แผ่นธรณีภาคแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ แผ่นทวีป และแผ่นมหาสมุทร แผ่นธรณีภาคเหล่านี้มีการเคลื่อนที่อยู่ตลอดเวลา นักวิทยาศาสตร์และนักธรณีวิทยาได้ศึกษารอบต่อของแผ่นธรณีภาคอย่างละเอียด และสามารถสรุปลักษณะการเคลื่อนที่ของแผ่นธรณีภาคได้ดังนี้
1. ขอบแผ่นธรณีภาคแยกออกจากกัน
2. ขอบแผ่นธรณีภาคเคลื่อนเข้าหากัน
3. ขอบแผ่นธรณีภาคเคลื่อนที่ผ่านกัน
1. ขอบแผ่นธรณีภาคแยกออกจากกัน
เป็นแนวขอบของแผ่นธรณีภาคที่แยกออกจากกัน อันเนื่องมาจากการดันตัวของแมกมาในชั้นธรณีภาค ทำให้เกิดรอยแตกในชั้นหินแข็ง จนแมกมาสามารถถ่ายโอนความร้อนสู่ชั้นเปลือกโลกได้ อุณหภูมิและความดันของแมกมาจึงลดลงเป็นผลให้เปลือกโลกตอนบนทรุดตัวกลายเป็นหุบเขาทรุด
ในระยะเวลาต่อมาเมื่อมีน้ำไหลมาสะสมเกิดเป็นทะเลและเกิดเป็นรอยแตกจนเป็นร่องลึก เมื่อแมกมาเคลื่อนตัวแทรกขึ้นมาตามรอยแตก จะทำให้แผ่นธรณีภาคใต้มหาสมุทรเคลื่อนตัวแยกออกไปทั้งสองข้าง พื้นทะเลจะขยายกว้างออกไปทั้งสองด้าน เรียกกระบวนการนี้ว่า การขยายตัวของพื้นทะเล
2. ขอบแผ่นธรณีภาคเคลื่อนเข้าหากัน
แนวที่แผ่นธรณีภาคชนหรือมุดซ้อนกันเป็นไปได้ 3 แบบ คือ
แผ่นธรณีภาคภาคพื้นทวีปชนกับแผ่นธรณีภาคภาคพื้นทวีป
แผ่นธรณีภาคทั้งสองมีความหนามาก เมื่อเคลื่อนที่มาชนกัน จึงทำให้แผ่นธรณีภาคแผ่นหนึ่งมุดซ้อนลงใต้อีกแผ่นหนึ่ง ทำให้แผ่นธรณีภาคที่เกยอยู่ด้านบน ถูกยกขึ้นเป็นภูเขา ทำให้เกิดเทือกเขาที่สำคัญ
ตัวอย่างเช่น แผ่นธรณีภาคแผ่นอินเดียเคลื่อนที่เข้ามุดชนกันกับแผ่นธรณีภาคแผ่นยูเรเซีย ทำให้เกิดเทือกเขาหิมาลัย
แผ่นธรณีภาคใต้มหาสมุทรเคลื่อนที่มุดชนกับแผ่นธรณีภาคภาคพื้นทวีป
องค์ประกอบทางเคมีของแผ่นธรณีภาคใต้มหาสมุทรส่วนใหญ่คือ กลุ่มซิลิเกตของธาตุซิลิคอนและแมกนีเซียมไหลเติมเต็มขึ้นมาตามร่องลึกใต้มหาสมุทร จึงมีมวลมากกว่าแผ่นธรณีภาคภาคพื้นทวีป ซึ่งองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นกลุ่มซิลิเกตที่มีธาตุซิลิกอนกับอลูมิเนียม ถึงแม้ว่าแผ่นธรณีภาคภาคพื้นทวีปจะมีความหนามากกว่าก็ตาม ดังนั้นเมื่อเคลื่อนที่ชนกัน แผ่นธรณีภาคใต้มหาสมุทรที่มีมวลมากกว่าจะมุดลงด้านล่างทำให้แผ่นธรณีภาคภาคพื้นทวีปซึ่งเบากว่าเกิดรอยคดโค้งอยู่ด้านบน เกิดเป็นเทือกเขาอยู่ด้านในของแผ่นทวีป
