วารสารสตวบาลั ป ท 33 ่ีฉบบทั 138 ่ี ประจำเดอนืเมษายน – ม ถ ินายนุ พ . ศ. 2566 ชวง 3 เดือนท ี่ ผานมา เกษตรกรผูเล ี้ ยงสุกร โค กระบื อ ตองน ั่ งน้ำตานองหนากันอี ก คร ั้ งหน ึ่ งกับราคาสุกร โค กระบือมี ชี วิตตกต่ำอยางไมเคยมีมากอน เพราะมีสาเหตุมา จากเนอส ื้ กรเถ ุอนแช ื่ แข ง ็ ท ล ี่ กลอบนำเข ัามาจากต างประเทศท ม ี่ จำนวนมหาศาลถ ี ง ึ 161 ตูหรอราวื 4 ลานก โลกร ิ มั ท จ ี่ บได ัคาทาเรอแหลมฉบื งั จงหวัดชลบั ร ุ ีนอกจากน ยี้ งมั อ ี ก ี 59 ตู ทเปี่ นเน อโค ื้ เนอควาย ื้ ปกไก และต นไก ีเถอน ื่ ไม ต ำกว่ า 1.5 ลานก โลกร ิ มั ซงคาดว ึ่ า มี สวนท ี่ จับไมได มีจำนวนไม ต่ำกว า 2 ลานกิโลกรั ม ที่ เขาสูตลาดสดมุงสู ผูบริโภค ที่เปนคนไทย ซึ่งเนื้อสุกรโคกระบือเหลานี้อาจจะมีผลเสียตอสุขภาพของผูบริโภคที่ เปนคนไทยทั้ งส ิ้น นับได วากลุมพอคาท ี่ ลักลอบนำเขาเหลาน ี้กำลังทำลายเศรษฐกิ จ ของชาตไทย ิ ทำลายสขภาพของคนไทยุและทำลายพ น ี่ องเกษตรกรผ เลู ยงส ี้ กร ุโคและ กระบือ ซึ่งเปนความเห็นแกตัวความละโมบ เห็นแกเงินที่ไมควรจะอภัยใหสมควรท ี่ จะนำตวมาลงโทษทางกฎหมายให ั ได นอกจากน ปี้ ญหาของเกษตรกรผ เลู ยงโคนม ี้ ก ย ็ งั ไมได ร บการแกั ไขในเร องราคาน่ื ำนมด้ บ ิ ซงเก่ึดมาจากราคาอาหารสิตวัแพงขนมากกว้ึ า 30 เปอรเซนต็ จนทำใหเกษตรกรจำเป นต องขายโคนมท งยกฝ ิ้ ง ูและเลกอาชิพเลี ยงโคนม ี้ ถงแมึจะมมตีจากคณะกรรมการมิลคิบอร ด ทเห ี่ นชอบให ็ ปรบราคานั ำนมด้ บ ิแต ต ดขิ ดั ท ย ี่ งไม ั สามารถนำเข าส การประช ู มของคณะรุ ฐมนตรั ีเนองจากขณะน ื่ เปี้ นช วงเวลาของ คณะรฐบาลรักษาการัคงตองรอให ม ร ีฐบาลใหม ั และมคณะรีฐมนตรั ท ีแท่ีจร งมาทำงาน ิ จงจะสึงเรองเข่ืามาพ จารณาได ิ ซงไม่ึ ร ว ูาอกกีเด่ีอนืและเมอถ่ืงเวลานึนเกษตรกรผ้ัเลูยง้ี โคนมคงจะแบกภาระตนทุนไมไหว จึงจะตองทิ้งฟารมเลิกอาชีพนี้อีกเปนจำนวนมาก และทายส ดเกษตรกรผุเลูยงแพะ้ี กประสบป ็ญหาราคาแพะม ช ี ว ีตราคาตกติ ำเช่นเดยวกี นั เปนอันวาเกษตรกรผูเล ี้ ยงสัตวได รับผลกระทบดานราคาตกต่ำกันอยางท ั่ วหน า ยกเวนผูเล ี้ยงไกไข ที่ราคาปรับเพ ิ่ มสูงข ึ้น แตกลับถูกเบรกโดย กรมการคาภายใน กระทรวงพาณิชยไมยอมใหขึ้นราคาไขคละหนาฟารม โดยอางเหตุผลวาเพื่อเปนการคุมครองผูบริโภคจะคุมครองอะไรกันนักกันหนา ทานเจานายมีเงินเดือนกินทุกเดือน ไม รู จักคำว า “ขาดทุ น” เพราะพวกทานมีแตไดๆๆๆๆ ไปไหนมาไหนก็ มีรถราชการ มีเบ ี้ ยเล ี้ ยง จึงไม รู ถึงหัวอกของพ ี่ นองเกษตรกรวาชอกช้ำเพียงใด...เอวังก็ มี ดวย ประการฉะนี้ !!!...โอเมนตะ!!! สุดทายขอให พี่ นองชาวสัตวบาล...จงรวมพลังดวยความเขมแข็ ง อดทน เป น ท พ ี่ งท ึ่ ด ี่ ต ีอพอแม พ น ี่ องเกษตรกร ...ตามอดมการณุของ “ วชาชิพสีตวบาลั ” ของพวกเรา... ครับ...!!! สวัสดีครับ ผศ .ไพบูลย ใจเด็ด [email protected] โทร. 081-8743313 6
6 บรรณาธิการแถลง 8-9 รางวัลชีวิต ชวนคิด...ชวนขัน คนเราก็เทานี้ ทำชาด...? 10-15 สมาคมสัตวบาลแหงประเทศไทยในพระราชูปถัมภสมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีขอนอมรำลึก ศาสตราจารยเกียรติคุณ ดร.จรัญ จันทลักขณา 16-21 กวาจะมาเปนสายพันธุ…สยามพิกส (ตอนที่ 2) 22-31 ลักษณะซากและคุณภาพเนื้อไกกระทงที่ไดรับการเสริมผง เปลือกกลวยน้ำวา 32-37 ผลของเปลือกทุเรียนหมักดวยแบคทีเรียกรดแลคติก และ สารเสริมตอปริมาณการกินไดและเมแทบอไลทในกระแส เลือดของแพะ 38-40 ขาวกิจกรรมสมาคมสัตวบาลแหงประเทศไทย 41-44 ประชาสัมพันธ 45-48 แซบ-นัว…ครัวสัตวบาล ตอน แมไมซีฟูด-ปากน้ำชุมพร 49 สมัครสมาชิก 50 ขอบพระคุณผูอุปการะ อัตราคาประชาสัมพันธ "วารสารสัตวบาล" รูปแบบe-magazine e-magazine ปกหนากรอบลาง 3,500 บาท/ครั้ง ปกหนาดานใน 2,500 บาท/ครั้ง ปกหลังดานใน 2,000 บาท/ครั้ง ปกหลังดานนอก 2,000 บาท/ครั้ง ในเลม เต็มหนา 1,500 บาท/ครั้ง ปที่ 33 ฉบับที่ 138 ประจำเดือนเมษายน - มิถุนายน 2566 สารบัญ Contents 7
รางวัล ั ลชีว ี ว ิต ชวนคิด...ชวนข ั นั จรัญ จันทลักขณา ¤¹àÃÒ¡çà·‹ Ò¹Õé รางกายคนเราประกอบดวยหนวยเล็กที่สุดเรียกวา “เซลล” เซลลประกอบดวยธาตุสี่เปนหลักคือ ดิน น้ำ ลม ไฟ ... ดิน คือแรธาตุ น้ำคือของเหลว ลม คือกาซตางๆ และไฟ คอพลืงงานั กรรมหรอการประพฤต ื ปฏิบิตัทิกอยุาง ของคนมีผลตอเซลลต างๆ แนแทเชน สูบบุหรี่เกิดผลรายตอเซลลในปอด ดมเหล่ืามากมผลตีอตบัไตไสพงุตลอดจนประสาท คนทำบาป เกิดผลตอเซลลทุกสวนของรางกาย ใหเศราหมอง คนทำบญุมผลให ีเซลลผดผุองสกใสุเรองบารมื ี พอแมบำเพ็ญบุญ ยอมถายทอดไดถึงลูกถึง หลาน เพราะบุญมีผลถึงเซลลสืบพันธุบาปก็มี ผลถึงเซลลเชนกัน คนดีเปนองคประกอบที่ดีของดิน น้ำลม ไฟ เมื่อได รบสังแวดลิ่อมทางส งคมทัดี่ีคนนนกั้จะเป ็นสมาชกทิดี่ของี สังคม จะทำความดีไดมาก คนเราเมื่อตายแลว รางกายก็แยกสลายกลายเปน ดิน นำ้ลม ไฟตามเดมิสวนทเหลี่อเพืยงอยีางเดยวกีค็อืคณงามุ ความดีที่ไดบำเพ็ญไวเมื่อตอนที่ยังมีชีวิตอยูสมบัติอยาง อื่นไมใชของเขาอีกเลย 8
รางวัล ั ลชีว ี ว ิต ชวนคิด...ชวนข ั นั ครั้งหนึ่งนานมาแลว เมื่อเกาะยอ (เกาะยอ จังหวัด สงขลา) ยังไมมีพานตีน (สะพานติณสูลานนทคนสงขลา เรยกสีนๆั้วา “พานตนิ” บางทกีเพ็ ยนเป ี้น “พานตนี”.....พาน คือ สะพาน ติน คือ ติณสูลานนท) เริ่มตนแบบนี้ตองเปน นิทานแหงๆ ! ลงวงแกเปุนชาวเกาะยอ ทำสวนสมรม มทีงยางพาราั้ทุเรียน เงาะ สะหวา (ละมุด) จำปาดะ สะตอ มะพราวฯลฯ ลุงวงแกมีลูกสาวสวยสองคน งามเชงกระเดะระดับ นางงามนานาจักรวาล ตอมาแกจึงไดลูกเขยเพิ่มมาสองคน คนพี่จบปริญญาเกษตร (เกียรตินิยม) สวนเขยผูนองจบ แคชั้นประถมสี่วันหนึ่งลุงวงแกนั่งเรือแจวลองไปตามแนวเกาะ เขย เลกช็ นประถมเป ั้นคนแจวอยทูายเรอื เขยใหญระดบบัณฑัติแจวเรือไมเปน นั่งเอาตีนราน้ำอยูหัวเรือ สวนลุงวงนั่ง เอกเขนกกินลมอยูกลางเรือ ขณะที่เรือลองผานแนวสวน มะพราวริมฝง ลุงวงแกเปนปราชญชาวบาน มีนิสัยชาง สังเกตสังกาแกถามขึ้นมาวา “เออ ทำไมลูกมะพราวมันถึงใหญจังนะ ?” เขยพที่เปี่นบณฑัตเกษตริจงบรรยายวึชาพิชสวนื 101 ใหพอตาฟงวา “ตนมะพราวมนมัรีทซูสเตีมแผ็ขยายสดยอดเลยนะพุอมันดูดอาหารน้ำเลี้ยง ผานทอไซเล็ม โฟลเอ็ม ขึ้นไปเลี้ยง ลกไดูอย างสดยอดุรากยาว ตนใหญ ใบกวางลกมูนจั งใหญ ึ ไงละพอ” ลุงวงแกนั่งฟงหูผึ่ง รูเรื่องบาง ไมรูเรื่องบาง เพราะ ความที่เขยบัณฑิตใชภาษาลูกครึ่งอธิบาย แตแกก็แกลงทำ เปนเข าใจ เพราะเชอวื่าภมูปิญญาบณฑัตซิงเดึ่นออกมาจากิตำราภาษาฝรั่งแลวแกก็หันไปถามเขยเล็กตอ “เออ แลวเอ็งละ วาพรื่อ ไอไขนุย” (วาพรื่อ หมาย ความวาวาอยางไร) เขยเล็กตอบสั้นๆ หวนๆ ตามแบบฉบับคนใตวา .... “ทำชาดครับ”ผานไปสักพัก ลุงวงเห็นเปดวายน้ำอยูจึงถามวา .... (อยากใหลูกศิษยชางถามเหมือนลุงวงจังเลย) “เออ ทำไมเปดไมจมน้ำนะ ?” เขยพว่ีสิชนาดัวยความรเชูงวิชาการิ (Explicit knowledge) พรอมวางทาราวกบัผศ. (ผวศาสตราจารยั ) วา .... “เพราะขน เปดคับพอ ในขนเปดมีแว็คคิวอั้มเหมือนยางในรถยนตนะ พอโยนลงน้ำก็ไมจม”ลงวงพยุกหนัาหงกๆึดวยความเล อมใสในภ่ืมูริของลูกเขยู “เออแลวเอ็งละวาพรื่อไอไขนุย” ·ÓªÒ´...? “ทำชาดครับ” เขยเล็กตอบสั้นๆ แตมั่นใจเชนเคย สักพักเรือแลนผานคอกไกชน ไอโตงโกงคอขันกัน เซ็งแซลุงวงก็ตั้งปุจฉา (ถาม) วา “เออ ทำไมไกมันขันเสียงดังจังเลย ?” เขยพผ่ีรอบรูอธูบายได ิอยแลูวอตสุาหเรยนจนจบเกษตรีคำถามแคนี้หมูๆ ชิวๆ ....? (ไปเปดพจนานุกรมดูเอง) “ไกคอยาวกลองเสยงยาวีเวลาขนจังสามารถบึบเสียงีรีดเสียง ทำใหดังมากครับพอ” “อือมส ....!” ลุงวงครางในลำคออยางสุดเลื่อมใส “เออแลวเอ็งละวาพรื่อไอไขนุย” ลุงวงถามเขยเล็ก “ทำชาดครับ” ไขนุยตอบสั้นๆ ฟนธง ตรงประเด็น และมั่นใจสุดๆ พอกลับถึงบาน พอดีแดดรมลมตก ลุงวงก็ตั้งวง ชุมนุมสังสรรควงศาคณาครอบครัว พรอมทั้งประกาศวา จะยกวัวฝูงใหญและสวนสมรมของแกใหเขยใหญบริหาร แทน เพราะเห็นวาเปนผูมีสติปญญาและวิซั่น (วิสัยทัศนในภาษาลาว) ที่กวางไกล ไอไขนุยไมเห็นดวย หาวาพอตาไมยุติธรรม ลุงวง ชี้แจงวาเขยพี่เขามีความรูนาจะบริหารไดเกง สวนเขยนอง ไขนยุจบแคป.4 อะไรๆ กตอบได ็ คำเด ยววีา “ทำชาด”แลวจะคิดแกปญหาการเกษตรในยุคโลกาภิวัตนไดอยางไร จงควรออกแรงชึวยพ เขาไปก่ีอนนานๆไปจะไดมความรีมากขูน้ึ “ผมตอบวา ทำชาด ก็ถูกตองทุกอยาง” ไอไขนุยแยง “ทพี่เขาวี่าลกมะพรูาวม นใหญ ั เพราะมะพราวต นใหญ มรากยาวี ใบกวาง .... ผมเหนแตงโมใหญ ็กวาลกมะพรูาวเส ยอีกีตนมนเทัานวกิ้อย ใบกน็อย .... มนใหญ ัเพราะ ทำชาด ครบั ”ลุงวงแกฟงดวยความตั้งใจ “ที่พี่เขาวา เปดลอยน้ำไดเพราะมีขนเปน ไออั้ม อะไรนน่ั .... ผมเหนท็อนซ งไมุมขนสีกเสันกลอยน็ ำต้บปุองไมเคยจมเลย .... มันลอยไดตาม ทำชาด ครับ”ลุงวงชักเลื่อมใส .... ไอไขนุยจึงชูดลูกสุดทายเปน การปดเกมวา “ทพี่เขาวี่า ไกมนคอยาวัเลยขนเสัยงดีงัผมเหนอ็งอึ่างไมมีคอสักนิด เวลาฝนตก มันรองลั่นบานใชไหมพอ .... มัน ทำชาด นะครับ” “เออ มันก็จริงของเอ็ง” ลุงวงยอมรับเสียงออยๆ ทำชาด ของไอไขนุย ก็คือ ธรรมชาติตามสำเนียง ชาวสะตอนั่นแหละ ลุงวงแกนึกนิยมอยูวา ไอไขนุยมันชางมีตรรกวิทยา อนลักซึงจากภึ้มูปิญญาชาวบานทเรี่ยกวีา Tacit knowledge อยางล้ำลึก และสมควรยอมรับวาเปนอีกมุมมองหนึ่งที่นา จะศกษาวึเคราะหิตอไป ลงวงแกเลยจุดตังั้ “สถาบนสองเขยัคดีศึกษา” ขึ้นที่เกาะยอตั้งแตนั้นมา .... เพื่อใหเปนเวทีสำหรบคนใต ั หวหมอั ไดถกเถยงจนลีมหื วในยามท ิเศรษฐก่ีจิและการเมืองกำลังย่ำแย คนสามารถโคลน (เพาะ) แกะชื่อ “ดอลลี” ไดแตดอลลีก็มาจากเซลลเตานมของแมแกะ และคลอดออกมาจากทองแมแกะ (ไมไดคลอดจากหลอดแกว) 9
ÊÁÒ¤ÁÊÑμǺÒÅáË‹§»ÃÐà·Èä·Â ‹§»ÃÐà·Èä·Â ã¹¾ÃÐÃÒª ¹¾ÃÐÃÒªÙ»¶ÑÁÀÊÁà´ç¨¾ÃÐ෾à Áà´¨ç ¾ÃÐà·¾ÃÑμ¹ÃÒªÊØ´ÒÏ ÊÂÒÁºÃÁÃÒª¡ ÒÏ ÊÂÒÁºÃÁÃÒª¡ØÁÒÃÕ ¢Í¹ŒÍÁÃÓÅÖ¡ ÈÒÊμÃÒ¨Òàà¡ÕÂÃμÔ¤ Ø ³ ´Ã.¨ÃÑÞ ¨Ñ¹·ÅÑ¡¢³Ò ศาสตราจารยดร.จรัญ จันทลักขณา เชื้อชาติไทย สัญชาติไทย นับถือศาสนาพุทธเกิดเมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2479 ที่จังหวัดสงขลา เปนบตรคนทุ 3 ี่ในจำนวนพนี่องทงหมดั้ 9 คน ของนายเลาะและนางดา จันทลักขณา สมรสกับนางอัจฉรียจันทลักขณา มีบุตรธิดา รวม 5 คน เปนชาย 3 คน และหญิง 2 คน ไดแก 1. นางสาวเจริญวรรณ จันทลักขณา 2. นายเฉลิมชนมจันทลักขณา 3. นายคทาจันทลักขณา 4. นายจักรจันทลักขณา 5. นางสาวแมนมาส จันทลักขณา - มัธยมศึกษาโรงเรียนวชิรานุกูลจ.สงขลา - มัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนมหาวชิราวุธจ.สงขลา - ปริญญาตรีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร (จบป 2) เรียนตอดวยทุน ก.พ. ณ ประเทศสหรัฐอเมริกา - B.S. in Animal Husbandry จาก Iowa State University U.S.A. (พ.ศ. 2502) - M.S. in Animal Breeding จาก Iowa State University U.S.A. (พ.ศ. 2503) - Ph.D. in Animal Breeding จาก Iowa State University U.S.A. (พ.ศ. 2511) - อาจารยภาควิชาสัตวบาล มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร (พ.ศ. 2505) - รองศาสตราจารยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร (พ.ศ. 2521-2525) - ศาสตราจารยระดับ 10 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร (พ.ศ. 2525-2531) - ศาสตราจารยระดับ 11 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร (พ.ศ. 2531-2538) อาจารยพิเศษสอนวิชาสถิติและ สถิติประยุกตในสถาบันการศึกษาตางๆอาทิ - ระดับปริญญาโท สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร (NIDA) - ระดับปริญญาโท จุฬาลงกรณมหาว ิทยาลัย - ระดับปริญญาตรี (แพทยและพยาบาล) มหาวิทยาลัยมหิดล ตำแหนงตางๆ ทางการบริหารงานวิชาการและอื่น ๆ - หัวหนาสถานีวิจัยทับกวางจังหวัดสระบุรี (พ.ศ. 2506-2509) - รวมบุกเบิกวิทยาเขตและสถานีวิจัยกำแพงแสน (พ.ศ. 2511-2516) - หวหนัาภาคว ชาสิตวบาลัคณะเกษตร มหาวทยาลิยเกษตรศาสตรั (พ.ศ. 2517-2519, พ.ศ. 2527-2529) - ผูชวยคณบดีฝายพัฒนาคณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร (พ.ศ. 2518-2521) ประวัติ การศึกษา การทำงาน 10
- คณบดคณะทรีพยากรธรรมชาตั ิมหาวทยาลิยสงขลานครันทริ (พ.ศ. 2521-2522) - ผชูวยเลขานการรุ ฐมนตรัวีาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ (พ.ศ. 2522-2523) - หัวหนาศูนยวิจัยและพัฒนาการผลิตกระบือและโค (พ.ศ. 2527-2534) - รองอธิการบดีฝายวิชาการ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร (พ.ศ. 2529-2531) - รองอธิการบดีฝายวิจัยและวางแผนพัฒนา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร (พ.ศ. 2531-2533) - ผอำนวยการโครงการจ ูดตังสถาบ้ันสัวรรณวาจกกสุกิจเพิอการค่ืนควาและพฒนาั ปศุสัตวและผลิตภัณฑสัตวมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร (พ.ศ. 2534-2539) - นายกสมาคมสตวบาลแหั งประเทศไทย (พ.ศ. 2527-2530 และพ.ศ. 2535-2537) เครื่องราชอิสริยาภรณสูงสุดที่ไดรับ - มหาปรมาภรณชางเผือก (5 ธันวาคม 2538) - มหาวชิรมงกุฎ (5 ธันวาคม 2535) รางวัลหรือปริญญากิตติมศักดิ์ที่ไดรับ - Gamma Sigma Delta Membersip Award, undergraduate Iowa Chapter Iowa State University, U.S.A. (พ.ศ. 2502) - Centenial Scholar Award for Outstanding Foreign Graduate Student, Iowa State University, U.S.A. (พ.ศ. 2505) - Science Pioneer Prize (World Buffalo Research) (พ.ศ. 2528) - นักวิทยาศาสตรการเกษตรดีเดนประจำปพ.ศ. 2534 - ปรญญาวิทยาศาสตรดิษฎุบีณฑัตกิตติมศิกดั (์ิเกษตรศาสตร) จากมหาวทยาลิยั สงขลานครนทริ (พ.ศ. 2538) - ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์สาขาวิทยาศาสตรเกษตร จาก University of Melbourne ประเทศออสเตรเลีย (พ.ศ. 2539) 11
