1. จงใส่เครื่องหมายถูก (√) หน้าข้อความที่ถูกต้อง ใส่เครื่องหมายผิด (×) หน้าข้อความที่ไม่ถูกต้อง
และขีดเส้นใต้เฉพาะคำ� หรือส่วนของข้อความที่ไม่ถูกต้อง และแก้ไขข้อความโดยตัดออก
หรือเติมคำ�หรือข้อความที่ถูกต้องลงในช่องว่าง
การแลกเปลี่ยนแก๊สของสัตว์
�������1.1 ผิวหนัง เหงือก และปอดเป็นโครงสร้างที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊ส มีลักษณะ
บางและชื้นอยู่ตลอดเวลา เพื่อให้เกิดการแพร่
และแอกทีฟทรานสปอร์ต
ของแก๊สได้
แก้ไขโดย
ตัดคำ�ว่า และแอกทีฟทรานสปอร์ต
�������1.2 ไส้เดือนดินเป็นสัตว์ที่มีระบบหมุนเวียนเลือดและสามารถแลกเปลี่ยนแก๊สผ่าน
ผิวหนังลำ�ตัว
�������1.3 แมลงมีการแลกเปลี่ยนแก๊สระหว่างท่อลมฝอยกับเซลล์ในส่วนต่างๆ ของร่างกาย
�������1.4 ในปลา น้ำ�ที่มี O
2
จากปากจะผ่านออกทางเหงือก โดย O
2
จากน้ำ�จะแพร่เข้าสู่
หลอดเลือดฝอยที่เหงือกได้อย่างมีประสิทธิภาพ เมื่อเลือดและน้ำ�ไหลไปใน
ทิศทางเดียวกัน
แก้ไขเป็น
ทิศทางสวนทางกัน
�������1.5 สัตว์สะเทินน้ำ�สะเทินบกใช้เหงือก ผิวหนัง และปอดในการแลกเปลี่ยนแก๊ส
�������1.6 โครงสร้างที่ใช้แลกเปลี่ยนแก๊สของนกอยู่ที่ปอด
และถุงลม (air sac)
แก้ไขโดย
ตัดคำ�ว่า และถุงลม (air sac)
�������1.7 อากาศที่ไหลผ่านปอดของนกจะไหลในทิศทางเดียวเสมอ โดยทุกรอบของการ
หายใจ อากาศในปอดจะถูกแทนที่ด้วยอากาศจากถุงลมเข้าไปใหม่ตลอดเวลา
เฉลยแบบฝึกหัดท้ายบทที่ 14
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 14 | ระบบหายใจ
ชีววิทยา เล่ม 4
80
126
127 รายวชิ าวทิ ยาศาสตร์ รหัสวชิ า ว22101 ภาคเรยี นที่ 1 ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี 2
128
รายวชิ าวิทยาศาสตร์ 129
รายวชิ าวิทยาศาสตร์ 130
รายวชิ าวิทยาศาสตร์ 131
132
133
134 รายวิชาวทิ ยาศาสตร์ รหัสวิชา ว22101 ภาคเรยี นท่ี 1 ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2 ตารางเปรียบเทียบอัตราการเต้นของหัวใจตามช่วงอายุ ดังตาราง
135
136
137 รายวชิ าวทิ ยาศาสตร รหัสวชิ า ว22101 ภาคเรยี นท่ี 1 ชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี 2
138 จึงใช้ (bypass surgery) โรคที่เกิดจากความผืดปกติของล้นิ หวั ใจที่ 2 การซักประวัติคนไข้ และการตรวจสวนหัวใจ ทำ�ให้ไม่สามารถ หัวใจปิด เพราะอาการ และอาการของ
139
140 รายวิชาวิทยาศาสตร์ รหสั วิชา ว221ว02121ภ0า1คเรียนที่ 1 ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 2
141
142
143
รายวชิ าวิทยาศาสตร์ 144
รายวชิ าวิทยาศาสตร์ 145
146
147
148 รายวชิ า วิทยาศาสตร์ รหัสวิชา ว22ว1201210ภ1าคเรยี นท่ี 1 ชัน้ มธั ยมศึกษาปีที่ 2 ให้เป็น ออกจากเลอื ดภายใน อาหารทีอ่ ยภู่ ายใน
149 ซึ่งมีต่อมน้ำ�มัน ละอองในอากาศไม่ให้เข้าสู่ อยู่ทั่วผนังของโพรง ดักจับสิ่งแปลกปลอมไว้ ระหวา่ งชอ่ งอาหารกับ
150
151
152 รายวชิ า วทิ ยาศาสตร รหัสวชิ า ว22101 ภาคเรยี นท่ี 1 ชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี 2
153
154 เฉลยใบงานท่ี 4.1
