���������� : ����öʡѴ�����¨ҡ�ѷ�Ԩѡ���ôԹ��� �����Ѻ��õ�͵�ҹ�ҡ������ͧ ���� ����պح�ҧ�Ҥ���ҹ �������ǽ���ͧ���ҧ�Ҥ�˹�� �������紵���Ҥ��
�
����������û���ٻ��û���ͧ��ǹ��ͧ���
��������1. �Դ�͡�������ɮ�����ǹ㹡�ú����÷�ͧ��蹢ͧ���ͧ�¡�èѴ����آ��Ժ�� �����ɮ�����ǹ����㹡���ѡ�Ҥ������Ҵ����ѡ���Ҹ�ó����ѵ� ���˹�ҧ ��������������Թ�Һ��ا��ͧ��蹢ͧ�� �.�.2440 �Ѵ����آ��Ժ�š�ا� �.�.2448 �Ѵ����آ��Ժ��������ͧ���Ӻŷ�ҩ��� �.��طû�ҡ���繤����á
���������� : �繡�ý֡�������ɮ������͡�����¹����û���ͧ��дѺ��ͧ�����к����çҹ���ͻ���ª��ͧ��������ҧ�ջ���Է���Ҿ�
Ref : //www.thaigoodview.com/library/studentshow/2549/m6-5/no36-43/history/sec02p03.html 10/06/2008
1.1 �Ѱ�������� ��Ҫԡ��ҹ���Сͺ���¢ع�ҧ����˭����պ�ô��ѡ����鹾���ҷ����� �������Ҿ�������;�к��ǧ�ҹ�ǧ�� ����Ҫԡ 12 �� �Ѱ�������ҹ���˹�ҷ����¤ӻ�֡������ͧ�Ҫ����蹴Թ �Ԩ�ó���ҧ����Ҫ�ѭ�ѵ� ����Ҫ��˹������µ�ҧ�
1.2 ͧ��������� ��˹�ҷ������ҷ���֡���Ҫ���㹾��ͧ�������˹�ҷ����»�Ժѵ��Ҫ����蹴Թ ���õ�駷���ͧ��Ң�鹹�� �������ö����ؼ����ѧ����Ҫ���ʧ���� ������Ҫԡ������ѡ�������㹡�þٴ��Ի��� �ҹ�ͧ��Ҩ֧�������ö���Թ�� ��ҷ���ͧ��������������ҹ�֧��ԡ����
2. ����ٻͧ���ú�����
�ç�Ѵ��駡�з�ǧ������������ա 6 ��з�ǧ ����Ѻ�ͧ���������������� 6 ��з�ǧ����繨ӹǹ������ 12 ��з�ǧ ��觵����� �.�. 2435 �����ҧ � ����ҹ�����Ѻ���¡�ҹТ���繡�з�ǧ ��е��˹���ҡ�з�ǧ��� �ʹҺ��
1.�����Ҵ�� ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ��������ͧ�����˹�� ������ͧ��ǻ�����Ҫ
2.�����С����� ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ��������ͧ������ ���ѹ�͡ ���ѹ�� ��� ���ͧ����ٻ�����Ҫ
3.������ ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ�ҡ��������ҧ���� ����ͧ�ѧ�Ѻ�ѭ��������ͧ
4.����ѧ ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ������ǡѺ㹾���Ҫ�ӹѡ ��С����������§�Ҫ��� 㹾��ͧ��
5. ������ͧ ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ�ҡ��������� ��úѭ�դ� ��� ��������Ǵ� ��� �Ǻ�������
6. ����� ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ�ҡ����л�١��С�ä�Ң�� ��û����� ������
1.�����Ф�ѧ ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ�ҡ�������ҡ���С���Թ���������Ѻ��¨��¢ͧ�蹴Թ
2. ����صԸ��� ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ�ҡ���������Ѻ���Ъ��Ф�������ѹ��駤���� �ҭ� ��ú�� ����ط�ó����蹴Թ
3.����ط��Ҹԡ�� ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ�ҡ�÷��ú���з������� ��觨��ռ��ѭ�ҡ�÷��ú��������͵�ҧ�ҡ�ա����
4.���������� ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ������ǡѺ���ʧ�� �ç���¹����ç��Һ�ŷ��Ǿ���Ҫ�ҳҨѡ�
5. ����¸Ҹԡ�� ���ӹҨ���˹�ҷ��ѧ�Ѻ�ѭ������ǡѺ��á�����ҧ �Ӷ�� �ش��ͧ ��С�ê�ҧ����� ��ɳ������Ţ ���ö�
6. �����øҸ� ���ӹҨ���˹�ҷ���繾�ѡ�ҹ�ѡ�Ҿ���Ҫ�ѭ��� �ѡ�Ҿ���Ҫ��˹������� ���˹ѧ����Ҫ��÷�駻ǧ
�������ç��䢻�Ѻ��ا����º�������Ҫ����蹴Թ������º�����Ѵ�������觢�� 㹵�����Ѫ�������͡�з�ǧ��ҧ����� 10 ��з�ǧ ���
1. ��з�ǧ��Ҵ��
2. ��з�ǧ������
3. ��з�ǧ��ú��
4. ��з�ǧ��õ�ҧ�����
5. ��з�ǧ��Ф�ѧ������ѵ�
6 .��з�ǧ�ѧ
7. ��з�ǧ�ɵ�Ҹԡ��
8. ��з�ǧ�صԸ���
9. ��з�ǧ�¸Ҹԡ��
10 .��з�ǧ�������
�Ѵ����������Ժ�� �������㹤�������ͧ���Ţͧ��з�ǧ��Ҵ�·����� �������Ż�Сͺ�������ͧ��ҧ��������ͧ������ѹ � �.�. 2449 �Ѵ����18 ���� �� ���š�ا� ���ž�ɳ��š ���Ż�Ҩչ �����Ҫ���� ���Ź���Ҫ���� ���
���������� �ͧ�����ǧ����Ժ�� �͡价�˹�ҷ�軡��ͧ���Ż�Ш����Ť����ǹ��û���ͧ��ͧ�����Ѵ����
�����ҹ �ռ���˭��ҹ����ͧ
�Ӻ� �աӹѹ����ͧ
����� �չ������ͻ���ͧ
���ͧ ��������ͧ����ͧ
���� �բ����ǧ����Ժ�Ż���ͧ
��û���ͧẺ��������ЪҪ�㹷�ͧ��������ѡ�Զշҧ��ЪҸԻ�¢�鹾�鹰ҹ������ա�����͡����˭��ҹ �ӹѹ �ѹ�ͧ ��ǹ������ͧ��з����õ��㨪ͺ��������� �����բ����ǧ����Ժ���Ҥ�´���᷹�Ѱ��� �������¡����������ͧ�繼��Թ���ͧ�ҡ���շء���ҧ ��Թ���Թ������Ҫ�����ҹ��
�Ѫ��ŷ�� 5 �ç�����ɮ�����ǹ㹡�û���ͧ��к����çҹ�ͧ��ͧ����赹�����������µ��ͧ�֧�ç��� �آ��Ժ�� �繤����á
�آ��Ժ������á ��� �آ��Ժ�ŷ�ҩ��� ���ѧ��Ѵ��ط��Ҥ� ����� �. � . 2448 ���ա�õ�駤�С�������آ��Ժ�Ţ�� �������ç��ҹ������������ͧ�آ��Ժ�ŨѴ���ا��ͧ���ͧ��
ตำแหน่ง “องคมนตรี” มีบทบาทเป็น “ที่ปรึกษาส่วนพระองค์” ของพระมหากษัตริย์ไทยตลอดมา 5 รัชกาล ทรงมีพระราชดำรัสพระราชทานบทบาท-หน้าที่แก่องคมนตรีตลอดรัชสมัยบรมจักรีวงศ์
สำหรับปีที่ 1 ในรัชกาลปัจจุบัน สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร มีพระราชดำรัสแก่ 1 ประธานองคมนตรีกับอีก 10 องคมนตรี ในการเข้าเฝ้าฯ ถวายสัตย์ปฏิญาณ เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2559 ตอนหนึ่ง ว่า
“คณะองคมนตรีในยุคนี้ปัจจุบันนี้ จะได้รับการมอบภารกิจ ตลอดจนได้รับโอกาส หรือหน้าที่ที่จะให้คำแนะนำ ช่วยกันดำรงความมั่นคงของสถาบันและประเทศชาติ ได้ป๋ามาเป็นประธาน ก็อุ่นใจ ทุกคนก็เคยปฏิบัติหน้าที่ถวายในรัชกาลก่อน หลายคนก็เชื่อมือกัน และคิดจะทำให้ประเทศเรามีความสุข จะได้ตั้งใจทำงานได้ ขอบคุณ”
ปฐมบทแห่งที่ปรึกษาแก่พระมหากษัตริย์เกิดขึ้นครั้งแรกสมัย “พระบาทสมเด็จ
พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว” (ร.5) ทรงแต่งตั้งสภาขึ้น 2 สภา คือ 1.สภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน (Council of State) (รัฐมนตรีสภา) มีสมาชิกจำนวน 12 คน เมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2417 ทำหน้าที่ในทางนิติบัญญัติ-ออกกฎหมาย