สมาคม ชมรม มูลนิธิที่เปนสมาชิก - The Biometrics Society - The Society for Advancement in Breeding Research in Asia and Oceania (SABRAO), ทำหนาที่เปน Regional Secretary ในปค.ศ. 1971-1973 - The Thai Society of Agricultural Science - The Thai Society of Statistics - The Animal Husbandry Association of Thailand (AHAT) ทำหนาที่เปนนายกสมาคม ปค.ศ. 1984-1988, 1991-1993 - The Asian-Australasian Association of Animal Production Societies ทำหนาที่เปนอุปนายก ตั้งแตป ค.ศ. 1989-1991/เปนนายกสมาคม ปค.ศ. 1991-1992 - Asian Buffalo Association (ABA) เปนรองประธานตั้งแตปค.ศ. 1992 ศาสตราจารยดร. จรัญ จันทลักขณา เริ่มทำงานวิจัยปรับปรุงพันธุโคเนื้อตั้งแตพ.ศ. 2505 แลวยายโคเนื้อจากทับกวาง มากำแพงแสนในป พ.ศ. 2513 และทำหนาที่บุกเบิกสถานีวิจัยกำแพงแสนตั้งแตปพ.ศ. 2512 ซึ่งตอมาโคพื้นฐานเหลานี้ได กอใหเกิดโคเนื้อพันธุกำแพงแสน การดำเนินงานตางๆใชระยะเวลายาวนานกวา 35 ปมีผูเกี่ยวของมากมายไมอาจระบุไดวา เปนผลงานของใครคนใดคนหนึ่งเปนผูสรางโคเนื้อพันธุกำแพงแสน เนื่องจากมีผูรวมงานมากนอยตามวาระและโอกาส แตที่สามารถระบุไดอยางชัดเจน บูรพาจารยที่สมควรไดรับการจารึกไวคือศาสตราจารยดร.จรัญ จันทลักขณา ที่เปนผูริเริ่ม โครงการโคเนอของมหาวื้ทยาลิยเกษตรศาสตรั นบตังแตั้เร มโครงการท ิ่สถานี่วีจิยทับกวางัจนยายมาบกเบุกงานทิสถานี่วีจิยั กำแพงแสนในป 2512 เปนผูวางแผนดำเนินงาน ผลักดัน สนับสนุน และใหคำปรึกษาการดำเนินโครงการมาโดยตลอด ศาสตราจารยดร. จรัญ จันทลักขณา ไดเริ่มงานวิจัยกระบือรวมกับกรมปศุสัตวและเริ่มงานปรับปรุงพันธุกระบือที่ สุรินทรและลำพญากลาง (นครราชสีมา) ตั้งแตปพ.ศ. 2514 ไดจัดตั้งศูนยวิจัยฯกระบือและโค และรวมจัดตั้งศูนยสนเทศ ทางกระบือนานาชาติหรือ IBIC (International Buffalo Information Center) ตั้งแตปพ.ศ. 2517 เปนตนมา ดวยผลงานวิจัยที่เผยแพรไปสูนานาชาติศาสตราจารยดร.จรัญ จันทลักขณาไดรับเชิญใหเปนกรรมการวิชาการและ บรหารในประเทศและระด ิบนานาชาตัหลายแหิงอาทิเปนกรรมการผเชู ยวชาญด่ีานพนธักรรมสุตวัของ เอฟ เอโอ (FAO/UN) เปนกรรมการ TAC (Technical Advisory Committee) ของ CGIAR (Consultative Group on International Agricultural Research) เปนกรรมการ Implementing Advisory Group เพื่อจัดตั้ง ILRI (International Livestock Research Institute) และตอมาไดเป น Vice - Chairman ของ Board of Trustee ของ ILRI 12
ในชวงที่ทำงานอันยาวนานมานี้มีผลงานหลายอยางที่โดดเดนเปนประโยชนตอสวนรวมทั้งระดับชาติและนานาชาติ จงทำให ึ ไดรบรางวัลตัางๆทงในระด้ั บประเทศและนานาชาต ัหลายรางวิลัเชนนกวัทยาศาสตริดเดีนและนกวัจิยดัเดีนแหงชาต ิ รางวัลทุนวิจัย เมธีวิจัยอาวุโส สกว. สำนักนายกรัฐมนตรีบุคคลผูมีผลงานดีเดนและสรางชื่อเสียงใหแกมหาวิทยาลัย เกษตรศาสตรรางวัล The First Science Award of AAAP (Aisan-Australasian Association of Animal Production Societies) และโลผ ทำคู ณประโยชนุแก วงการโคเน อื้ (รบพระราชทานจากสมเดัจพระเทพร็ตนราชสัดาุสยามบรมราชกมารุ ) ีผมูคีณุปการู ตอวงการปศ สุตวั ไทย (สมาคมสตวบาลแหั งประเทศไทย ) ผทำคู ณประโยชนุแกสมาคมสตวศาสตรัแหงเอเชยี-ออสตราเลเซยี (AAAP) รวมทั้งไดรับปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์สาขาวิทยาศาสตรเกษตร จาก University of Melbourne ประเทศ ออสเตรเลีย (พ.ศ. 2539) และปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์สาขาเกษตรจากมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร (พ.ศ. 2538) งานอดิเรกของศาสตราจารยดร.จรัญ จันทลักขณา คือการเขียน การอาน มีเปาหมายของชีวิตคือ - สอนลูกศิษยใหมีชื่อเสียงและประสบความสำเร็จในชีวิต โดยมีแนวทางการศึกษาวา “คนเราเรียนอะไรก็ได ความสำเร็จในชีวิตการทำงานอยูที่ตัวเราเองทุกคน ความเจริญรุงเรืองมีชื่อเสียงอยูที่การกระทำของเราเอง วิชาความรูเปน เพียงอุปกรณของชีวติ เราเปนผูใชอุปกรณใหเกิดประโยชนแกตนเองและสวนรวม” - ทำงานพฒนาปศ ัสุตวั ให เป นประโยชน แกเกษตรกรยากจนมเปี าหมายของการทำงานท งทางั้ดานวชาการและบริหารคิอื ทำงานใหเปนประโยชนแกคนสวนใหญของสังคม ซึ่งตองใชเวลานาน มีความเสียสละและอดทน สวนหลักในการทำงาน ยึดอิทธิบาท 4 รวมทั้งยึดหลักที่วา “ความกตัญูเปนสมบัติของคนดี” “ความพยายามอยูที่ไหน ความสำเร็จอยูที่นั่น” “ระยะทางพิสูจนมากาลเวลาพิสูจนคน” นอกจากตำราทางวิชาการแลวศาสตราจารยดร.จรัญ จันทลักขณาไดเขียนหนังสือที่มีคุณคา ชวนอานหลายเลม เชน - มาลัยชีวา มาลาชีวี (พ.ศ. 2539) - วัวชนกับคนใต (พ.ศ. 2543) - การเกษตรยั่งยืน (พ.ศ. 2546) - ภูมิปญญาชาวบานและสำนวนไทยจากไรนา (พ.ศ. 2550) - รางวัลชีวิต ชวนคิดชวนขัน (พ.ศ. 2551) - ปริญญาชีวิต (พ.ศ. 2553) - จากปลักควายสูปลายรุง (พ.ศ. 2557) - จากตะลุง ทุงนา สูสากล (พ.ศ. 2562) ผลงานของ ศาสตราจารยดร.จรญัจนทลักขณาันบวัา ไดสรางค ณประโยชนุใหกบวงการปศ ัสุตวัท งในระด้ับเกษตรกรั รายยอยระดับชาติและนานาชาติอยางประเมินคาไมได 13
พระบาทสมเดจพระเจ็าอยหูวัทรงพระกรณาโปรดเกลุาโปรดกระหม อมพระราชทาน เพลิงศพ ศาสตราจารยเกียรติคุณ ดร.จรัญ จันทลักขณา ซึ่งนับเปนพระมหากรุณาธิคุณ ลนเกลาลนกระหมอม เปนเกยรตีอินสังสูดแกุผวายชนมูและวงศตระกลอยูางหาทส่ีดมุไดิ หากความทราบโดยญาณวิถีถึงดวงวิญญาณของศาสตราจารยเกยรตี ิคุณ ดร.จรัญ จนทลักขณาั ไดดวยประการใดในส มปรายภพ ัคงจะมความปลาบปล ีมซาบซ้ื งเป้ึนลนพน ในพระมหากรุณาธิคุณที่ไดรับพระราชทานเกียรติอันสูงยิ่งในวาระสุดทายแหงชีวิต ขาพระพุทธเจาผูเปนบุตร ธิดา และหลานๆ ขอพระราชทาน กราบถวายบังคม แทบเบื้องพระยุคลบาท ดวยความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอยางหาที่สุดมิไดและ จะเทิดทูนไวเหนือเกลาเหนือกระหมอม เปนสรรพสิริมงคลแกขาพระพุทธเจาและ วงศตระกูลตลอดไป ดวยเกลาดวยกระหมอม ขอเดชะ ขาพระพุทธเจาครอบครัวจันทลักขณา สำนึกใน พระมหากรุณาธิคุณ 14
ศาสตราจารยเกียรติคุณ ดร.จรัญ จันทลักขณา เกิดเมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2479 ที่ อ.เมืองจ.สงขลา เปนบุตรคนที่ 3 ในจำนวนพี่นองทั้งหมด 9 คน ของนายเลาะ และนางดา จันทลักขณา สมรสกับนางสาวสมคิด ศิริทรัพยมีบุตรธิดา 2 คน หลาน 7 คน และรองศาสตราจารยอจฉรัยีจนทลักขณาัมบีตรธุดาิ 3 คน หลาน 4 คน จบการศกษาจากโรงเร ึยนมหาวชีราวิธุ จ.สงขลา และศกษาทึมหาว่ีทยาลิยเกษตรศาสตรั สองป กอนได รบทันุก.พ. ไปศกษาตึ อปร ญญาตริสาขาสีตวศาสตรัท ประเทศ่ี สหรฐอเมรักาิ ไดรบรางวัลั Gamma Sigma Delta Membership Award (Honor Society in Agriculture) และศกษาตึ อจนจบปร ญญาิ โทและเอกจากมหาวทยาลิยเดัยวกีนั โดยไดรบรางวัลั Centenial Scholar Award for Outstanding Foreign Graduate Student ศาสตราจารยเกียรติคุณ ดร.จรัญ จันทลักขณา เขารับราชการเปนอาจารยที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรตั้งแตพ.ศ. 2504 ไดทำการสอนและวิจัยอยางตอเนื่องมากวา 35 ปในสาขาวิชาสัตวศาสตรและสถิติโดยไดดำรงตำแหนงสำคัญทางวิชาการ และการบรหาริอาทิเชนหวหนัาภาคว ชาสิตวบาลัผชูวยคณบดคณะเกษตรีหวหนัาศนยูวจิยและพัฒนาการผลัตกระบิ อและโค ื รองอธการบดิ ฝีายวชาการิรองอธการบดิ ฝีายวจิยและวางแผนพัฒนาั (มหาวทยาลิยเกษตรศาสตรั ) ผอำนวยการู โครงการจดตังั้ สถาบันสุวรรณวาจกกสิกิจเพื่อการคนควาและพัฒนาปศุสัตวและผลิตภัณฑสัตวผูชวยเลขานุการรัฐมนตรีวาการกระทรวง เกษตรและสหกรณคณบดคณะทรีพยากรธรรมชาตั (ิมหาวทยาลิยสงขลานครันทริ ) นายกสภามหาวทยาลิยทักษัณิกรรมการ สภาสถาบนการศักษาตึางๆหลายสถาบนั เปนกรรมการในคณะกรรมการระด บชาตัและระดิบนานาชาตั ในสาขาต ิางๆมากมาย เปนกรรมการกอตงสถาบั้นวัจิยปศ ัสุตวันานาชาต (ILRI, International Livestock Research Institute) ิ และเปน Vice-Chairman ของ Board of Trustee ของ ILRI ศาสตราจารยเกียรติคุณ ดร.จรัญ จันทลักขณาไดทำหนาที่บุกเบิกงานวิจัยที่สถานีวิจัยกำแพงแสน วางพื้นฐานปรับปรุง พันธุโคเนื้อจนไดโคพันธุใหมที่มีชื่อเสียงในปจจุบันเรียกวาโคเนื้อพันธุกำแพงแสน จนไดรับโลรางวัลผูทำคุณประโยชน แกวงการโคเนื้อในงานวันโคเนื้อแหงชาติจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ศาสตราจารยเกยรตีคิณุดร. จรญัจนทลักขณาั ไดเรมงานวิ่จิยกระบัอรืวมก บกรมปศ ัสุตวั และเรมงานปร ิ่บปร ังพุนธักระบุอื ที่สถานีบำรุงพันธุสัตวจังหวัดสุรินทรและลำพญากลาง จังหวัดนครราชสีมา จัดตั้งศูนยวิจัยและพัฒนากระบือและโคที่ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรและรวมจัดตั้งศูนยสนเทศทางกระบือนานาชาติหรือ IBIC (International Buffalo Information Center) เปนผ นำในการพ ูฒนางานวัจิยและสรัางนกวัจิยรั นใหม ุเป นจำนวนมาก เปนนกวัจิยดัวยจตและวิญญาณทิ ไม่ีเคยหยดยุง้ั ในการสรางสรรค ค ณประโยชนุใหก บวงการปศ ัสุตวัท งในระด ั้บเกษตรกรรายยัอยระดบชาตั ิและนานาชาติจากผลงานวจิยั คนควาและพัฒนา ทำใหไดรับรางวัลตางๆมากมาย อาทิเชน รางวัล Science Pioneer Prize จาก World Buffalo Federation รางวัล นักวิทยาศาสตรการเกษตรดีเดน จากสมาคมวิทยาศาสตรการเกษตรแหงประเทศไทย โลบุคคลผูมีผลงานดีเดนและ สรางช อเสื่ยงให ีแกมหาวทยาลิยเกษตรศาสตรั รางวลผัมูคีณุปการตูอวงการปศ สุตวั ไทย จากสมาคมสตวบาลแหั งประเทศไทย โลเกยรตียศเมธิวีจิยอาวั โสุสกว. จากสำนกงานกองทันสนุบสนันการวุจิยั ไดรบการประกาศเก ัยรตีคิณุนกวัจิยดัเดีนแหงชาต ิ สาขาเกษตรศาสตรและชีววิทยา จากคณะกรรมการบริหาร สภาวิจัยแหงชาติรางวัลนักสัตวศาสตรดีเดนแหงเอเชียและ ออสตราเลเซียจาก Asian-Australasian Association of Animal Production Societies ศาสตราจารยเกียรติคุณดร. จรัญจันทลักขณาเปนผูมีสุขภาพรางกายแข็งแรง มีอารมณขัน จิตใจดีมีเมตตาเอาใจใสตอ ครอบครัว ทำนุบำรุงศาสนา เริ่มมีปญหาสุขภาพตั้งแตปพ.ศ. 2560 และเสียชีวิตอยางสงบ เมื่อวันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2566 สิริอายุ 87 ป คำกลาวประวัติของ ศาสตราจารยเกียรติคุณ ดร.จรัญ จันทลักขณา 15
ศักดิ์ชัย โตภาณุรักษ ความเชื่อที่ 4. หมพูนธัตุ างประเทศด ีเพราะม “ีอนเดิกซ็ ” หรอื ดชนัการคีดเลัอกพืนธัุและ “หมอูนเดิกซ็สงู” คอื “หมพูนธัดุ” ี ที่มีราคาแพง! >> ความจริง << 9 การนำเขาสายพันธุ G-model จากตางประเทศ เพื่อแกปญหา “พลั้งมือ” จากเปาหมายการผลิตที่เนน “ลูกดกจัด” จนทำใหเกิดปญหา “หมูขุนไรกลาม” 9 อนเดิกซ็หรอดืชนัการคีดเลัอกื (Selection index, SI) ที่ใชเปนเครื่องในการคัดเลือกพันธุสัตวใหแตละ ลกษณะทัม่ีความสำค ีญทางเศรษฐกั จให ิ เป นไปตามเป าหมาย ของการปรับปรุงพันธุ (Breeding objectives) 9 ดัชนีการคัดเลือกทางพันธุกรรมที่นิยมใชเปน BLUP Selection Index ที่มีสวนประกอบหลักดังนี้ 1. ยีนแบบบวกสะสม (Additive genetic effect, A) ของแตละลกษณะทัถ่ีกปรูบไม ั ใหเกดอคติจากสภาพแวดลิอม (Environment, E) จากการเลี้ยงที่อยูในระบบฐานขอมูล ดานการปรับปรุงพันธุเดียวกัน 2. คาสำคัญทางเศรษฐกิจ (Economic weight, EW) ที่อยูในเปาหมายการปรับปรุงพันธุ 9 BLUP Selection Index อาจจะมีการใชขอมูล ทางพันธุศาสตรโมเลกุล (Molecular Genetics) มาใสใน แบบหุนการคำนวณ (Model calculation) ซึ่งขึ้นอยูกับแต ละแหลงพันธุ 9 การเดนทางไปเล ิอกซือหม้ืพูนธัจากตุางประเทศ ของฟารมจากประเทศไทย มหลายหลายรี ปแบบูบางฟารม ลงรถเขาเพียงฟารมแรกก็เลือกหมูพันธุไดครบจำนวนที่ ตองการกอดสงส็ ยไม ั ไดวา “ทำไมเฮยเลีอกหมื ไดูเรวจร็งิๆ” เฮีย ก. ตอบวา “หมูนอกทุกฟารมก็เหมือนกัน เอาเวลาที่ เหลือไปเที่ยวดีกวา” ! 9 บางฟารมเลอกื “อนเดิกซ็ ” แตไมรวูา “อนเดิกซ็ คืออะไร อินเด็กซมีกี่ตัว อินเด็กซแตละตัวแตกตางกัน อยางไร” 9 บางฟารมรูแตวา “อินเด็กซ” มีคา “สูงกับต่ำ” คลายกับเขยาลูกเตาแทงไฮโลวา “สูงหรือต่ำ” ราวกับวา การเลอกซือหมื้พูนธัมุความี “เสยงี่ ” เหมอนกืบั “เลนพนนั ” เลยไมมีผิด ! 9 บางฟารมเลอกื “อนเดิกซ็หลกั” ทเขาใช ี่จดเรัยงี ลำดับ Top Ten ของฟารม แลวเอาคา “อินเด็กซหลัก” มาเปนเกณฑในการซื้อ-ขาย ถา “อินเด็กซหลัก” มีคาสูง “หมูพันธุ” ก็มีราคาสูง ตามไปดวย ¡Ç‹Ò¨ÐÁÒ໚¹ ÊÒ¾ѹ¸Ø …Ø … ÊÂÒÁ¾Ô¡Ê (μ͹· Õè 2) สวนของสถาบันการศึกษา (2/5) 16
