Qibla หรือ "กิบลัต" คือทิศที่หันไปสู่กะอ์บะฮ์ในมัสยิดศักดิ์สิทธิ์แห่งนครมักกะฮ์ ประเทศซาอุดีอาระเบีย โดยมุสลิมทุกคนจะหันหน้าไปทางทิศนี้เมื่อละหมาด ไม่ว่าตนจะอยู่ที่ใดในโลกก็ตาม
เราคำนวณทิศ Qibla อย่างไร
เราใช้ตำแหน่งของกะอ์บะฮ์ (ละติจูด 21.4224779 ลองจิจูด 39.8251832) และตำแหน่งปัจจุบันของคุณ (ซึ่งได้จาก GPS หรือระบุด้วยตนเอง) เพื่อค้นหาเส้นทางที่ตรงที่สุดระหว่างสถานที่ 2 แห่งในโลก หรือที่เรียกว่าระยะทางที่สั้นที่สุดบนทรงกลมของโลก ระยะทางนี้คำนวณได้โดยใช้สูตร Haversine เมื่อดูบนแผนที่ 2 มิติ เส้นอาจโค้งงอเนื่องจากส่วนโค้งของโลก
การตรวจสอบว่าทิศทางนั้นถูกต้อง
Qibla Finder ทำงานกับเข็มทิศในอุปกรณ์ของคุณ หากต้องการให้แน่ใจว่าทิศทางถูกต้องแม่นยำมากที่สุด เราขอแนะนำให้ปรับเทียบเข็มทิศก่อนใช้งาน
เหตุใดเราจึงขอสิทธิ์ต่างๆ
Qibla Finder ออกแบบมาเพื่อทำงานกับ GPS และกล้องถ่ายรูปของโทรศัพท์ (ระบบ Android) เราจึงต้องขอสิทธิ์เข้าถึงฟีเจอร์เหล่านี้เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานที่ดีที่สุดให้แก่คุณ เราจะไม่จัดเก็บข้อมูลนี้และจะไม่แชร์ออกนอก Qibla Finder คุณสามารถเปลี่ยนสิทธิ์ได้ทุกเมื่อจากเบราว์เซอร์
วิธีเปลี่ยนสิทธิ์
หากต้องการเปลี่ยนสิทธิ์ เพียงไปที่การตั้งค่าสิทธิ์ของเบราว์เซอร์ และอนุญาต (หรือไม่อนุญาต) ให้เว็บไซต์นี้เข้าถึงกล้องถ่ายรูปและ/หรือตำแหน่งของคุณ
กิบลัต เงื่อนไขหนึ่งของการละหมาด คือ รู้ถึงทิศกิบลัตและหันหน้าไปทางกิบลัตทิศละหมาด
กิบลัตนั้น ก็คือ(ขอย้ำครับว่า สิ่งที่จะกล่าวต่อไปนี้ เป็นแนวคิด เป็นแนวปฏิบัติ ของท่านอิหม่ามซาฟิอี ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮ์ และเป็นแนวปฏิบัติของ
ทุกๆคนที่ยึดอยู่ในสังกัดอิหม่ามซาฟิอี ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮ์ ทุกๆมัสยิดที่ยึดอยู่ในสังกัดอิหม่ามซาฟิอี ร่อฮิมะฮุ้ลลอฮ์ ) จุดๆหนึ่ง หรือสถานที่แห่งหนึ่ง ที่ผู้คนทั่วทุกมุมโลก จำเป็นต้องผินเข้าหา ในขณะปฏิบัติศาสนกิจ ในขณะละหมาด เพราะว่าการผินเข้าหากิบลัตนั้น ถือว่าเป็นซารัต เป็นกฏเกณฑ์ เป็นกฏระเบียบข้อหนึ่ง ที่จำเป็นจะต้องปฏิบัติ เพื่อให้การละหมาดของเราท่านทั้งหลาย มีผลใช้ได้ เป็นการละหมาดที่ไม่สูญเปล่า แหละเป็นการละหมาด ที่ถูกตอบรับจากพระผู้เป็นเจ้าอย่างแท้จริง ที่เรียกว่ากิบลัต
