ระบบหายใจ
ระบบหายใจ คือ ระบบการแลกเปลี่ยนแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ภายในร่างกายกับแก๊สออกซิเจนที่อยู่นอกร่างกาย โดยมีอวัยวะที่สำคัญ ประกอบด้วย จมูก หลอดลม ปอด ถุงลมภายในปอด กะบังลมและซี่โครง อากาศที่เราหายใจเข้าไปมีแก๊สออกซิเจนประมาณ 21% แต่เมื่อหายใจออกแก๊สออกซิเจนจะลดลงเหลือ 16%
ให้นักเรียนสังเกตจากรูป ส่วนประกอบของอากาศในลมหายใจเข้าและในลมหายใจออกแตกต่างกันอย่างไร
ที่มาภาพ ://joongka333.blogspot.com/2013/03/blog-post.html
อวัยวะที่เกี่ยวข้องกับระบบหายใจ
1.จมูกเป็นอวัยวะภายนอกที่มองเห็นได้ชัดเจน ทำหน้าที่เป็นทางผ่านของอากาศ โดยมีขนจมูกกรองฝุ่นละอองต่างๆที่ผ่านเข้าระหายใจเข้า และมีเยื่อเมือกหนาบุอยู่ คอยดักจับเชื้อโรคและยังมีกลุ่มประสาทสัมผัสคอยรับกลิ่น
2.คอหอย กล่องเสียง และหลอดลมทำหน้าที่เป็นทางผ่านของอากาศที่ต่อจากจมูกที่เราหายใจ ปลายของหลอดลมจะเชื่อมต่อกับขั้วปอดทั้ง 2 ข้าง
3.ปอดปลอดมี 2 ข้าง วางอยู่ทรวงอก อากาศที่ผ่านหลอดลมมาจะเข้าสู่ขั้วปอด และแยกไปตามแขนงขั้วปอด ซึ่งปอดเป็นอวัยวะที่สำคัญที่สุดในระบบหายใจ มีปอดด้านซ้ายและปอดด้านขวา ปอดจะทำหน้าที่ในการนำก๊าซ CO2ออกจากเลือด และนำออกซิเจนเข้าสู่เลือด ปอดจึงมีรูปร่างใหญ่ มีลักษณะยืดหยุ่นคล้ายฟองน้ำด้านนอกของปอดทั้งสองข้างจะมีเยื่อบางๆ ห่อหุ้ม เพื่อให้ปอดไม่ได้รับอันตราย เรียกว่าเยื้อหุ้มปอดเยื้อหุ้มปอดไม่เพียงคลุมปอดเท่านั้น ยังไปบุผิวหนังด้านในของทรวงอกอีก หรือกล่าวได้อีกอย่างหนึ่งว่า เยื่อหุ้มปอดซึ่งมี 2 ชั้น ระหว่าง 2 ชั้นนี้มี ของเหลวอยู่นิดหน่อย เพื่อลดแรงเสียดสี ระหว่างเยื่อหุ้มมีโพรงว่าง เรียกว่าช่องระหว่างเยื่อหุ้มปอด
4.กะบังลมและซี่โครงทำหน้าที่เป็นกลไกสำคัญในการหายใจ ขณะที่ปริมาณแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในกระแสเลือดมาก งานมายังกะบังลมและซีกโครงทำให้กะบังลมหดและซีกโครงเคลื่อนตัวสูงขึ้น ทำให้เกิดการหายใจเข้า
การหายใจเข้ากล้ามเนื้อกะบังลมหดตัวและกล้ามเนื้อยึดกระดูกซี่โครงดึงกระดูกซี่โครงให้ยกตัวขึ้น ปริมาตรของช่องอกที่เพิ่มขึ้น ทำให้ความดัน ในช่องอกลดลง ส่งผลให้อากาศจากภายนอกเคลื่อนที่เข้าสู่ปอด
การหายใจออกกล้ามเนื้อกะบังลมคลายตัวจะยกตัวสูงขึ้น เป็นจังหวะเดียวกับกระดูกซี่โครงลดต่ำลง ทำให้ปริมาตรในช่องอกลดลง ความดัน เพิ่มขึ้น มากกว่าความดันของอากาศภายนอก อากาศจึงเคลื่อนที่ออกจากปอด
ที่มาภาพ://anatomyfivelife.wordpress.com
การแลกเปลี่ยนแก๊สที่ถุงลม
จะเกิดการแลกเปลี่ยนแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ แก๊สออกซิเจน แก๊สในโตรเจน และไอน้ำ ผ่านเข้า-ออกถุงลมโดยผ่านเยื้อบางๆของถุงลม
เลือดที่ผ่านหัวใจจะเข้าสู่ปอด ซึ่งเป็นเลือดที่มีปริมาณออกซิเจนต่ำ มีปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์สูง เมื่อมาถึงถุงลมจะเกิดการแลกเปลี่ยนแก๊ส โดยออกซิเจนจากถุงลมจะแพร่เข้าสู่เส้นเลือด ขณะเดียวกันคาร์บอนไดออกไซด์ในเส้นเลือดจะแพร่เข้าสู่ถุงลม และจะขับออกทางลมหายใจ
ที่มาภาพ ://www.bwc.ac.th/e-learning/virachai02/haijai.htm
| �ͺ�������˹���ͺ��Сͺ���� ���������� (inspiration) ��� ��������͡ (expiration) | |
| ���������� �繡�䡡�â��¢ͧ��ͧ͡��лʹ �����ҡ�Ȩҡ��¹͡���������ʹ ��â��¢ͧ��ͧ͡����¡��˴��Ǣͧ��кѧ�� (diaphragm) ��С��˴��Ǣͧ external intercostal muscle �ѧ���㹡�����㨻��ԡ��������Ҩ֧��ͧ���ѧ�ҹ�ҡ���ҡ�������͡ ��������͡ | |
| ��㹺ҧ�óա�������͡��ͧ���ѧ�ҹ�ҡ����� active process �� 㹡�����������͡ ����㹡óշ�����ç��ҹ��������͡ (impediment) �� �ä�ا���觾ͧ 㹡ó��蹹����繵�ͧ����¡��˴��Ǣͧ internal intercostal muscle �ҧ�Ѵ ��С��˴��Ǣͧ abdominal muscle �ҧ�Ѵ ��������Դ�ç�ѹ��кѧ����������ͧ͡�ջ���ҵ�Ŵŧ �պ�ʹ�������ҡ���͡�����¹͡ |
�»����ѡɳС������ ���͡��
- abdominal breathing �������ö�����������Ǣͧ abdomen 㹪�ǧ������� abdomen �оͧ����� ��Ш��غŧ�㹪�ǧ�����͡ �»��Ԩо� abdominal breathing ���ҡ
- costal breathing �������ö�����������Ǣͧ��д١����ç �������Ẻ����ѡ��㹪�ǧ����դ����纻Ǵ�ͧ abdomen (�� peritonitis) ��觡��������Ǣͧ������㹪�ͧ��ͧ�з��������纻Ǵ������� ��ҧ��¨�����Ẻ costal breathing ᷹ 㹷ҧ��Ѻ�ѹ�����ҧ����դ����纻Ǵ㹺���dz��ͧ͡ (�� pleuritis) ��ҧ��¡���� abdominal breathing ���������ҡ