ตัวอย่างเช่น แผ่นธรณีภาคแผ่นนาสกาชนและมุดลงใต้แผ่นอเมริกาใต้ เกิดเทือกเขาแอนดีสอยู่ทางตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้ และเนื่องจากแผ่นธรณีภาคใต้มหาสมุทรมักมีหินตะกอนทับถมอยู่ตอนบน และมีจุดหลอมเหลวต่ำ เมื่อมุดตัวลงใต้แผ่นอเมริกาใต้ ซึ่งเป็นแผ่นธรณีภาคภาคพื้นทวีป จึงหลอมละลายเป็นแมกมา แล้วพ่นทะลุออกมาบนพื้นผิวในเทือกเขาแอนดีส เป็นแนวภูเขาไฟที่ปัจจุบันยังคุกรุ่นอยู่
นอกจากนี้ ถ้าแผ่นธรณีภาคใต้มหาสมุทรชนและมุดลงใต้แผ่นธรณีภาคภาคพื้นทวีปจะเกิดเป็นหุบเหวลึกเป็นแนวยาว เรียกแนวนี้ว่า ร่องลึกก้นสมุทร ซึ่งแนวนี้ส่วนใหญ่จะเป็นแนวที่ภูเขาไฟและแผ่นดินไหว เกิดขึ้น
แผ่นธรณีภาคใต้มหาสมุทรชนกับแผ่นธรณีภาคใต้มหาสมุทร
แผ่นธรณีภาคแผ่นใดแผ่นหนึ่งจะมุดลงใต้อีกแผ่นหนึ่ง เกิดแนวร่องลึกก้นสมุทร และแนวภูเขาไฟใต้ทะเล อันเนื่องมาจากแผ่นธรณีภาคที่จมลงจะหลอมละลายกลายเป็นแมกมา แล้วปะทุขึ้นมาบนแนวเทือกเขาที่เกิดจากรอยย่นของการชนกันของแผ่นธรณีภาคทั้งสอง
ตัวอย่างเช่น แผ่นธรณีภาคแปซิฟิกชนและมุดลงใต้แผ่นยูเรเซีย เกิดเป็นร่องลึกก้นสมุทร และแนวภูเขาไฟตามแนวเกาะญี่ปุ่น ร่องลึกก้นสมุทรมาเรียน่า
3. ขอบแผ่นธรณีภาคเคลื่อนที่ผ่านกัน
เนื่องจากอัตราการเคลื่อนตัวของแมกมาในชั้นเนื้อโลกไม่เท่ากัน ทำให้แผ่นธรณีภาคในแต่ละส่วนมีอัตราการเคลื่อนที่ไม่เท่ากันด้วย ทำให้เปลือกโลกใต้มหาสมุทรและบางส่วนของเทือกเขาใต้มหาสมุทรไถลเลื่อนผ่านและเฉือนกัน เกิดเป็นรอยเลื่อนเฉือนระนาบด้านข้างขนาดใหญ่ขึ้น สันเขากลางมหาสมุทรถูกรอยเลื่อนขึ้นตัดเฉือนเป็นแนวเหลื่อมกันอยู่ มีลักษณะเป็นแนวรอยแตกแคบยาวมีทิศทางตั้งฉากกับเทือกเขากลางมหาสมุทรและร่องใต้ทะเลลึก มักจะเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงในระดับตื้นๆ ระหว่างขอบของแผ่นธรณีภาคที่ซ้อนเกยกันในบริเวณภาคพื้นทวีปหรือมหาสมุทร
����ҹ�ӷ�����������������繷��� ����Դ���ᵡ������ͧ�֡ ������������������á����ҵ�����ᵡ �繼�����蹸ó��Ҥ�������ط���������¡�͡价���ͧ��ҧ ������鹷��Ţ��¡��ҧ�͡价���ͧ��ҹ���¡��� ��кǹ��â��µ�Ǣͧ��鹷��� (sea floor spreading) ��л�ҡ�����͡�ҡ�ҧ�����ط� �� ����dz��ҧ�����ط��͵�Ź�ԡ ����dz����ᴧ ����¡ �Ϳ�ԡҵ��ѹ�͡ ������Կ������ ���ѡɳ����غ�ҷ�ش ����ͧ��¡���¡ �Դ�蹴Թ��ǵ��� ����������������������������ط�
�ٻ�ʴ�����¡�͡�ҡ�ѹ�ͧ�蹸ó��Ҥ�������ط�
㹢�з���蹸ó��Ҥ�Դ���ᵡ���������� ���ռŷ�����Դ�������������ѧ����dz��ҧ� �����§�Ѻ�ش����Դ���ᵡ �������㹪�鹸ó��Ҥ�Դ�繻�ҡ���ó��蹴Թ���
����ѵ���ʵ�� ������ʵ�� �ؤ���Ӥѭ �������з�ջ >>
�ó��Է�Ңͧ�����͡�š
����������ͧ���͡�š
�蹸ó��Ҥ��С���������
1. �ͺ�蹸ó��Ҥ�¡�͡�ҡ�ѹ
�Դ�ҡ��ôѹ��Ǣͧ����� ������Դ����¡ ������Ҷ����������������͡�š�� ������س�������Ф����ѹŴŧ ��������͡�š��ش��ǡ������غ�ҷ�ش��������ҵ����������չ�� ����������Դ�繷��� ����Դ������¡������Դ��ͧ�֡ ����Ҩ֧��������á�ѹ������ա ������蹸ó��Ҥ�������ط��¡�ҡ价���ͧ��ҹ�Դ ��â��µ�Ǣͧ��鹷��� (Sea floor spreading) ��з�����Դ��͡�ҡ�ҧ��ط� �� ����dz����ᴧ ������Կ������ �Ϳ�ԡҵ��ѹ�͡ ���ѡɳ��غ�ҷ�ش ����ͧ����¡ �Դ�蹴Թ��ǵ��� ����������������������������ط�
2. �ͺ�蹸ó��Ҥ��������ҡѹ �� 3 Ẻ
- �蹸ó��Ҥ�������طê��ѹ�Ѻ�蹸ó��Ҥ�������ط� �蹸ó��Ҥ�ա��˹�觨��شŧ���ա��˹�� ���¢ͧ�蹷���شŧ����������������� ��лзآ���� ���蹸ó��Ҥ�������ط� �Դ����������������ط� �������ͧ������֡ ���ǡ���Դ�蹴Թ��ǵ���ͺ�蹸ó��Ҥ�֡ŧ件֧��������š ��������俷���ѧ�վ�ѧ �� ���������������ҹ��� ������¹ ����� ���Ի�Թ��
- ��蹸ó��Ҥ�������طê��Ѻ�蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ �蹸ó��Ҥ�������طë��˹ѡ�����ش���ŧ��ҧ��ҧ���蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ �Դ����ͧ���������Դ��͡�� ����Ǣͺ��ջ��������俪�½�� ����蹴Թ����ع�ç �� ����ԡ���ᶺ���ѹ��
- �蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ���Ѻ�蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ ��觷���ͧ���դ���˹��ҡ �������˹���شŧ���ա��˹���¢���Դ����͡������������ҧ ��ջ�����蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ ����͡��������� 㹷�ջ����� ��͡����Ż� 㹷�ջ���û
3. �ͺ�蹸ó��Ҥ��������ҹ�ѹ
�Դ�ҡ�ѵ�ҡ��������Ǣͧ�����㹪�������š�����ҡѹ �֧������蹸ó��Ҥ������������ҡѹ�����觼�������͡�š�����͡�� �������ط������ż�ҹ������ѹ �Դ������������йҺ��ҹ��ҧ��Ҵ�˭� �ѹ�ҡ�ҧ�����ط�����������������ѹ���� ���ѡɳ��������ᵡ᤺����շ�ȷҧ��駩ҡ�Ѻ��͡�ҡ�ҧ�����ط������ͧ ������֡ �ѡ���Դ�蹴Թ����ع�ç��дѺ���� �����ҧ�ͺ�ͧ�蹸ó��Ҥ�����¡ѹ �� ��������ҹ������ ���������ԡ� ������������� ����ȹ�ǫ��Ź��
�Ҿ��ê��ѹ : �����ҧ�蹸ó��Ҥ�������طáѺ�蹸ó��Ҥ�������ط�
��óҹء��
- ��蹴Թ�˭�ѹ���.(2009).22 �Զع�¹ 2554,�ҡ //geothai.net/2009/index.php
- ��������ͧ���͡�š.(2009).23�Զع�¹ 2554,�ҡ//www.most.go.th/tsunami/index.php/earthquake/roy-promoted.html