155
174 แผนการจัดการเรยี นรูท้ ่ี 5 หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 2 รา่ งกายมนษุ ย์ เรอื่ ง ระบบหายใจ เวลา 2 ช่วั โมง กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 3 ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 2 ขอบเขตเนื้อหา กิจกรรมการเรียนรู้ ชั่วโมงท่ี 20 - 21 แหล่งเรยี นรู้ การดารงชีวิตของมนุษย์ นอกจาก ขั้นนา 1. ห้องเรียนวิทยาศาสตร์โรงเรียน จะมีความต้องการใช้สารอาหารแล้ว ยัง 1. ครใู หน้ กั เรียนทากจิ กรรม “ตามดูลมหายใจ” โดยใหน้ ่ังหลับตาแล้วสดู ลมหายใจลกึ ๆ 2. ห้องสมดุ โรงเรียน จาเป็นต้องหายใจเอาแก๊สออกซิเจนเข้า 3 ครง้ั หลังจากนั้นใหน้ ง่ั นิ่ง ๆ สงั เกตการณร์ ับสัมผสั ของลมหายใจวา่ ผ่านมาทางใด อยา่ งไร 3. แหล่งเรยี นรูอ้ อนไลน์ สู่ร่างกายเพ่ือใช้ในกระบวนการย่อย 2. ครทู บทวนความรู้เกย่ี วกับโครงสรา้ งของการหายใจทเี่ รียนมาชัว่ โมงท่ีแล้ว โดยใช้คาถามวา่ สอ่ื สลายสารอาหาร จึงนับได้ว่าการหายใจ - ทางเดินหายใจของมนุษยเ์ รม่ิ ตน้ จากอวยั วะใดไปสิน้ สุดท่อี วัยวะใด 1. ใบความรู้ที่ 5.1 เรอื่ ง กลไกการ หการยหใจายใจ เป็นระบบที่มีความจาเป็นอย่างย่ิง (อากาศ รูจมูก คอหอย หลอดลม ปอด ถุงลม) 2. ใบงานที่ 5.1 เรื่อง กลไกการหายใจ 3. ใบกจิ กรรมที่ 5.1 Human lung สาหรับการดารงชีวิตของสิ่งมีชีวิต 3. ครูถามนกั เรียนว่า “นักเรียนทราบหรือไม่ว่า ร่างกายของเรามีกลไกการหายใจเอาอากาศ 4. ภาพการหายใจเข้า – ออก 5. ภาพการแลกเปลีย่ นแก๊สที่ถุงลม โดยทว่ั ไป เข้าและออกจากร่างกายได้อย่างไร”(นักเรียนอาจตอบคาถามได้หลากหลาย) ครูสรุปความ ภาระงาน/ช้นิ งาน 1. ใบงานท่ี 5.1 เร่ือง กลไกการหายใจ คดิ เห็นวา่ เรามาหาคาตอบจากการทากจิ กรรมตอ่ ไปนี้ 2. ใบกิจกรรมที่ 5.1 Human lung จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ข้นั สอน ด้านความรู้ 1. ครใู หน้ กั เรยี นทากิจกรรมที่ 5.1 Human lung โดยใหน้ ักเรียนสง่ ตวั แทนมากลมุ่ ละ 1 คน 1) อธบิ ายกลไกการหายใจเขา้ และออก เพื่อมารับตะกรา้ อปุ กรณ์การทากิจกรรมทคี่ รเู ตรียมไว้ โดยใหน้ ักเรยี นจับคู่กนั ทาชิ้นงาน 1 ชน้ิ โดยใชแ้ บบจาลองปอดได้ 2. ครใู ช้สไลดอ์ ิเล็กทรอนิกส์อธบิ ายวสั ดอุ ปุ กรณท์ ี่นักเรียนต้องใช้ทากจิ กรรม ขั้นตอนการทา 2) อธบิ ายกระบวนการแลกเปล่ียน ขอ้ ควรระวงั และวิธีทดลอง แก๊สในถงุ ลมได้ 3. นกั เรียนปฏิบัติกจิ กรรมท่ี 5.1 Human lung โดยใชเ้ วลาประมาณ 20 นาที ดา้ นกทรักะษบะวแนละกการะบวนการ 4. นักเรียนศกึ ษาใบความรู้ท่ี 5.1 กลไกการหายใจ และทาใบงานที่ 5.1 เรอ่ื ง กลไกการหายใจ 1) ทดลองเกยี่ วกับกลไกการหายใจเข้า จากนัน้ ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกันเฉลยใบงานที่ 5.1 156