2.สภาที่ปฤกษาในพระองค์ (ที่ปรึกษาในพระองค์) หรือ ปรีวีเคาน์ซิล (Privy Council) มีสมาชิกจำนวน 49 คน เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2417 สมาชิกส่วนใหญ่เป็นพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาและดูแลบ้านเมือง-ราษฎรต่างพระเนตรพระกรรณ
ถือเป็นต้นกำเนิดของคณะบุคคลที่พระมหากษัตริย์ทรงไว้วางพระราชหฤทัยและเป็นที่ปรึกษาพระเจ้าแผ่นดิน ดั่งพระราชดำรัสตอนหนึ่งว่า
“การเคาน์ซิลมีคุณ 2 ประการ ประการที่หนึ่ง ยอมให้มีอำนาจที่จะหยุดหน่วงขัดขวางพระเจ้าแผ่นดินได้ การเคาน์ซิลก็ต้องมีอำนาจจะตรวจตรา ดูการข้อนั้นถ้าเหนขัดขวางไม่ถูกต้องไม่เปนคุณแก่แผ่นดิน ไม่เป็นคุณแก่พระเจ้าแผ่นดิน ไม่เปนคุณแก่ราษฎรทั่วไป ก็จะต้องคัดค้านว่ากล่าวได้เตมอำนาจทีเดียว ซึ่งว่ามานี้เปนอำนาจเคาน์ซิลทั้งสองประการ”
ในสมัย “พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว” (ร.6) ทรงแต่งตั้ง “สภากรรมการองคมนตรี” จำนวน 40 คน ทำหน้าที่พิจารณาร่างกฎหมาย ต่อมาได้ทรงแต่งตั้งองคมนตรีขึ้นใหม่ทุกปี ทุกวันที่ 4 เมษายน เนื่องในพระราชพิธีถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยาทรงมีองคมนตรีมากถึง 233 คน
บทบาทขององคมนตรีในรัชสมัย ร.6 บัญญัติไว้ใน กฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ มาตรา 20 ของหมวดที่ 7 ว่าด้วยการแก้กฎมณเฑียรบาล ว่า
“ถ้าองคมนตรีมีจำนวนถึง 2 ส่วนใน 3 แห่งผู้ที่มาประชุมนั้นลงความเห็นว่าควรแก้ไขหรือเพิกถอนตามพระราชประสงค์แล้ว สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงค่อยมีพระบรมราชโองการให้แก้ไขหรือเพิกถอน แต่ถ้าแม้ว่าองคมนตรีที่มาประชุมนั้นมีผู้เห็นควรให้แก้ไขหรือเพิกถอนเปนจำนวนไม่ถึง 2 ใน 3 แล้ว ก็ขอให้สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระขันติระงับพระราชดำริที่จะทรงแก้ไขหรือเพิกถอนนั้นไว้เถิด”
ในสมัย “พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว” (ร.7) ท่ามกลางกระแสเรียกร้องเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นระบอบประชาธิปไตย ทรงแต่งตั้ง 3 คณะที่ปรึกษา
1.อภิรัฐมนตรีสภา ทำหน้าที่เป็นสภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน เมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 มีพระบรมวงศานุวงศ์ชั้นผู้ใหญ่-รับใช้ใต้เบื้องพระยุคลบาทสมัย ร.5 จำนวน 5 พระองค์ เป็นรัฐมนตรีสภา 2.เสนาบดีสภา คือ เสนาบดีบริหารงานกระทรวง และ 3.สภากรรมการองคมนตรี เป็นที่ปรึกษาในพระองค์ร.7 ทรงมีพระราชดำรัสการแต่งตั้งอภิรัฐมนตรีสภา ตอนหนึ่ง ว่า “ยังมีราชการอีกอย่างหนึ่ง ซึ่งเป็นการสำคัญอย่างยิ่ง เราจึงคิดว่าจะตั้งมนตรีขึ้นใหม่อีกคณะหนึ่ง เรียกว่า อภิรัฐมนตรีสภา ให้มีสมาชิกแต่น้อยสำหรับพระเจ้าแผ่นดินทรงปรึกษาราชการทั้งปวงเปนนิจ เพื่อจะได้เปนกำลังแก่การที่ทรงพระราชวินิจฉัยราชการทั้งปวง”
