ประโยชน์ของการวาดภาพเพื่อสื่อความหมายและ เหตุการณ์ คือข้อใด

แบบทดสอบหน่วยการเรียนรู้ที่ 5  ภาพนี้มีความหมาย

1. ภาพในข้อใดแสดงตอนจบของนิทานเรื่องกระต่ายกะเต่า *

10 คะแนน

2. ข้อใดเป็นมุมมองแบบตานกมอง *

10 คะแนน

ภาพประกอบนิทานเรื่องเจ้าชายกบ

แผนผังดาดฟ้าอาคารเรียนในโรงเรียน

ภาพประกอบเรียงความเรื่องภาวะโลกร้อน

3. ภาพใดสื่อความหมายกลางคืน *

10 คะแนน

4.จากภาพนี้สื่อความหมายได้อย่างไร *

10 คะแนน

บ้านของกระต่ายมีห้องนอน 2 ห้อง

กระต่ายพักผ่อนด้วยการฟังเพลง

กระต่ายชอบกินสตรอว์เบอร์รี

5. การอธิบายเหตุการณ์หรือเรื่องราวที่มีรายละเอียดมากควรแสดงด้วยวิธีใด *

10 คะแนน

6. การวาดแผนผังมีประโยชน์อย่างไร *

10 คะแนน

สามารถสื่ออารมณ์ของภาพได้ดี

ทำให้มองเห็นภาพรวมของสถานที่โดยย่อ

เข้าใจเรื่องราวของเหตุการณ์อย่างชัดเจน

อธิบายส่วนสำคัญของเรื่องต่างๆ ได้ดี

7. ถ้าต้องการจะแสดงส่วนประกอบของอาหารควรนำเสนอด้วยสิ่งใด *

10 คะแนน

8. ภาพในข้อใดแสดงมุมมองจากที่สูงลงสู่ด้านล่าง *

10 คะแนน

9. การวาดภาพประกอบความคิดมีประโยชน์อย่างไร *

10 คะแนน

รู้ตำแหน่งของสถานที่ต่างๆ

ทำให้เป็นศิลปินที่มีชื่อเสียง

สามารถถ่ายทอดความคิดให้ผู้อื่นเข้าใจได้

10. ข้อใดเรียงลำดับขั้นตอนในเรื่องได้ถูกต้อง *

10 คะแนน

ห้ามส่งรหัสผ่านใน Google ฟอร์ม

ทั ศ น ศิ ล ป์
ชั้ น มั ธ ย ม ศึ ก ษ า ปี ที่ 2

การวาดภาพสื่ อความหมาย
และประกอบเรื่ องราว

โ ร ง เ รี ย น ส ต รี ศ รี สุ ริ โ ย ทั ย

ภ า ค ก า ร ศึ ก ษ า ต้ น ปี ก า ร ศึ ก ษ า 2 5 6 4

หนังสือเล่มนี้ใช้ในการประกอบการเรียนการสอน
ในรายวิชาทัศนศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 หน่วย
การเรียนรู้เรื่องการวาดภาพสื่ อความหมายและ
ประกอบเรื่องราว

คำ นำ

การวาดภาพสื่อความหมาย
และประกอบเรื่องราว

การสื่อความหมายที่ใช้กันมาตั้งแต่สมัยก่อนจะประกอบด้วยภาษาพูด
รูปภาพ เครื่องหมายต่างๆ จากสิ่งเหล่านี้ การติดต่อสื่อความหมาย ที่ใช้
สายตายังสามารถรักษาหลักฐานให้ยืนยงอยู่ได้หลายสมัยในทางศิลปะอาจ
จะเรียกว่า เป็นภาษาสัญลักษณ์ หมายถึง ภาษาที่เกิดจากการมองเห็นด้วย
รูปร่าง รูปทรง และลักษณะ ซึ่งแตกต่างจากภาษาพูดที่จะเปลี่ยนแปลงไป
ได้เสมอการแสดงด้วยภาพมักจะแสดงออกถึงความคิดในทางที่ง่ายที่สุด
ตรงไปตรงมา การถ่ายทอดวัฒนธรรมระหว่างประเทศที่ใช้ภาษาต่างกัน
ภาพเป็ นสิ่งสำคัญที่ใช้ในการติดต่อสื่ อสาร