9 หลายฟารมไมรูเลยวา “อินเด็กซ” คืออะไร อยางไร แตทกครุงทั้กลี่บมาชั อปป ็งหมพูนธัุกม็กจะั “โชว” วารอบนี้ใครไดหมูพันธุ “อินเด็กซสูงที่สุด” และ “ราคาแพงที่สุด” กลับมาบาง? 9 มีหลายคนทีพอมีความรูเรื่อง “อินเด็กซ” อยูบางถึงกับอุทานในใจวา “อิหยังวะ” ! แลวการท “ี่สยามพกสิ ” ตองนำเข าหมพูนธัทุมี่รีปแบบู G-model จากตางประเทศใหกับฟารมเครือขายฯ แลว “ถูกตัว-ถูกเงิน” ตองทำอยางไร 9 สิ่งแรกที่เราทำเรงดวน คือ การโฟกัสไปที่ กลุมพันธุ (Breed group) วาระหวาง “ลารจไวท” กับ “แลนดเรซ” วา “กลุมพันธุไหนมีโอกาสเปน G-model มากกวากัน” ! ที่สำคัญ พันธุลารจไวทและแลนดเรซ ของตางประเทศมีเปาหมายหลักคือ “ลูกดก” หรือรูปแบบ R-model ดวยกนทังค้ั ูดงนันการหาสายแม้ัลารจหรอแลนดืเรซ ที่เปน G-model ยิ่งเพิ่มความยากขึ้นไปอีก แตก็หวังลึกๆ วาประชากรสัตวขนาดใหญระดับประเทศนาจะมีโอกาส ไดหมูที่เราตองการบาง 9 สวนของ “ดูร็อค” ที่เปน G-model จากการ ศกษาขึอมลแลูวพบวา “หาไดงายกวา ” สวนของ “ลารจไวท ” หรือ “แลนดเรซ” มาก 9 เพราะวัตถุประสงคหลักของ “สยามพิกส” คือ การนำเอาสายแมท เปี่น G-model มายนเป ืนพอพนธั ในการุ ผลิตสองสาย (Parent stock, PS) บทสรุปที่ไดคือ “พันธุลารจไวท” รูปแบบ G-index! 9 สิ่งตอมา คือ ศึกษาขอมูลวา “นอกจาก ‘อินเด็กซหลัก’ แลว ‘อินเด็กซยอย’ ที่มีอีกรวม 10 อินเด็กซนั้น ‘อินเด็กซไหนที่ตรงกับ G-model’ ที่เราตองการมากที่สุด” 9 การเดินทางไปคัดเลือกพันธุของ “สยามพิกส” ใหฟารมในเครือขาย ฯ จึงพุงเปาไปจุดที่ขาดหายจากการ “พลั้งมือ” คือ “ลารจไวท G-model” โดยเลือกจาก “อินเด็กซยอย” ที่ใกลเคียงกับ G-model ที่เราตั้งเปาหมาย การปรับปรุงพันธุมากที่สุด 9 การคัดเลือกสัตวดวยใช “อินเด็กซหลัก” ของ หลายฟารมเลือกอาจจะตามเสียงเชียรของผูขาย หรือ เลือกตามที่เลาตามๆ กันมากับ “อินเด็กซยอย” ที่เรา เลือกใชผลที่ไดคือ “หุน” หรือ “กลาม” แตกตางกันชัดเจน เฮีย ข. เจาของฟารมที่ไปดวยกันถึงเอยปากวา “อาจารย เลือกอยางไร เอาอะไรมาเลือก รอบหนามาชวยผมเลือก หนอย” 9 ผลการเลือกซื้อดวย “อินเด็กซหลัก” ที่คิดวา “ใช” ดวย “ราคาที่แพง” ที่เปนเปาหมายการปรับปรุงพันธุ ของ “บานเมืองเขา” แต “ไมตรง” กับเปาหมายของ “บานเมองเราื ” ยงเปิ่นการ “จายแพง ” เพมขิ่นไป ึ้ “สองเดง” แตการเลอกซือดื้วย “อนเดิกซ็ยอย ” ทราคาถี่กกวูาแต “ตรง” กับเปาหมาย “ของเรา” กลายเปนถูกหวย “สองตอ” ! 9 ที่สำคัญสหสัมพันธทางพันธุกรรมของ “อนเดิกซ็หลกั” กบั “อนเดิกซ็ยอย ” มคีาเปน “ลบ” (rgg<0) หากสรุปแบบสุดขั้วก็คือ “ตัวท็อปของอินเด็กซยอยคือตัว บวยของอนเดิกซ็หลกั” แลวเราตองจายแพงแลวแยงกนซัอื้ ไปทำไม? 9 คานิยมจากรุนสูรุนในการมี “สักครั้งในชีวิต” กบการั “ชอปป ็งสายพนธั ” ุจากตางประเทศก เข็าส ...ูวฏจักรั [ “ซอมาเต้ืมิ” ~ “ใชไม เปน ” ~ “ใชแลวทง้ิ” ~ “ซอมาเต้ืมิ” ] ~ที่เปนวงจร “เติมแลว เติมอีก ไมเลิก” ! จนทำให หลายคนสงสัยวา “เลิกไมเปน” ? แลวเมื่อไรถึงจะสามารถ พึ่งพาตนเองเรื่อง “พันธุสัตว” ไดสักทีทั้งที่สถาบันการศึก ษาของไทยมีการเรียนการสอนดาน “การปรับปรุงพันธุ สัตว” มานานแลว 9 รูปแบบ GRR-model ของยุโรปหรืออเมริกา ที่แตกตางจาก GGR-model ของ “สยามพิกส” มาจาก “ตลาด” และ “วฒนธรรมในการบร ั โภค ิ ” เปนหลกัถงวึนนั ี้ รูปแบบ GGR-model ของ “สยามพิกส” พัฒนากาวหนา ไปมากจากการเพิ่มเกณฑการคัดเลือก (Selection criteria) เรองความื่ “ทนทาน-ตานทานโรค ” เขาไปในเป าหมายของ การปรบปร ังพุนธั (Breeding objectives) ุดวย ทำใหสายพ นธัุ “สยามพกสิ ” เลยงงี้าย ปวยยากรอดสงูมรีงโรค ั (Reservoir) ในฟารมนอย คุณภาพซากดีและความความสม่ำเสมอสูง สามารถทำน้ำหนักหมูขุนสงตลาด/แม/ปไดมาก และทำ กำไร/แม/ป (Profit/Sow/Year, PSY) ที่สูงกวารูปแบบ GRR-model ที่เนนลูกหยานม/แม/ป (Pig weaned/Sow/ Year, PSY) 17
\>> บทสรุป << 9 การ “ยอมจายแพงให หมพูนธัทุมี่ “ีอนเดิกซ็สงู” จากเปาหมายการปรับปรุงพันธุ “ของเขา” ที่แตกตางจาก “ของเรา” ถอวืาหมพูนธัทุ ไดี่มา “ไมใช ” หมพูนธัดุ ีทสำค ี่ญั การจายแพงบน “ความไมร ” ูถอเปืนเรองท่ื “่ีไมสมศกดัศร์ิ ” ! ี 9 สวนการ “เลอกเป ืนซอเปื้น ใชเปน ” คาสายพนธัุ ที่ “ตรงวัตถุประสงค” ทางการปรับปรุงพันธุที่ไมใชความ เชื่อและความรูสึก เปนการ “ยอมจาย” ที่สมเหตุผล และสมศักดิ์ศรี! < หมายเหตุ > *อานขอมลเพูมเติ่มทิความเช …ี่อทื่ 4. ี่วาดวย “PSY ตองดกไว กอน” ใน “กวาจะมาเปนสายพันธุ...สยามพิกส (ตอนที่ 1 วาสารสัตวบาล ฉบับ 137)” ความเชื่อที่ 5. “หมูพันธุตางประเทศ” เปน “หมูปลอดโรค” >> ความจริง << 9 การศึกษาขอมูล “ดัชนีการคัดเลือก (Selection index, SI) จนทำใหรวูานอกจาก “อนเดิกซ็หลกั” ทคนสี่วน ใหญน ยมใช ิ ในการต ดสันเลิอกซือพื้นธัหมุแลูวยงอันเดิกซ็ ยอยอีกรวม 10 อินเด็กซ 9 การรองขอให “ผขายู ” พาไปฟารมทมี่ “ีอนเดิกซ็ ยอย ” ของหมพูนธัทุ ตรงตามเป ี่าหมายของ “กลมพรุอมเกนิ” ทแตกตี่างจากทกุ ๆ กลมุ ทำให “ผขายู ” รสูกวึา “ไมมนคงั่ ” จาก “มาซอแลื้วจะไม กลบมาซัออื้กี” เหตการณุท คาดไม ี่ถงึ ของ “กลมพรุอมเกนิ” คอื “ผขายู ” ไปเลอกซือหมื้พูนธัทุ ฟาร ี่ม “หมูปวย”! - วนแรกัเชา-บาย เปนฟาร ม “หมปูวย ” ทงสองฟาร ั้ม เฮียค. ถึงกับ “งง” เพราะเลือกหมูพันธุไมได - วันที่สองที่เปนวันสุดทาย ถาเชา-บายเปนแบบ เดียวกับวันแรกก็คงซื้อหมูกลับไทยไมได - ที่วันที่สอง ชวงเช าเปนฟารม “หมูปวย” ชวงบาย ถาเป นฟาร ม “หมปูวย ” กกล็บมั อเปล ืาทงคนซ้ัอและคนขาย้ื - ชวงบาย “คนขาย” เปลี่ยนใจพาไปฟารม “หมูไม ปวย” คงคิดไดวา “ถามัวแตวางยาคนซื้อมาก (ตัวกรู) ก็ขายของไมได” ! - ชวงบายแกๆถงได ึเข าฟาร ม “หมไมูปวย ” กวาจะ เลอกหมืเสรูจก็ค็ำมาก่สดทุาย “กลมพรุอมเกนิ” ไดของแถม เฉพาะกลมุ VIP นเท้ีานน้ัคอืนงรถไฟกล่ับทัพ่ีกเองั ! หมอก. ที่เดินทางไปดวยกันถึงกับหัวเสียแลวบนบนรถไฟตลอด ทางวา “ทำกับพวกกรูแบบนี้ไดอยางไง (วะ)” 9 บทเรียนที่สรางความแปลกใจใหกับ “กลุม พรอมเกนิ” ทไดี่เท ยวฟาร ี่ม “หมปูวย ” ทรปเดิยวี 3 ฟารมรวด ก็อยากจะบอก หมอก. ที่เขาทำแบบนี้วา “ฟารมปลอดโรค ทพี่ดูกค็อืฟารมปลอดโรคแต ‘หมปูวย ’ ทเขาพาไปให ี่เหนท็งั้ 3 ฟารม นั่นละ” สวนฟารม “หมูไมปวย” ที่หมูไมแสดง อาการปวย ไมไดหมายความวา “ปลอดโรค” * และมี โอกาสเปน “พาหะโรค” ** สงูโดยเฉพาะโรค PRRS ทเปี่น Air borne ที่มีคา S/P ratio เปน “ลบ (Negative)” ไมไดหมายความวา “ไมมีเชื้อโรค” หรือวา “ปลอดภัย” หากเกิด “recombination” ของเชื้อตางไอโซเลต (Isolate) ขึ้น ที่เปนสวนของอิทธิพลทางพันธุกรรมของ “เชื้อโรค กับเชื้อโรค” ดวยกัน 9 ดังนั้นการกลาวอางคือ “หมูปลอดโรค” จึงเปนเรื่องที่ตองทบทวน >> บทสรุป << 9 “หมูปลอดโรค” ที่ไมมีอยูจริง?!? กับเรื่องราว เบา ๆ ที่ไมเคยไดยินของการเลือกซื้อหมูพันธุที่ตางแดน รวมทงมั้มมองของโรคทุสนใจส ี่วนของ “เชอโรคก ื้บโฮสต ั ” แตไมสนใจอิทธิพลทางพันธุกรรมของ “เชื้อโรคกับ เชื้อโรค” ดวยกันเลย ความเชื่อที่ 6. การคำนวณสำคัญทางเศรษฐกิจ (Economic weight, EW) ที่นำไปใชในดัชนีการคัดเลือก (Selection index, SI) หรอื “อนเดิกซ็ ” ใหผลตอบแทนส งสูดุ (Maximize profit) ของ Profit functions ไดถูกตองและแมนยำตาม ทฤษฎีไดเลย >> ความจริง << 9 การตรวจสอบคาสำค ญทางเศรษฐกัจิ (Economic weight, EW) วาดชนัการคีดเลัอกื (Selection index, SI) หรอื “อนเดิกซ็ ” มความแมี นยำและสามารถให ผลตอบแทนส งสูดุ (Maximize profit) นอกจากการคำนวณ “ตามทฤษฎี” แลว 18
9 เสนบางๆของ “กำไรและขาดทนุ ” กบการตรวจั คาสำคัญทางเศรษฐกิจ (Economic weight, EW) จาก “การใชงานจริง” ในภาคสนาม ก็คือ หากทำหมูออกขาย ตามราคาตลาดแลวคนจบหมัหรูอเขืยงี ‘ชม’ ถอวืา “ขาดทนุ ” แตถาขายหมูราคาเทากับตลาดแลวเขียง ‘บน’ นิดๆ อันนี้ถือวาได “กำไร”! นี่เปน “เคล็ดลับ” หนึ่งที่ทำใหหมู “สยามพิกส” รูปแบบ GGR-model สามารถขายไดราคา “บวกจากราคาตลาด” และทำกำไรจากคา PSY (Profit/Sow/ Year) สูงกวา PSY (Pig weaned/Sow/Year) 9 จากรูปแบบ GGR-model ของ “สยามพิกส” ทเปี่นเป าหมายการปร บปร ังพุนธัทุมี่ “ีดลยภาพุ ” ไมใชแบบ “สุดโตง” (Extreme selection criteria, ESC) ทั้งหมูลูกจัด โตเรวจ็ดัและกลามจดัลวนสร างภาวะเครยดี (Stress) ทสี่ง ปญหาตอสุขภาพไดงาย ปวยงาย หายยาก ไมตอบสนอง ตอการใชยา - วัคซีน >> บทสรุป << 9 คาสำค ญทางเศรษฐกัจิ (Economic weight, EW) ทมี่มากกวี าในตำราหร อื “คาท คำนวณ ี่ ” ไดทถี่กนำมาใชูใน ดัชนี G-Index และ R-Index ของ “สยามพิกส” สวนของสถาบันการศึกษา (3/5) ความเชื่อที่ 7. แมสองสาย (Parent stock, PS) ยนพือลาร จไวท ผสมกับแมแลนดเรซหรือ ยืนพอแลนดเรซผสมกับแม ลารจไวทก็ไดเพราะเดี๋ยวนี้ลารจไวทกับแลนดเรซใหลูก ดกพอๆ กัน >> ความจริง << 9 เพราะ “พันธุศาสตร” ไมใช “คณิตศาสตร” บทสรุปของ “จำอวด” อาจจะ “คลาดเคลื่อน” ไดงายหาก รูปแบบการผลิตแมสองสาย (Parent stock, PS) ที่เปน RR-model การใหลูกของพันธุแทของลารจไวทกับพันธุ แลนดเรซอาจจะ “ดก” ใกลเคยงกีนัแตการสลบคัผสมพูนธัุ ที่เปนแบบ Reciprocal cross พอลารจไวทผสมกับแม แลนดเรซ หรือ ยืนพอแลนดเรซผสมกับแมลารจไวทที่ อิทธิพลของแม (Maternal effect) มาเกี่ยวของ จึงทำให การยืนลารจไวทหรือแลนดเรซมีผลตอการใหลูกของแม สองสาย (Parent stock, PS) ในรูปแบบ RR-model ที่ตองการลูกดกเปนหลัก 9 สวนการผลิตแมสองสาย (Parent stock, PS) ที่เปน GR-model การยืนพอลารจไวทหรือ พอแลนดเรซ ยอมมีผลแตกตางอยางแนนอน ซึ่งมีรายละเอียดในการ พิจารณาและบริหารจัดการทางพันธุกรรมอีกมากมาย หลายมิติ 9 การบริหารจัดการพันธุกรรมแบบ “แมนยำ” กับแบบ “จำอวด” จึงมีความแตกตางกันคอนขางมาก >> บทสรุป << 9 แมสองสาย (Parent stock, PS) ยนพือลาร จไวท ผสมกับแมแลนดเรซ หรือ ยืนพอแลนดเรซผสมกับแม ลารจไวท กได็ แตตองเข าใจ “พนธัศาสตรุ ” มากพอ “ไมใช ” แคเอาตัวเลขที่เปน “คณิตศาสตร” มาเปรียบเทียบกันแลว เอา “ความรูสึก” มาตัดสินใจ! ความเชื่อที่ 8. GGP (Great Grand Parent) ตองมาจากต างประเทศ เทานั้น หากลูกที่เกิดในประเทศถือวาเปน GP (Grand parent) กับความเชื่อที่มีมานาน >> ความจริง << 9 GGP (Great Grand Parent) เปนพันธุแทใน ระบบการผลิตสุกรสามสาย (Three-way crossbreeding system) ซึ่งพันธุแทที่เปน GGP หรือ GP แบงได 2 แบบ ทั้งจากระบบการคัดเลือกพันธุ (Selection system) และระบบการผสมพันธุ (Mating system) 9 GGP/GP ไมไดแบงตามถิ่นกำเนิดที่อดีตใช เปนขอมูลสอนตาม ๆ กันมา 9 GGP (Great Grand Parent) ตองมาจาก ตางประเทศเทานั้น หากลูกที่เกิดในประเทศถือวาเปน GP (Grand parent) เปน “ความเชอ่ื” สวนตวทั “่ีคลาดเคลอน่ื ” มาก 9 GGP (Great Grand Parent) ตองมาจาก ตางประเทศ มีผลตอราคาซื้อขายพันธุสัตวไมเพียงเฉพาะ “หม” ูแตเปนของสตวั “ทกชนุดิ” ทเปี่นผลมาจากคานยมทิวี่า “ของนอก” เปน “ของดี” ! 19
9 GGP (Great Grand Parent) ตองมาจาก ตางประเทศ ตอง “เติมบอย ๆ” ไมเชนนั้น “เสื่อม” ตามไมทันเขา เติมจากแหลงเดียวไมพอ ตอง “ไลลา” จากประเทศใหมๆ เขามาอีกอยูตลอดเวลา แตยิ่งนำเขา “มาเติม” ก็ยิ่งทำลาย GGP เพราะ มีการผสมขามสายพันธุ “เกิดข้ึน” อยูตลอดเวลา ทำใหหมูที่ไดสวย แข็งแรง และ ตัวเลขดีขึ้น จาก “ยีนหลอก” (Heterosis) แลวคิดวา “การ ปรับปรุงพันธุไมใชเรื่องยาก” ใครก็เปนนักปรับปรุงพันธุ หรือนักพัฒนาพันธุได 9 ทงทั้การเสพตี่ดิ “ยนหลอกี ” แลววน “ตดกิบดักั” ขอการ “ไลลา” พันธุกรรมจากแหลงใหมๆ แลว “พัฒนา พนธัเองุ ” ไมเปนแตคดวิ าตนเองเป นนกพัฒนาพันธั ! ุการเกดิ “ยีนหลอก” หรือเฮตเทอโรซีสในระดับ GGP ถือวา GGP เปน GP อยูตลอดเวลาและพึ่งพาตนเองไมไดเชนกันหากมี ความเชื่อวา “GGP ตองมาจากตางประเทศ” เชนนี้ แลวเราจะมี GGP เปนของตนเองไดตอนไหนกัน (วะ) ! 9 ซงึ่ “สยามพกสิ ” เราไมไดคดเชินนนั้การพฒนาั GGP ที่เปนเทคโนโลยี “ตนน้ำ” ภายใตความตองการของ ตลาดและสภาพแวดลอมที่มี “โรคเปนปญหา” ในการ เลยงสี้กรของเอเชุยีถอวื าเปน “ความทาทาย ” หาก “ทำเปน ” ลูกหมูพันธุแทที่เกิดในประเทศไทยจะมีทั้ง GGP (Great Grand Parent) และ GP (Grand parent) ซึ่งสามารถแบง ออกจากกันไดดวย “อินเด็กซ” หรือดัชนีคัดเลือกพันธุของ ที่มีทั้ง G-index และ R-index ของ “สยามพิกส” เพื่อผลิตหมูขุนรูปแบบ GGR-model 9 ที่สำคัญ GGP ที่เกิดในประเทศภายใตระบบ พัฒนาพันธุของ “สยามพิกส” นับวันมีแตดีขึ้นๆ หรือ “ยิ่งอยูยิ่งดีไมใชยิ่งอยูนานยิ่งเสื่อม” จนพึ่งพาตนเองได และสามารถแขงขันไดอยางภาคภูมิใจ >> บทสรุป << 9 GGP (Great Grand Parent) สามารถพฒนาได ัเอง ยิ่งอยูนานยิ่งดีไมใช “ดอยคา” สัตวที่เกิดขึ้นในประเทศ ไทยเพียงเพราะตัวเอง “ทำไมเปน”! ความเช่อทื ี่ 9. GGP (Great Grand Parent) บทเรียนที่ยิ่งกวา “ลูกกวาดเคลือบยาพิษ” >> ความจริง << 9 ความเขาใจ GGP/GP ที่คลาดเคลื่อนทาง วิชาการแลว ถูกนำมาสอนและกระจายความคิดออกไป กลายเปน “จุดออน” ที่ถูกบริษัทขายสายพันธุไฮบริด ตางประเทศนำมาใชเปน “จุดขาย”โดยเฉพาะบริษัท PIC (Pig Improvement Company)* เอามาเปรียบวา “PS ของฟารมที่ใชอยูใหลูกดกสู PS ของบริษัท PIC ไมได!” พรอมกบการขายคักูบยันมารีคเกอร (Genetic marker) และ ESR (Estrogen receptor) ที่เปนหนึ่งในสินคายุคกวา 20 ปทแล่ีว (~ป 2000) ซงการเปร่ึยบเทียบระบบการผลีตระบบิ การผลิตสุกรสามสาย (Three-way crossbreeding system) ของฟารมทั่วไป [แผนผังการผสมสุกรสามสายของฟารมทั่วไป] แลนดเรซ X แลนดเรซ << GGP -> (3) | ลารจไวท X แลนดเรซ << GP -> (2) | ดูร็อค X แมสองสาย << PS -> (1) | หมูขุนสามสาย << F [แผนผังที่ 4 ระบบการผสมสุกรสามสาย] 9การไหลของพันธุกรรม (Gene flow) จากยอด พีระมิดที่เปน GGP> GP> PS> F แตเวลาเรียกใหไลเรียง จากฐานลางพีระมิดขึ้นไปจาก F> PS> GP> GGP (1) ตรงตำแหนง PS เปน แมสองสาย “ลูกผสม ลารจไวท-แลนดเรซ” (2) ตรงตำแหนง GP เปนแลนดเรซ “พนธัแทุตกเกรด ” (3) ตรงตำแหนง GGP เปนแลนดเรซ “พันธุแท” 9ระบบของ PIC (Pig Improvement Company) เปนระบบการผลิตสุกรสี่สาย (Four-way crossbreeding system) เชนเดียวกับ ซีเกอร (Segher) ที่ทำตลาดใน เมืองไทยชวงที่ “หมูไฮบริด” เฟองฟู! 20
