเพ่มินักกำ�หนดอาหารจะช่วยวางแผนในการรับประทาน เติม โดยทว่ั ไปแล้วผทู้ ีเ่ ป็นโรคมะเร็งจะทานอาหารไดด้ ีทส่ี ุด ผ้ปู ่วยทีเ่ ปน็ โรคมะเรง็ มักประสบปญั หา และแป้ง เนือ้ สตั ว์ ผัก ผลไม้ และไขมนั อาหารในแต่ละมื้อไดน้ ้อยลง ทำ�ให้ได้รับทพุ โภชนาการ ขาดสารอาหารเปน็ สว่ นใหญ่ เนือ่ งจาก • กนิ อาหารใหห้ ลากหลาย หลายคร้ังที่ผู้ท่ีเป็น • พลังงานไม่เพียงพอและอาจทำ�ให้ขาดสารวิธีการรักษาร่วมกับสภาพของจิตใจที่ทำ�ให้ไม่ค่อย อาหารทจ่ี �ำ เป็นและดตี ่อร่างกาย การเพิ่มอยากรับประทานอาหาร เม่อื เกิดปญั หาทพุ โภชนาการ โรคมะเร็ง เกดิ การกลวั อาหารวา่ จะไม่สะอาด ม้ืออาหารว่างจะช่วยให้ได้รับสารอาหารเพิ่มกจ็ ะส่งผลต่อรา่ งกายและจติ ใจ ท�ำ ใหร้ า่ งกายออ่ นแอ มากข้ึนดังนั้นวิธีการที่ดีและควรทำ�ในผู้ท่ีเป็นโรคมะเร็งทุกคน หรือไมด่ ีตอ่ โรค จงึ ท�ำ ให้จำ�กัดประเภทของ เลอื กกนิ คาร์โบไฮเดรตไมข่ ดั สี (Wholeคือการดูแลดา้ นอาหารและโภชนาการที่ดี Grain) อาหารกลมุ่ ข้าวแปง้ ที่ไม่ผ่านการขัด การรักษาโรคมะเร็งอาจจะมผี ลกระทบตอ่ ภาวะ อาหาร เชน่ โปรตีนจากเนือ้ สตั ว์ ไขมนั และ สีมีปริมาณของสารอาหารที่ดีต่อร่างกายโภชนาการ ดงั นี้ มากกว่าอาหารที่ขดั สแี ลว้ และมีใยอาหารท่ี อาจกนิ อาหารซ�ำ้ ๆ กนั จากการศึกษาพบ ดตี อ่ ร่างกาย • เบื่ออาหาร เพิ่มการใช้เครื่องเทศหรือสมุนไพรในการ • เกดิ แผลในชอ่ งปาก ว่าการกินอาหารท่ีหลากหลายจะช่วยให้ผู้ ปรงุ แตง่ รสชาตขิ องอาหาร ทำ�ใหอ้ ยาก • ปัญหาเหงือกและฟัน อาหารมากข้นึ และเพ่ิมการหลัง่ ของน�้ำ ลาย • คล่ืนไส้/อาเจียน ป่วยมีร่างกายแข็งแรงและมีสุขภาพจิตท่ีดี ท�ำ ใหก้ ลืนอาหารได้งา่ ยข้ึน • ทอ้ งเสยี ลองเลอื กอาหารทีม่ คี วามเยน็ หรอื ลองเติม • ท้องผกู กว่า น้ำ�แข็งเข้ากับอาหารหรือเครื่องดื่มจะช่วย • อาการอ่อนเพลยี หรือซมึ เศรา้ • เนน้ อาหารที่สะอาดและปรงุ สกุ อาหาร • บรรเทาอาการเจบ็ และแสบในช่องปาก แต่ ตอ้ งระวังใหใ้ ชน้ ำ�้ แขง็ ท่ีสะอาด หรือควรเปน็Reference สะอาดหมายถึงอาหารนั้นปลอดภัยจาก น้ำ�แข็งทท่ี ำ�เอง เน่ืองจากนำ�้ แขง็ อาจมกี ารปนHebuterne X, Liarie E, Michallet M, de Montreuil CB, Schneider เปือ้ นของเชือ้ โรคได้SM, Goldwasser