ภาพเหมือน หมายถึง ภาพที่แสดงถึงสิ่งที่เรามองเห็นและสังเกตได้
จากสภาพแวดล้อม และประสบการณ์

ภาพสัญลักษณ์ หมายถึง มนุษย์สร้างสรรค์ขึ้นเป็นลักษณะของ
สัญลักษณ์แทนสิ่งที่เรามองเห็นจริงโดยทำให้ดูง่ายขึ้นและมีความหมาย
ชัดเจน

การวาดภาพ
เป็ นสื่ อที่ใช้ในการติดต่อระหว่างมนุษย์ที่พูดคนละภาษาได้เป็ นอย่างดีภาษา
ภาพจะเป็ นสิ่งที่สืบทอดข่าวคราวหรือประวัติศาสตร์ให้คงไว้สืบต่อไปใน
อนาคต

ความหมาย

ภาพสื่อความหมาย
หมายถึง ภาพที่วาดขึ้นโดยมีจุดประสงค์เพื่อแสดงเรื่องราวต่างๆ จาก
ประสบการณ์ตรงและประสบการณ์ทางอ้อม ที่ช่วยส่งเสริมอธิบายส่วนที่
เป็นข้อความหรือเนื้อหาสาระนั้นๆ ให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น ภาพประกอบเรื่อง
เป็ นสื่ ออย่างหนึ่ งที่ใช้ถ่ายทอดเพื่ อการสื่ อความหมายนั้น

ความหมาย

ภาพประกอบเรื่อง
หมายถึง ภาพวาดที่เขียนขึ้นเพื่อให้มีเนื้อหาสาระสอดคล้องสัมพันธ์กับ
เรื่องราวที่กำหนดไว้ สามารถช่วยส่งเสริมให้เกิดการรับรู้ต่อเรื่องราวนั้นๆ
ได้ เช่น ภาพวาดประกอบเรื่องจากศาสนา วรรณคดี นิทาน นวนิยาย บท
เรียน คำบอกเล่า และเหตุการณ์ในชีวิตประจำวัน เป็นต้น

ความเป็นมาของภาพประกอบเรื่อง

ในยุคก่อนประวัติศาสตร์ได้พบว่ามนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์มีการวาด
ภาพเพื่อเล่าเรื่องหรือเหตุการณ์มาเป็นเวลานานกว่าหมื่นปี จากหลักฐานที่ค้น
พบในผนังถ้ำลาสโกของประเทศฝรั่งเศสเป็นภาพฝูงควายไบซัน ฝูงม้าและกวาง
นอกจากนี้ยังพบในถ้ำอัลตามิราของประเทศสเปนที่มีภาพลักษณะคล้ายคลึงกัน
สันนิษฐานว่าวาดขึ้นเพื่อบอกเล่าเกี่ยวกับเรื่องราวฝูงสัตว์ การล่าสัตว์ และเพื่อ
เป็ นการปลุกขวัญสร้างกำลังใจในการล่าสัตว์

ในยุคต่อมาได้มีการวาดภาพประกอบเพื่อเล่าเรื่องในตำนาน ประวัติ
บุคคล ศาสนาและความเชื่อ ใช้ตกแต่งงานสถาปัตยกรรมและวาดลงในหนังสือ
งานที่วาดตกแต่งสถาปัตยกรรม เช่น ภาพวาดตกแต่งห้องเก็บศพ ฟาโรห์ใน
ปิรามิดสมัยอาณาจักรเก่าของอียิปต์ ภาพวาดบนฝาผนังและเพดานโบสถ์ซิส
ทีน วาติกัน กรุงโรมของไมเคิลแองเจโล สมัยฟื้ นฟูศิลปวิทยาในอิตาลีและภาพ
วาดเรื่องรามเกียรติ์ที่ระเบียงรอบพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
กรุงเทพมหานครของไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ เป็นต้น งานที่วาดลงในหนังสือ
เช่น ภาพวาดในหนังสือแห่งความตายของชาวอียิปต์ในสมัยโบราณทำขึ้นเพื่อ
เก็บไว้ในหลุมศพไว้ให้ผู้ตายไปใช้ในโลกต่อไป ภาพประกอบหนังสือของ
อริสโตเติล ตลอดจนมหากาพย์อีเลียดของโฮเมอร์ในยุโรปยุคคลาสสิค เป็นต้น

