กษัตริย์ แบบ เทว สิทธิ์ มี ลักษณะ อย่างไร

ยุคกรุงสุโขทัย ในศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง เรียกตัวเองว่า “เมืองไทย” การปกครองในยุคกรุงสุโขทัย มีลักษณะบิดากับบุตร ผู้ปกครองกับผู้อยู่ในปกครองมีความสนิทสนมกัน และที่สำคัญคือมีพระพุทธศาสนาเป็นศูนย์กลางของการปกครอง คือทั้งผู้ปกครองและผู้อยู่ในปกครอง ต่างก็เชิดชูธรรม ผู้ปกครองก็ทรงธรรมเป็นธรรมมิกราช เข้าถึงประชาชน ใครมีความทุกข์ร้อนใจ ก็ร้องทุกข์ได้ ประชาชนในยุคนี้มีเสรีภาพ มีภาราดรภาพ มีศีลมีธรรม ชอบทำบุญให้ทาน รักษาศีลเจริญจิตภาวนา ในยุคนี้ไม่มีทาส “ไพร่ฟ้าหน้าใส” นักปราชญ์กล่าวว่าลักษณะการปกครองของพ่อขุนฯ อีกนัยหนึ่งเป็นลักษณะธรรมาธิปไตย เพราะเหตุถือธรรมเป็นใหญ่ เราเห็นร่องรอยของความเป็นพุทธธรรมนำชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ (พ่อขุน) เป็นศูนย์กลางของประชาชนในยุคนั้น

ยุคกรุงศรีอยุธยา ได้รับอิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์ โดยถือว่าผู้ปกครองหรือพระมหากษัตริย์ว่าเทวะสืบเชื่อสายมาจากเทพเจ้า หรือเรียกว่าลัทธิเทวสิทธิ์ (Divine Right) หรือเป็นแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ (Absolute Monarchy) แต่พระมหากษัตริย์ในยุคนี้ก็ไม่ทิ้งหลักธรรมสำคัญๆ ในพระพุทธศาสนา เช่น หลักทศพิธราชธรรม หลักจักรพรรดิธรรม 12 อันมีหลักธรรมาธิปไตยเป็นหัวใจ นำมาเป็นหลักและวิธีการปกครอง ในยุคนี้มีถือได้ว่ามีการผสมผสานระหว่างความเชื่อในลัทธิเทวสิทธิ์ของศาสนาพราหมณ์กับหลักพุทธธรรม

ในยุคนี้แม้ว่าเราจะเสียกรุงศรีอยุธยาถึงสองครั้ง เสียกรุงครั้งแรกในปี พ.ศ. 2112 เป็นเวลานานร่วม 15 ปี แต่ในที่สุดก็พระบารมีปรีชาสามารถแห่งองค์สมเด็จพระนเรศวรมหาราชก็ทรงกอบกู้บ้านเมืองกลับคืนมาได้ และในที่สุดกรุงศรีอยุธยาก็ล่มสลายเสียทีแก่พม่าครั้งที่ 2 ใน พ. ศ. 2510 พม่าได้เผาปราสาทราชมณเฑียร ราชวัง วัดวาอาราม ให้พินาศย่อยยับ และยึดเอาทรัพย์สมบัติอันมีค่ามหาศาลทั้งของหลวงและของราษฎร กวาดต้อนผู้คนเจ้านาย ข้าราชบริพาร และราษฎรถึง 30,000 คน เอาไปเป็นเชลยยังเมืองพม่า ได้ปืนใหญ่ไปราว 12, 000 กระบอก ปืนเล็กหลายหมื่นกระบอกฯลฯ กรุงศรีอยุธยาล่มสลายก็ด้วยความประมาทของผู้ปกครองในยุคนั้น แต่ก็ด้วยพระบารมีปรีชาสามารถแห่งองค์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระองค์ทรงใช้เวลาเพียงประมาณ 7 เดือนเท่านั้น มีข้อสังเกตว่าถึงแม้ว่าราชสำนักกรุงศรีอยุธยาจะมีความเชื่อในลัทธิศาสนาพราหมณ์ผสมอยู่ด้วยก็ตามก็จะเห็นความเป็นพุทธธรรมนำชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ เป็นศูนย์กลางของประชาชนทั้งในเชิงพฤตินัยขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม ศิลปกรรม วรรณกรรม เป็นต้น