แผนการจดั การเรียนรูท้ ่ี 5 175 หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 2 ร่างกายมนุษย์ เรื่อง ระบบหายใจ เวลา 2 ช่ัวโมง ชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 2 กลุม่ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รายวชิ าวิทยาศาสตร์พน้ื ฐาน 3 ออกโดยใชแ้ บบจาลองปอดได้ 5. ให้นกั เรียนน่งั ตามดูลมหายใจอีกคร้ัง เพ่ือสงั เกตการณ์เข้าออกของลมหายใจ ดว้ ยการน่ัง ด้านคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ น่ิงรับรูด้ ว้ ยประสาทสัมผัส และ สังเกตการณก์ ารทางานของกะบงั ลมและกระดูกซ่โี ครง โดย - ใฝ่เรียนใฝร่ ู้ และมีความมงุ่ มนั่ ในการ ขณะน่ังสดู ลมหายใจใหว้ างมอื ข้างหนึ่งสัมผัสที่บรเิ วณ ทางาน ขนั้ สรุป - ทางานเปน็ ทีม 1. ครนู าอภปิ รายเกีย่ วกับกลไกการหายใจของมนุษย์ เพ่อื ให้ไดข้ ้อสรุปว่า 1) มนุษยห์ ายใจเขา้ เพ่ือนาแก๊สออกซิเจนเข้าสูร่ า่ งกายเพอ่ื นาไปใชใ้ นเซลล์ และหายใจ ออกเพื่อกาจดั แก๊สคารบ์ อนไดออกไซดอ์ อกจากรา่ งกาย 2) อากาศเคลือ่ นทเ่ี ขา้ และออกจากปอดไดเ้ นื่องจากการเปล่ียนแปลงปริมาตรและความดัน ของอากาศ ภายในชอ่ งอกซ่ึงเกยี่ วขอ้ งกบั การทางานของกะบงั ลม และกระดูกซี่โครง 3) การแลกเปลย่ี นแก๊สออกซเิ จนกับแก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์ในร่างกาย เกิดขึ้นบริเวณถุง ลมในปอดกับหลอดเลือดฝอยทถ่ี งุ ลม และระหวา่ งหลอดเลอื ดฝอยกบั เนอ้ื เยื่อ 2. นกั เรยี นสรปุ กลไกการแลกเปลยี่ นแกส๊ ในถงุ ลมในลักษณะของ Sketenote ลงในสมุด 157
การวดั และประเมินผล วธิ กี าร เครื่องมือทีใ่ ช้ 176 สงิ่ ท่ตี ้องการวัด/ประเมนิ - ใบงานที่ 5.1 - ประเมินการตอบ - ใบกิจกรรมท่ี 5.1 158 ด้านความรู้ คาถามในใบงานท่ี 5.1 1) อธบิ ายกลไกการหายใจ - ประเมนิ การตอบ - ใบกิจกรรมที่ 5.1 เกณฑ์ คาถามในใบกจิ กรรมท่ี เข้าและออก โดยใช้ 5.1 - แบบประเมิน นักเรียนทาถูก แบบจาลองปอดได้ คณุ ลกั ษณะ ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 60 2) อธบิ ายกระบวนการ - ประเมินการ ขึ้นไป แลกเปลี่ยนแกส๊ ในถุงลม ปฏบิ ัติการทดลองใน ได้ กจิ กรรมที่ 5.1 นักเรยี นทาถูก ผา่ นเกณฑ์ร้อยละ 60 ดา้ นทักษะ/กระบวนการ - สังเกตพฤติกรรม ข้นึ ไป 1. ทักษะการลงความเหน็ ไดร้ ะดบั คณุ ภาพ 2 ข้อมลู ทุกรายการข้ึนไป 2. ทักษะการทดลอง ถอื ว่าผา่ น ดา้ นคณุ ลกั ษณะ 1. มีวินัย 2. ใฝ่เรียนรู้ 3. มุ่งมัน่ ในการทางาน
177 159 บนั ทกึ ผลหลังสอน ผลการสอน ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ปญั หา/อุปสรรค ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… (ลงชื่อ)…….............…………………..………… (...................................................) ตาแหนง่ ..................................................... วนั ที่.........เดือน.........................พ.ศ............ ความเหน็ ของผู้บริหารสถานศกึ ษา ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… (ลงช่ือ)…….............…………………..………… (...................................................) ตาแหน่ง ..................................................... วนั ท่.ี ........เดอื น.........................พ.ศ............