ก็เพราะว่าทุกๆคนทั่วทุกมุมโลก ที่อาศัยอยู่บนโลกใบนี้ จะต้องผินเข้าหาในขณะเข้าเฝ้าพระผู้เป็นเจ้า โดยมาในรูปแบบ ของการทำละหมาด ที่เรียกว่ากะบะห์ ก็เพราะว่ารูปทรงเป็นจุดเด่น สูงขึ้นมาจากพื้นดิน เป็นรูปทรงสี่เหลี่ยม แต่ไม่ใช่สี่เหลี่ยมจตุรัส สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน ที่เรียกว่าบัยตุ้ลลอฮ์ ก็เพราะว่าทุกๆปีจะมีผู้คนแวะเวียนไปที่บัยตุ้ลลอฮ์อยู่ตลอดเวลา
นักวิชาการระดับมัซฮับ จึงมีความคิดที่แตกต่างกัน เกี่ยวกับการผินหน้าอกไปทางกิบลัตในขณะละหมาด
ดังนั้นมัซฮับซาฟิอี ซึ่งที่ผู้คนส่วนใหญ่ในประเทศไทย ยึดตามมัซฮับนี้ ถือว่าจะต้องผินไปทางวิหารกะบะห์เลยเท่าที่มีความสามารถที่สุด พูดง่ายๆก็คือถ้ารู้แน่ชัดว่ายังหันไม่ตรงกะบะห์ ที่ผ่านมาการละหมาดถือว่าใช้ได้เพราะทำสุดความสามารถแล้ว แต่หลังจากนี้เป็นต้นไป ถ้ายังไม่เปลี่ยนแปลงแก้ไขให้ถูกต้อง การละหมาดถือว่าใช้ไม่ได้อีกแล้ว หลักฐานเกี่ยวกับเรื่องนี้ สามารถหาดูได้ที่หนังสืออั้ลอุม(ของท่านอิหม่ามซาฟิอีเล่มที่1หน้า114) และหนังสือฟิกห์4มัซฮับเล่มที่1หน้า178)
เป็นที่ชัดเจนแล้วว่า ทิศทางกิบลัตที่ทางผู้เชี่ยวชาญและนักวิชาการของสำนักจุฬา ได้มาทำการตรวจสอบและกำหนดให้ตามหลักวิชาการนั้น ชี้ไปยังบัยตุลเลาะห์ มัสยิดฮารอม พร้อมกับให้การรับรองอย่างถูกต้องสมบูรณ์ และสัปบุรุษส่วนหนึ่งก็มีความยินดีที่จะปฏิบัติตามคำวินิจฉัยโดยทุกประการ แต่อีหม่ามและกรรมการมัสยิดรี่ยาดิสสุนันชุดปัจจุบัน พร้อมด้วยสัปบุรุษอีกส่วนหนึ่งกลับไม่ยอมเชื่อฟังและปฏิบัติตาม ยังยืนยันที่จะทำละหมาดและหันหน้าไปยังทิศที่ตนเองเชื่อมั่น โดยไม่ปรากฎว่ามีผู้รู้หรือนักวิชาการท่านใดมาทำการกำหนดทิศทางและให้การรับรอง หรือใช้หลักวิชาการใดๆ มาประกอบการพิจารณาดำเนินการ