F. Prevalence of malnutrition and current use เชือ้ โรค พยาธิ และสารเคมีทีเ่ ปน็ พิษตา่ งๆ พยายามหลีกเลี่ยงกลุ่มอาหารแปรรูปและof nutrition support in patients with cancer. JPEN J Parenter อาหารหมักดองทกุ ชนดิ เน่อื งจากอาหารEnteral Nutr. 2014;38(2):196-204. เน่ืองจากผู้ป่วยมะเร็งมีความต้านทานต่อ กลุ่มที่มีการหมักดองหรือแปรรูปจะมีการพ.อ.นพ.อปุ ถัมภ์ ศภุ สนิ ธ,์ุ พ.ต.นพ.ขนุ ทอง พีชาตะนันท์, อษุ ณยี ์ ยะตินนั ท.์หนงั สือ”กนิ อยา่ งไรเม่ือเปน็ มะเร็ง . พิมพ์คร้งั ที่ 1 กรกฎาคม 2557. เชือ้ โรคน้อยลง ภูมิค้มุ กนั ลดลง จงึ มโี อกาส เติมเกลือหรอื โซเดียมสูง ซึง่ ไมด่ ีต่อโรคมะเรง็ผศ. ดร. ฉตั รภา หตั ถโกศล ภาควิชาโภชนวทิ ยา มหาวทิ ยาลัยมหดิ ล. อาหาร เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้มากกว่าคนปกติ • และโภชนาการส�ำ หรบั ผู้ป่วยโรคมะเรง็ คอลัมน์ food for life นิตยสารGourmet & Cuisine ฉบบั ที่ 197. อาหารท่ีไม่สุกมักมเี ชอื้ โรคต่าง ๆ มากกว่า อาหารทีป่ รงุ สุก และอาหารท่ปี รุงสุกแต่ทิ้ง ไว้นานแล้วก็อาจเสี่ยงต่อการเจริญเติบโต ของเช้ือโรค หรือบางครง้ั อาจทำ�ใหเ้ กดิ การ • เจือปนของอากาศและส่ิงแวดล้อมท่ีมักมีสาร เคมปี ะปนกับอาหารได้ • เน้ือสัมผัสของอาหารควรมีความอ่อน น่มุ กลืนงา่ ย เนือ่ งจากการรักษาโรคมะเร็ง อาจสง่ ผลต่อระบบทางเดนิ อาหาร หากกนิ อาหารที่มีความแข็งและกรอบอาจทำ�ให้เกิด • แผลในชอ่ งปากได้ง่าย หรอื ทำ�ให้กลืนอาหาร ล�ำ บาก อาหารท่มี คี วามออ่ นนุม่ จะชว่ ยให้ ทานได้ง่ายขึ้น • เลอื กประเภทของอาหารทมี่ คี วามขน้ หนืด จะ ชว่ ยให้ผู้ปว่ ยมะเรง็ โดยเฉพาะผทู้ มี่ ีปัญหา เร่ืองการกลืนสามารถกลืนอาหารได้ง่ายขึ้น ลดการสำ�ลักซ่ึงส่งผลต่อการติดเช้ือทาง เดนิ อาหารได้ การออกก�ำ ลงั กายกับโรคมะเร็ง โดย: แพทย์หญงิ วารี พูลสวัสดิ์ แพทยป์ ระจ�ำ ฝา่ ยเวชศาสตรฟ์ ้ืนฟู การออกกำำ ลงั กายเพอ่ื ปอ้ งกนั โรคมะเรง็ ใชแ้ นวทางเดียวกบั การออกกำ�ลงั กายเพอ่ื ส่งเสรมิ สุขภาพ โดยทัว่ ไป โดยการมีกจิ กรรมทางกายทีเ่ พยี งพอ ท�ำ ให้ลดโอกาสเกดิ โรคความดันโลหิตสงู โรคเบาหวาน โรคไขมันในเลอื ดสงู โรคเสน้ เลือด หัวใจตีบ โรคเส้นเลอื ดสมองตีบ นอกจากนีย้ งั ลดโอกาสการเกิดโรคมะเรง็ ลำ�ไสใ้ หญ่ โรคมะเรง็ เต้านม โรคมะเรง็ เยื่อบุมดลกู และโรคมะเรง็ ตอ่ มลูกหมาก อกี ดว้ ย โดยมหี ลกั การดงั น้ี • ผู้ใหญ่ ควรมีกิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางอย่างนอ้ ย 150 นาที ต่อ สัปดาห์ หรือกิจกรรมทางกายระดับหนกั 75 นาทีต่อสปั ดาห์ • เด็กและวยั รนุ่ ควรมกี ิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางหรือหนักอย่างน้อย กจิ กรรมทางกายเป็นกจิ กรรมทจ่ี �ำ เป็นต้องท�ำ ในชวี ิตประจ�ำ วัน เชน่ การ 1 ช่ัวโมงตอ่ วัน โดยมีกจิ กรรมทางกายระดบั หนักอย่างน้อย 3 วัน ตอ่ สปั ดาห์ท�ำ งานบ้าน การเดนิ ขึน้ บันได เป็นต้น ส่วนการออกกำ�ลงั กายเปน็ กิจกรรมทางกายท่ี • ในแตล่ ะวนั ควรลดพฤติกรรมเนอื ยนิ่งให้น้อยท่สี ดุ ไดแ้ ก่ การนง่ั การนอนมรี ะบบแบบแผน โดยมเี ป้าหมายเพอื่ เพ่ิมสมรรถภาพทางกาย เชน่ การวง่ิ การว่ายน�ำ ้ การดูโทรทศั น์ การใช้อปุ กรณ์แท็บเล็ตต่าง ๆการเตน้ แอโรบคิ เป็นตน้ การทำ�กิจกรรมทางกายในระดับทห่ี นกั พอและปริมาณที่มาก • ส�ำ หรับผทู้ ีเ่ พิง่ เร่ิมตน้ ออกก�ำ ลงั กายแมท้ �ำ ได้ไมถ่ ึงระดับทแ่ี นะน�ำ กย็ ังคงพอจะส่งผลให้มสี ุขภาพทแ่ี ข็งแรงได้เช่นเดียวกบั การออกก�ำ ลังกาย ไดป้ ระโยชนจ์ ากการออกก�ำ ลงั กายกว่าผทู้ ี่ไม่ไดอ้ อกก�ำ ลงั กายเลย โดยแนะน�ำ ใหค้ อ่ ย ๆ เพม่ิ ระยะเวลา เช่น เรม่ิ จากเดิน 10-15 นาที แล้วปรับเพ่มิ ระยะเวลา ครั้งละ 5 นาที จนถงึ 30 นาทีต่อคร้งัตวั อยา่ งกจิ กรรมทางกายระดับปาน ตัวอย่างกิจกรรมทางกายระดับหนักกลาง (ไมส่ ามารถรอ้ งเพลงไปด้วยได้ (พูดไดเ้ ป็นค�ำ ๆ ไมต่ ดิ ต่อเปน็ ประโยค)ยังพดู ต่อเนอื่ งเป็นประโยคได)้เดนิ เรว็ ร�ำ มวยจนี เตน้ ร�ำ จังหวะชา้ ว่ิง เดินขึ้นเขา เต้นร�ำ จังหวะเรว็ เต้นแอโรบิคในน�ำ ้ กวาดบา้ น ถูบา้ น ดูดฝ่นุ แอโรบิค ขุดดิน เลน่ เทนนิส เลน่เล่นปิงปอง เล่นโบวล์ ่ิง ฟตุ บอล การออกกำ�ลังกายสำ�หรบั ผปู้ ่วยมะเรง็ ท่อี ยู่ในระหว่างการรกั ษา ในอดีตผูป้ ่วยท่อี ยรู่ ะหว่างการรักษาโรคเร้อื รงั มกั ได้รับการแนะนำ�ให้พักผ่อนและงดการออกกำ�ลงั กาย ซึ่งอาจเปน็ ค�ำ แนะน�ำ ท่เี หมาะสม ถ้าการเคล่อื นไหวท�ำ ใหเ้ กดิ อาการปวดหรือหอบเหนื่อย แตผ่ ลการวิจัยใหม่ ๆ แสดงใหเ้ ห็นวา่ การพักผอ่ นมากเกนิ ไปอาจน�ำ ไปส่คู วามออ่ นแอของกลา้ มเนอ้ื และขอ้ ยึดตดิ แตก่ ารออกก�ำ ลังกายในระหวา่ งรกั ษาโรคน้ัน สามารถทำ�อย่างปลอดภยั และชว่ ยเพ่มิ สมรรถภาพร่างกายและคุณภาพชีวติ ได้ ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทยป์ ระจ�ำ ตัวกอ่ นว่าสามารถออกกำ�ลงั กายได้หรือไม่ หรือมีข้อจ�ำ กดั อะไรบา้ ง เนอื่ งจากมีปจั จยั ทม่ี ผี ลต่อความสามารถในการออกก�ำ ลังกาย ได้แก่ ชนดิ และระยะของโรคมะเรง็ วธิ ีการรักษาโรคมะเรง็ และระดบั ความฟติ ของร่างกาย ส�ำ หรบั ผูป้ ว่ ยทีเ่ คยออกกำ�ลังกายมากอ่ นการรักษาโรคมะเร็ง ในระหว่างการรักษาโดยเคมบี ำ�บดั หรือฉายแสง อาจลดความหนักและระยะเวลาการออกกำ�ลังกายลง เป้าหมายคือทำ�เท่าท่ีไหว ไม่หักโหมเกินไป สว่ นผูป้ ่วยทเี่ ดิมไมไ่ ด้ออกก�ำ ลงั กาย ในระหว่างการรักษาอาจเริม่ ต้นด้วยการยืดเหยยี ดกล้ามเน้ือ การเดินชา้ ๆ การออกกำ�ลังกายหลังการรักษาโรคมะเรง็ • มกี จิ กรรมทางกายเป็นประจำ� • หลกี เล่ยี งการอยู่นิ่งและกลับไปทำ�กจิ กรรมประจ�ำ วันตามปกตโิ ดยเร็วที่สดุ • เป้าหมายคอื ออกก�ำ ลงั กายให้ได้อยา่ งน้อย 150 นาทตี อ่ สัปดาห์ • เพิม่ การออกกำ�ลงั กายฝึกความแขง็ แรงของกล้ามเนอื้ อยา่ งนอ้ ย 2 วนั ต่อสัปดาห์ข้อควรระวงั ในการออกกำ�ลังกายสำ�หรบั ผ้ปู ว่ ยหลงั การรกั ษา 1. ผทู้ ี่มอี าการโลหติ จางอยา่ งรนุ แรงควรงดการออกกำ�ลังกาย โดยยังสามารถเคลื่อนไหวรา่ งกายในชวี ิตประจำ�วันได้ และเร่ิมออกกำ�ลงั กายไดเ้ ม่อื อาการโลหิตจางดีขึ้น 2. ผู้ที่มภี ูมิคุม้ กนั ต่ำ�จะมคี วามเสีย่ งตอ่ การตดิ เชื้อสงู ควรหลกี เลย่ี งการออกก�ำ ลังกายในท่สี าธารณะจนกว่าระดับเม็ดเลือดขาวอยใู่ นเกณฑท์ ่ีปลอดภยั ส่วนในรายทม่ี กี ารเปลี่ยนถา่ ยไขกระดูกต้องหลกี เล่ยี งการออกกำ�ลงั กายในที่สาธารณะอยา่ งนอ้ ย 1 ปหี ลังการเปลยี่ นถา่ ยไขกระดกู 3. ผ้ปู ว่ ยท่เี คยได้รับการรกั ษาโดยการฉายรงั สี ควรหลีกเลีย่ งการสัมผัสสารคลอรีนในบริเวณนนั้ จึงไมค่ วรออกก�ำ ลงั กายโดยการว่ายน้�ำ 4. ผปู้ ว่ ยทม่ี ีภาวะแทรกซอ้ นของระบบประสาท มอี าการชาเท้า อาจมีปัญหาในการทรงตัว ควรเร่มิ ออกก�ำ ลงั กายแบบอยู่กบั ที่ เชน่ การปนั่ จักรยานอยูก่ บั ที่แบบมพี นกั พงิ กอ่ น เพ่ือป้องกนั การหกลม้ อย่างไรกต็ าม คำ�แนะน�ำ ดังกลา่ วเปน็ ค�ำ แนะนำ�ท่วั ไปท่ีใช้กบั ผ้ปู ว่ ยมะเร็งหลายชนดิ ท้งั นี้ข้ึนอย่กู ับสภาวะของผู้ป่วย และในรายทีม่ ีปัญหาแทรกซ้อน ควรไดร้ ับการตรวจจากผเู้ ช่ียวชาญด้านการออกกำ�ลังกาย เช่น แพทยเ์ วชศาสตรฟ์ ื้นฟู นักกายภาพบำ�บดั เพอื่ ใหค้ ำ�แนะน�ำ ทเ่ี ฉพาะเจาะจงในการออกก�ำ ลังกายควรปรกึ ษาแพทยก์ อ่ นออกกำ�ลังกาย ฝา่ ยเวชศาสตรฟ์ นื้ ฟู โทรศพั ท์: 0-2849-6600 ตอ่ 1049สำ�หรับผู้ทอ่ี ายเุ กนิ 40 ปี ท่ีไมไ่ ดอ้ อกก�ำ ลังกายเปน็ ประจ�ำ หรือมโี รคประจำ�ตวั ศนู ย์การแพทยก์ าญจนาภิเษก คณะแพทยศาสตรศ์ ิริราชพยาบาลเช่น ความดนั โลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง โรคหัวใจ น�ำ ห้ นักตัวเกินโรคทางกระดกู และขอ้ 5 แนวคิดการบรหิ ารความเสีย่ งท่ียงั่ ยนื ปลอดภัย HA ฮาเฮ โดย: พว.ณฏั ฐกานต์ งามมศี รี ทบทวนอยู่เสมอ คิดเชงิ บวก คิดเชิงบวก การคิดเชงิ ลบคือการเริ่มต้นของอคติ ส่วนมคี วามตอ่ เนอ่ื ง คิดถงึ ผ้ปู ว่ ย การคดิ เชิงบวกเป็นการคดิ แบบไมต่ ำ�หนิ ไมก่ ล่าวโทษ การปรับปรุงอยู่เสมอ รายงานความเส่ียงถอื เป็นโอกาสพฒั นามใิ ช่การฟอ้ งซึ่งกนั และกนั กระบวนการท�ำ งานมีโอกาสพฒั นาเสมอ เป็นการ ดูแลซงึ่ กันและกนั ยามเกดิ ความเสี่ยง คิดถงึ ผ้ปู ว่ ย ไมว่ ่าจะทำ�อะไร ท่ใี หน อย่างไร เก่ยี วกับ ใคร ขอใหค้ ดิ เสมอว่าผปู้ ว่ ยคือศนู ยก์ ลางที่เราตอ้ งคิดถงึ มากกว่าความพงึ พอใจของเรา ควรท�ำ ความเข้าใจผปู้ ่วย และน�ำ ประสบการณท์ ี่ไดร้ ับมาปรับปรุง พฒั นาให้ตรงจดุ โดยยึดหลกั ความปลอดภัยมีความต่อเนอื่ ง ขบวนการเพ่อื ไปสเู่ ป้าหมาย ซ่งึ กค็ ือคุณภาพและความ ทบทวนอยูเ่ สมอ หวั ใจของการบรหิ ารจดั การความปลอดภยั ในที่สุดจะกอ่ ให้เกดิ วัฒนธรรมและความต่อเน่อื ง คอื ความตอ่ เนอ่ื ง เสีย่ งคอื การทบทวนอยู่เสมอ เพราะการทบทวนจะท�ำ ให้ในการค้นหา รายงาน การประเมิน การจดั การ และการประเมินผลต่าง ๆ โดย เรารับรู้โอกาสในการพัฒนาเพื่อปรับปรุงอย่างต่อเน่ืองรว่ มมอื ร่วมใจกนั ทัง้ ผ้บู รหิ าร บุคลากร และผ้ปู ว่ ย มกี ารพูดคยุ เป็นประจำ� ทีมนำ�/ทีมบริหารความเส่ียงทบทวนเพ่ือกำ�หนดกลยุทธจัดการและรายงานความเสี่ยงอยา่ งสม่ำ�เสมอ สร้างบรรยากาศความปลอดภยั ยุทธศาสตร์ ขององคก์ ร ทีม PCT ทบทวนของกลมุ่ไว้เนอ้ื เชื่อใจกัน โรครายโรค กระบวนการดูแลรกั ษาเพ่อื ก�ำ หนด Clin- ical tracer, clinical tracer highlight เพือ่ ปรับปรุง ปรบั ปรุงอยู่เสมอ จะช่วยใหเ้ กิดการพฒั นาอย่างต่อเนอ่ื งซึ่งการ พัฒนา ทีม/ระบบพฒั นาตา่ ง ๆ ทบทวนความเส่ียงท่ี เก่ียวข้องกับตนเองเพ่ือนำ�ไปพัฒนาระบบทำ�งานท่ีตนปรับปรุงอยา่ งตอ่ เน่อื งท�ำ ได้หลายวธิ ี โดยใช้หลักการง่าย ๆ คอื 3P เปน็ ดแู ลอยู่ หนว่ ยงานทบทวนตนเองอย่างสมำ�่ เสมอ โดยกรอบคิด เฉพาะอย่างยงิ่ การทบทวน 12 กจิ กรรมทบทวน เพื่อน�ำ มาปรบั ปรงุ กระบวนการทำ�งาน Purpose : เม่อื เกดิ ความเสี่ยงข้นึ หาสาเหตุทแี่ ท้จรงิ เพอ่ื น�ำ ไปสกู่ ารกำ�หนดเป้าหมาย ตัวชี้วัดไดช้ ัดเจน และพฒั นาไดต้ รงจุด เพ่อื ลดโอกาสหรือการ ฝ่ายพฒั นาคณุ ภาพ ศนู ย์การแพทย์กาญจนาภิเษกเกดิ ความเสย่ี งซำ้� โทรศพั ท์ : 0-2849-6600 ตอ่ 3092,3095 Process : ออกแบบหรือกำ�หนดกระบวนการท่สี อดคล้องกบั เป้าหมายและสาเหตทุ เี่ กดิ เพอื่ นำ�สู่การปฏบิ ตั ใิ นหน้างานหรอื งานประจ�ำ ใหบ้ รรลุตามเปา้ หมายทวี่ างไว้ Performance : ปรับปรุงอย่างสม่�ำ เสมอว่าจากการน�ำ ลงสกู่ ารปฏิบัตินน้ั เกิดอะไรขนึ้ อะไรคอื จดุ บอด อะไรคอื จดุ ดี อะไรคือโอกาสในการพฒั นาท่ีเกดิข้นึ อีก และนำ�ไปปรับปรงุ กระบวนการใหด้ ียงิ่ ขึน้ คณะกรรมการดา้ นพันธกจิ สัมพนั ธศ์ ูนย์การแพทยก์ าญจนาภิเษกกบั สังคม ไดด้ ำ�เนนิ โครงการกจิ กรรมเพือ่ สังคมและสนับสนุนการมสี ว่ นร่วมกิจกรรมเพือ่ สงั คมต่าง ๆ ท่ดี �ำ เนินการโดยหน่วยงานภายนอกและบุคลากรของศูนยก์ ารแพทย์กาญจนาภิเษก 1. อาสาปนั น้�ำ ใจจาก GJMC สูน่ อ้ งบนดอย 2. อาสาปนั น้ำ�ใจจาก GJMC สูน่ อ้ งแดนไกลคณะผ้ดู ำ�เนินการ ไดจ้ ดั กิจกรรมอาสาปนั น้�ำ ใจ ณ โรงเรยี นบา้ นเตียน- คณะผ้ดู ำ�เนินการ ไดด้ ำ�เนินการรบั บริจาคสิ่งของจากบคุ ลากรศนู ยก์ ารแพทย์ฯอาง ตำ�บลบอ่ หลวง อ�ำ เภอฮอด จังหวดั เชยี งใหม่ เม่ือวันที่ 15 – 16 และประชาชนทั่วไป เพอ่ื น�ำ ไปบรจิ าค ใหแ้ ก่โรงเรยี นเพียงหลวง 3 (สาขาปอสามต้น)กรกฎาคม 2560 โดยได้มอบยาสามัญประจำ�บา้ น และอุปกรณ์การ ในทูลกระหมอ่ มหญงิ อบุ ลรตั นราชกญั ญา สิริวฒั นาพรรณวดี ต�ำ บลบา้ นอีต่องเรียนการสอน ส�ำ หรบั ใช้ในห้องเรยี น อำ�เภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี ในวันท่ี 12 - 13 สิงหาคม 2560 โดยไดม้ อบ ยาสามัญประจำ�บ้าน และอุปกรณ์การเรียนการสอนส�ำ หรับใช้ในห้องเรยี น พรอ้ ม กนั นน้ั ไดจ้ ดั กจิ กรรมเล้ยี งอาหารและกจิ กรรมกีฬาร่วมกับเดก็ ๆ และชาวบา้ น 3.GJ CSR วัดญาณเวศกวนั สิ่งดีๆ@GJ โดย: งานสื่อสารองค์กร ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษกฝ่ายการแพทย์ทางเลือกได้ดำ�เนินการจัดกจิ กรรม ฝงั เข็ม แพทยแ์ ผนไทย และบริการอ่ืนๆ รองศาสตราจารย์ นายแพทยธ์ รี ะ กลลดาเรอื งไกร ผ้อู �ำ นวยการศนู ย์การแพทย์กาญจนาภิเษก นำ�ทมีณ วัดญาณเวศกวัน โดยจดั กจิ กรรม เดอื นละ 1 ผู้บรหิ าร คณะแพทย์ พยาบาล และบคุ ลากร ร่วมกันออกหน่วยให้ความชว่ ยเหลือดแู ลประชาชนผมู้ าร่วม ถวายครง้ั เวลา 09.00 – 12.00 น ดงั น้ี ดอกไม้จันทน์ ในงานพระราชพิธถี วายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช- บรมนาถบพิตร ณ มณฑลพิธีพุทธมณฑล และศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก ตง้ั แตว่ นั ท่ี 26 ตุลาคม 2560ครง้ั ท่ี 1 วันพฤหสั บดที ่ี 8 มถิ ุนายน 2560 เวลา 06.00 น. จนถงึ วนั ท่ี 27 ตุลาคม 2560 เวลา 02.00 น.ครง้ั ที่ 2 วนั อังคารท่ี 4 กรกฎาคม 2560ครงั้ ท่ี 3 วันพธุ ที่ 2 สงิ หาคม 2560ครั้งท่ี 4 วนั พฤหสั บดีท่ี 7 กนั ยายน 2560 มลู นิธศิ ูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยมหดิ ล Golden Jubilee Medical Center Foundation กองทนุ ”เพือ่ การศึกษา” ( รหสั GJF 001/52 ) เป็นกองทนุ ท่ไี ด้รับการสนับสนุนจาก ธนาคารไทยพาณชิ ย์ จำ�กดั มหาชนและอดตี ผวู้ า่ ราชการจงั หวัดนครปฐม ได้จัดตง้ั กองทุน โดยมวี ัตถปุ ระสงค์เพื่อส่งเสรมิ การศกึ ษาและวจิ ัย ผู้ทส่ี นใจสามารถร่วมบรจิ าคได้ทบ่ี ัญชี “มูลนธิ ศิ ูนยก์ ารแพทย์กาญจนาภเิ ษก” ธนาคารไทยพาณชิ ย์ สาขาศาลายา ประเภทบัญชอี อมทรัพย์ เลขท่ีบัญชี 280-200388-2 หรอื สอบถามข้อมูลเพ่มิ เตมิ ไดท้ ี่ มูลนธิ ศิ ูนยก์ ารแพทยก์ าญจนาภิเษก ม.มหดิ ล โทรศพั ท์ 02-8496726