“ในการตั้งสภาอภิรัฐมนตรีนี้ ผู้ซึ่งสมควรจะเป็นสมาชิก จำต้องเป็นผู้ซึ่งมีความคุ้นเคยและชำนิชำนาญราชการมากมาแต่ก่อน และประกอบด้วยเกียรติคุณทั้งความปรีชาสามารถสมควรเป็นที่ทรงไว้วางพระราชหฤทัยของพระเจ้าแผ่นดิน ตลอดจนมหาชนทั้งหลาย”
การแต่งตั้ง “อภิรัฐมนตรี” ถูกกล่าวถึงอำนาจ-หน้าที่ ว่า มีอำนาจเหนือพระมหากษัตริย์หรือไม่ ดั่งพระราชดำรัสของในหลวงรัชกาลที่ 7 ตรัสไว้ในพระราชบันทึกเรื่อง “ปัญหาของสยาม” ตอนหนึ่ง ว่า
“ประชาชนถามว่าคณะอภิรัฐมนตรีเป็นสภาที่ปรึกษาหรือว่าเป็นสภาบริหาร บางคนคิดว่าสภามีอำนาจมากเกินไป ข้าพเจ้าอยากจะตอบว่าเป็นสภาที่ปรึกษาอย่างเดียวเพราะว่าไม่สามารถทำการบริหารได้ การตัดสินใจขั้นสุดท้ายแต่เพียงพระองค์เดียว แม้ว่าจะทรงมีพระราชอำนาจเด็ดขาด ก็ไม่มีพระราชประสงค์ที่จะใช้เลย”
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ กล่าวไว้ในบันทึกถวายแก่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวสนับสนุนการมีอภิรัฐมนตรี ว่า
“สิ่งที่สยามต้องการอย่างเร่งด่วนในขณะนี้คือการปรับปรุงแก้ไขสิ่งชั่วร้าย และการจัดการบริหารราชอาณาจักรอย่างมีประสิทธิภาพก่อนสิ่งอื่น ในข้อนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงตราพระราชบัญญัติที่ยิ่งใหญ่ที่ไม่สรรเสริญไปได้มากกว่านี้อีกแล้ว ด้วยการจัดตั้งอภิรัฐมนตรี”
ช่วงรอยต่อการเปลี่ยนผ่านจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ไปเป็นระบอบประชาธิปไตยในเบื้องแรกอภิรัฐมนตรีมีบทบาทต่อการเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญเป็นอย่างมาก หลังจากที่รัชกาลที่ 7 ทรงตราพระราชบัญญัติองคมนตรี พ.ศ. 2470 ขึ้น ดั่งการตรัสไว้ในที่ประชุมกรรมการองคมนตรีครั้งแรก เมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2470 ของกรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ ตอนหนึ่ง ว่า
“สภากรรมการองคมนตรีเรานี้ ถึงไม่ใช่ปาเลียเมนต์ก็จริง และถึงเวลานี้เมืองเรา ยังไม่ควรมีปาเลียเมนต์ก็จริง แต่ระเบียบการประชุมและขนบธรรมเนียมที่จะตั้งขึ้นนั้นจะหนีแบบปาเลียเมนต์ไปคงไม่ได้”
บทบาทสุดท้ายอภิรัฐมนตรี คือ การให้คำปรึกษาในหลวงรัชกาลที่ 7 ก่อนตัดสินใจสละราชบัลลังก์ตามความต้องการของคณะราษฎร นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 ในที่สุด
โดยคณะราษฎรได้ยกเลิก “อภิรัฐมนตรีสภา” และ พ.ร.บ.องคมนตรี พ.ศ. 2470 เมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม 2475
15 ปีว่างเว้นไป “พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช” (ร.9) ได้แต่งตั้ง “อภิรัฐมนตรี” อีกครั้ง เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2490 ในรัฐธรรมนูญชั่วคราว 2490 และเปลี่ยนชื่อเป็น “องคมนตรี” ตามรัฐธรรมนูญฉบับถาวร พ.ศ. 2492 และใช้มาจนถึงรัชกาลปัจจุบัน