[แผนผังการผสมสุกรสสี่สายของ PIC] L03 X L03 << GGGP -> (4) | L02 X L03 << GGP -> (3) | L1075 X L02L03 << GP -> (2) | L399,L337 X C22<< PS -> (1) | หมูขุนสี่สาย << F [แผนผังที่ 5 ระบบการผสมสุกรสี่สาย] L03 : ลารจไวท , L02 : แลนดเรซ , L1075 : ดรูอคขาว็ , C22: Camborough22 9การไหลของพันธุกรรม (Gene flow) จากยอด พีระมิดที่เปน GGGP> GGP> GP> PS> F แตเวลาเรียกให ไลเรียงจากฐานลางพีระมิดขึ้นไปจาก F> PS> GP> GGP> GGGP (1) ตรงตำแหนง PS เปน แมสามสาย “ลูกผสมดูร็อค ขาว-แลนดเรซ-ลารจไวท” (2) ตรงตำแหนง GP เปน แมสองสาย “ลูกผสม แลนดเรซ-ลารจไวท” (3) ตรงตำแหนง GGP เปน ลารจไวท “พันธุแทตก เกรด” (4) ตรงตำแหนง GGP เปน ลารจไวท “พันธุแท” 9ดังนั้น PS ตำแหนง (1) ของฟารมที่เปน “แมสอง สาย” กับ PS ตำแหนง (1) ของ PIC ที่เปน “แมสามสาย” จึงมีขอมูล “แอบแฝง” ทางพันธุกรรม ที่เกิดจากการ ไดเปร ยบี -เสยเปร ียบจากี “ยนหลอกี ” หรอื “เฮตเทอโรซสี” ซอนอยู! ขณะที่ PS ของฟารมสงเฮตเทอโรซีน 1 ครั้ง แต PS ของ PIC สงเฮตเทอโรซ นี 2 ครงั้ซงมากกวึ่า จากคำพดทูวี่า “PS ของฟารมท ใชี่อย ใหูลกดกสู PS ูของบรษิทั PIC ไมได !” กับจำนวนการสงเฮตเทอโรซีสจึงเรื่องเดียวกัน แตมียีนลูก ดก (ESR) เปนตัวชูโรงสำหรับคนที่ตื่น “ไฮเทค” 9ประเด็นคือ “ยีนหลอก” หรือ “ESR Gene” ตวไหนม ัผลตีอลกดกมากกวูากนัซงพึ่นฐานทางวื้ชาการทิ ี่ นำมาพจารณาิคอืลกษณะทางการสับพืนธั (Reproduction, ุ R) มอีตราทางพันธักรรมุ (heritability, h2) ตำ่ซงเฮตเทอโรซ ึ่สี มีผลคอนขางมาก 9ขณะเดียวลักษณะของการสืบพันธุที่ถูกควบคุม ดวยยีนหลายคู (Minor gene) ที่เอา ESR Gene มาอางอิง วาอยูในสวนของ PS (Parent Stock)-> Camborough (C22) ซึ่งเปนแมสามสายจากแผนผังการผสมของ PIC [แผนผังที่ 5 ระบบการผสมสุกรสี่สาย] จากขางตน สรุป การไหล ของพันธุกรรม (Gene flow) จนถึง C22 ไดเปนดังนี้ ดูร็อคขาว (L1075) x แลนดเรซ (L02) x ลารจไวท (L03) -> Camborough (C22) 9คำถามแรกที่เกิดขึ้นหลังเห็นจากการโปรโมท “ESR Gene” ของ PIC ก็คือแลวการไหลของพันธุกรรรม หรอการสืงผาน ESR Gene จาก L1075, L02 และ L03 ไปยงั C22 ไดอยางไร ? 9คำถามตอมาคอืดรูอคขาว็ (L1075) ทเปี่นสายพนธัุ ที่สังเคราะหใหมมี ESR Gene ทุกตัวในฝูงขนาดใหญเชิง อุตสาหกรรมไดอยางไร? 9บางคนแคไดยินวาเปน “ไฮเทค” ก็เชื่อแลว เชื่อ แลวไมพอตองรีบเอาไปสอนตอเพราะกลัวจะถูกกลาวหา วา “ไมทนสมัยั” ฉกคุดสิกนัดิคดถิงึ “กามาลสตรู ” สกหนัอย แลวคอย “ปลอยของ”! >> บทสรุป << 9บทเรียนที่ยิ่งกวา “ลูกกวาดเคลือบยาพิษ” ของ คำสอนที่วา “GGP (Great Grand Parent) ตองมาจาก ตางประเทศ ม “ียนหลอกี ” 2 ตวทั “่ีกนตามนิ ำ้” ทงเฮตเทอโรซ้ัสี และ ESR Gene โดยมี “กรู-กูรู” เปนเครื่องมือ!?! < หมายเหตุ > *บริษัทฯไดเลิกกิจการพันธุสุกรในไทยนานแลว **ติดตาม ตอนจบ ในฉบับตอไป** 21
ÅѡɳЫҡáÅФ ɳЫҡáÅФ Ø ³ÀҾ๠سÀÒ¾à¹ × éÍä¡ × ‹ ¡Ãз§ ‹¡Ãз§ ·Õè䴌à Œ à Ѻ¡ÒÃàÊÃÔÁ¼§à»Å ÔÁ¼§à»Å × Í¡¡Å ×Í¡¡Å Œ ǹ ŒÇ¹ é ÓÇé Ç Œ Ò ŒÒ Carcass characteristic and meat quality arcass characteristic and meat quality of broiler supplemented with banana peel powder f broiler supplemented with banana peel powder บทคัดยอ : งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาผลของการเสริมผงเปลือกกลวยน้ำวาตอลักษณะซากและ คณภาพเนุอของไก้ืเนอ้ืวางแผนการทดลองแบบสมสมบุรณู ใชไกเนอสายพ้ืนธัการคุาอาย 1 ุวนั คละเพศจำนวน 180 ตัว แบงออกเปน 3 กลุมๆ ละ 3 ซ้ำๆ ละ 20 ตัว เลี้ยงในโรงเรือนระบบเปด เปนเวลา 6 สัปดาห กำหนดใหกลมทุ 1 ี่กนอาหารสำเร ิจร็ ปทูไมี่ผสมผงเปล อกกลืวยน ำว้ากลมทุ 2 ี่กนอาหารสำเร ิจร็ ปทูเสรี่มผงิ เปลือกกลวยน้ำวาในระดับ 0.5 เปอรเซ็นตในอาหารกลุมที่ 3 กินอาหารสำเร็จรูปที่เสริมผงเปลือกกลวยน้ำ วาในระด บั 1 เปอรเซนต็ ในอาหาร โดยทงั้ 3 กลมการทดลองไดุรบอาหารและนั ำก้นอยิางเพยงพอีเมอครบการื่ ทดลอง ทำการสุมไกกลุมทดลองละ 3 ซ้ำๆ ละ 6 ตัว เปนเพศผู 3 ตัว และเพศเมีย 3 ตัว รวมทั้งสิ้น 18 ตัว เพื่อวัดลักษณะซากและคุณภาพเนื้อ ผลการทดลองพบวาการเสริมผงเปลือกกลวยน้ำวาในอาหารไกเนื้อใน ระดับที่ตางกัน (0 , 0.5 และ 1 เปอรเซ็นต) ไมสงผลทำใหลักษณะซากและชิ้นสวนอวัยวะภายในของไก ทดลองทั้ง 3 กลุมมีความแตกตางทางสถิติ (P > 0.05) เวนแตน้ำหนักมีชีวิต น้ำหนักหลังเชือด น้ำหนักหลัง ถอนขน เปอรเซ็นตนองรวม มามเพศผูและกึ๋นรวมกันพบความแตกตางทางสถิติ (P < 0.05) เปอรเซ็นตมาม รวมพบความแตกตางอยางมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ (P < 0.01) ในสวนของเปอรเซ็นตเฉลี่ยการสูญเสียน้ำ ขณะทำใหสุก และเปอรเซ็นตเฉลี่ยการสูญเสียน้ำขณะแชเย็น ของทั้ง 3 กลุมไมพบความแตกตางอยางมี นยสำค ัญทางสถัติ (P > 0.05) ิ จากผลการทดลองแสดงใหเหนว็า สามารถใชผงเปล อกกลืวยน ำว้าเป นสารเสรมิ ในอาหารไกไดทงระด้ับั 0.5 และ 1 เปอรเซนต็ โดยไมม ผลกระทบในเช ีงลบติอลกษณะซากและคัณภาพเนุอ้ื คำสำคัญ :ผงเปลือกกลวยน้ำวา; ไกเนื้อ; ลักษณะซากและคุณภาพเนื้อ ABSTRACT : The objective of this study was to study the effect of banana peel powder supplementation on carcass characteristics and meat quality of broilers. The experiment was assigned in the completely randomized design (CRD) of the three groups. 120 birds about day old were randomized to 3 groups, each group with 3 replications and each replication with 20 birds. The birds were raised in an open house for 6 weeks. The dietary treatments were control diet (T1) and control diet supplemented with 0.5% and 1% of banana peel powder (T2 and T3) respectively. At the end of the 6-week trial, the birds were randomized, each of which 6 were 3 males and 3 females to measure carcass characteristics and meat quality. The results พศวัต กลัดตลาด1 , วโรดม เขียวขำ1 , สิทธิพงษหีตนอย1 และมหิศร ประภาสะโนบล1 Pasawat Kludtalad1 , Warodom Kiawkham1 , Sittipong Heatnoi1 and Mahisorn Prapasanobol1 * 1 สาขาวิชาสัตวศาสตร คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี 1 Program in Animal Science, Faculty of Agricultural Technology, Phetchaburi Rajabhat University * Corresponding author: [email protected] 22
showed that different levels (0, 0.5, and 1 %) of banana peel powder supplementation did not affect the carcass characteristics and visceral parts of the three groups of broilers (P > 0.05), However the live weight, weight after slaughter, weight after plucking male spleen, thigh and combined weight of the gizzard were showed significant difference (P < 0.05). The percentage of total spleen found with highly significant difference (P <0.01). The average percentage of drip loss and cooking loss of the three groups was not found in statistically significant different. In conclusion, this result suggests that banana peel powder can be added both 0.5 and 1 % in basal diet of broiler without any negative effect on the carcass characteristic and meat quality of broilers. Keywords : banana peel powder, broiler, carcass characteristic and meat quality บทนำ ปจจบุนการเลั ยงไก ี้เน อได ื้มการเลียงกี้นอยัางแพรหลายเนองจากไก ื่มอายีการเลุยงสี้นั้และอตราการแลกั เนื้อดีจึงเปนธุรกิจที่นิยมเลี้ยง ในทองถิ่น และระดับอุตสาหกรรม ปจจัยที่สำคัญในการผลิตสัตวคือ การจัดการและอาหาร การเลี้ยงไกในปจจุบันถือเปนอุตสาหกรรมที่มีความสำคัญและถาสามารถลดตนทุน ในการผลิตไดก็จะสามารถเพิ่มผลกำไรในการผลิตไดการเลือกใชวัตถุดิบที่มีตนทุนต่ำแตมีประสิทธิภาพ เทาเทียมหรือสูงกวาวัตถุดิบเดิมจะเปนอีกหนึ่งทางเลือกที่ใชเพื่อลดตนทุนการผลิตนอกจากนี้วัตถุดิบนั้น ตองมีความปลอดภัย หาไดงายในทองถิ่น อยางกลวยน้ำวา (Musa sapientum Linn.) ทั้งนี้พบวาเปลือกกลวย นำว้าเปนวตถัดุบทางการเกษตรทิเหลี่อจากการบรื โภคม ิ จำนวนมาก ีซงควรนำมาศ ึ่กษาเป ึนอยางยงิ่เนองจากื่ ในเปลอกกลืวยน ำว้าม สารแทนนีนทิมี่ฤทธี ฝาดสมาน ิ์ โพแทสเซยมี ใยอาหารไขมนไม ัอมติ่วัและกรดอะมโนิ จำเปนนอกจากนเปล้ีอกกลืวยยงมัวีตามินเอิและลทูนีสวนทร ปโตเฟนและเซโรโทน ิ นในเปล ิอกกลืวยก เป็น ฮอรโมนที่มีผลตออารมณชวยใหอารมณดีและยังพบกลวยมีสารตานอนุมูลอิสระ (Antioxidants) และเมื่อ เทยบกี บเปล ัอกกลืวยส กพบวุา เปลอกกลืวยดบมิ จำนวนสารต ีานอนมุลอูสระมากกวิาซงสารตึ่านอนมุลอูสระิ มีคุณสมบัติในการลดการเกิดแผลอักเสบ (ทรูปลูกปญญา, 2562) ซึ่งมีความนาสนใจตอการนำมาผสมใน อาหารเพื่อทำการเลี้ยงไกเนื้อ จากงานวิจัยของ Siyal et al., (2016) ไดทำการเสริมเปลือกกลวยน้ำวาผงใน อาหารที่ระดับ 0, 1.5 และ 3.0 เปอรเซ็นตพบวาน้ำหนักสุดทาย ปริมาณอาหารที่กินไดและเปอรเซ็นต นำหน้กซากมัความแตกตีางกนั (P < 0.05) นอกจากนย้ีงพบวัาตนทนรวมของอาหารุตนทนการผลุติรายไดทงหมด้ั และกำไรสุทธิไมมีความแตกตางทางสถิติ (P > 0.05) ระหวางกลุมที่เสริมเปลือกกลวย และกลุมควบคุม นอกจากนี้อรวรรณ และสถาพร (2560) ไดศึกษาผลของระดับการใชกลวยน้ำวาดิบผงตอสมรรถนะการ เจริญเติบโตและคุณภาพซากของไกกระทงโดยใชไกกระทงพันธุ Ross 308 ไกทดลองแตละกลุมจะไดรับ อาหารทดลองดังนี้กลุมที่ 1 อาหารพื้นฐาน กลุมที่ 2 ใชกลวยน้ำวาดิบผงที่ระดับ 2.5 เปอรเซ็นตกลุมที่ 3 ใชกลวยน้ำวาดิบผงที่ระดับ 5 เปอรเซ็นตและกลุมที่ 4 ใชกลวยน้ำวาดิบผงที่ระดับ 7.5 เปอรเซ็นตผลพบวา การใชกลวยน ำว้าด บผงในแต ิละระด บไม ัสงผลตอสมรรถนะการเจรญเติ บโตในไก ิกระทง ไดแก นำหน้กตัวั ที่เพิ่มขึ้นปริมาณอาหารที่กิน อัตราการเปลี่ยนอาหารเปนน้ำหนักแตกตางกันอยางไมมีนัยสำคัญทางสถิติ (P > 0.05) แตการใชกลวยน้ำวาดิบผงที่ระดับ 2.5 เปอรเซ็นตผลทำใหมีน้ำหนักซากและคุณภาพซากของ ไกกระทงมีคาที่ดีขึ้น ความแตกตางกันอยางมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.05) ดังนั้นงานวิจัยในครั้งนี้จึงได เสรมผงเปล ิอกกลืวยน ำว้าในอาหารเพ อใช่ื เป นสารเสร มในอาหารไก ิเนอต้ือลกษณะซากและคัณภาพเนุอไก้ื ไดแกคาการสูญเสียน้ำขณะทำใหสุก (cooking loss) และคาการสูญเสียน้ำขณะแชเย็น (drip loss) จึงเปน แนวทางหนงของการใช่ึ ประโยชน จากวสดัเหลุอใช ืจากอ ตสาหกรรมการแปรรุปกลูวยน ำว้าจงหวัดเพชรบัรุี เปนการลดปญหาขยะชีวภาพและผลกระทบจากการเนาเสียที่มีตอชุมชน 23
Figure 1 Banana peeling (a) and banana peel powder (b) (a) (b) วิธีการศึกษา วิธีการทดลอง งานวิจัยครั้งนี้ใชแผนการทดลองแบบสุมสมบูรณ (Completely Randomized Design; CRD) ทำการ เลยงไก ี้เน อในโรงเร ื้อนระบบเป ืด โดยใชไกเนอสายพื้นธัการคุาอาเบอรเอเคอร อาย 1 ุวนั คละเพศจำนวนรวม 180 ตัว แบงออกเปน 3 กลุมๆ ละ 3 ซ้ำๆ ละ 20 ตัวเลี้ยงเปนเวลา 6 สัปดาหกำหนดใหกลุมที่ 1 กินอาหาร สำเร็จรูปที่ไมผสมผงเปลือกกลวยน้ำวา กลุมที่ 2 กินอาหารสำเร็จรูปที่เสริมผงเปลือกกลวยน้ำวาในระดับ 0.5 เปอรเซ็นตในอาหาร กลุมที่ 3 กินอาหารสำเร็จรูปที่เสริมผงเปลือกกลวยน้ำวาในระดับ 1 เปอรเซ็นต ในอาหาร ซึ่งอาหารสำเร็จรูปทางการคาที่ใชแบงเปนชวงอายุ 1-3 สัปดาหมีระดับโปรตีน 21 เปอรเซ็นต และชวงอาย 4-6 ุสปดาห ั มระดี บโปรต ันี 19 เปอรเซนต็ เปนตามมาตรฐานของ NRC และทงั้ 3 กลมการทดลองุ ไดรบอาหารและนั ำอย้างเพยงพอี (ad libitum) เมอครบระยะเวลาการทดลองื่ 6 สปดาห ั ทำการสมไกุกลมทดลองุ กลุมละ 3 ซ้ำๆ ละ 6 ตัว เปนเพศผู 3 ตัว และเพศเมีย 3 ตัว รวมเปนไกทั้งหมด 18 ตัว เพื่อวัดลักษณะซาก และคุณภาพเนื้อดังนี้ 1. ลักษณะซากทำการฆาโดยการเชือดคอ ลวกดวยน้ำอุนอุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียส แลวถอนขน ชำแหละซากแยกชิ้นสวนอวัยวะตางๆ เพื่อจดบันทึกน้ำหนัก แลวนำไปคิดขอมูลเปอรเซ็นตซากและ ผลผลิตซากไดแกน้ำหนักมีชีวิต น้ำหนักไกหลังเชือด น้ำหนักหลังถอนขน เครื่องในรวม หัว+คอ สะโพก แขง+ตีน อก ปก นอง ไขมันชองทองโครง หัวใจ มาม ตับ และกึ๋น ตามวิธีของ สัญชัย (2543) 2. คุณภาพเนื้อ ทำการสุมเก็บชิ้นเนื้อหนาอกและเนื้อสะโพก ตัดแตงใหไดขนาด 1x1 นิ้ว เพื่อวัดคา การสญเส ูยนี ำขณะทำให้สกุ (cooking loss) และคาการสญเส ูยนี ำขณะแช้เยน็ (drip loss) ตามวธิของี ไชยวรรณ และคณะ (2547) วิธีการเตรียมเปลือกกลวยน้ำวาผง การวิจัยครั้งนี้ใชเฉพาะเปลือกของกลวยน้ำวาที่เหลือจากการแปรรูปอาหารในจังหวัดเพชรบุรีเปน เปลือกกลวยน้ำวาที่สุกของกลวยระยะที่ 4 (สีเขียวมากกวาสีเหลือง) ถึงระยะที่ 5 (สีเหลืองมากกวาสีเขียว) (Ketsa, 2000) นำมาตากแดดจนแหงประมาณ 1-2 วนัจากนนนำไปบดให้ัละเอยดีรอนผานตะแกรงขนาดรู 60 mesh เก็บไวในถุงพลาสติกซิปล็อคเพื่อกันความชื้น (Figure 1) และนำไปผสมกับอาหารในลำดับถัดไป 24