วิวัฒนาการภาพประกอบเรื่องได้ปรับเปลี่ยนไปตามยุคสมัยของวิถีชีวิต
และความก้าวหน้ าในเรื่องวัสดุ กลวิธีการสร้างสรรค์และความก้าวหน้ าทางด้าน
เทคโนโลยีทางการพิมพ์ ปัจจุบันภาพประกอบเรื่องจึงได้เปลี่ยนแปลงมาปรากฏ
ในหน้ าหนังสือสิ่งพิมพ์ต่างๆ และสื่ออิเล็กทรอนิกส์ในเนื้อที่หลากหลาย

การสร้างภาพประกอบเรื่องในงานสิ่งพิมพ์
แบ่งตามประเภทการสร้างสรรค์ได้
2 ลักษณะคือ

1. ลักษณะภาพประกอบเรื่องแบบวาดเส้นเป็นภาพที่ใช้
กลวิธีการสร้างสรรค์ของการวาดเส้นด้วยวัสดุที่สามารถขีดเขียนได้
เลย เช่น ดินสอดำ ปากกาและหมึกดำ เป็นต้น ลักษณะภาพที่
ถ่ายทอดเป็นแบบลายเส้น และแบบแรเงา

การสร้างภาพประกอบเรื่องในงานสิ่งพิมพ์
แบ่งตามประเภทการสร้างสรรค์ได้
2 ลักษณะคือ

2. ลักษณะภาพประกอบเรื่องแบบระบายสี เป็นภาพที่ใช้
กลวิธีการสร้างสรรค์จากการระบายสี เพื่อเพิ่มคุณค่าความงาม และ
ถ่ายทอดจินตนาการ อารมณ์ให้ได้ใกล้เคียงกับความต้องการของผู้
วาด สีที่ใช้มีหลายชนิด เช่น สีน้ำ สีฝุ่น สีโปสเตอร์ สีดินสอหรือ
ดินสอสี และสีชอล์ก เป็นต้น

ภาพประกอบเรื่องหนูน้อยหมวกแดง
เป็นภาพประกอบแบบแสดงเนื้อหาเฉพาะตอน

แบบแสดงเนื้ อหาเฉพาะตอน

นิยมถ่ายทอดอยู่ 3 แบบ
การแสดงเนื้อหาของภาพประกอบเรื่อง

ภาพประกอบภาพยนตร์เรื่องลูก้า
เป็นภาพประกอบแบบแสดงเนื้อหาหลายตอนในภาพเดียว

แบบแสดงเนื้ อหาหลายตอนในภาพเดียวกัน

นิยมถ่ายทอดอยู่ 3 แบบ
การแสดงเนื้อหาของภาพประกอบเรื่อง

ภาพประกอบการ์ตูนเรื่องสั้น
เป็นภาพประกอบแบบแสดงเนื้อหาต่อเนื่องกัน

แบบแสดงเนื้ อหาต่อเนื่ องกัน

นิยมถ่ายทอดอยู่ 3 แบบ
การแสดงเนื้อหาของภาพประกอบเรื่อง

หลักของการวาดภาพประกอบเรื่อง
สิ่งที่ต้องคำนึงถึงมีดังนี้

1. มีความรู้ความเข้าใจ และสามารถนำเอาคุณลักษณะเด่น
ของทัศนธาตุทางทัศนศิลป์ มาใช้ประโยชน์ในการจัดองค์ประกอบ
ศิลป์ให้เกิดเป็นภาพที่มีความงาม และได้อารมณ์สะเทือนใจ อัน
เป็ นการส่งเสริมการรับรู้ทางด้านสุนทรีย์

2. ภาพที่วาดต้องช่วยส่งเสริมเนื้อหาสาระและเรื่องราวช่วย
ดึงดูดความสนใจ ให้ข้อมูลที่สอดคล้องกับความเป็นจริง และช่วย
เสริมสร้างจินตนาการ การสื่อตรงตามวัตถุประสงค์ และกลุ่มเป้ า
หมายอย่างเหมาะสม

