ถอดคำประพันธ์ พระอภัยมณี ตอนพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร
Uploaded by
Use Kung
58% found this document useful (69 votes)
367K views
12 pages
Description:
1
Copyright
© © All Rights Reserved
Available Formats
DOCX, PDF, TXT or read online from Scribd
Share this document
Did you find this document useful?
Is this content inappropriate?
Report this Document
58% found this document useful (69 votes)
367K views12 pages
ถอดคำประพันธ์ พระอภัยมณี ตอนพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร
Uploaded by
Use Kung
Description:
1
Full description
นิทานคำกลอน เรื่องพระอภัยมณี
ตอนพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร
พระสุนทรโวหาร (ภู่) : สุนทรภู่
เกิด
วันจันทร์เดือน ๘ ขึ้น ๑ ค่ำ ปีมะเมีย พ.ศ. ๑๑๔๘
หรือ วันที่ ๒๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๓๒๙ (สมัยรัชกาลที่ ๑)
ถึงแก่กรรม พ.ศ. ๒๓๙๘
การศึกษา
เรียนที่วัดชีปะขาว (รัชกาลที่ ๔ พระราชทานนามว่า วัดศรีสุดาราม)
รู้หนังสื่อได้เป็นเสมียนในกรมพระคลังสวน
แต่งด้วยกลอนสุขภาพ แต่มีลักษณะพิเศษกว่ากลอนสุภาพทั่วไป คือ มี
สัมผัสในทั้งสัมผัสสระและสัมผัสอักษรในทุกวรรคทำให้อ่านไพเราะ ระรื่นหู
สุนทรภูแต่ง พระอภัยมณี เพื่อให้ชาวบ้านทั่วไปได้อ่าน ได้ฟัง เพื่อ
ความสนุกสนานเพลินเพลิด โดยแทรกแง่คิดและคติสอนใจไว้ด้วย และที่สำคัญ
ก็เพื่อขายเลี้ยงชีพตนในยามตกทุกข์ได้ยาก
คัดมาจากหนังสือเรื่อง พระอภัยมณี ซึ่งเป็นงานประพันธ์ของสุนทรภู่
เนื้อเรื่องย่อ
ความเดิมตอนต้นเรื่อง
พระอภัยมณีและศรีสุวรรณพระอนุชาถูกขับออกมาจากเมืองรัตนาของท้าว
สุทัศน์พระบิดา เนื่องด้วยท้าวสุทัศน์ทรงเห็นว่าวิชาปี่ของพระอภัยมณีและวิชากระบี่
กระบองของศรีสุวรรณเป็นวิชาชั้นเลว ไม่มีประโยชน์ในการปกครอง พระอภัยมณี
และศรีสุวรรณเดินทางมาพบ ๓ พราหมณ์ คือ วิเชียร โมรา สานน และได้เป่าปี่ให้ฟัง
จนทั้งหมดหลับไป
นางผีเสื้อสมุทรผ่านมาและพอใจในเสียงปี่จึงได้ลักพาพระอภัยมณีไปไว้ยังถ้ำแล้ว
แปลงกายเป็นสาวงามมาปรนนิบัติ พระอภัยมณีทราบแต่ทำอะไรไม่ได้จึงจำใจอยู่
กินกับนางผีเสื้อ
ตอนพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อ
