เฉลยใบ งาน ที่ 1.1 เรื่อง ระบบ ประสาท และ ระบบ สืบพันธุ์

สาระสำคัญ/ความคิดรวมยอด

อธิบายความสำคัญของระบบประสาทและระบบต่อมไร้ท่อที่มีผลต่อสุขภาพ การเจริญเติบโต และพัฒนาการ ของวัยรุ่น

ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้

ตัวชี้วัด

พ 1.1 ม.1/1 อธิบายความสำคัญของระบบประสาทและระบบต่อมไร้ท่อที่มีผลต่อสุขภาพ การเจริญเติบโต และพัฒนาการของวัยรุ่น

จุดประสงค์การเรียนรู้

ด้านความรู้

นักเรียนสามารถอธิบายโครงสร้างและระบุหน้าที่ของระบบประสาทได้ถูกต้อง

ด้านทักษะกระบวนการ

นักเรียนสามารถนำความรู้ที่ได้มาวิเคราะห์โครงสร้างหน้าที่การทำงานของระบบประสาท

ด้านคุณลักษณะ

1.นักเรียนใฝ่เรียนรู้

2. นักเรียนมีความมุ่งมั่นในการทำงาน

การวัดผลและประเมินผล

วิธีการ

1. สังเกตจากการทำกิจกรรมและตอบคำถามในชั้นเรียน

2. ใบงาน เรื่อง โครงสร้างและหน้าที่ของระบบประสาท

เครื่องมือ

1. แบบสังเกตพฤติกรรมในชั้นเรียน

2. แบบประเมินใบงาน

อวัยวะทุกส่วนในร่างกายทำงานเป็นระบบ ทุกระบบต่างมีความสำคัญต่อร่างกาย เราจึงควรรู้จักบำรงและดูแลอวัยวะทุกๆส่วนให้แข็งแรงอยู่เสมอ ร่างกายของมนุษย์ประกอบด้วยเซลล์นับล้านๆเซลล์กลุ่มเซลล์ที่ร่วมกันทำหน้าที่ เฉพาะอย่างเรียกว่าเนื้อเยื่อ เนื้อเยื่อรวมกันเป็นอวัยวะ อวัยวะหลายๆอวัยวะทำงานประสานกันเกิดเป็นระบบที่สำคัญต่างๆในร่างกาย ทำหน้าที่แตกต่างกันแต่ต้องทำงานสอดคล้องกันกับร่างกายจึงสามารถดำรงอยู่ได้ อย่างปกติ ดังนั้นเราควรดูแลรักษาสุขภาพร่างกาย โดย

1.รักษาอนามันส่วนบุคคล คือ ถ่ายอุจจาระเป็นเวลา การอาบน้ำให้สะอาดทุกวัน สระผมอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 ครั้ง เป็นต้น

2.บริโภคอาหารให้ถูกต้องและเหมาะสม โดยรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 8แก้ว

3.ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ควรออกกำลังกายอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้งหรือมากกว่านั้น

4.พักผ่อนให้เพียงพอ วัยรุ่นควรนอนหลับวันละ 8-10 ชั่วโมง

5.ทำจิตใจให้ร่าเริงอยู่เสมอ เมื่อมีปัญหาไม่สบายใจควรหาทางผ่อนคลาย หรือหาคนที่ให้คำปรึกษาได้ดี

6.หลีกเลี่ยงอบายมุขและสิ่งเสพติดให้โทษ เพราะจะทำลายสุขภาพ 

7.ควรตรวจเช็คร่างกาย เช่นชั่งน้ำหนักเป็นประจำและควบคุมน้ำหนักควรเช็คร่างกายอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง

           ร่างกายของคนเราประกอบด้วยระบบอวัยวะหลายระบบเช่น

1.ระบบประสาท คือ ระบบที่ประกอบด้วยสมอง ไขสันหลัง และเส้นประสาททั่วร่างกาย ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานและการรับความรู้สึกของอวัยวะทุกส่วน สมองและไขสันหลังจะเป็นศูนย์กลางคอยรับการกระตุ้นจากสิ่งเร้าทั้งภายในและ นอกร่างกาย แล้วส่งกระแสคำสั่งผ่านเส้นประสาทที่กระจายอยู่ตามส่วนต่างๆของร่างกาย

  องค์ประกอบของระบบประสาท แบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ ระบบประสารทส่วนกลาง และระบบประสาทส่วนปลาย

     ระบบประสาทส่วนกลาง 

1.สมอง – มีน้ำหนักเฉลี่ยประมาณ1.4กิโลกรัม แบ่งออกเป็น2ชั้นคือ ชั้นนอกมีสีเท่าเรียกว่า เกรย์แมตเตอร์เป็นที่รวมของเซลล์ประสาท และแอกซอนชนิดไม่มีเยื่อหุ้ม ส่วนชั้นในเป็นสีขาว เรียกว่าไวท์แมตเตอร์ คือส่วนของใยประสาท

           -แบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือ สมองส่วนหน้า สมองส่วนกลาง และสมองส่วนท้าย

1.สมองส่วนหน้า

 ประกอบด้วย 

-ซีรีบรัม ทำหน้าที่เกี่ยวกับความจำ ไหวพริบ ความรู้สึกรับผิดชอบ

-ทาลามัส ทำหน้าที่ถ่ายทอดกระแสประสาทรับความรู้สึก

-ไฮโพทาลามัสทำหน้าที่ควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย

2.สมองส่วนกลาง – ทำหน้าที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของลูกตาและม่านตา