วิธีการคำนวณ เปอรเซ็นตซาก (%) = น้ำหนักซากหลังฆา x 100 น้ำหนักมีชีวิต เปอรเซ็นตซากตัดแตง (%) = น้ำหนักซากหลังฆาและเอาเครื่องในออก x 100 น้ำหนักมีชีวิต เปอรเซ็นตชิ้นสวนตัดแตง (%) = น้ำหนักชิ้นสวน x 100 น้ำหนักซากตัดแตง เปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำระหวางแชเย็น = น้ำหนักเนื้อไกกอนแชเย็น - น้ำหนักเนื้อไกหลังแชเย็น x 100 น้ำหนักเนื้อไกกอนแชเย็น เปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำขณะทำใหสุก = น้ำหนักเนื้อไกกอนการตม - น้ำหนักเนื้อไกหลังการตม x 100 น้ำหนักเนื้อไกกอนการตม สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูล นำขอมูลลักษณะซากและคุณภาพเนื้อมาวิเคราะห Analysis of variance (ANOVA) และเปรียบเทียบ ความแตกตางของคาเฉลี่ยระหวางกลุมโดยใชวิเคราะห Duncan’s New Multiple Range Test (DMRT) ดวยโปรแกรมคอมพิวเตอรสำเร็จรูป SPSS สถานที่ทำการทดลอง ฟารมสัตวปกและหองปฏิบัติการสาขาสัตวศาสตรคณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏ เพชรบุรีตำบลนาวุงอำเภอเมืองจังหวัดเพชรบุรีระยะเวลาทำการวิจัยกุมภาพันธถึง มีนาคม พ.ศ. 2563 ผลการศึกษาและวิจารณ การวิเคราะหองคประกอบทางโภชนะของอาหารทดลอง ผลการวิเคราะหองคประกอบโภชนะตางๆ ไดแกวัตถุแหง โปรตีน ไขมัน เถา และเยื่อใย ของผงเปลือกกลวยน้ำวา และอาหารทดลองที่ใชชวงอายุ 1-3 สัปดาหและชวงอายุ 4-6 สัปดาหดวยวิธี Proximate analysis ดังแสดงใน Table 1-3 พบวาในเปลือกกลวยน้ำวามีคาโภชนะโปรตีน 6.30 ไขมัน 13.54 เถา 16.27 และเยื่อใย 11.73 เปอรเซ็นตตามลำดับ คาวิเคราะหที่ไดมีความสอดคลองกับรายงานการศึกษา กลวยในประเทศไทย พบวากลวยน้ำวา มีโปรตีนประมาณ 5.29-6.20 ไขมัน 6.66-11.99 เถา 9.90-16.30 และเยื่อใย 8.52-12.50 เปอรเซ็นตตามลำดับ (ศิริโชค, 2535) ดังนั้นผงเปลือกกลวยน้ำวาจึงสามารถนำมาใช ใหเกิดประโยชนเปนวัตถุเสริมในการผลิตสัตวได 25
Table 4 Carcass characteristic of broiler chicken supplemented with banana peel powder Carcass Sex Treatments (Mean +_ S.D.) characteristics T1 T2 T3 SEM P-value Live weight(g) Male 2033.33+_115.77 1566.66+_305.50 2033.33+_115.47 70.601 0.057 Female 1900.00+_100.00a 1633.33+_152.75b 1666.66+_57.73b 52.705 0.049* Total 1966.66+_104.08a 1600.00+_217.94b 1650.00+_50.00b 92.968 0.039* Deheading weight(g) Male 1933.33+_204.28 1443.33+_260.06 1600.00+_200.00 96.781 0.087 Female 1766.66+_191.39 1526.66+_110.15 1480.00+_91.65 59.661 0.089 Total 1850.00+_165.30a 1485.00+_144.65b 1580.00+_105.83b 55.763 0.045* Defeathering weight(g) Male 1566.66+_456.54 1350.00+_25.00 1513.33+_210.07 99.060 0.709 Female 1733.33+_152.75 1446.66+_110.15 1480.00+_91.65 57.154 0.052 Total 1650.00+_152.56 1398.33+_131.94 1496.66+_98.65 56.251 0.133 Carcass percentage Male 78.79+_5.91 75.49+_3.45 76.32+_1.77 1.275 0.614 Female 79.38+_4.76 77.10+_4.56 78.14+_2.26 1.201 0.793 Total 78.08+_4.81 76.29+_3.72 77.23+_2.07 0.869 0.463 ab Mean within a row with different letter differ significantly (*P<0.05) SEM = Standard error of the mean Table 3 Proximate analysis of experimental diet formula at duration 4-6 weeks Treatment Dry Matter (%) On dry basis Protein (%) Fat (%) Ash (%) Fiber (%) T1 91.94 18.26 3.08 6.32 3.86 T2 91.45 18.41 2.77 6.39 2.42 T3 91.29 18.33 3.05 6.47 3.15 Table 2 Proximate analysis of experimental diet formula at duration 1-3 weeks Treatment Dry Matter (%) On dry basis Protein (%) Fat (%) Ash (%) Fiber (%) T1 88.87 21.01 4.38 5.82 5.05 T2 88.22 20.63 4.51 5.93 5.28 T3 88.02 21.00 4.78 6.21 5.21 Table 1 Proximate analysis of banana peel powder Dry Matter (%) On dry basis Protein (%) Fat (%) Ash (%) Fiber (%) Banana peel powder 92.53 6.30 13.54 16.27 11.73 ผลตอลักษณะซาก ผลของการเสรมผงเปล ิอกกลืวยน ำว้าในอาหารไก เนอตื้อลกษณะซากทังั้ 3 กลมทดลองดุ งแสดงใน ั Table 4 และ Table 5 26
จาก Table 4 น้ำหนักซากของไกที่ไดรับอาหารเสริมผงเปลือกกลวยน้ำวาที่ระดับตางกัน (0, 0.5 และ 1 เปอรเซ็นต) พบวาน้ำหนักมีชีวิตของไกเพศผู น้ำหนักซากหลังถอนขนของไกเพศผูและเพศเมียไมมี ความแตกตางอยางมีนัยสำคัญทางสถิติ (P > 0.05) แตไกเนื้อเพศเมียและเมื่อคิดรวมทั้งหมดกับมีความ แตกตางอยางมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.05) น้ำหนักไกเนื้อหลังเชือดเพศผูและเพศเมียไมมีความแตกตาง ทางสถิติแตเมื่อคิดรวมเพศทั้งหมดพบความแตกตางอยางมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.05) Table 5 Percentage carcass of broiler chicken supplemented with banana peel powder Percentage Sex Treatments (Mean +_ S.D.) carcass T1 T2 T3 SEM P-value Visceral organ Male 14.51+_2.88 14.31+_2.29 16.47+_4.02 0.972 0.668 Female 14.90+_3.79 15.10+_0.81 13.56+_1.44 0.731 0.706 Total 14.71+_3.02 14.70+_1.60 15.01+_3.13 0.594 0.974 Head+neck (%) Male 7.65+_1.09 8.11+_1.22 7.68+_1.10 0.368 0.718 Female 7.44+_0.81 7.60+_1.78 7.25+_1.36 0.401 0.953 Total 7.54+_0.87 7.85+_1.39 7.27+_1.19 0.266 0.693 Thigh (%) Male 15.17+_2.86 14.15+_1.73 12.21+_0.22 0.707 0.244 Female 14.65+_2.96 14.85+_3.30 11.13+_0.92 0.968 0.229 Total 14.91+_2.62a 14.52+_2.39a 11.67+_0.84b 0.582 0.036* Shank (%) Male 5.67+_1.01 4.98+_0.56 5.44+_0.62 0.241 0.563 Female 4.62+_0.36 4.24+_0.39 4.21+_0.17 0.115 0.303 Total 5.14+_0.89 4.61+_0.59 4.82+_0.78 0.178 0.497 Breast (%) Male 32.06+_1.97 32.16+_2.18 27.92+_3.30 1.016 0.146 Female 29.88+_7.89 35.29+_3.84 28.73+_6.80 2.109 0.457 Total 30.97+_5.28 33.72+_3.27 28.32+_4.82 1.137 0.154 Wing (%) Male 10.65+_0.89 12.73+_0.80 14.38+_1.06 0.405 0.082 Female 10.97+_1.18 10.87+_0.57 10.34+_0.45 0.252 0.612 Total 10.81+_0.95 11.80+_1.19 10.86+_0.92 0.254 0.207 Leg (%) Male 14.57+_0.81 15.15+_2.43 13.52+_0.50 0.496 0.457 Female 13.91+_0.24 13.25+_0.42 13.65+_1.12 0.225 0.543 Total 14.24+_0.64 14.20+_1.97 13.58+_0.78 0.282 0.597 Visceral fat (%) Male 1.64+_0.16 1.34+_0.72 1.18+_0.51 0.165 0.585 Female 1.49+_0.76 1.57+_0.30 1.25+_0.82 0.199 0.836 Total 1.56+_0.50 1.46+_0.51 1.21+_0.61 0.125 0.542 Back (%) Male 19.55+_3.73 21.66+_1.59 24.54+_2.69 1.088 0.174 Female 21.21+_0.54 19.81+_4.20 20.88+_2.18 0.822 0.815 Total 20.38+_2.55 20.73+_3.01 22.71+_2.97 0.679 0.340 ab Mean within a row with different letter differ significantly (* P < 0.05 and ** P < 0.01) SEM = Standard error of the mean 27
Table 5 Percentage carcass of broiler chicken supplemented with banana peel powder (Cont.) Percentage Sex Treatments (Mean +_ S.D.) carcass T1 T2 T3 SEM P-value Heart (%) Male 0.62+_0.08 0.69+_1.67 0.92+_0.33 0.785 0.305 Female 0.44+_0.22 0.66+_0.25 0.76+_0.04 0.073 0.210 Total 0.53+_0.17 0.67+_0.19 0.84+_0.23 0.054 0.059 Spleen (%) Male 0.05+_0.01a 0.03+_0.00b 0.02+_0.05b 0.004 0.021* Female 0.05+_0.01 0.04+_0.00 0.03+_0.01 0.005 0.055 Total 0.05+_0.01a 0.03+_0.00b 0.02+_0.00b 0.003 0.001** Liver (%) Male 2.54+_0.66 2.66+_0.21 3.20+_0.27 0.160 0.221 Female 2.31+_0.17 2.64+_0.38 2.79+_0.28 0.111 0.196 Total 2.42+_0.45b 2.65+_0.27ab 2.99+_0.33a 0.098 0.046* Gizzard (%) Male 2.90+_0.04 4.20+_0.80 4.01+_0.74 0.273 0.088 Female 2.83+_0.45 4.00+_0.69 3.54+_0.67 0.244 0.152 Total 2.89+_0.28b 4.10+_0.67a 3.87+_0.65a 0.179 0.045* ab Mean within a row with different letter differ significantly (* P < 0.05 and ** P < 0.01) SEM = Standard error of the mean จาก Table 5 เปอรเซ็นตองคประกอบซากและชิ้นสวนอวัยวะภายใน ไกที่ไดรับการเสริมผงเปลือก กลวยน้ำวาระดับที่ตางกัน ไมมีผลตอองคประกอบซากและชิ้นสวนอวัยวะภายใน ของไกเนื้อทั้ง 3 กลุม แตกตางทางสถิติ ( P > 0.05) ยกเวนพบความแตกตางทางสถิติของเปอรเซ็นตเนื้อนองรวม มามเพศผู และมามรวม (P < 0.05) และเปอรเซ ็นตมามรวมพบความแตกตางอยางมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ (P < 0.01) ตามลำดับ ผลวิจัยที่ไดตางกับงานของ Siyal et al. (2016) ที่ไดศึกษาเสริมผงเปลือกกลวยตอสมรรถภาพ การเจริญเติบโตไกเนื้อ โดยพบวาการเสริมระดับ 1.5 และ 3 เปอรเซ็นตทำใหคาน้ำหนักสุดทาย และ เปอรเซ็นตน้ำหนักซากมีคามากกวากลุมควบคุม (ไมเสริมผงเปลือกกลวย) พบความแตกตางทางสถิติ (P < 0.05) ซึ่งในเปลือกกลวยจะมีสาร ทริปโตเฟน ซึ่งมีสวนชวยเพิ่มระดับของเซโรโทนินในรางกาย ซึ่งทำหนาที่เปนสารสื่อประสาทสมองที่มีสวนชวยปรับสภาวะอารมณใหสมดุล ทำใหไกไมเครียดและกิน อาหารไดมากจงสึงผลตอน ำหน้กซากของไก ัเนอท้ืมากข่ีน้ึนอกจากน้ีในเปลอกกลืวยน ำว้ายงมัสารแทนนีนิ ซงเปึ่นสารประกอบเช งซิ อนจำพวกฟ โนล กิซงในเปล ึ่อกกลืวยน ำว้าดบมิ ปรีมาณแทนนินิ 49 มลลิกริมตัอกรมั นำหน้กแหัง (สปรุยาีและ สดใจุ , 2537) ทงน้ัเทนน้ีนมิฤทธี ฝาดสมานและม ์ิฤทธีย์ิบยังการเจร้ัญของแบคทิเรียี ลดปญหาทองเสีย จึงมีสวน ชวยเสริมที่ทำใหไกมีสุขภาพดีไดโดยพบวาในการทดลองครั้งนี้การใชผง เปลอกกลืวยน ำว้าเสร มในอาหารไก ิเนอตลอดชื้วงอาย การทดลองในระดุบทั 0.5 ี่เปอรเซนต็ มอีตราการเลัยงี้ รอดมคีาเทากบั 100 เปอรเซนต็ซงดึ่กวีากลมทุเสรี่มในระด ิบั 0 และ 1 เปอรเซนต็ มคีาอตราการเลัยงรอดเที้ากบั 95 และ 96.67 เปอรเซ็นตแตอยางไรก็ตามไมพบความแตกตางกันทางสถิติ (P>0.05) 28
Table 6 Percentage cooking loss of broiler chicken supplemented with banana peel powder Carcass part ns Sex Treatments (Mean +_ S.D.) SEM P-value T1 T2 T3 Breast meat Male 20.74+_8.97 12.81+_1.37 22.56+_0.28 2.451 0.246 Female 20.75+_4.21 14.61+_3.37 20.07+_14.60 2.168 0.585 Total 21.65+_5.41 16.77+_7.20 21.79+_8.24 1.588 0.410 Thigh meat Male 17.73+_4.41 22.36+_4.96 28.30+_2.23 1.835 0.107 Female 22.96+_7.09 26.25+_11.96 22.41+_7.37 2.844 0.878 Total 20.04+_4.90 25.30+_5.31 26.52+_9.55 1.676 0.258 ns Not found in statistically significant different (P>0.05) SEM = Standard error of the mean. และจาก Table 7 พบวาการเสริมผงเปลือกกลวยน้ำวาในระดับตางๆในอาหารไมมีผลทำใหการ เปลี่ยนแปลงเปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำขณะแชเย็นของเนื้อหนาอกและเนื้อสะโพกที่อายุการเก็บชั่วโมงที่ 0, 24, 48 และ 72 ชวโมง ั่ของทงั้ 3 กลมทดลองุพบวาไม มความแตกตีางกนอยัางมนียสำค ัญทางสถัติ (P > 0.05) ิ ผลการทดลองแสดงใหเห็นวาการใชผงเปลือกกลวยน้ำวาเปนสารเสริมในอาหารไกไดทั้งระดับ 0.5 และ 1 เปอรเซ็นตโดยไมมีผลกระทบในเชิงลบตอลักษณะขางตน ผลตอคุณภาพเนื้อ ผลของการเสริมผงเปลือกกลวยน้ำวาในอาหารไกเนื้อตอเปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำขณะทำใหสุกและ เปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำ จากการแชเย็นของทั้ง 3 กลุมการทดลองดังแสดงใน Table 6 และ Table 7 จาก Table 6 พบวาเปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำขณะทำใหสุกของไกเนื้อที่เสริมดวยผงเปลือกกลวยน้ำวา ที่ระดับตางกัน ไมมีผลทำใหคาเปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำขณะปรุงสุกของเนื้อหนาอกและเนื้อสะโพกของ ไกทั้ง 3 กลุม ไมพบความแตกตางกันทางสถิติ (P > 0.05) งานวิจัยนี้พบวาคาเปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำขณะ ปรุงสุกของเนื้อสะโพกมีคา 25-26 สอดคลองกับรายงานของ Honikel and Hamm (1994) วาคาเปอรเซ็นต การสูญเสียน้ำขณะปรุงสุกของเนื้อไกมีคาชวง 25-35 และสอดคลองกับพิไลพรรณ และคณะ (2556) ไดรายงานคาเปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำขณะปรุงสุกของกลามเนื้ออกและสะโพกไกเนื้อไวที่ชวง 26-27 ตามลำดับ นอกจากนี้ Wattanachant et al. (2004) รายงานวาเนื้อไกกระทงมีคาการสูญเสียน้ำจากการปรุง สูงกวาไกพื้นเมือง จากการทดลองนี้เปนไกกระทง ซึ่งมีการเติบโตเร็ว จะมีปริมาณไกลโคเจนในกลามเนื้อ ไมสงเทูาไก พนเมื้องื ทำใหเกดออกซิเดชิ นในไมโอโกลบ ั่นทิ 24 ี่ชวโมงหล ั่งการฆัามระดี บไม ัสงมากูทำใหคา pH ไมต่ำเกินไป จึงไมสงผลใหความสามารถในการอุมน้ำของเนื้อไกลดลง 29