ยุคกรุงธนบุรี (ควรจะอ่านว่า กรุงทะนะบุรี) สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทรงกอบกู้เอกราชหลังจากเสียทีแก่พม่ากลับคืนได้ใน 7 เดือน พระองค์ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ เป็นที่รักเคารพประชาชนไทยอย่างมิเสื่อมคลาย พระองค์ทรงมีพระราชปณิธานอันยิ่งใหญ่ ทรงเป็นต้นแบบแห่งธรรม ปัญญาเด็ดเดี่ยว เข้มแข็งในความรักชาติ ศาสนาพระมหากษัตริย์สมควรยิ่งที่พวกเราในยุคปัจจุบัน จะได้เจริญรอยตาม “อันตัวพ่อชื่อว่าพระยาตาก ทนทุกข์ยากกู้ชาติพระศาสนา ถวายแผ่นดินให้เป็นพุทธบูชา แด่พระศาสดาสมณะพระพุทธโคดม ให้ยืนยงคงถ้วนห้าพันปี สมณะพราหมณ์ปฏิบัติ ให้พอสม เจริญสมถะ วิปัสสนาพ่อชื่นชม ถวายบังคมรอยบาทพระศาสดา คิดถึงพ่อ พ่ออยู่คู่กับเจ้า ชาติของเราคงอยู่คู่พระศาสนา พุทธศาสนาอยู่ยงคู่องค์กษัตรา พระศาสดาฝากไว้ให้คู่กัน” (จารึกในศาลพระเจ้าตากสินมหาราช วัดอรุณราชวราราม)

ยุคกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงมีพระราชปณิธานในการปกครองบ้านเมือง “ตั้งใจจะอุปถัมภก ยอยกพระพุทธศาสนา จะป้องกันขอบขัณฑสีมา รักษาประชาชนและมนตรี” (พระราชนิพนธ์นิราศท่าดินแดง)

ความเป็นอุดมการณ์แห่งชาติ นักปราชญ์พร่ำสอนไว้ว่า องค์คุณประเสริฐ 3 ประการ ของประเทศไทย คือ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ได้รับการเชิดชูยกขึ้นเป็นรูปธรรมพิเศษ โดยล้นเกล้าฯ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 และพร้อมทั้งได้เปลี่ยนธงชาติจากธงแดง รูปช้างสีขาว เป็นธง 3 สี คือแดง ขาว น้ำเงิน ทรงเรียกว่า ธงไตรรงค์ คือ สัญลักษณ์ขององค์คุณประเสริฐ 3 ประการ

สีแดง เป็นสัญลักษณ์ของชาติ

สีขาว เป็นสัญลักษณ์ของศาสนา

สีน้ำเงินเป็นสัญลักษณ์ของพระมหากษัตริย์

ชาติ หมายความถึง ชนชาติไทย และประชาชาติสยามรวมกัน (เปลี่ยนเป็นประชาชาติไทยตามรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติม พ. ศ. 2482) ว่าด้วยนามประเทศ เปลี่ยนนามประเทศสยามเป็นประเทศไทย ประชาชาติสยามก็เปลี่ยนเป็นประชาชาติไทย และสยามรัฐก็เปลี่ยนเป็นรัฐไทย

ศาสนา หมายความถึง ศาสนาทุกศาสนาในประเทศไทย โดยเฉพาะหมายความถึงพระพุทธศาสนา อันเป็นศาสนาประจำชาติไทยมาแต่เดิม ซึ่งเป็นศาสนาที่สอดคล้องกับลักษณะพิเศษของชนชาติไทย อันชนชาติไทยรับเอามาเป็นศาสนาของตนมาแต่โบราณกาล