178 160 ใบความรู้ท่ี 5.1 กลไกลการหายใจ หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 5 เรื่อง ระบบหายใจ รายวิชา วิทยาศาสตรพ์ ื้นฐาน 3 รหสั วิชา ว2211013 ภาคเรยี นท่ี 1 ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 2 คาชแี้ จง ใหน้ ักเรยี นศกึ ษาใบความรู้ต่อไปนี้ 1. กลไกการหายใจ กลไกการสดู ลมหายใจเกดิ จากการทางานของกลา้ มเนือ้ 2 แหง่ คือกลา้ มเน้ือกระบังลม และกลา้ มเน้ือ ยึดกระดูกซีโ่ ครง ดงั รปู ภาพที่ 5.1 การหายใจเข้า – ออก ทีม่ า: วอลก์ เกอร์, รชิ ารด์ . 2545 : 67 1.1 การหายใจเขา้ (inspiration) กะบังลมจะเล่ือนต่าลง กระดูกซโ่ี ครงจะเลือ่ นสูงขึ้น ทาให้ ปรมิ าตรของช่องอกเพม่ิ ขึน้ ความดันอากาศภายในบรเิ วณรอบๆ ปอดตา่ ลงกว่าอากาศภายนอก อากาศ ภายนอกจึงเคล่ือนเข้าสู่จมกู หลอดลม และไปยังถุงลมปอด
179 161 1.2 การหายใจออก (expiration) กะบังลมเล่ือนสงู ขนึ้ กระดกู ซ่ีโครงจะเลื่อนต่าลง ทาใหป้ ริมาตร ของชอ่ งอกลดน้อยลง ความดันอากาศภายในบรเิ วณรอบๆ ปอดสงู กวา่ อากาศภายนอก อากาศภายในถุงลม ปอดจงึ เคลื่อนที่จากถุงลมปอดไปสู่หลอดลม และออกทางจมูก ส่ิงท่ีกาหนดอัตราการหายใจเขา้ และออก คือ ปริมาณแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ในเลือด ถ้าปรมิ าณแก๊สคารบ์ อนไดออกไซดใ์ นเลือดต่าจะทาให้การ หายใจช้าลง เชน่ เวลานอนหลบั ถ้าปริมาณแก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์ในเลือดสูงจะทาให้การหายใจเรว็ ข้ึน เช่น เมือ่ เราออกกาลงั กาย เม่ือเราหายใจเข้า อากาศจากภายนอกร่างกายจะผ่านรูจมกู ทั้งสองข้างเข้าไปตามช่องจมกู ขนและเย่ือ ในช่องจมูกจะชว่ ยกรองฝนุ่ ละอองท่ีปนมากบั อากาศไว้ อากาศจะถกู ปรับอุณหภูมแิ ละความช้ืนให้เหมาะสมกับ ร่างกาย แล้วจึงผ่านจากคอหอยเข้าสู่หลอดลม เย่ือเมือกและขนอ่อนท่ีหลอดลมจะกักเก็บและพัดโบกฝุ่น ละอองขนาดเล็กท่ีปนมากับอากาศไม่ให้ผ่านเข้าสู่ปอด อากาศจะเข้าสู่ปอด และเข้าสู่ถุงลมเล็ก ๆ จานวนมาก ท่ีมีหลอดเลือดฝอยอยู่ล้อมรอบ จากน้ันแก๊สออกซิเจนในอากาศจะแพร่ผ่านผนังถุงลมเข้าสู่หลอดเลือดฝอย ส่วนแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์จากเลือดก็จะแพร่ผ่านจากผนังหลอดเลือดฝอยเข้าสู่ถุงลม (Alveolus) เม่ือเรา หายใจออก แก๊สคารบ์ อนไดออกไซดก์ ็จะถกู ขับออกนอกร่างกาย แก๊สออกซิเจนที่แพร่ผ่านผนังถุงลมเข้าสู่หลอดเลือดฝอยจากการหายใจเข้า จะเข้าไปรวมตัวกับ เฮโมโกลบินในเซลลเ์ ม็ดเลอื ดแดง ทาใหเ้ ลือดมสี ีแดง แลว้ ไหลไปตามหลอดเลือดกลบั เขา้ สหู่ ัวใจ หัวใจจะสบู ฉีด เลือดไปตามหลอดเลือดแดงไปยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย และแก๊สออกซิเจนจะไปทาปฏิกิริยาเผาผลาญ สารอาหาร เพื่อให้ได้พลังงาน