3. ภาพที่วาดควรให้มีขนาดใหญ่กว่าขนาดที่ใช้ตีพิมพ์ในสื่อ
สิ่งพิมพ์ เพราะถ้าต้องการให้ขนาดเล็กลงสามารถย่อได้โดยไม่เสีย
คุณค่าทางความงาม

4. ลักษณะภาพที่วาดต้องไม่ล่อแหลมขัดต่อการผิดศีลธรรม
ผิดกฎหมาย และไม่ก่อให้เกิดความ ขัดแย้งในสังคม

ขั้นตอนการสร้างสรรค์
ภาพประกอบเรื่อง มีดังนี้

1. ศึกษาเรื่องราวหรือเนื้อหาที่จะวาดภาพ เพื่อจะจับประเด็น
หรือเรื่องราวที่เห็นว่าสำคัญนำมาสร้างสรรค์วาดภาพได้อย่าง
สอดคล้องกับเนื้อหา และอารมณ์ของภาพ ผู้วาดจึงจำเป็นต้องศึกษา
ลักษณะของรูปร่างรูปทรงสิ่งที่จะวาด ลักษณะการแสดงออกบน
ใบหน้ าของคนของคิ้ว ตา ปาก และอิริยาบถท่าทาง ตลอดจนเรื่อง
จิตวิทยาของเส้น สี ที่จะมาช่วยเสริมสร้างอารมณ์ความรู้สึกให้กับ
ภาพ

2. เลือกใช้กลวิธีการวาดภาพ ตัดสินใจเลือกกลวิธีการวาด
ภาพว่าจะใช้แบบวาดเส้นหรือแบบระบายสี เพื่อให้ได้ภาพออกมามี
พลังในการสื่อความหมายตามเนื้อเรื่อง และมีคุณภาพในการสื่อสาร

3. เลือกใช้วัสดุสำหรับวาดภาพให้สอดคล้องกับกลวิธีการ
สร้างสรรค์ เมื่อเลือกกลวิธีการวาดได้แล้ว ผู้วาดต้องเลือกวัสดุที่ใช้
วาดภาพให้สอดคล้องกับกลวิธีนั้นด้วย จึงจะสามารถแสดงเรื่องราว
และอารมณ์ของภาพให้เป็ นไปตามเจตนาได้

4. ลงมือวาดตามกลวิธีสร้างสรรค์ที่เลือกไว้ ดูในรายละเอียด
ของหัวข้อเทคนิค หรือกลวิธีในการวาดภาพประกอบเรื่องแบบวาด
เส้น และแบบระบายสี

เทคนิคหรือกลวิธีในการวาดภาพ
ประกอบเรื่องแบบวาดเส้น มีดังนี้

1. หลังจากได้เรื่องราวที่จะวาด ให้จินตนาการออกมาเป็น
ภาพในสมองก่อน แล้วร่างภาพนั้นออกมาเป็นแบบคร่าวๆ ใน
กระดาษที่ใช้ออกแบบ เมื่อได้แบบซึ่งผ่านการจัดภาพเป็นที่พอใจแล้ว
นำมาขยายให้ได้สัดส่วนงดงาม

2. ตัดสินใจเลือกใช้กลวิธีการวาดเส้นหรือระบายสี จะใช้แบบ
สีน้ำ สีโปสเตอร์ สีฝุ่น สีดินสอ หรือสีชอล์ก

3. กำหนดส่วนที่เป็นน้ำหนักของสี แสงเงา และระยะของ
ภาพ

4. ระบายสีตามกลวิธีที่เลือกใช้ โดยคำนึงให้ภาพมีระยะใกล้
ไกล มีมิติที่งดงามสมจริง

5. เมื่อระบายสีเสร็จโดยรวมแล้วจึงนำภาพมาตกแต่งเน้ น
ส่วนสำคัญให้เกิดความสวยงามเด่นชัดขึ้น

รัศมิ์ธศิลป์ คชฤทธิ์

จั ด ทำ โ ด ย