พระยา วชิร ปราการ คือ ใคร และ เป็นเจ้าเมือง ใด

รหัสชุดข้อมูล

TLD-002-003

ชื่อ - สกุล

สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

นามแฝง

สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี

เกิด

วันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2277

เสียชีวิต

 พ.ศ. 2325

ประวัติ

พระราชบิดาเป็นนายอากรชาวจีนแต้จิ๋วที่อยู่ในกรุงศรีอยุธยา  พระราชมารดาเป็นชาวไทย เมื่อพม่ามาล้อมกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์โปรดให้พระยาตากมาช่วยงานราชการในกรุงศรีอยุธยา พระยาตากสู้รบกับข้าศึกด้วยความเข้มแข็งสามารถยิ่ง มีบำเหน็จความชอบในสงคราม จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนตำแหน่งเป็น พระยาวชิรปราการ ผู้สำเร็จราชการเมืองกำแพงเพชร แต่ยังมิได้ขึ้นไปปกครองเมืองกำแพงเพชร เพราะติดราชการสงครามกับพม่าอยู่ที่กรุงศรีอยุธยาเมื่อพ.ศ. 2309 

พ.ศ. 2310  ช่วงเวลาก่อนเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2  พระยาตากได้รวบรวมผู้คนไปตั้งเป็นชุมนุมที่เมืองจันทบูรและกอบกู้เอกราชได้ เริ่มปราบชุมนุมต่าง ๆ ได้แก่  ชุมนุมเจ้าพระยาพิษณุโลก ชุมนุมเจ้าพิมาย ชุมนุมนครศรีธรรมราช ชุมนุมเจ้าพระฝาง  แล้วตั้งตนเป็นใหญ่  แต่ด้วยเหตุที่กรุงศรีอยุธยาถูกทำลายมาก พระยาตากจึงทรงย้ายราชธานีมาที่กรุงธนบุรี แล้วปราบดาภิเษกขึ้นเป็นสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี

ผลงาน / งานประพันธ์

1.  บทละครเรื่องรามเกียรติ์*  4  ตอน  

เล่ม 1  ตอนพระมงกุฎ  

เล่ม 2  ตอนหนุมานเกี้ยวนางวานรินจนท้าวมาลีวราชมา  

เล่ม  3  ตอนท้าวมาลีวราชพิพากษาความจนทศกัณฐ์เข้าเมือง  

เล่ม  4  ตอนทศกัณฐ์ตั้งพิธีทรายกรด  พระลักษณ์ต้องหอกกบิลพัท  จนหนุมานผูกผมทศกัณฐ์กับนางมณโฑ

2.  พระราชกำหนดว่าด้วยเรื่องศีลสิกขา

ผู้เรียบเรียง

สยาม ภัทรานุประวัติ

เอกสารอ้างอิง

นิธิ  เอียวศรีวงศ์. การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี. กรุงเทพฯ : มติชน, 2536.

ประชุมพงศาวดารภาคที่ 65 พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรีฉบับพันจันทนุมาศ(เจิม). พระนคร : สลากกินแบ่งรัฐบาล, 2506.(พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพหลวงสฤษฎิ์สาราลักษณ์(เปรม  ลางคุลเสน) ณ ฌาปนสถานกองทัพบก วัดโสมนัสวิหาร วันที่ 27 พฤศจิกายน 2506)

พระราชกำหนดของพระเจ้ากรุงธนบุรีว่าด้วยศีลสิกขา. พระนคร : โรงพิมพ์ไทย, 2458.(หม่อมเจ้าหญิงสารภี ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น 3 กรมหมื่นภูมินทรภักดี พิมพ์แจกในงานปลงศพสนองคุณหม่อมพลับ ผู้เปนมารดา ปีเถาะ สัปตศก พ. ศ. 2458)