และให้แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์ออกนอกเซลล์ ดังนั้น ขณะท่ีแก๊สออกซิเจนแพร่ ผ่านจากเซลล์เม็ดเลือดแดงเข้าสู่เซลล์ในร่างกาย แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์จากเซลล์เหล่าน้ีก็แพร่เข้าสู่เซลล์ เม็ดเลือดแดงด้วย เพ่ือจะเขา้ สหู่ ลอดเลือดดากลบั เขา้ ส่หู ัวใจ และเข้าไปสปู่ อดเพื่อทาการแลกเปล่ียนแกส๊ ต่อไป 2. การแลกเปลย่ี นแกส๊ ทถี่ งุ ลม อากาศเมื่อเขา้ สปู่ อดจะไปอยู่ท่ีถุงลม โดยในถุงลมจะมีหลอดเลอื ดฝอยมาห่อหุ้มไว้ เมื่อเลือดจากหัวใจ มาสู่ปอดซึ่งเป็นเลือดท่ีมีออกซิเจนต่าแต่มีคาร์บอนไดออกไซด์สูง จะเกิดการแลกเปลี่ยนแก๊สท่ีถุงลม โดย ออกซเิ จนในถงุ ลมจะแพร่เขา้ สู่เส้นเลือด เลือดจะพาแกส๊ ออกซิเจน และสารอาหารไปสเู่ ซลล์ เมอื่ เขา้ สเู่ ซลลจ์ ะ เกิดปฏิกิริยาระหว่างสารอาหารกับแก๊สออกซิเจน แล้วอาหารจะปล่อยพลังงานออกมากระบวนการน้ีเรียกว่า “กระบวนการหายใจ” นอกจากได้พลังงานแล้วยังได้น้าและแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ซ่ึงเป็นของเสียแพร่เข้าสู่ กระแสเลอื ด หลงั จากนัน้ เลือดกจ็ ะพาของเสยี ไปยงั ถุงลมเพ่ือขับถา่ ยออกมาทางลมหายใจต่อไป
162 ภาพท่ี 5.2 แสดงการแลกเปลี่ยนแก๊สที่ถุงลม ถา่ ยดว้ ยกล้องขยายกำลังสูง ท่มี า: Thaigoodview. สืบคน้ เมอื่ วันที่ 13 มกราคม 2562, จาก //goo.gl/6f7Mo4 3. การควบคุมการหายใจ สมองททคี่ ี่คววบบคคมุ ุมกกาารรหหายายใจใเจขเ้าขอา้ ออกอขกอขงอคงนคนคคืออืสสมอมงอชงอ่ืชอื่ เเมมดดัลัลลลาาออออบบลลอองกงากตาาตา เปปน็ น็ ศศนู ูนยย์ค์คววบบคคุมมุกการาทร�ำ งาน ทขอำงกานล้าขมอเงนก้อื ลก้าะมบเังนลื้อมกะแบละงั ลกมล้าแมลเนะอื้ กกลร้าะมดเูกนซื้อี่โกคระงดกกู าซรโี่ หคารยงใจกเาขร้าหแลาะยกใจาเรขห้าาแยลใจะอกอากรนห้นัายเใปจ็นอกอากรนเคัน้ ลเือ่ ปนน็ ทกี่ขาอรงอากาศ เทคี่เลกิด่ือนทจ่ขีากอคงอวามกแาตศกทตเี่ กา่ งิดขจอางกคคววาามมดแนั ตขกองตอ่าางกขาอศงภคาวยาใมนดชนั่อขงออกงกอบัากอากศาภศาภยาใยนนชออ่ กงอกใกนับขณอาะกทาหี่ ศาภยาใจยอนออกกปริมาตรของ ปใอนดขลณดะลทงที่หำ�าใยหใ้อจาอกอากศปภราิมยใานตปรอขดอมงีคปวอาดมลดดันลองาทกำาใศหสอ้ ูงกากว่าคศวภาามยดใันนอปาอกดามศภคี าวยานมอดกนั ปออาดกจาะศดสันูงกอาวก่าาคศวภามายดในั นอปาอกดาอศอภกาสยู่ นอก ปภาอยดนจอะกดนั อากาศภายในปอดออกสู่ภายนอก
163 ใบกิจกรรมท่ี 5.1 Human Lung ว22101