3.สมองส่วนท้าย ประกอบด้วย

-ซีรีเบลลั่ม ทำหน้าที่ดูแลการทำงานของระบบต่างๆในร่างกาย ระบบกล้ามเนื้อ

-พอนส์ ทำหน้าที่ควบคุมการเคี้ยวอาหาร การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อบริเวณใบหน้า ควบคุมการหายใจ การฟัง

-เม ดัลลา ออบลองกาตา ควบคุมการเต้นของหัวใจ การไอ การจาม ตอนปลายของสมองส่วนนีเชื่อมต่อกับไขสันหลัง เป็นทางผ่านของกระแสประสาทระหว่างสมองกับไขสันหลัง

ไขสันหลัง – ทำหน้าที่รับกระแสประสาทจากส่วนต่างๆของร่างกายต่อไปยังสมอง และรับกระแสประสาทตอบสนองจากสมองเพื่อไปยังอวัยวะต่างๆ

      ระบบประสาทส่วนปลาย ประกอบด้วย

1.เส้นประสาทสมอง 12 คู่            

2.เส้นประสาทไขสันหลัง 31 คู่           

 3.ประสาทระบบอัตโนมัติ

 เราควรดูแลระบบประสาทโดยระมัดระวังไม่ให้เกิดการกระทบกระเทือนศีรษะ ระวังไม่ให้เกิดโรคทางสมอง หลีกเลี่ยงยาที่มีผลต่อสมองรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ไม่เครียด เป็นต้น

2.ระบบสืบพันธุ์

-อวัยวะสืบพันธ์เพศชาย ประกอบด้วยส่วนต่างๆดังนี้

1.อัณฑะ – สร้างอสุจิ สร้างฮอร์โมนเพศชาย

2.ถุงหุ้มอัณฑะ –ควบคุมอุณหภูมิให้พอเหมาะในการสร้างตัวอสุจิ

3.หลอดเก็บตัวอสุจิ – เก็บตัวอสุจิที่เจริญเต็มที่

4.หลอดนำอสุจิ – ลำเลียงอสุจิไปไว้ในต่อมสร้างน้ำเลี้ยงตัวอสุจิ

5.ต่อมสร้างน้ำเลี้ยงตัวอสุจิ – สร้างอาหารเพื่อใช้เลี้ยงตัวอสุจิ

6.ต่อมลูกหมาก – หลั่งสารที่มีฤทธิ์เป็นด่างอ่อนๆเข้าไปในท่อปัสสาวะเพื่อทำลายกรดในท่อปัสสาวะ

7.ต่อมคาวเปอร์ – หลั่งสารหล่อลื่นท่อปัสสาวะในขณะที่เกิดการกระตุ้นทางเพศ

อวัยวะสืบพันธ์เพศหญิง

1.รังไข่ – ผลิตไข่ สร้างฮอร์โมนเพศหญิง

2.ท่อนำไข่หรือปีกมดลูก - เป็นทางผ่านของไข่ที่ออกจากรังไข่เข้ามดลูก

3.มดลูก – เป็นที่ฝังตัวของไข่ที่ได้รับการผสมแล้ว และเป็นที่เจริญเติบโตของทารกในครรภ์

4.ช่องคลอด – เป็นทางผ่านของอสุจิเข้ามดลูก เป็นทางออกของทารกเมื่อครบกำหนดคลอด

            ดัง นั้น เราควรดูแลระบบสืบพันธ์โดย ดูแลร่างกายให้แข็งแรงสม่ำเสมอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ งดดื่มแอลกอฮอล์ พักผ่อนให้เพียงพอ ทำความสะอาดร่างกายอย่างทั่วถึง สวมใส่เสื้อผ้าที่สะอาดไม่ใช้เสื้อผ้าร่วมกับผู้อื่น ไม่สำส่อนทางเพศ

3.ระบบต่อมไร้ท่อ – ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนในร่างกาย มีดังนี้

1.ต่อมใต้สมอง – สร้างฮอร์โมนควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกายและกระดูก สร้างฮอร์โมนที่ทำให้ปัสสาวะเป็นปกติ

2.ต่อมหมวกไต – สร้างฮอร์โมนอะดีนาลิน สร้างฮอร์โมนควบคุมการเผาผลาญอาหาร

3.ต่อมไทรอยด์ – หลั่งฮอร์โมน ไทรอกซิน

4.ต่อมพาราไทรอยด์ – สร้างฮอร์โมนพาราฮอร์โมนที่ควบคุมปริมาณของแคลเซียมในเลือด รักษาความเป็นกรด-ด่างในร่างกาย

5.ต่อมที่อยู่ในตับอ่อน – สร้างฮอร์โมงอินซูลิน ซึ่งควบคุมปริมาณน้ำตาลในร่างกาย ถ้าขาดฮอร์โมนชนิดนี้จะทำให้เป็นเบาหวาน

6.รังไข่ – สร้างฮอร์โมนเพศ

7.ต่อมไทมัส – ควบคุมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย

    ดัง นั้นเราควรดูแลระบบต่อมไร้ท่อโดยรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ลดปริมาณเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ พักผ่อนให้เพียงพอ