นายพันตรี หม่อมราชวงศ์สุวพันธุ์ สนิทวงศ์ หรือชื่อเล่นว่า ใหญ่ (12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2406-21 มกราคม พ.ศ. 2469) เป็นโอรสในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ กับหม่อมเขียน เป็น พระมาตุลา (ลุง) ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเยาวภาพงศ์สนิท และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาชัยนาทนเรนทร และเป็นพระปัยกา (ทวด) ในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ
หม่อมราชวงศ์สุวพันธุ์ เข้าถวายตัวต่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่อายุได้ 7 ปี และทรงเลือกให้เดินทางไปศึกษาในต่างประเทศ เพื่อสืบทอดวิชาแพทย์ต่อจากพระบิดา หม่อมราชวงศ์สุวพันธุ์เดินทางไปศึกษาที่สกอตแลนด์ ตั้งแต่ พ.ศ. 2415 เมื่ออายุ 9 ปี จบการศึกษาแพทย์ศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเอดินบะระ เดินทางกลับประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2427
หม่อมราชวงศ์สุวพันธุ์ เข้ารับราชการเป็นผู้ช่วยของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ พระบิดา ทั้งด้านกิจการแพทย์ และการทหาร ได้รับพระราชทานยศพันตรี ช่วยปรับปรุงกิจการทหาร ร่วมจัดตั้งกรมยุทธนาธิการทหาร และเป็นเลขานุการพระบิดา ที่ดำรงตำแหน่งผู้ช่วยผู้บัญชาการทหารเรือ
หม่อมราชวงศ์สุวพันธุ์ สนิทวงศ์ กราบบังคมทูลลาออกจากราชการ พร้อมกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ เมื่อ พ.ศ. 2433 เพื่อประกอบกิจการส่วนตัวร่วมกับพระบิดา เป็นผู้ได้รับสัมปทานขุดคลองฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ทางตอนเหนือของพระนคร จากตำบลบ้านใหม่ วัดเทียนถวาย ปทุมธานี ไปถึงนครนายก ในนามบริษัทขุดคลองแลคูนาสยาม คลองนี้ได้รับพระราชทานนามว่า "คลองรังสิตประยุรศักดิ์" หรือ "คลองรังสิต"
หม่อมราชวงศ์สุวพันธุ์ สนิทวงศ์ ป่วยเป็นโรคไตพิการเรื้อรัง ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2469 อายุ 62 ปี พระราชทานเพลิงศพ ณ สุสานหลวงวัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2470
สุวพันธุ์ คือชื่อที่รับพระราชทาน ชื่อ สุวพรรณ นั้นท่านเปลี่ยนเองในปลายอายุของท่าน สนิทวงศ์ ในอักษรโรมัน สะกดว่า Sanidvongs ส่วนชาวต่างชาติเรียกท่านว่า ดอกเตอร์ใหญ่ (Dr. Yai)
บุตร-ธิดา[แก้]
เจริญ บุนนาค[แก้]
จำเริญ บุนนาค ธิดาพระยาอรรคราชนาถภักดี (หวาด บุนนาค) ราชนิกูล มีบุตร-ธิดา 8 คน คือ
- หม่อมหลวงพงศ์ สนิทวงศ์ ต่อมาได้เป็น มหาอำมาตย์ตรี พระยาชลมารคพิจารณ์
- หม่อมหลวงต้อม สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงเป้ สนิทวงศ์ ต่อมาได้เป็น อำมาตย์โท พระสุวพันธุ์พิทยาการ
- หม่อมหลวงคลอง สนิทวงศ์ (ไชยันต์) เป็นหม่อมใน พลเรือตรี หม่อมเจ้าถาวรมงคลวงศ์ ไชยันต์
- หม่อมหลวงรวง สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงฟ่อน สนิทวงศ์ (ผดุงชีพ)
- หม่อมหลวงธัญญะ สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงนวม สนิทวงศ์
ยี่สุ่น สนิทวงศ์ ณ อยุธยา[แก้]
ธิดาศาสนาจารย์กิมเฮง มังกรพันธ์ และนางทองอยู่ ปักษานนท์ มีบุตรธิดาจำนวน 4 คน ได้แก่
- หม่อมหลวงสร้อยระย้า ยุคล (4 ตุลาคม 2452 — 24 ธันวาคม 2527) สมรสกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล
- หม่อมหลวงซ้ง สนิทวงศ์ สมรสกับหม่อมเจ้ารำไพศรีสอางค์ รพีพัฒน์
- ท่านผู้หญิงพวงร้อย อภัยวงศ์ (28 ธันวาคม 2457 — 17 สิงหาคม 2543)
- หม่อมหลวงคงคา สนิทวงศ์
เงียบ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา[แก้]
- หม่อมหลวงพวงแก้ว ณ ระนอง (8 สิงหาคม 2461 — 27 กรกฎาคม 2550) สมรสกับสง่า ณ ระนอง มีบุตรสี่คน
ประยงค์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา[แก้]
มีบุตร รวม 3 คน[ต้องการอ้างอิง]
1 หม่อมหลวง บัว สนิทวงศ์ สมรสกับ นาง แถม สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม เหลี่ยมจันทร์)
2 หม่อมหลวง นาวี สนิทวงศ์ สมรสกับ นาง อาบ ชูโต
3 หม่อมหลวงประพันธ์ สนิทวงศ์ (29 เม.ย. 2462 - มี.ค. 2546) สมรสกับ ม.ร.ว. ทรงศรี ศรีธวัช
ไม่มีข้อมูล[แก้]
- หม่อมหลวงลำพวน สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงฟาง สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงไชย สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงศรีพรรณ สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงวิโรจ สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงมัลลิกา สนิทวงศ์ (กมลคนธ์)
- หม่อมหลวงสารภี สนิทวงศ์ (หงสนันทน์)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย[แก้]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ[แก้]
อ้างอิง[แก้]
- สุวพันธ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา. (2470). ข้าวของประเทศสยาม. เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน พระนคร: โสภณพิพรรฒธนากร.
- "สายสกุลสนิทวงศ์". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-12-03. สืบค้นเมื่อ 2008-11-20.
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเพลิงศพ, เล่ม ๔๔, ตอน ง, ๒๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๐, หน้า ๖๓๑
- ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. คนดีที่ข้าพเจ้ารู้จัก เล่ม 1. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : ชมรมดำรงวิทยา, 2526. ISBN 9789749557006
- พบได้จาก "เข็มกลัดสุวพรรณ" ที่ท่านแจกญาติมิตรในช่วงปลายอายุ
- "ลายพระราชหัตถเลขาฯ พระราชทานนามสกุล". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-03-02. สืบค้นเมื่อ 2011-03-28.
- หนังสือ The rice of siam พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ
- ↑ อรวรรณ ทรัพย์พลอย. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท ปราชญ์ผู้เป็นกำลังของแผ่นดิน. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2552. 352 หน้า. ISBN 978-974-341-578-4
- พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ เสด็จไปในการพระราชทานเพลิงศพ หม่อมหลวงพวงแก้ว สนิทวงศ์
- "ทำเนียบสายตระกูล ณ ระนอง". ณ ระนอง. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-09-07. สืบค้นเมื่อ 14 เมษายน 2558.
- พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 7 หน้า 401 ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เก็บถาวร 2018-02-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔, ตอน ๒๔, ๒๓ กันยายน พ.ศ. ๒๔๓๐, หน้า ๑๙๑