พระอภัยมณีอยู่กับนางผีเสื้อสมุทรในถ้ำจนมีพระโอรสชื่อว่าสินสมุทร สินสมุทรมีมีลักษณะผสมระหว่างพระอภัยมณีและนางผีเสื้อสมุทรดังความว่า
ไม่คลาดเคลื่อนเหมือนองค์พระทรงเดช แต่ดวงเนตรแดงดูดังสุริย์ฉาย
ทรงกำลังดังพระยาคชาพลาย มีเขี้ยวคล้ายชนนีมีศักดา
พระอภัยมณีได้เลี้ยงและถ่ายทอดความรู้ที่พระองค์มีให้กับสินสมุทรจน
หมดและมอบของสำคัญไว้ให้ คือ พระธำมรงค์และผ้าคาดเอว วันหนึ่งเมื่อ
นางผีเสื้อสมุทรออกไปหาอาหาร ด้วยความซุกซนสินสมุทรได้ทดลองผลักหินปาก
ถ้ำจนเปิดแล้วออกไปเที่ยวเล่นในทะเล สินสมุทรพบเงือกชราแต่ไม่รู้จักว่าคืออะไร
จึงนำเงือกกลับไปให้พระอภัยมณีทอดพระเนตรพระอภัยมณีเห็นดังนั้นจึงเล่าความ
จริงให้สินสมุทรฟังทั้งหมด สินสมุทรทราบความแล้วก็เสียใจเป็นอันมาก เงือกฟัง
แล้วได้อ้อนวอนให้พระอภัยมณีสั่งให้สินสมุทรปล่อยตนไปเสียและให้สัญญาว่าจะ
พาพระอภัยมณีหนีพึ่งพระโยคีที่เกาะ
แก้วพิสดารซึ่งอยู่ห่างออกไปราว ๑๐๐ โยชน์ เงือกชราบอกว่าการไปที่เกาะแก้ว
พิสดารนั้นตนต้องใช้เวลาถึง ๗ วัน ว่ายน้ำไปในมหาสมุทรแต่กลัวนางผีเสื้อสมุทร
จะตามทันเพราะนางผีเสื้อสมุทรนั้นมีพละกำลังมากเมื่ออยู่ในทะเลซึ่งใช้เวลาเพียง
๓ – ๔ วันก็ไปถึงเกาะแล้ว เงือกชราแนะให้พระอภัยมณีทำอุบายลวง
นางผีเสื้อสมุทรเพื่อจะได้มีเวลาในการหลบหนี
ตกกลางคืนในวันเดียวกัน นางผีเสื้อสมุทรเกิดฝันร้ายว่ามีเทวดามาควัก
เอานางทั้งสองออกแล้วเหาะหายไปนางตกใจตื่นแล้วเล่าความฝันนั้นให้พระอภัย
มณีฟังทั้งหมด
พระอภัยมณีเห็นเป็นโอกาสดีจึงทำนายฝันไปว่านางนั้นจะมีเคราะห์ร้ายอาจถึงแก่
ชีวิตและแนะนำให้นางไปบำเพ็ญศีลอยู่บนเขา ๓ วัน เพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์
และห้ามกินเนื้อสัตว์เป็นอันขาด นางผีเสื้อหลงกลพระอภัยมณี สินสมุทรทราบความ
โดยตลอดก็เสียใจจนพระอภัยมณีต้องห้าม ดังความว่า
สินสมุทรสุดแสนสงสารแม่ ด้วยรู้แน่ว่าบิดาจะพาหนี
ให้ห่วงหลังกังวลด้วยชนนี เจ้าโศกีกราบก้มบังคมคัล
บิดาดูรู้แจ้งจึงแกล้งห้าม จะวอนตามเขาไปไยในไพรสัณฑ์
อยู่เป่าปี่ตีเกราะเสนาะครัน แล้วรับขวัญลูกน้อยกลอยฤทัย
พระอภัยมณีและสินสมุทรได้หนีไปกับครอบครัวเงือก เมื่อครบ ๓ วัน
นางผีเสื้อสมุทรกลับมาไม่พบใครจึงออกตระเวนทะเลตามหาด้วยร่างเนรมิตเป็น
ยักษ์แล้วเรียกภูตผีในทะเลมาถามจนได้ความและตามพระอภัยมณีไปทันภายใน
๓ วัน สินสมุทรพยายามห้ามแล้วแต่นางผีเสื้อสมุทรไม่ฟัง สินสมุทรจึงหลอกล่อ