พระมหากษัตริย์ หมายถึงประมุขแห่งรัฐไทย อันว่าประเทศไทยทุกยุคทุกสมัย แต่โบราณมา เรามีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขประเทศ ไม่ว่าสภาวการณ์ทางประวัติศาสตร์และทางการเมือง สังคมของประเทศ จะพัฒนาไปอย่างไร พระมหากษัตริย์เป็นประมุขแห่งรัฐคู่กับชนชาติไทยเสมอไป องค์คุณประเสริฐ 3 ประการนี้ เป็นเอกภาพกัน แยกกันไม่ออก แยกกันไม่ได้

ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เหมือนกับ สีแดง สีขาว สีน้ำเงิน ทั้ง 3 สี รวมกันอยู่ แยกกันไม่ได้ในธงไตรรงค์ผืนเดียวกัน

ยุครัฐธรรมนูญ 2475 เป็นยุคของกระบวนการรัฐธรรมนูญมีอำนาจ อันเป็นเหตุแห่งความเลวร้ายทั้งปวงของแผ่นดิน “ในยามวิกฤติ แก้ปัญหาที่ปลายเหตุ จะลงทุนลงแรงมากมายเพียงใด นอกจากจะแก้ปัญหาไม่ได้แล้ว จะก่อภัยร้ายอันใหญ่หลวง” ประเทศไทย เป็นประเทศเก่าแก่รุ่นเดียวกับจีนและญี่ปุ่น ทั้งสองประเทศต่างก็เจริญรุดหน้าไปหมดแล้ว จีนก้าวไปสู่ประเทศกำลังพัฒนา (Developing country) เพราะแก้ปัญหาการเมืองตกไปแล้ว ประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่พัฒนาแล้ว (Developed country) เพราะสามารถแก้ปัญหาทั้งการเมืองและเศรษฐกิจเป็นผลสำเร็จ เป็นประเทศที่พัฒนาแล้ว เป็นประเทศที่ร่ำรวยของโลก

แต่ประเทศไทยกลับล้าหลังกว่าประเทศที่เกิดใหม่หลังสงครามโลกครั้งที่สองอย่างไม่น่าเชื่อและไม่น่าเป็นไปได้ ประเทศเหล่านี้กำลังมีความเจริญรุดหน้าสู่ประเทศที่กำลังพัฒนา (Developing country) เพราะได้แก้ปัญหาระบอบการเมือง หรือหลักการและวิธีการปกครอง อันเป็นปัญหาพื้นของชาติตกไปแล้วนั่นเอง ส่วนประเทศไทย 75 ปีมาแล้ว กลับทรุดหนักเพราะดำรงความเป็นประเทศด้อยพัฒนา (Under developing country) และรักษาวิธีการการปกครองแบบเผด็จการโดยรัฐธรรมนูญ (อำนาจอธิปไตยของคนส่วนน้อย, ของบุคคลบางกลุ่มเท่านั้นไว้อย่างเหนียวแน่น เหตุเพราะเราละเลยต่อ “ธรรม” เหยียบคบไฟส่องทางแห่งแผ่นดิน จึงยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาหลักการปกครอง อันเป็นปัญหาพื้นฐานของชาติให้ให้ตกไปได้ ทั้งนี้รัฐธรรมนูญไทยทุกฉบับ และรัฐธรรมนูญปี50 โดยคณะคมช. รัฐบาลพลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ และ ส.ส.ร. พวกเขาเป็นขบวนการลัทธิรัฐธรรมนูญเช่นเดิม แต่ตรงข้ามกับขั้วของคุณทักษิณเท่านั้นเอง แนวคิดการกระทำลักษณะดังนี้

ลักษณะมิจฉาทิฐิ เช่นนี้ “เมื่อไม่จุดมุ่งหมาย (หลักการปกครอง) ย่อมไม่มีหนทาง เมื่อไม่มีหนทาง ก็ไม่มีความก้าวหน้า อุปมา พายเรือในอ่างน้ำ” เป็นจริงตามพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าฯ รัชกาลที่ 7 ทรงมีพระวินิจฉัยว่า “เป็นเผด็จการทางอ้อม” “จะมีแต่เสี่ยงภัยและเสียเวลา” เสียเวลา และเสี่ยงภัยนานถึง 75 ปี มันยาวนานเกินไปแล้ว สมดังพระภาษิตของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ว่า “วินาสกาเล วิปริต พุทธิ ความว่า ในกาลวินาศ ความฉลาด ก็วิปริต” อย่าเห็นกงจักรเป็นดอกบัว อีกต่อไปเลย ตั้งสติพิจารณาคิดกันใหม่ ทำกันใหม่ ให้ถ่องแท้เถิด