182 164 การดาเนินกจิ กรรม 1. ใช้หัวแร้งเจาะรูทฝ่ี าขวดน้าพลาสติกจานวน 2 รู ขนาดเทา่ ๆ กับขนาดของหลอดกาแฟ 2. ใสห่ ลอดกาแฟในรูทฝี่ าขวดทั้ง 2 รู ใหด้ า้ นทีง่ ออยูด่ า้ นบน และตัดหลอดกาแฟดา้ นลา่ งออก 7 cm 3. สวมลูกโป่งใบเลก็ ที่หลอดดา้ นลา่ งทั้ง 2 หลอด และมดั ด้วยยางหนงั สต๊ิก 4. นาขวดพลาสตกิ มาตัดสว่ นลา่ งออกห่างจากปากขวดประมาณ 13 cm 5. นาสว่ นของฝาขวดในข้อ 3 มาสวมลงในปากขวดทีต่ ดั เสร็จแลว้ ในข้อ 4 ปดิ ใหแ้ น่น 6. นาลูกโปง่ ใบใหญม่ าตดั ด้วยกรรไกรตัดแบ่งครง่ึ แลว้ นาไปครอบบริเวณดา้ นลา่ งของขวดในขอ้ 4 ตดิ ดว้ ยกระดาษกาวรอบๆ ขวดให้แนน่ วธิ ที ดลอง 1. ดึงลูกโป่งที่ติดไวด้ ้านล่างขวดลง สงั เกตการเปล่ยี นแปลงของลูกโป่งใบเลก็ 2 ใบด้านในขวดแลว้ บันทึกผล 2. ดันแผน่ ลกู โปง่ ท่ตี ิดไวด้ ้านล่างขวดขึ้น สังเกตการเปลีย่ นแปลงของลูกโป่งใบเลก็ 2 ใบดา้ นในขวด แล้วบันทึกผล บันทึกผลการทดลอง การเปล่ยี นแปลงของลูกโปง่ ในขวด การปฏิบตั ิ 1. กอ่ นทดลอง 2. ดงึ แผน่ ลูกโปง่ ลง 3. ดนั แผน่ ลกู โปง่ ข้นึ สรปุ ผลการทากิจกรรม ............................................................................................................................. ................................................ ............................................................................................................................. ................................................
183 165 คาถามท้ายกิจกรรม 1. ขวดเปรยี บเป็นโครงสรา้ งใดในระบบหายใจ ตอบ ....................................................................................................................................................... 2. หลอด เปรยี บเป็นโครงสร้างใดในระบบหายใจ ตอบ ....................................................................................................................................................... 3. ลูกโปง่ 2 ลกู ทต่ี ิดอยู่กบั หลอด เปรยี บเป็นโครงสรา้ งใดในระบบหายใจ ตอบ ....................................................................................................................................................... 4. แผน่ ลูกโป่งทตี่ ดิ ขวดดา้ นล่าง เปรียบเปน็ โครงสร้างใดในระบบหายใจ ตอบ ....................................................................................................................................................... 5. อากาศจากภายนอกขวดจะเขา้ ไปในลูกโปง่ ในขวดเมื่อดึงลูกโป่งขึ้นหรือลง ตอบ ....................................................................................................................................................... 6. อากาศจากภายนอกขวดจะออกจากลูกโปง่ ในขวดเมื่อดึงลกู โป่งขึ้นหรือลง ตอบ .......................................................................................................................................................