ns Not found in statistically significant different (P>0.05). SEM = Standard error of the mean. Table 7 Percentage drip loss of broiler chicken supplemented with banana peel powder Carcass part ns Duration (hr.) Sex Treatments (Mean +_ S.D.) SEM P-value T1 T2 T3 Breast meat 0 Male 9.70+_0.10 8.30+_2.76 7.14+_2.30 0.705 0.380 Female 10.97+_6.69 8.78+_2.68 9.03+_2.47 1.316 0.807 Total 10.33+_3.32 8.54+_1.91 8.08+_1.37 0.760 0.505 24 Male 9.11+_0.13 7.75+_2.69 6.27+_1.91 0.688 0.267 Female 10.12+_6.12 5.20+_4.19 8.72+_2.09 1.477 0.432 Total 9.16+_3.00 7.97+_1.85 7.49+_1.26 0.702 0.495 48 Male 8.87+_0.14 7.51+_2.66 5.99+_1.91 0.687 0.254 Female 9.84+_6.00 7.96+_2.57 8.51+_2.09 1.175 0.841 Total 9.08+_3.16 7.73+_1.82 7.24+_1.27 0.700 0.605 72 Male 8.66+_0.14 7.32+_2.61 5.76+_1.84 0.679 0.237 Female 9.60+_5.94 7.72+_2.57 8.26+_2.00 1.164 0.837 Total 9.13+_.90 7.52+_1.79 7.01+_1.23 0.683 0.479 Thigh meat 0 Male 10.57+_4.27 11.80+_4.32 10.61+_4.69 1.290 0.929 Female 10.14+_2.96 10.14+_2.96 9.66+_4.37 1.191 0.968 Total 10.55+_4.24 10.97+_2.22 10.13+_4.41 1.095 0.964 24 Male 10.01+_4.01 11.20+_4.15 6.66+_5.09 1.455 0.476 Female 9.62+_4.07 9.66+_2.91 9.03+_4.05 1.074 0.973 Total 9.81+_3.73 10.43+_2.17 7.84+_2.95 0.956 0.579 48 Male 9.75+_3.96 10.91+_4.19 6.44+_4.98 1.435 0.480 Female 9.33+_4.00 9.42+_2.89 8.79+_4.00 1.061 0.974 Total 9.54+_3.69 10.17+_2.21 7.61+_2.90 0.947 0.583 72 Male 9.49+_3.92 10.63+_4.13 6.19+_4.86 1.415 0.472 Female 9.05+_3.87 9.13+_2.87 8.50+_3.92 1.048 0.973 Total 9.27+_3.60 9.88+_2.18 7.35+_2.84 0.929 0.576 สรุป การเสรมผงเปล ิอกกลืวยน ำว้าในอาหารไก เนอทื้ระดี่บตัางกนั (0, 0.5 และ 1.0 เปอรเซนต็ ) มผลตีอลกษณะั ซากโดยพบวาน้ำหนักมีชีวิตรวมเพศ น้ำหนักหลังเชือดรวมเพศ เปอรเซ็นตเนื้อนองรวม มามเพศผูกึ๋นรวม พบความแตกตางทางสถิติ (P < 0.05) สวนเปอรเซ็นตมามรวมพบความแตกตางอยางมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ (P < 0.01) ผลตอคุณภาพเนื้อพบวาการเสริมผงเปลือกกลวยน้ำวาทุกระดับตอคาเปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำ ขณะปรุงสุก เปอรเซ็นตการสูญเสียน้ำจากการแชเย็นของเนื้ออกและเนื้อสะโพก ไมพบความแตกตางอยาง มีนัยสำคัญทางสถิติ (P > 0.05) ดังนั้นเปลือกกลวยน้ำวา จึงเปนอีกหนึ่งทางเลือกเพื่อนำมาใชเปนสารเสริม ในอาหารไกเนื้อเปนการใชประโยชนจากวัสดุเหลือใชจากอุตสาหกรรมการแปรรูปกลวยน้ำวาของจังหวัด 30
เพชรบรุีชวยลดป ญหาขยะชวภาพี และผลกระทบปญหาการเนาเสยทีมี่ตีอช มชนไดุแตทงนั้ควรมี้การศีกษาึ คาพารามิเตอรอื่นๆ เพื่อที่จะเปนองคความรูทางวิชาการสนับสนุน และนำมาขยายผลการใชผงเปลือก กลวยน้ำวาเปนสารเสริมในการเลี้ยงไกตอไป คำขอบคุณ ขอขอบคณุสาขาวชาสิตวศาสตรั คณะเทคโนโลยการเกษตรีมหาวทยาลิยราชภัฏเพชรบัรุสำหร ีบสถานทั ี่ ทำงานวิจัยและศูนยวิทยาศาสตรและวิทยาศาสตรประยุกตคณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีมหาวิทยาลัย ราชภัฏเพชรบุรีที่วิเคราะหองคประกอบโภชนะของเปลือกกลวยน้ำวาและอาหารทดลอง เอกสารอางอิง ไชยวรรณวฒนจันทรั , อาภรณสงแสง , สธาุวฒนสัทธิ , ิ์พทยาิอดลยธรรมุและเสาวคนธวฒนจันทรั . 2547. คณภาพซากองคุประกอบทางเคมีลกษณะัทางกายภาพลกษณะเนัอสื้มผัสของเนั อไก ื้คอลอนและเนอื้ ไกพื้นเมือง. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย. ทรูปลูกปญญา. 2562. ความจริงเกี่ยวกับกลวยที่ไมกลวย. แหลงขอมูล: //www.trueplookpanya.com/ blog/content/76477/-otherblog. คนเมื่อ 31 ตุลาคม 2562. พิไลพรรณ รักการเขียน , ณัฐพล ฟาภิญโญ , ประพฤกษตั้งมั่นคง และ ศศิธร นาคทอง. 2556.สมบัติทาง กายภาพและลกษณะทางประสาทส ัมผัสของเนั อไก้ืบานตะนาวศร และเนี อไก้ืกระทง . น. 3116-3126. ใน: การประชุมวิชาการแหงชาติมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรวิทยาเขตกำแพงแสน ครั้งที่ 10 วันที่ 6-7 ธันวาคม 2556. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรวิทยาเขตกำแพงแสน, นครปฐม. ศริโชค ิตรตรงี . 2535. คณคุาทางอาหารของกล วยป นและเปล อกกลื วยป น ในอาหารนกกระทาและไกกระทง . วิทยานิพนธปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. กรุงเทพมหานคร. สปรุยาียนยงสวืสดั์ิและ สดใจุคงทอง . 2537. การศกษาคึณสมบุตัของสารสกิ ดโพล ั แซกคาไรด ี จากเปล อกื กลวยไขกลวยน้ำวาและกลวยหอม. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณคณะเภสัชศาสตรมหาวิทยาลัย สงขลานครินทร สัญชัยจตุรสิทธา. 2543. เทคโนโลยีเนื้อสัตว. โรงพิมพบรรณการพิมพ. เชียงใหม. อรวรรณ หมั่นบำรุง และ สถาพร สุริวงศ. 2560. ผลของระดับการใชกลวยน้ำวาดิบผงตอสมรรถนะการ เจรญเติ บโตและค ิ ณภาพซากของไกุกระทง ในรายงานวจิยัคณะเทคโนโลยีมหาวทยาลิยมหาสารคามั . Honikel, K.O., and R. Hamm. 1994. Advances in Meat Research. Vol.9, Blackie Academic, London. 35 Ketsa, S. 2000. Development and control of senescent spotting in banana. Food Preservation Science 26(3): 173-178. Siyal, F.A., R. Wagan, Z.A. Bhutto, M.H. Tareen, M.A. Arain, M. Saeed, S.A. Brohi, and R.N. Soomro. 2016. Effect of orange and banana peels on the growth of broilers. Advances in Animal and Veterinary Science. 4(7): 376-380. Wattanachant, S., S. Benjakul, and D.A. Ledward. 2004. Composition, color, and texture of Thai indigenous and broiler chicken muscles. Poultry Science. 83: 123-128 31
¼Å¢Í§à»Å×Í¡· Ø àÃÕ¹ËÁÑ¡´ŒÇÂẤ·ÕàÃÕ¡ôáŤμÔ¡ áÅÐÊÒÃàÊÃÔÁμ‹Í»ÃÔÁÒ³¡ÒáԹ䴌 áÅÐàÁá·ºÍäŷ㹡ÃÐáÊàÅ×Í´¢Í§á¾Ð Effects of fermented durian peel with lactic acid bacteria and additives on feed intake and blood metabolite of goats ณัฐชา ปญญาวุฒิ 1 , อนุสรณ เชิดทอง2 และ ปน จันจุฬา1 Natcha Panyawoot1 , Anusorn Cherdthong2 and Pin Chanjula1* บทคัดยอ :การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาผลของเปลือกทุเรียนหมัก (fermented durian peel, FDP) ดวยแบคทีเรีย กรดแลคตกและสารเสริ มในอาหารผสมเสร ิจ็ (total mixed ration, TMR) ตอปร มาณการกิ นได ิ และเมแทบอไลทในกระแสเล อดื แพะโดยศึกษาในแพะเพศผูน้ำหนักเฉลี่ย 20.0+_1.00 kg ใชแผนการทดลองแบบ 5x5 Latin square design แพะทุกตัวไดรับ อาหารผสมเสรจ็ 5 สตรูทมี่เปล ีอกทืเรุยนหมีกั (กลมควบคุมุ ) (fermented durian peel without inoculants, FDP) เปลอกทืเรุยนี หมักรวมกับกากน้ำตาล (fermented durian peel with molasses, FDPM) เปลือกทุเรียนหมักเอนไซมเซลลูเลส (fermented durian peel with cellulase, FDPC) เปลือกทุเรียนหมักดวยแบคทีเรียแลคติก (Lactobacillus casei TH14) (fermented durian peel with Lactobacillus TH14, FDPL) และเปลือกทุเรียนหมักดวยกากน้ำตาลรวมกับแบคทีเรียแลคติก (fermented durian peel with molasses and TH14, FDPML) ผลการทดลองพบวา ปริมาณการกินไดทั้งหมดของวัตถุแหงคาความเปนกรด-ดาง อณหภุมูิและคาเมแทบอไลท ในกระแสเล อดไม ืมความแตกตีางกนั (P>0.05) ยกเวนกลมทุ ไดี่รบั FDPML มคีาความเป นกรด - ดางต่ำกวากลุมที่ไดรับ FDP (P<0.05) ทำนองเดียวกับกลุม FDPML มีคาแอมโมเนีย-ไนโตรเจนต่ำกวากลุมอื่นๆ (P<0.05) จากผลการทดลองนสรี้ปไดุวา สามารถใชเปล อกทืเรุยนหมีกดัวยแบคทเรียกรดแลคตีกและสารเสริ มในอาหาร ิ TMR โดยไมม ี ผลกระทบตอปริมาณการกินไดและเมแทบอไลทในกระแสเลือดแพะ คำสำคัญ : เปลือกทุเรียนหมัก; แบคทีเรียกรดแลคติก; เมแทบอไลทในกระแสเลือด; แพะ ABSTRACT : This study was aimed to study the effects of fermented durian peel (FDP) with lactic acid bacteria and additives in total mixed ration (TMR) on feed intake and blood metabolites of goats. Five male goats with an average live weight of 20.0+_1.00 kg were randomly assigned according to a 5-5 Latin square design. Five dietary treatments containing FDP, FDPM, FDPC, FDPL and FDPML were offered ad libitum basis as TMR. Based on this experiment, there were no significant differences (P>0.05) among treatments regarding DM intake, ruminal pH, temperature, and blood metabolites; 1 สาขาวิชานวัตกรรมการผลิตสัตวและการจัดการคณะทรัพยากรธรรมชาติมหาวิทยาลัยสงขลานครินทรสงขลา 90110 1 Animal Production Innovation and Management Division, Faculty of Natural Resources, Prince of Songkla University, Hat Yai Campus, Songkhla, 90110 THAILAND. 2 ศูนยวิจัยและพัฒนาทรัพยากรอาหารสัตวเขตรอน, ภาควิชาสัตวศาสตร, คณะเกษตรศาสตร, มหาวิทยาลัยขอนแกน, 40002 2 Tropical Feed Resource Research and Development Center (TROFREC), Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Khon Kaen University, Khon Kaen, 40002 THAILAND. * Corresponding author: [email protected] 32
except FDPML was lower (P<0.05) ruminal pH than those of the diet with FDP. Likewise NH3-N was found to be lowest (P<0.05) in FDPML. Based on this study, fermented durian peel with lactic acid bacteria and additives in TMR diet did not affect feed intake and blood metabolites of goats. Keywords : fermented durian peel; lactic acid bacteria; blood metabolite; goats บทนำ อาหารหยาบมความสำค ีญั และจำเปนตอการเลยงสี้ตวัเคยวเอี้องื้จากสถานการณในป จจบุนพบวัาพนทื้ปลี่กพูชอาหารื สัตวและแหลงอาหารหยาบตามธรรมชาติมีปริมาณลดลงโดยเฉพาะอาหารหยาบในชวงฤดูแลงนั้นมีปริมาณลดลงทั้งทาง ดานปร มาณิและคณภาพุทำใหมการศีกษาหาแหลึ งผลพลอยได ทางการเกษตรจากแหลงอนๆื่เพอมาทดแทนพื่ชอาหารสืตวั ซึ่งมักจะนิยมใชพืชที่หาไดงายในทองถิ่นเพื่อลดคาขนสง เชน ผลพลอยไดจากอุตสาหกรรม ผลพลอยไดทางการเกษตรที่ ไมมมีลคูาหรอมืราคาถี กมาทดแทนในสูตรอาหารูทเรุยนี (Durio zibethinus Murr) เปนผลไม เขตรอนทน่ียมปล ิ กในประเทศู แถบเอเชีย และจากการขยายตัวของตลาดสงออกทุเรียนของไทยในชวงหลายปที่ผานมา (พ.ศ. 2556-2560) พบวามีปริมาณ ผลผลิตสูงถึง 661,731 ตัน (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2559) ทุเรียนเปนผลไมที่มีขนาดใหญและมีเปลือกหนาจากการ รายงานของววิฒนั และคณะ (2559) พบวาทเรุยนหนีงผลมึ่สีวนทบรี่โภคได ิเพยงี 20-30 เปอรเซนต็ จงทำให ึ ในกระบวนการผล ติ และแปรรปทูเรุยนมี ผลพลอยได ี คอเปล ือกทืเรุยนสดี (fresh durian peel) เหลอทื งปร ิ้มาณมากิซงโรงงาน ึ่และหนวยงานภาครฐั ตองมีคาใชจายในการกำจัด เพื่อไมใหเกิดปญหาตอสิ่งแวดลอม และสวนที่เหลือทิ้งมากกวา 50 เปอรเซ็นตเปนเปลือกและ เมล็ดที่ยังมีคุณคาทางโภชนะเพียงพอที่จะสามารถนำมาเปนอาหารสัตวไดจากรายงานของ Nuraini and Mahata (2012) รายงานวาผลพลอยไดของเปลือกและเมล็ดทุเรียน (สัดสวน 1:1) มีโปรตีน (CP) 10.30 ไขมัน (EE) 3.24 เยื่อใยรวม (CF) 22.33 คารโบไฮเดรตท ยี่อยสลายได งาย (NFE) 50.51 ลกนินิ (ADL) 10.32 และเซลลโลสู (cellulose) 9.50 เปอรเซนต็ ตามลำดบั ซึ่งคุณสมบัติดังกลาวสามารถใชทดแทนอาหารหยาบในชวงที่มีการขาดแคลนอาหารหยาบไดอีกดวย แตเปลือกทุเรียนสด มีขอจำกัดคือเนาเสียงายดังนั้น จึงควรหาแนวทางในการเก็บรักษา หรือปรับปรุงคุณภาพเพื่อใหสามารถใชทดแทนอาหาร หยาบไดโดยเฉพาะในชวงหนาแลงที่มีการขาดแคลนอาหารหยาบ การทำพืชอาหารสัตวหมักเปนแนวทางหนึ่งในการถนอมอาหารสัตวเปนการปรับปรุงคุณภาพ และรักษาคุณภาพพืช สดในรูปแบบการหมัก การใสสารเสริม (additives) และแบคทีเรียแลคติกเปนอีกปจจัยหนึ่งที่สามารถชวยใหเกิดการหมัก ไดดีขึ้น หรือชวยปรับปรุงคุณภาพพืชหมักไดเชน กากน้ำตาล (molasses) ซึ่งพบวาการเสริมกากน้ำตาลในทางใบปาลม น้ำมันหมัก สามารถชวยเพิ่มคุณคาทางโภชนะของอาหาร (สันติและคณะ, 2555) นอกจากนี้การเสริมแบคทีเรียแลคติก (Lactobacillus casei) พบวาสามารถควบคุมกระบวนการหมักใหมีประสิทธิภาพไดมากยิ่งขึ้น (Cai et al., 1999) และการเสริมเอนไซมเชน เอนไซมเซลลูเลส (cellulase) ก็เปนอีกแนวทางหนึ่งที่สามารถปรับปรุงคุณภาพอาหารหยาบ หมักไดอีกดวย ซึ่งมีการใชกันอยางแพรหลายในการปรับปรุงคุณภาพผลพลอยไดทางการเกษตร รวมทั้งการใชเอนไซม รวมเชอจ้ืลุนทริยี (Sunato et al., 2015) อยางไรก ตาม็ขอม ลการศูกษาการนำเปล ึอกทืเรุยนมาปร ี บปร ังคุณภาพโดยกระบวนการุ หมักยังมีจำกัด และยังมีขอมูลการนำไปใชในการผลิตสัตวเคี้ยวเอื้องนอย ดังนั้น การทดลองนี้จึงไดทำการศึกษาผลของ เปลือกทุเรียนหมักโดยใชแบคทีเรียกรดแลคติกและสารเสริมตอปริมาณการกินไดกระบวนการหมักในกระเพาะรูเมน และเมแทบอไลทในกระแสเลือดแพะ วิธีการศึกษา การเตรียมเปลือกทุเรียนหมัก การเตรยมเปล ีอกทืเรุยนี โดยรวบรวมเปลอกทืเรุยนพีนธัหมอนทองจากบรุษิทซัฮอรีสอนเตอริเทรด จำกดั อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา 90130 นำมาสับดวยเครื่องสับใหไดขนาดประมาณ 1-2 เซนติเมตร (โรงผสมอาหารสัตวฟารมปฏิบัติการสา ขาวชานวิตกรรมการผลัตสิตวัและการจดการัคณะทรพยากรธรรมชาตั ิมหาวทยาลิยสงขลานครันทริ 90110) มาทำการหมกั 33