ในยุครัฐธรรมนูญ 75 ปีมานี้ เป็นความสัมพันธ์มิจฉาทิฐิใช้งบประมาณจากรัฐบาลชุดแล้วชุดเล่าอย่างมหาศาล ยิ่งนานวันกลับทำให้ประเทศไทยอ่อนแอลงๆ เสื่อมถอยลงๆ เป็นอันมากอย่างน่ากังวลที่สุด

เหตุที่ประเทศไทยไม่ล่มสลายยังคงดำรงอยู่ได้ดุจคนป่วย ก็เพราะความสัมพันธ์แห่งสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ อันเป็นองค์ประกอบหลักแห่งรัฐ เป็นความสัมพันธ์ตามขนบธรรมเนียม ประเพณีดั้งเดิมของชาติ ด้วยงบประมาณหล่อเลี้ยงเพียงน้อยนิด พวกเรากำลังประมาทอย่างยิ่ง ตาบอด หูหนวกกันหมดแล้วหรือไร

ยุคแห่งความมั่นคง รุ่งเรืองก้าวหน้า ผู้ปกครองจะต้องมีปัญญาอันยิ่งโดยรู้แจ้ง เข้าใจอย่างมั่นคงว่า... สภาวะอสังขตธรรม หรือสภาวะนิพพาน (บรมธรรม, ธรรมาธิปไตย) เป็นปฐมภูมิ เป็นศูนย์กลาง และเป็นเอกภาพของสรรพสิ่ง, ดวงอาทิตย์เป็นปฐมภูมิ เป็นศูนย์กลาง และเป็นเอกภาพของระบบสุริยจักรวาล, สภาวะนิพพานเป็นปฐมภูมิ เป็นศูนย์กลาง และเป็นเอกภาพของมนุษยชาติ, พระรัตนตรัย เป็นปฐมภูมิ เป็นศูนย์กลาง และเอกภาพของชาวพุทธทั้งมวล, ประเทศไทยเป็นปฐมภูมิ เป็นศูนย์กลาง และเป็นเอกภาพของปวงชนไทย, พระมหากษัตริย์เป็นปฐมภูมิ เป็นศูนย์กลาง และเป็นเอกภาพของปวงพสกนิกรชาวไทย, พระปฐมบรมราชโองการ “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรมเพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม” เป็นปฐมภูมิ เป็นศูนย์กลาง และเป็นเอกภาพของระบบเศรษฐกิจพอเพียง, พ่อแม่เป็นปฐมภูมิ เป็นศูนย์กลาง และเอกภาพของลูกๆ ฯลฯ นี่คือความสัมพันธ์โดยธรรมอันยิ่งใหญ่ ฉันใด

หลักการปกครอง (ระบอบ) โดยธรรม ย่อมเป็นปฐมภูมิ เป็นศูนย์กลาง และเป็นเอกภาพของหมวดและมาตราต่างๆ และกฎหมาย ระเบียบ คำสั่ง ทั้งปวงในชาติอันยิ่งใหญ่ ฉันนั้น

ความสัมพันธ์โดยธรรมดังกล่าวนี้ มีลักษณะพระธรรมจักร ถ้าเกิดขึ้นแล้วยิ่งนานวันยิ่งมีความเจริญก้าวหน้าโดยฝ่ายเดียว และเป็นชัยชนะของปวงชนไทยทุกคน

ถ้าท่านทั้งหลายที่มีหัวใจที่กล้าแกร่ง เชิดชูธรรมนำชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ก็ควรอย่างยิ่งที่จะได้ตั้งใจ เสียสละ อุทิศตน ศึกษาและร่วมมือกันปฏิบัติตามพระปฐมบรมราชโองการอันยิ่งใหญ่ “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรมเพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม” ให้เป็นจริงทางการเมืองในเร็ววัน