166 ใบงานที่ 5.1ใบงกาลนไทก่ีก5า.ร1หกาลยไใกจการหายใจ หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 2 แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 5 เรือ่ ง ระบบหายใจ รายวรชิ าายวิทชยาาวศทิ ายสาตศรพ์าสน้ื ตฐรา์นร3หัสรวหชิ สั าววิช2า2ว12021110ภ31าคภเารคียเนรทยี ี่น1ทช่ี 1น้ั มชน้ัธยมมธั ยศมึกศษกึาษปาีทป่ี 2ที ่ี 2 ตอนท่ี 1 ใหน้ กั เรียนสำรวจและสืบคน้ ข้อมูลจากใบความร้แู ละเขียนคำตอบลงในช่องวา่ งให้ถูกต้อง 1. การหายใจของคนอาศัยหลักการใด 2. การหายใจของคน มี 2 จังหวะ คือ 3. การหายใจเข้า เกิดจากการทํางานของกะบงั ลมและกระดูกซี่โครงอย่างไร 4. การหายใจออก เกิดจากการทํางานของกะบังลมและกระดูกซ่ีโครงอย่างไร 5. จะเกิดอะไรข้ึน หากความดันอากาศภายนอกร่างกายและในทรวงอกเท่ากัน
167
168 เฉลยใบกิจกรรมที่ 5.1 บนั ทึกผลการทดลอง การเปลี่ยนแปลงของลูกโปง่ ในขวด การปฏิบตั ิ ลูกโปง่ แฟบ ลกู โปง่ ขยายตัว 1. ก่อนทดลอง ลูกโป่งแฟบ 2. ดงึ แผ่นลกู โป่งลง 3. ดันแผน่ ลูกโปง่ ขน้ึ สรปุ ผลการทำกิจกรรม ....เ.ม..ื่.อ..ด..ึง..แ..ผ...่น..ล...ูก..โ..ป..ง่..ล..ง...ท...ำ..ใ..ห..เ้.พ...่ิม...ป..ร..ิม...า..ต..ร..ใ..น..ข..ว...ด...ค...ว..า..ม..ด...ัน..อ...า.ก...า..ศ..ใ..น..ข...ว..ด..จ..ึง..ต...่ำ..ก..ว..่า..ค...ว..า..ม..ด..ัน...อ..า..ก...า..ศ..น...อ..ก...ข..ว..ด....... .....อ..า..ก...า..ศ..จ..า..ก...ภ..า..ย...น..อ...ก..จ..ึง..เ.ค...ล..ื่อ..น...ท...่ีเ.ข..้า..ไ..ป...ใ.น...ข..ว..ด..เ..พ..อื่...ใ.ห...้ค..ว..า..ม...ด..ัน...ภ..า..ย...ใ.น...แ..ล..ะ..ภ...า..ย..น...อ..ก...เ.ท...่า..ก..ัน................................. .....ล..ูก...โ.ป...่ง..จ..ึง..ข..ย..า..ย...ต..วั ..อ...อ..ก..เ..ป..ร..ีย...บ..เ.ห...ม..ือ...น..ก...า..ร..ห..า..ย...ใ.จ..เ..ข..้า...ส..ว่...น..ห...า..ย..ใ..จ..อ..อ...ก..จ..ะ..เ..ป..็น...ต..ร...ง.ก...ัน..ข...้า..ม................................... คำถามทา้ ยกิจกรรม 1. ขวดเปรียบเป็นโครงสรา้ งใด ตอบ ...ช..่อ..ง..อ..ก................................................................................................................................ (1 คะแนน) 2. หลอด เปรียบเปน็ โครงสร้างใด ตอบ ...ห...ล..อ..ด...ล..ม............................................................................................................................. (1 คะแนน) 3. ลูกโปง่ 2 ลกู ทต่ี ดิ อยู่กบั หลอด เปรยี บเป็นโครงสรา้ งใด ตอบ ...ป...อ..ด......................................................................................................................................(1 คะแนน) 4. แผน่ ลูกโป่งท่ีตดิ ขวดดา้ นล่าง เปรยี บเปน็ โครงสร้างใด ตอบ .....ก...ร..ะ..บ..ัง..ล...ม............................................................................................................................(1 คะแนน) 5. อากาศจากภายนอกขวดจะเข้าไปในลูกโป่งในขวดเม่อื ดงึ ลกู โป่งข้นึ หรือลง ตอบ ....อ...า..ก..า..ศ..จ...ะ..เ.ค...ล..ื่อ..น...ท..ีเ่..ข..้า..ไ..ป..ใ..น..ล...ูก..โ.ป...ง่...เ.ม...ื่อ..ด...ึง..ล..ูก..โ..ป..่ง..ล...ง............................................................(1 คะแนน) 6. อากาศจากภายนอกขวดจะออกจากลูกโปง่ ในขวดเมื่อดงึ ลกู โปง่ ขน้ึ หรือลง ตอบ …ป…ร…ิม…าต…ร…ใน…ข…ว…ด……………................................................................................................... (1 คะแนน)