ซึ่งจากจุดนี้เองก็มีหลายท่านให้ความสนใจและเกิดความสงสัยขึ้นมาว่า ถ้าสำนักจุฬายืนยันโดยหลักวิชาการว่าทิศกิบลัตที่กำหนดคือเฉียงจากทิศตะวันตกไปทางเหนือ 16.50 องศา นั้นมีความถูกต้อง และชี้ไปยังบัยตุลเลาะห์ มัสยิดฮารอม แล้วทิศทางที่อีกฝ่ายยึดมั่นอยู่คือเฉียงจากทิศตะวันตกไปทางเหนือเพียง 7.10 องศา นั้น จะหันไปยัง ณ ที่ใด เพราะเป็นไปไม่ได้แน่ที่มัสยิดหลังเดียวกันจะมีกิบลัต 2 แห่ง
เราจึงได้ทำการตรวจสอบโดยใช้วิธีการที่ง่ายๆ ไม่ต้องยุ่งยาก เนื่องจากปัจจุบันมีโปรแกรมสำเร็จรูปที่ใช้คำนวณทิศทางกิบลัตและเวลาละหมาดอยู่มากมาย ซึ่งบางท่านที่มีคอมพิวเตอร์ก็คงจะมีโอกาสได้ใช้กันบ้างแล้ว หรือท่านใดที่มีอินเตอร์เน็ทใช้ก็สามารถเข้าไปใช้บริการได้ที่ //www.islamicfinder.org แต่การตรวจสอบในครั้งนี้ผมจะใช้โปรแกรมที่มีชื่อว่า QiblaCalc V1.0 ซึ่งสามารถดาวน์โหลดได้จากอินเตอร์เน็ทเช่นกัน โดยการตรวจสอบนั้นจะต้องใช้ระยะทางที่เท่ากันมาเป็นตัวกำหนดว่าจุดที่ชี้ไปนั้นเป็นสถานที่ใด
ภาพแรกเป็นการคำนวนหาทิศทางกิบลัตจากมัสยิดรี่ยาดิสสุนันสู่มัสยิดฮารอม โดยใช้ค่าที่ Plot ได้โปรแกรม Google Earth
A คือค่าละติจูด ลองติจูด ของมัสยิดรี่ยาดิสสุนัน
B คือค่าองศาที่ได้ 286.8 องศาเหนือ หรือ 16.8 องศาตะวันตก และระยะทาง 4005 ไมล์
C คือค่าละติจูด ลองติจูด ของมัสยิดฮารอม
ภาพที่สองเป็นการคำนวนโดยนำเอาองศาการเอียงของมัสยิดรี่ยาคือ 7.10 องศาตะวันตก (ตรวจสอบโดย น.อ.นคร ทนุวงศ์ รน. ผู้เชี่ยวชาญจากสำนักจุฬาฯ) และระยะทางที่เท่ากันกับมัสยิดฮารอม ซึ่งผลที่ได้ดังนี้คือ
A คือ ค่าละติจูด ลองติจูด ของมัสยิดรี่ยาดิสสุนัน
B คือ ค่าองศาการเอียงของมัสยิด และระยะทางไปมัสยิดฮารอม
C คือ ตำแหน่งที่มัสยิดรี่ยาเอียงไปหา ก็คือ Latitude 13.51 N, Longtitude 40.35 E
เมื่อนำค่าที่ได้นั้นไปตรวจสอบกับ Google Earth ผลปรากฏที่ได้ก็คือ ตำแหน่งดังกล่าวจะอยู่บริเวณตอนเหนือของประเทศเอธิโอเปีย ซึ่งถัดขึ้นไปจะเป็นประเทศ Eritrea, ทะเลแดง, ประเทศเยเมน, ประเทศซาอุดิอาราเบีย และจากการสอบถามนักวิชาการด้านฟาลากียะห์หลายท่าน ก็ให้คำตอบที่ตรงกันคือ ไม่มีจุดใดของประเทศไทยที่คำนวณได้ 7.10 องศา ซึ่งต่ำสุดคือประมาณ 12 องศา จะอยู่ที่บริเวณ อ.แม่สาย จ.เชียงราย และค่า 7.10 องศาดังกล่าวนั้นจะอยู่ที่บริเวณตอนกลางของประเทศจีน