คำสำคัญ

สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช หรือ พระเจ้ากรุงธนบุรี มีพระนามเดิมว่า สิน ( ชื่อจีนเรียกว่า เซิ้นเซิ้นซิน ) เป็นบุตรของขุนพัฒน์ ( นายหยง หรือ ไหฮอง แซ่อ๋อง บางตำราก็ว่า แซ่แต้ ) และ นางนกเอี้ยง ( กรมพระเทพามาตย์ ) เกิดเมื่อวันอาทิตย์ มีนาคม พ.ศ. 2277 ในแผ่นดิน สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศแห่งกรุงศรีอยุธยา ต่อมา เจ้าพระยาจักรีผู้มีตำแหน่งสมุหนายกเห็นบุคลิกลักษณะ จึงขอไปเลี้ยงไว้เหมือนบุตรบุญธรรม ตั้งแต่ครั้งยังเยาว์วัยได้รับการศึกษาขั้นต้นจากสำนักวัดโกษาวาส (วัดคลัง ) และ บรรพชาเป็นสามเณร เมื่ออายุ 13 ขวบ ที่วัดสามพิหาร หลังจากสึกออกมาแล้ว ได้เข้ารับราชการเป็นมหาดเล็ก และ อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่ออายุครบ 21 ปีตามขนบประเพณี ของไทยบวชอยู่ 3 พรรษา หลังจากสึกออกมาได้เข้ารับราชการ ต่อ ณ. กรมมหาดไทยที่ศาลหลวงในกรมวัง ต่อมาในแผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ (พระเจ้าเอกทัศน์) จึงได้รับบรรดาศักดิ์เป็นหลวงยกกระบัตรเมืองตากจนได้เป็นพระยาตาก ในเวลาต่อมา หลังจากนั้นได้ถูกเรียกตัวเข้ามาในกรุงศรีอยุธยา เพื่อแต่งตั้งไปเป็น พระยาวชิรปราการ เจ้าเมืองกำแพงเพชรแทนเจ้าเมืองคนเก่าที่ถึงแก่อนิจกรรมลงใน พ.ศ. 2310 ครั้นเจริญวัยวัฒนา ก็ได้ไปถวายตัวทำราชการกับสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีความดีความชอบจนได้รับเลื่อนหน้าที่ราชการไปเป็นผู้ปกครองหัวหน้าฝ่ายเหนือคือ เมืองตาก และเรียกติดปากมาว่า พระยาตากสิน สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชครองราชย์สมบัติกรุงธนบุรีได้ 15 ปีเศษ ก็สิ้นพระชนม์มีชนมายุ 48 พรรษา กรุงธนบุรีมีกำหนดอายุกาลได้ 15 ปี

ที่มาภาพ : //sites.google.com/a/bj.ac.th/nattapong22/smdec-phraceataksin-mharach-rwm-yati-ku-chati-thi-canthburi

สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระองค์มีความสำคัญที่ชาวไทยไม่สามารถจะลืมในพระคุณงามความดีที่ทรงกอบกู้เอกราชเริ่มแต่ในวันที่ 3 มกราคม พ.ศ.2309 ซึ่งตรงกับวันเสาร์ ขึ้น 4 ค่ำ เดือนยี่ จุลศักราช 1128 ปีจอ อัฐศก พระยาวชิรปราการ (ยศในขณะนั้น) เห็นว่ากรุงศรีอยุธยาคงต้องเสียทีแก่พม่า จึงตัดสินใจรวบรวมทหารกล้าราว 500 คน ตีฝ่าวงล้อมทหารพม่า โดยตั้งใจว่าจะกลับมากู้กรุงศรีอยุธยากลับคืนให้ได้โดยเร็ว ทรงเข้ายึดเมืองจันทบุรี เริ่มสะสมเสบียงอาหาร อาวุธ กำลังทหาร เพื่อเข้าทำการกอบกู้กรุงศรีอยุธยา กรุงศรีอยุธยาแตกเมื่อวันอังคาร ขึ้น 9 ค่ำ เดือน 8 ปีกุน นพศก จุลศักราช 1129 ตรงกับ พ.ศ.2310 และสมเด็จพระเจ้าตากสิน สามารถกู้กลับคืนมาได้ เมื่อวันศุกร์ ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 จุลศักราช 1129 ปีกุน นพศก ซึ่งตรงกับวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ.2310 รวมใช้เวลารวบรวมผู้คนจนเป็นทัพใหญ่กลับมากู้ชาติด้วยระยะเวลาเพียง 7 เดือนเท่านั้น เมื่อทรงจัดการบ้านเมืองเรียบร้อยพอสมควร บรรดาแม่ทัพ นายกอง ขุนนาง ข้าราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน ตลอดทั้งสมณะพราหมณาจารย์และอาณาประชาราษฎร์ทั้งหลาย จึงพร้อมกันกราบบังคมทูลอัญเชิญขึ้นทรงปราบดาภิเษก เป็นพระมหากษัตริย์ ณ วันพุธ เดือนอ้าย แรก 4 ค่ำ จุลศักราช 1130 ปีชวด สัมฤทธิศก ตรงกับวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ.2310 ทรงพระนามว่า พระศรีสรรเพชญ์ หรือสมเด็จพระบรมราชาที่ 4 แต่เรียกขานพระนามของพระองค์ติดปากว่า สมเด็จพระเจ้าตากสิน หรือสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี

นอกจากพระราชกรณียกิจในด้านกู้ชาติแล้ว สมเด็จพระเจ้าตากสิน ยังได้ปราบอริราชศัตรูที่มักจะล่วงล้ำเขนแดนเข้ามาซ้ำเติมไทยยามศึกสงครามอยู่เสมอ จนในสมัยของพระองค์ได้ขยายอาณาเขตออกไปอย่างไพศาล กล่าวคือ
- ทิศเหนือ ได้ดินแดนหลวงพระบาง และเวียงจันทน์
- ทิศใต้ ได้ดินแดนกะลันตัน ตรังกานู และไทรบุรี
- ทิศตะวันออก ได้ดินแดนลาว เขมร ทางฝั่งแม่น้ำโขงจดอาณาเขตญวน
- ทิศตะวันตก จรดดินแดนเมาะตะมะ ได้ดินแดน เมืองทวาย มะริด ตะนาวศรี

ที่มาภาพ : //baanjompra.com/webboard/thread-7971-1-1.html

พระองค์ยังโปรดเกล้าฯ ให้มีการฟื้นฟูและสร้างวรรณกรรม นาฏศิลป์ และการละครขึ้นใหม่ แม้ว่าจะมีศึกสงครามตลอดรัชกาล กระนั้นก็ยังทรงพระราชนิพนธ์เรื่องรามเกียรติ์ถึง 4 เล่ม สมุดไทย ในปี พ.ศ.2312 นับว่าทรงมีอัจฉริยภาพสูงส่งเป็นอย่างมาก
พระเจ้าตากสิน ยังโปรดให้มีการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา การติดต่อการค้ากับต่างประเทศ ในด้านการปกครอง หลังจากสถาปนาเมืองธนบุรีเป็นราชธานีแล้ว ทรงจัดวางตำแหน่งหน้าที่ข้าราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน ทรงสอดส่องทุกข์สุขของราษฎร และหลังจากกอบกู้แผ่นดินได้แล้ว พระองค์ได้ทรงอัญเชิญพระบรมศพสมเด็จพระเจ้าเอกทัศมาจัดถวายพระเพลิงอย่างสมพระเกียรติและยังทรงรับอุปการะบรรดา เจ้าฟ้า พระองค์ฟ้า พระราชโอรส ตลอดทั้งพระเจ้าหลานเธอของพระมหากษัตริย์กรุงศรีอยุธยาทุกพระองค์ ด้วยความกตัญญูกตเวที

//sites.google.com/site/kittipotkijsirisin/phra-rach-prawati-khxng-smdec-phraceataksin-mhara

ใครคือพระยาวชิรปราการเจ้าเมืองกำแพงเพชร

เมื่อครั้งสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงดำรงตำแหน่งพระยาวชิรปราการสำเร็จราชการที่เมืองใด

พระเจ้าตากสินปกครองเมืองใด

พระเจ้าตากเป็นคนที่ไหน