169 รายวิชา วทิ ยาศาสตร์ รหัสวิชา ว22101 ภาคเรยี นท่ี 1 ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี 2 ํ ํ
170
171
190 แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 6 หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 2 ร่างกายมนุษย์ เรอื่ ง ระบบหายใจ เวลา 1 ชั่วโมง กลุ่มสาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์ 2. การลงความเห็นข้อมูล รายวิชาวิทยาศาสตร์พืน้ ฐาน 3 ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี 2 ด้านคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ ความจุอากาศของปอดลดลง ดังนนั้ จงึ ควรดูแลรกั ษาระบบหายใจให้ทาหนา้ ท่เี ป็นปกติ” 5. ภาพลักษณะโรคถงุ ลมโป่งพอง 1. ใฝ่เรียนใฝร่ ู้ และมคี วามมุ่งมั่นในการ 2. นกั เรยี นสรปุ ความสาคญั และการดแู ลรักษาระบบหายใจในลักษณะของ mind map ลงใน 6. ใบกิจกรรมท่ี 6.1 สาธติ การสบู บุหร่ี ทางาน สมุด ภาระงาน/ชนิ้ งาน 2. การทางานเป็นทีม 1. ใบงานท่ี 6.1 2. mind map 172
การวัดและประเมนิ ผล 191 ส่ิงทีต่ ้องการวัด/ประเมิน วธิ ีการ เครื่องมอื ทีใ่ ช้ 173 - ใบงานท่ี 6.1 ด้านความรู้ - ใบกจิ กรรมที่ 6.1 เกณฑ์ นกั เรยี นทาถูก 1) ตระหนกั ถึงความสาคัญ - ประเมินการตอบ - แบบสงั เกต ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 60 ข้ึนไป ของระบบหายใจ คาถามในใบงานที่ 6.1 นกั เรยี นตอบคาถาม 2) บอกแนวทางในการดูแล - ประเมินจากการตอบ ผ่านเกณฑร์ ้อยละ 60 ขึน้ ไป รกั ษาอวยั วะในระบบ คาถามในใบกจิ กรรมที่ ได้ระดับคณุ ภาพ 2 ทกุ รายการข้นึ ไป หายใจใหท้ างานเป็น 6.1 ถอื ว่าผา่ น ปกตไิ ด้ ด้านทักษะ/กระบวนการ 1. ทกั ษะการลงความเหน็ - ประเมนิ การแสดง ข้อมูล ความคดิ เห็น ดา้ นคณุ ลักษณะ - สงั เกตพฤติกรรม - แบบประเมิน 1. มีวนิ ัย คุณลักษณะ 2. ใฝเ่ รยี นรู้ 3. มุ่งมน่ั ในการทางาน
192 174 บนั ทกึ ผลหลังสอน ผลการสอน ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ปญั หา/อุปสรรค ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… (ลงชื่อ)…….............…………………..………… (...................................................) ตาแหน่ง ..................................................... วนั ที.่ ........เดอื น.........................พ.ศ............ ความเหน็ ของผู้บริหารสถานศกึ ษา ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…………….………………………………… (ลงช่ือ)…….............…………………..………… (...................................................) ตาแหนง่ ..................................................... วนั ท่.ี ........เดอื น.........................พ.ศ............
175 ใบกิจกรรมท่ี 6.1 สาธติ การสบู บหุ รี่ รายวิชา วิทยาศาสตร์ รหสั วชิ า ว22101 ภาคเรียนท่ี 1 ชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 2 (ขวดโอวลั ตนิ ขนาด 500 g) เจาะรูที่ฝาขนาด 1 cm 2 รู ส�ำ หรบั ใส่ท่อยาง