ให้มารดาหลงทางเพื่อให้เงือกลูกสาวพาพระอภัยมณีหนีไปให้ถึงเกาะแก้วพิสดาร
เงือกชราสองผัวเมียถูกนางผีเสื้อฆ่าตายซึ่งในขณะเดียวกันพระอภัยมณี
สินสมุทรและเงือกสาวได้หนีขึ้นเกาะแก้วพิสดารทัน พระโยคีออกมาห้ามปราม
นางผีเสื้อสมุทรแต่นางไม่ฟังและต่อว่าย้อนกลับมา พระโยคีจึงเสกทรายปกป้องเกาะ
ไว้เพื่อไม่ให้นางผีเสื้อสมุทรเข้ามาได้
เมียทั้ง ๕ ของพระอภัยมณี
นางผีเสื้อสมุทร
(สวยแปลง)
นางสุวรรณมาลี
(สวยต่างแดน)
ข้อคิดที่ได้ (เฉพาะตอนที่นำมาเป็นบทเรียน)
๑. คนเราบางครั้งก็จำเป็นที่จะต้องทำในสิ่งที่ตนไม่ชอบ ไม่อยากทำเพื่อให้ผู้
อื่นมีความสุขและตนเองก็ไม่ต้องพบกับปัญหา
๒. ขึ้นชื่อว่าลูกแล้วให้มีหน้าตาแปลกประหลาดอย่างไรพ่อแม่ก็ยังรัก
๓. เด็กย่อมรักและเชื่อใจผู้ที่ดีกับตนและรักตนมากกว่าผู้ที่คอยดุด่าว่าตีตน
๔. ผู้ที่ตกอยู่ในความทุกข์ด้วยกันจึงจะเข้าใจจิตใจซึ่งกันและกันได้ดี
๕. การรู้จักกตัญญูรู้คุณเป็นสิ่งที่ดี ทุกคนควรปฏิบัติตนให้เป็นนิจ
๖. การกระทำการสิ่งใดให้ประสบผลสำเร็จได้นั้นต้องมีการวางแผนการให้ดี
๗. คนโง่ย่อมตกเป็นเหยื่อของคนฉลาดเสมอ
๘. การมีพวกพ้องมากเวลาที่ต้องการความช่วยเหลือก็มักจะได้รับความสะดวก
ได้ทุกๆ เรื่อง
๙. ความรักหากมีความหลงเข้ามาครอบงำมากเกินไป อาจทำให้เราต้องทำใน
สิ่งที่ผิดๆ หรือสิ่งที่ไม่ดีมากขึ้นได้
ข้อสันนิษฐานเรื่องที่มาหรือเหตุที่แต่งเรื่องพระอภัยมณี
๑. เล่ากันว่า รัชกาลที่ ๒ พระราชทานพระธำมรงค์ทองคำประดับเพชร
แก่สุนทรภู่ แล้วทรงกำชับว่า “ให้มันมีเรื่องนะ” ซึ่งเป็นสาเหตุให้สุนทรภู่แต่งเรื่อง
พระอภัยมณีขึ้น
๒. เล่ากันว่าสุนทรภู่ไปเพชรบุรี มีเพื่อนสนิท ๒ คน ชื่อ แก้วกับทอง
นายแก้วเป่าปี่เก่ง นายทองเก่งกระบี่กระบอง วันหนึ่งเพื่อนนายแก้ว นายทอง ๓ คน
คนหนึ่งเป็นไต้ก๋งเรือได้พาสุนทรภู่กับพวกไปดื่มสุราขากลับพาลงเรือไปเที่ยว และ
แวะส่งสุนทรภู่ก่อนแล้วไปเที่ยวต่อ เรือถูกพายุอับปางลงคนอื่นปลอดภัย แต่นาย
แก้วหายสาบสูญไปในทะเล
เหตุที่คนสนใจเรื่องพระอภัยมณีกันมาก
มีหลายประการ อาทิ
๑. สำนวนกลอนของสุนทรภู่เป็นที่นิยมของคนทั่วไปเพราะแต่งได้ไพเราะ มีสัมผัสในแพรวพราวทั้งยังใช้คำง่ายๆ อ่านแล้วเข้าใจได้ดี
๒. มีโครงเรื่องแปลก มีจินตนาการดี แปลกกว่าเรื่องอื่นๆ
๓. ตัวละครมีลักษณะน่าสนใจ มีความสามารถพิเศษ เช่น สินสมุทร พราหมณ์ ๓ คน ชีเปลือย ม้านิลมังกร เป็นต้น