ดวยสารเสริมชนิดตางๆ ตามปจจัยที่ศึกษาคือกากน้ำตาล 5 เปอรเซ็นตเอนไซมเซลลูเลส (2x105 U/kg) 2 เปอรเซ็นต (Chen et al., 2017) และแบคทเรียแลคตีกิ (Lactobacillus casei, 1x105cfu/g) 0.5 เปอรเซนต็ (Khota et al., 2017) ผสมตามแตละทรทเมนตี แลวนำมาใสในถังพลาสติกขนาด 50-100 ลิตร อัดใหแนน และปดฝาใหสนิท ใชระยะเวลาในการหมักประมาณ 30 วัน กอนที่จะทำการนำมาผสมเปนอาหารทดลองเพื่อใชเปนอาหารแพะ ตอไป สัตวทดลองอาหารทดลองและแผนการทดลอง ใชแพะลูกผสมพื้นเมือง–แองโกลนูเบียน 50 เปอรเซ็นตเพศผูจำนวน 5 ตัว อายุประมาณ 9-12 เดือน น้ำหนักเฉลี่ย 20.00+_1.00 kg ทำการสุมใหไดรับทรีทเมนตตามแผนการทดลองแบบ 5x5 จัตุรัสลาติน (5x5 Latin square design) โดยได รบอาหารผสมเสรัจ็ (TMR) อตราสัวนอาหารหยาบตออาหารขน 40:60 ตามสตรอาหารทดลองูดงนั 1. ี้เปลอกทืเรุยนสดหมีกั (กลุมควบคุม) (fermented durian peel without inoculants, FDP) 2. เปลือกทุเรียนสดหมักรวมกับกากน้ำตาล 5 เปอรเซ็นต (fermented durian peel with molasses, FDPM) 3. เปลือกทุเรียนสดหมักเอนไซมเซลลูเลส 2 เปอรเซ็นต (fermented durian peel with cellulase, FDPC) 4. เปลือกทุเรียนสดหมักดวยแบคทีเรียแลคติก (TH14) 1x105 cfu/g 0.5 เปอรเซ็นต (fermented durian peel with TH14, FDPL) และ 5. เปลือกทุเรียนสดหมักดวยกากน้ำตาลรวมกับแบคทีเรียแลคติก (TH14) (fermented durian peel with molasses and TH14, FDPML) ตามลำดบัอาหารขนท ใชี่ในการทดลองประกอบด วยข าวโพดบด กากถวเหลั่องื ปลาปนกระถนปินกากเนอในเมล ื้ดปาล ็มน ำม้นักากนำตาล้ไดแคลเซยมฟอสเฟต ี (DCP) เกลอืและแรธาตรวมุทกสุตรคำนวณู ใหมีระดับโปรตีนรวม 15 เปอรเซ็นตและโภชนะที่ยอยไดรวม 76 เปอรเซ็นตตามความตองการของแพะ (NRC, 1981) แพะ แตละตวถักเลูยงในคอกศ ี้กษาการยึ อยได (metabolism crate) ขงเดัยวยกพี่นื้จำนวน 5 คอกมรางอาหารีและทใหี่น ำอย้ดูานหนา ทำการทดลอง 5 ชวงๆ ละ 21 วัน ซึ่งประกอบดวยระยะปรับตัว (adaptation period) 14 วัน และระยะทดลอง (experimental period) 7 วัน โดยในระยะปรับตัวใหแพะไดรับอาหารผสมเสร็จแบบเต็มที่โดยใหวันละ 2 ครั้งในเวลา 07.00 น. และ 16.00 น. ทำการวัดปริมาณอาหารที่ใหและอาหารที่เหลือทั้งในชวงเชา และชวงเย็นของทุกวันเพื่อหาปริมาณการกินได สวนในระยะทดลอง ใหแพะได รบอาหารตามกลัมทดลองเหมุ อนระยะปร ืบตัวัแตลดปร มาณอาหารหยาบทิ ใหี่เหลอเพืยงี 90 เปอรเซ็นตของปริมาณที่กินไดในชวงระยะปรับตัว การเก็บตัวอยางการวิเคราะหองคประกอบทางเคมีและการวิเคราะหขอมูลทางสถิติ บันทึกการเปลี่ยนแปลงน้ำหนักของแพะ โดยชั่งน้ำหนักกอนเขาชวงการทดลอง และในวันสุดทายของแตละชวงการ ทดลองสมเกุบต็วอยั างอาหารทดลองไปอบท อี่ณหภุมู 100 ิ C ํ เปนเวลา 24 ชวโมง ั่เพอนำมาหาค ื่าเฉลยของวี่ตถัแหุงโดยนำมา ปรบหาปร ัมาณการกิ นได ิของส ตวั ในแต ละวนัอกสีวนหนงสึ่มเกุบจากแต็ละชวงของการทดลองอบทอี่ณหภุมู 60 ิ C ํ เปนเวลา 72 ชั่วโมงแลวบดผานตะแกรงขนาด 1 mm เพื่อรอวิเคราะหหาองคประกอบทางเคมี (DM, ash, CP และ EE) ตามวิธีการของ AOAC (1995) และวเคราะหิคาเย อใย ื่ (NDF และ ADF) ตามวธิการของี Van Soest et al. (1991) ทำการสมเกุบต็วอยัางของเหลว ในกระเพาะรูเมนของสัตวทดลองแตละกลุม ในวันสุดทายของแตละระยะทดลอง ที่เวลา 0 และ 4 ชั่วโมงของการใหอาหาร โดยวธิการใช ี stomach tube รวมกบั vacuum pump ในวนสัดทุายของแต ละระยะทดลองปร มาณิ 100 ml นำมาวดคั าความเป นกรด - ดางทันทีโดยใช pH meter (HANNA instruments HI 98153 microcomputer pH meter) หลังจากนั้น สุมเก็บของเหลวจากก ระเพาะรูเมนประมาณ 20 ml เติม 1M H2SO4 จำนวน 2 ml เพื่อรอการวิเคราะหแอมโมเนีย-ไนโตรเจน (ammonia-nitrogen, NH3-N) ตอไป ดวยวธิการกลีน่ั (Bremner and Keeney, 1965) และเกบต็วอยัางเลอดจากเสืนเล อดดำใหญ ืบรเวณคอิ (jugular vein) ปรมาณิ 5 ml หลงจากนั นนำมาป ั้นเหวยง่ี (centrifuge) ทความเรี่วรอบ็ 3,000 รอบตอนาท ีใชเวลา 10 นาทีทอี่ณหภุมูประมาณ ิ 4 o C และเกบส็วน plasma ใสตเยูนแช็แขงท็อ่ีณหภุมูิ20 oC –เพอนำมาว่ืเคราะหิ เมแทบอไลท ในกระแสเล อดื (blood metabolite) โดยหาระดับยูเรียในเลือด (blood urea-nitrogen, BUN) (Crocker, 1967) กลูโคสในเลือด (Glu) (GOD-PAP method, Glucose Liquicolor®, Germany) และปริมาตรเม็ดโลหิตแดงอัดแนน (pack cell volume, PCV), beta-hydroxybutyrate (BHBA) (LiquiColor Procedure No. 2440, Stanbio Laboratory, Boerne, TX) นำขอมูลที่ไดจากการทดลองทั้งหมดมาวิเคราะหหา ความแปรปรวนแบบ Analysis of Variance (ANOVA) โดยใช Proc GLM (SAS Inst. Inc., Cary, NC) และเปรียบเทียบคา เฉลี่ยของกลุมทดลองดวยวิธี Duncan’ s New Multiple Range Test (Steel and Torrie, 1980) 34
Table 1 Effects of fermented durian peel with and without inoculants on average feed intake in goat Attribute Dietary treatment1 SEM2 FDP FDPM FDPC FDPL FDPML Days on test 21 21 21 21 21 - DMI, kg/d Total DMI, kg/d 0.796 0.757 0.785 0.797 0.806 0.02 DMI, %BW 2.962 2.840 2.896 2.942 3.044 0.06 DMI, g/kg W0.75 67.39 64.44 66.08 67.66 68.98 1.56 Means within a row were compared which were not significantly different (P>.05) 1 FDP: fermented durian peel fermented without inoculants; FDPM: fermented durian peel with molasses; FDPC: fermented durian peel with cellulase; FDPL: durian peel fermented with Lactobacillus casei TH14; FDPML: fermented durian peel fermented with molasses and Lactobacillus casei TH14. 2 SEM = Standard error of the mean (n = 5). DMI = dry matter intake นิเวศวิทยาในกระเพาะรูเมน และคาเมแทบอไลทในกระแสเลือด คาความเปนกรด-ดางในกระเพาะรูเมน (ruminal pH) อุณหภูมิแอมโมเนีย-ไนโตรเจน (NH3-N) ในกระเพาะรูเมน และคาเมแทบอไลทในกระแสเลือด ของแพะลูกผสมพื้นเมืองไทย (Table 2) พบวาคาเฉลี่ย ruminal pH และคา NH3-N ในกระเพาะรเมนของแพะทูได่ีรบั FDPML มคีาต ำกว่าแพะกลมทุได่ีรบั FDP (P<0.05) แตไมมความแตกตีางเม อเปร่ืยบเทียบี กบแพะกลัมทุได่ีรบั FDPM, FDPC และ FDPL (P>0.05) ตามลำดบัอาจเนองจากม่ืกรดอีนทริยีส งในกลูมทุหม่ีกดัวยสารเสร มิ อยางไรก็ตาม การศึกษาครั้งนี้พบวาคาเฉลี่ย pH คอนขางคงที่ (6.44-6.71) ซึ่งเปนระดับที่เหมาะสมตอการทำงานของกลุม จลุนทริยีทยี่อยสลายเย อใย ื่ (cellulolytic bacteria) และการยอยของโปรต นี (6.0-7.1) (Firkins, 1996) ทำนองเดยวกีบคัา NH3-N ทต่ีำอาจเน่องมาจากกระบวนการย่ือยสลายถกยูบยังและ้ั NH3-N ถกจูลุนทริยีนำไปใช ประโยชน ไดเพมข่ิ นในกระเพาะร้ึเมนู (Hristov and Jouany, 2005) ขณะทคี่าเฉลยอี่ณหภุมูิและคาเมแทบอไลท ในกระแสเล อดื (Glu, PCV, BUN, BHBA) ของแพะ แตละกล มไมุมความแตกตีางกนั (P>0.05) อาจเนองมาจากปร ื่มาณการกิ นได ิอ สระของแพะแติละกลมทุ ไมี่แตกตางกนัจงไม ึม ี ผลตอคาเมแทบอไลทในกระแสเลือดและมีคาอยูในเกณฑที่ปกติในแพะคือ 50-75 mg/dL, 22-38% (Jain, 1993), 11.2-27.7 mg/dL (Lloyd, 1982) ตามลำดับ ซึ่งคาความเขมขนของ BUN ปกติจะผันแปรขึ้นอยูกับหลายปจจัยเชน อายุอาหาร ปริมาณ โปรตีนที่กินไดและโดยเฉพาะระดับของ NH3-N ในกระเพาะรูเมน ทำนองเดียวกับคาเฉลี่ยของ BHBA มีคาอยูในชวง ผลการทดลองและวิจารณ ปริมาณการกินวัตถุแหงไดอยางอิสระของอาหาร ผลการใชสูตรอาหารผสมเสร็จที่มีเปลือกทุเรียนหมักแตกตางกัน คือ FDP, FDPM, FDPC, FDPL และ FDPML ตอปริมาณการกินไดทั้งหมดทั้งที่คิดเปนปริมาณเฉลี่ย (kg/d) และคิดเปนเปอรเซ็นตของน้ำหนักตัว (% BW) หรือกรัมตอ กิโลกรัมน้ำหนักแมแทบอลิก (g/kg W0.75) ของแพะทุกกลุมไมมีความแตกตางกัน (P>0.05) โดยปริมาณการกินไดทั้งหมด อยูในชวง 0.757-0.806 กิโลกรัมวัตถุแหงตอตัวตอวัน (Table 1) สอดคลองกับการศึกษาของ Arriola et al. (2011) ที่ไดทำ ศึกษาการหมักขาวโพดดวยแบคทีเรียกรดแลคติกชนิดตางๆ เปนแหลงอาหารหยาบในโคนมพันธุโฮนสไตนพบวาปริมาณ การกนวิตถัแหุงได อยางอสระของอาหาริ และปรมาณโภชนะท ิกี่นได ิ ไมมความแตกตีางกนั (P>0.05) ขณะทการยี่อยได ของ โภชนะมีความแตกตางก ัน (P<0.05) 35
Table 2 Effects of fermented durian peel with and without inoculants on rumen fermentation characteristics and blood metabolized characteristics in goat Attribute Dietary treatment1 SEM2 FDP FDPM FDPC FDPL FDPML Ruminal pH 6.71a 6.60ab 6.47b 6.56ab 6.44b 0.05 Temperature, ํC 39.10 39.31 39.11 39.20 39.40 0.15 NH3-N, mg/dL 22.58a 18.57b 19.29b 18.86b 17.29b 0.43 Glu, mg/dL 68.70 70.00 69.90 70.00 70.20 1.68 PCV, % 28.40 28.70 29.30 29.40 28.20 0.57 BUN, mg/dL 20.97 20.09 20.54 20.45 17.62 1.24 BHBA, mg/dL 4.61 4.42 4.35 4.56 4.36 0.69 a-c Within rows not sharing a common superscripts are significantly different (P<0.05) 1FDP: fermented durian peel fermented without inoculants; FDPM: fermented durian peel with molasses; FDPC: fermented durian peel with cellulase; FDPL: durian peel fermented with Lactobacillus casei TH14; FDPML: fermented durian peel fermented with molasses and Lactobacillus casei TH14 2 SEM = Standard error of the mean (n = 5) Glu = glucose; PCV = pack cell volume; BUN = blood urea nitrogen; BHBA = beta-hydroxybutyrate 4.35-4.61 mg/dL พบวาไมมีความแตกตางกัน (P>0.05) ซึ่งคา BHBA บงบอกถึงสมดุลของพลังงาน และถามีคาสูงจะมี สหสมพันธัเชงลบกิบสมดัลของพลุงงานั (negative energy balance) (Butler et al., 2006) แสดงใหเหนว็ าการใช เปลอกทืเรุยนี หมักดวยแบคทีเรียกรดแลคติกและสารเสริมในสูตรอาหารแพะไมมีผลกระทบตอคาเมแทบอไลทในกระแสเลือด สรุป จากผลการทดลองนสรี้ปไดุวา การใชเปล อกทืเรุยนหมีกดัวยแบคทเรียกรดแลคตีกและสารเสริมิ (FDPM, FDPC, FDPL และ FDPML) ในอาหารผสมเสร็จไมมีผลกระทบตอปริมาณการกินไดอุณหภูมิและคาเมแทบอไลทในกระแสเลือดของ แพะ อยางไรก็ตาม ควรมีการศึกษาในแพะขุน หรือแพะรีดนมในระยะตางๆ รวมทั้งวิเคราะหผลตอบแทนทางเศรษฐกิจที่ เกิดขึ้นในสภาพฟารม หรือการเลี้ยงของเกษตรกรตอไป คำขอบคุณ คณะผวูจิยใคร ัขอขอบคณุบรษิทซัฮอรีสอนเตอริเทรด จำกดั อำเภอจะนะจงหวัดสงขลาั 90130 ทสนี่บสนันวุสดั เปลุอกื ทเรุยนีศนยูวจิยความเป ันเล ศเทคโนโลย ิชีวภาพเกษตรและทรีพยากรธรรมชาตั ิระยะท 3 (CoE-ANRB: phase 3) ี่ทไดี่สน บสนันุ ทุนวิจัยประจำปพ.ศ. 2563 และขอขอบคุณสาขาวิชานวัตกรรมการผลิตสัตวและการจัดการ คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทรที่ไดสนับสนุนสถานที่และอุปกรณที่ทำใหงานวิจัยนี้สำเร็จลุลวงไปดวยดียิ่ง 36
เอกสารอางอิง วิวัตนวรามิตร, สรัลรัตนพวงบริสุทธิ์, วิทวัส เวชกูล, นฤมล เวชกูล และวรพิศ พัฒนพานิช. 2559. ผลของการใชแปงจาก เมล็ดทุเรียนทดแทนปลายขาวในสูตรอาหารตอสมรรถนะการผลิตไกเนื้อ. วารสารเกษตรพระวรุณ. 13: 145-152. สันติหมัดหมัน, ไชยวรรณ วัฒนจันทร, วันวิศาขงามผองใส และเสาวนิต คูประเสริฐ. 2555. ผลของการหมักทางใบปาลม นำม้นรัวมกบกากนัาตาลระดบตัางๆตอปร มาณการกิ นได ิ และการใช ประโยชน ได ของโภชนะในโคพ นเม้ืองื . แกนเกษตร . 40: 79-92. สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2559. สถิติการเกษตรของประเทศไทย ป 2559. สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. กรุงเทพฯ. AOAC. 1995. Official Methods of Analysis. 16th ed. Assoc. Off. Anal. Chem., Arlington, VA. Arriola, K.G., S.C. Kim, C.R. Staple, and A.T. Adesogan. 2011. Effect of applying bacterial inoculants containing different types of bacteria to corn silage on the performance of dairy cattle. Journal of Dairy Science. 94: 3973-3979. Bremner, J.M., and D.R. Keeney. 1965. Steam distillation methods of determination of ammonium nitrate and nitrite. Analytica Chimica Acta. 32: 485-493. Butler, S.T., S.H. Pelton, and W.R. Butler. 2006. Energy balance, metabolic status, and the first postpartum ovarian follicle wave in cows administered propylene glycol. Journal of Dairy Science. 89: 2938-2951. Cai, Y., Y. Benno, M. Ogawa, and S. Kumai. 1999. Effect of applying lactic acid bacteria isolated from forage crops on fermentation characteristics and aerobic deterioration of silage. Journal of Dairy Science. 82: 520-526. Chen, X., W. Li, C. Gao, X. Zhang, B. Weng, and Y. Cai. 2017. Silage preparation and fermentation quality of kudzu, sugarcane top and their mixture treated with lactic acid bacteria, molasses and cellulase. Animal Science Journal. 88: 1715-1721 Crocker, C.L. 1967. Rapid determination of urea-nitrogen in serum or plasma without deproteinization. American Journal of Medical Technology. 33: 361-365. Firkins, J.L. 1996. Maximizing microbial protein synthesis in the rumen. Journal of Nutrition. 126: 1347-1354. Hristov, A.N., and J.P. Jouany. 2005. Factors affecting the efficiency of nitrogen utilization in the rumen, in Nitrogen and Phosphorus Nutrition of Cattle: Reducing the Environmental Impact of Cattle Operations. pp. 117-166. CAB International, Cambridge, MA. Jain, N.C. 1993. Essentials of Veterinary Hematology. 1st ed. Philadelphia, USA: Lea & Febiger. Khota, W., S. Pholsen, D. Higgs, and Y. Cai. 2017. Fermentation quality and in vitro methane production of sorghum silage prepared with cellulase and lactic acid bacteria. Asian-Australasian Journal of Animal Sciences. 30:1568-1574. Lloyd, S. 1982. Blood characteristics and the nutrition of ruminants. British Veterinary Journal. 138:70-85. NRC. 1981. Nutrient Requirements of Goats: Angora, Dairy and Meat Goats in Temperate and Tropical Countries. Washington, D.C.: The National Academies Press. Nuraini, A.D., and M.E. Mahata. 2012. Improving the nutrient quality of durian (Durio zibethinus) fruit waste through fermentation by using Phanerochaete chrysosporium and Neurospora crassa for poultry diet. International Journal of Poultry Science. 14:354-358. Steel, R.G.D., and J.H. Torrie. 1980. Principles and procedures of statistics: A Biometerial approach. (2nded.). McGraw-Hill, New York, USA. Sunato, S., V. Pattarajinda, P. Lowilai, and N. Nontaso. 2015. Effect of yeast fermented ethanol waste on feed utilization and digestion in dairy cattle. Pakistan Journal of Nutrition. 14: 468-473. Van Soest, P.J., J.B. Robertson, and B.A. Lewis. 1991. Methods for dietary fibre, neutral detergent fire and non-starch polysaccharides in relation to animal nutrition. Journal of Dairy Science. 74: 3579-3583. 37
ข าวกิจกรรม สมาคมสัตวบาลแห งประเทศไทย ËÇÁ¾Ô¸ÕÊÇ´¾ÃÐÍÀÔ¸ÃÃÁ áÅоԸվÃÐÃÒª·Ò¹à¾ÅԧȾ ÈÒÊμÃÒ¨ÒÃÂà¡ÕÂÃμԤس ´Ã.¨ÃÑÞ ¨Ñ¹·ÅÑ¡¢³Ò นายสเทพุวงศรน่ืนายกสมาคมสตวบาลแหั งประเทศไทย ในพระราชปถูมภั สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีพรอมดวยคณะกรรมการ บริหารสมาคมฯไดเขารวมพิธีสวดพระอภิธรรม และพิธีพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารยเกยรตีคิณุดร.จรญัจนทลักขณาัเมอว่ืนทั 6 - 11 ่ีมถินายนุพ.ศ. 2566 ณ วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร บางเขน กรุงเทพมหานคร. 38
ข าวกิจกรรม สมาคมสัตวบาลแห งประเทศไทย Çѹ´×èÁ¹ÁâÅ¡ (World Milk Day) »ÃШӻ‚ 2566 นายสเทพุวงศรน่ืนายกสมาคมสตวบาลแหั งประเทศไทย ในพระราชปถูมภั สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีพรอมดวยคณะกรรมการ บรหารสมาคมฯิ ไดเขารวมงานวนดั มนมโลก ื่ (World Milk Day) ประจำป 2566 ภายใตชื่องาน “60 ปนมเกษตรเพื่อนนทรีปที่ 80 : สุขภาพดีสรางไดดวยตัวคุณ ในวันที่ 1 มิถุนายน 2566 ณ หองประชุมสุธรรม อารีกุลอาคารสารนิเทศ 50 ป มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร 39
ข าวกิจกรรม สมาคมสัตวบาลแห งประเทศไทย ¾Ô¸ÕÁͺâÅ‹à¡ÕÂÃμÔÂÈ ÁËÒÇÔ·ÂÒÅѸÃÃÁÈÒÊμà นายสเทพุวงศรน่ืนายกสมาคมสตวบาลแหั งประเทศไทย ในพระราชปถูมภั สมเดจพระเทพร็ตนราชสัดาฯุสยามบรมราชกมารุีไดรบโล ัเกยรตียศิ ประเภท ผูทำคุณประโยชนใหกับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตรในโอกาสวันสถาปนา มหาวทยาลิยธรรมศาสตรั ครบรอบปท 89 ่ีเมอว่ืนทั 31 ่ีมนาคมี 2566. 40
ข าวประชาสัมพันธ ¡ÃзÃǧà¡ÉμÃáÅÐÊˡó¡ÒÃà¡Éμà ¡ÃзÃǧà¡ÉμÃÏ »ÃСÒȤÇÒÁÊÓàÃç¨ ¤ÃÑé§áá¢Í§»ÃÐà·Èä·Â ã¹¾Ô¸ÕÁͺ㺻ÃСÒÈÃѺÃͧ¾×é¹·Õè “¡ÒÃàÅÕ駤ÇÒ»ÅÑ¡áÅÐÃкº¹ÔàÇÈã¹¾×é¹·ÕèªØ‹Á¹éÓ·ÐàŹŒÍ” ໚¹¾×é¹·ÕèÁô¡âÅ¡·Ò§¡ÒÃà¡Éμà (GIAHS) นายประยูร อินสกุล ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณเปดเผยถึง ความสำเรจในการย ็นเอกสารขื่อเสนอ “การเลยงควายปล ี้กและระบบนัเวศิ ในพนทื้ชี่มนุ ำทะเลน้อย ” เมอเดื่อนตืลาคมุ 2565 ทผี่านมา โดยการเสนอเรองื่ ดงกลัาวเพอขอร่ืบการรั บรองเป ันพนท้ื มรดกโลกทางการเกษตร่ีมหลีกเกณฑั การพิจารณาของพ้นทื ี่ GIAHS ทั้งหมด 5 ขอไดแก 1) ความมั่นคงอาหาร/ ชวีตความเป ินอยดู 2) ีความหลากหลายทางชวภาพเกษตรี 3) ระบบความร/ู ภมูปิญญาทองถนิ่มมาแตีดงเดั้มิ 4) วฒนธรรมัระบบคณคุาและองคกรทาง สงคมัและ 5) ลกษณะภัมูทิศนั /และภมูทิศนัทางทะเล และจากการประชมุ คณะกรรมการทปรี่กษาทางดึานว ทยาศาสตริ (Scientific Advisory Group: SAG) ขององคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาติ (FAO) เมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน 2565 ไดประกาศให “การเลี้ยงควายปลักและระบบนิเวศ ในพื้นที่ชุมน้ำทะเลนอย” เปนพื้นที่มรดกโลกทางการเกษตร (Global Important Agricultural Heritage Systems หรือ GIAHS) ของ FAO และ นับเปนพื้นที่มรดกโลกทางการเกษตรแหงแรกของประเทศไทย สำหรับพื้นที่มรดกโลกทางการเกษตรแหงแรกของไทยนี้ มีพื้นที่ทั้งหมด 45,822 เฮกตาร (458.22 ตารางกิโลเมตร) ครอบคลุมพื้นที่ 3 จังหวัด คือ จังหวัดพัทลุง จังหวัดสงขลา และจังหวัดนครศรีธรรมราช มีลักษณะเปนทะเลแบบลากูน (Lagoon) หนึ่งเดียวของประเทศไทย มีความสำคัญเปนพื้นที่ชุมน้ำที่มีความสำคัญระหวางประเทศ ไดรับการ แตงตงอนั้สุ ญญาแรมซารั ในปพ.ศ. 2541 (Ramsar site No.948) ครอบคลมุ พื้นที่ปาพรุเปนเสนทางอพยพของนกจากเอเชียตะวันออกและแหลง ที่อยูของสัตวที่ใกลสูญพันธุซึ่งมีความหลากหลายทางชีวภาพ มีระบบนิเวศที่สมบูรณรวมทั้งเปนแหลงอาศัยสำคัญของสังคม สัตวและสังคมพืชนานาชนิด และแหลงประกอบอาชีพหลักและความมั่นคงทางอาหารของชุมชนในพื้นที่โดยเฉพาะอยางยิ่ง อาชีพกสิกรรมแบบดั้งเดิม เชน การทำนา การทำประมงและเลี้ยงสัตวโดยเฉพาะ “ควายปลัก” ซึ่งมีลักษณะเหมือนควายปกติ แตมีความสามารถในการปรับตัวใหสามารถหากินไดทั้งในน้ำและบนบก ซึ่งเปนเอกลักษณของควายในพื้นที่จึงเปนแหลง ทองเที่ยวที่ไดรับความนิยมในจังหวัดพัทลุง. 41
ข าวประชาสัมพันธ ¡ÃÁ»ÈØÊÑμÇ ä·ÂÊ‹§Í͡໚´»ÃاÊØ¡ä»ÍÍÊàμÃàÅÕ นายประยูรอินสกุล ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณเปดเผยภายหลังเปนประธานพิธีสงออก “เปดแปรรูป ตูปฐมฤกษ” ของไทยไปออสเตรเลีย โดยมีนายสมชวน รัตนมังคลานนทอธิบดีกรมปศุสัตวนายประสิทธิ์บุญดวงประเสริฐ ประธานคณะ ผบรูหารบริษิทัเจรญโภคภ ิณฑัอาหาร จำกดั (มหาชน) หรอซืพีเอฟีพรอมดวยเจาหนาทที่เกี่ยวขี่องเขารวมณโรงงานแปรรปมูนบีรุี 2 ซีพีเอฟ กลาววาการเปดตลาดเปดปรุงสุกในออสเตรเลียถือเปนความสำเร็จครั้งสำคัญของไทยโดยเปนประเทศแรกของโลก ที่ไดรับการอนุมัติใหสงออกสินคาเปดพรอมทานไปออสเตรเลีย ซึ่งมีความเขมงวดในการรับรองความปลอดภัยสินคาเกษตร สูงมาก จากความรวมมือระหวางภาครัฐ และ เอกชน ในการยกระดับคุณภาพผลิตภัณฑเปดปรุงสุกจากไทยตลอดทั้งหวง โซอุปทาน และการเจรจาระหวางรัฐบาลสองประเทศมาอยางตอเนื่องตลอด 7 ปตั้งแตป 2559 การเปดตลาดออสเตรเลียใน ครั้งนี้จึงถือเปนการตอกย้ำถึงคุณภาพเปดปรุงสุกของไทยเปนที่ยอมรับในระดับสากลและพรอมแขงขันในเวทีตลาดโลก ปจจบุนไทยส ังออกสนคิ าเป ดปร งสุกไปหลายประเทศทุวโลก ั่อาทิอยีูญปี่นุนวซิแลนดี เปนตนทงนั้ี้ลอตแรกสงออกจำนวน 20 ตัน ขนสงทางทาอากาศยานสุวรรณภูมิและคาดวาการสงออกเปดปรุงสุกไทยไปออสเตรเลียในชวงปแรก ประมาณ 1,200 ตนัจะชวยสร างรายได เข าประเทศได ประมาณ 400 ลานบาท (11.86 ลานเหร ยญสหรีฐั) ขณะเดยวกีนักระทรวงเกษตรฯ มนโยบาย ี ในการอำนวยความสะดวกการคาสินคาเกษตร โดยไดมอบหมาย ใหหนวยงานที่เกี่ยวของลดขั้นตอนและระยะเวลาการขอ อนุญาตการสงออกใหใชเวลาสั้นลง 50% พรอมทั้งนำเทคโนโลยีและแอปพลิเคชั่นมาทดแทนการทำงาน เพื่ออำนวยความ สะดวกและใหบริการแกเกษตรกรตลอดจนผูสงออกไทยดวย. 42
ข าวประชาสัมพันธ CPF ¤ÇŒÒ 17 ÃÒ§ÇÑÅ 'ÊØ´ÂÍ´ÃʪÒμÔÍÒËÒÃÃдѺâÅ¡' ¨Ò¡àºÅàÂÕÂÁ μÍ¡ÂéÓ '¤ÃÑÇâÅ¡' ¼ÙŒ¼ÅÔμÍÒËÒäسÀÒ¾»ÅÍ´ÀÑ ÍËÍÂμÔ´´ÒÇ บริษัท เจริญโภคภัณฑอาหาร จำกัด (มหาชน) หรือ ซีพีเอฟ ควารางวัล "สุดยอดรสชาติอาหารระดับโลก ประจำป 2023" หรือ Superior Taste Award 2023 จำนวน 17 สินคา ครอบคลุมทุกหมวด ทั้งกลุมของสดและอาหารพรอมรับประทาน จากสถาบนชั นนำของโลก ั้ International Taste Institute ซงจึ่ดขั นเป ึ้นประจำท กปุณกรงบรุสเซลสั ประเทศเบลเยยมี โดยป 2023 มีผลิตภัณฑอาหารและเครื่องดื่มจากทั่วโลกมากกวา 2,000 รายการ เขารับการประเมินรสชาติอยางเขมขน ซีพีเอฟ ในฐานะ ผูนำดานอาหารและสงเสริมการบริโภคเพื่อสุขภาพที่ดีไดรับรางวัลระดับ 3 ดาวจาก "ไกเบญจา" "ไสกรอก ซีพี" "กุงสด ตราซีพีแปซิฟก" "เกี๊ยวกุง ซีพี" และ "นักเก็ตและเกี๊ยวซา" เนื้อจากพืชแบรนด MEAT ZERO สะทอนถึงความทุมเทในการ พัฒนาสินคาตามมาตรฐานสากล สะอาด ปลอดภัยและมีรสชาติอรอยถูกใจผูบริโภคอยางแทจริง. 43
ข าวประชาสัมพันธ ືÒâ¡ÃμÑé§à»‡ÒÃÒÂä´Œâμ 5-10% à¾ÔèÁ¡ÓÅѧ¼ÅÔμÅØÂμ‹Ò§»ÃÐà·È âºÃ¡à¡ÍêÕéËÁÙà¶×è͹Âѧ¡´´Ñ¹ นายวสิษฐ แตไพสิฐพงษประธานเจาหนาที่บริหารและกรรมการผูจัดการใหญบมจ. เบทาโกร หรือ BTG เปดเผยวา บริษัทตั้งเปาหมายการเติบโตของยอดขายป 2566 ไวไมต่ำกวา 5-10% เมื่อเทียบกับปกอน จากการขยายงานและการลงทุนที่ แข็งแกรงอยางตอเนื่อง โดยจะเห็นวาการจัดการธุรกิจมีระบบที่ชัดเจนและมีความโปรงใส ประกอบกับคุณภาพในการบริหาร งานตั้งแตกระบวนการผลิตทั้งในสวนของโรงงานและไลฟสตอก คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยดานอาหารเปนที่ยอมรับมา โดยตลอดวามีความแข็งแกรงและมีคุณภาพอาหารที่โดดเดน นอกจากนั้น บริษัทฯ ไดสรางฐานการจัดจำหนายและความสามารถในการจัดจำหนายอยางตอเนื่อง รวมถึงการสราง แบรนดด ิ้งอยางแข็งแกรง ทำใหแบรนดในเครือเบทาโกรเปนที่รูจักทั้งในประเทศและตางประเทศ จะเห็นไดจากสินคาประเภท เนื้อสัตวประสบความสำเร็จอยางมากในฮองกง ตอมาไดขยายตลาดไปยังสิงคโปรและมีการเติบโตที่ดีทำใหสามารถสราง มูลคาของผลิตภัณฑไดอยางตอเนื่อง ขณะเดียวกัน จากการที่บริษัทฯ มีแผนปรับกลยุทธดานสินคาและชองทางจัดจำหนาย ทำใหเชื่อวาสามารถบริหารอัตรากำไรขั้นตน (Gross Profit Margin) ที่ระดับ 16-18% พรอมกับยังสามารถที่จะบริหารคาใชจาย ในการจัดการขาย (SG&A) ไดที่ระดับ 11-12% และมีความพรอมในการที่จะลงทุนตอเนื่องปนี้อีกราว 4.7 พันลานบาท สำหรับกลยุทธที่สำคัญในปนี้บริษัทฯ ยังเนนการลงทุนเพื่อขยายฐานการผลิตตอเนื่อง โดยหวังวาจะสามารถสงผลใหมี ความสามารถในการสรางผลิตภัณฑตลอด value chain พรอมทั้งขยายชองทางการจัดจำหนายไปยังตางประเทศมากขึ้น เชน กัมพูชา เมียนมา ลาว และยังเนนการทำ R&D เพื่อปรับปรุงผลิตภัณฑใหมีมูลคามากขึ้น โดยจะจัดสรรสินคาเขาไปขายใน ชองทางที่มีมูลคามากขึ้นดวยเชนกัน. 44
แซบ-นัว...ครัวสัตวบาล μ͹ áÁ‹äÁŒ«Õ¿Ù‡´-»Ò¡¹éÓªØÁ¾Ã ชวงปลายฤดูรอนของตนเดือนพฤษภาคมที่ผานมา ไดมีโอกาสกลับไปเยี่ยมเยือนถิ่นเกาที่เคยไดทำงาน คือที่จังหวัด สุราษฎรธานีและจังหวัดชุมพร ในชวงนี้อากาศทางภาคใตทาง ฝงอ าวไทย จะไมม ฝนตก ี และไมมคลีนลมทื่รี่นแรงุอากาศเหมาะ กับการพักผอนชายทะเลเปนอยางยิ่ง ในการเดินทางคร้ังนี้ก็ได มาเยี่ยมชมโครงการของ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทรวิทยาเขต สุราษฎรธานีพื้นที่ทุงใสไช อ.ไชยา จ.สุราษฎรธานีซึ่ง รศ. ดร.โอภาส พิมพา เปนผูบุกเบิกงานของโครงการฟารมโคเนื้อ ฟารมแพะ และฟารมประมง นบวัาสถานทแห่ีงน จะเป้ี นประโยชน ในการฝกภาคปฏิบัติแกนักศึกษาดานสัตวศาสตรและสามารถ เปนตนแบบใหกับเกษตรกรในพื้นที่นำไปใชไดเปนอยางดียิ่ง โดยเมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม 2566 ทีมงาน สภาเกษตรกรแหงชาติ ไดมาร วมประช มเรุองแนวทางพื่ฒนาเครัอขืายการเลยงแพะและี้ การตลาดทกำล ี่งมั ปีญหาของพนทื้ภาคใต ี่ ซงจะมึ่การใช ี โปรแกรม บนทักฐานขึอมลจากเกษตรกรูสการแปรรู ปูและการตลาดนำไป สการเลูยงแพะอยี้างยงยั่นของภาคใต ื ในอนาคต จากความรวมมอื กนระหวัางสภาเกษตรกรแหงชาต ิมหาวทยาลิยราชภัฏสัราษฎร ุธาน ี และมหาวทยาลิยสงขลานครันทริ วทยาเขตสิราษฎร ุธาน ีหลงจากั เสร็จสิ้นภารกิจที่ทุงใสไช อ.ไชยาจังหวัดสุราษฎรธานีก็ไดเดิน ทางตอไปย งจังหวัดชัมพรุเพอร่ื บทราบป ัญหาของกลมเกษตรกรุ ผูเลี้ยงแพะในวันถัดไป หานหิวโหย..! 45
แซบ-นัว...ครัวสัตวบาล จากการเดินทางดวยรถยนตจากจังหวัด สราษฎร ุธานมาถีงจึงหวัดชัมพรุกเป็นเวลาทพระอาท่ีตยิ กำลังจะลับขอบฟาพอดีคณะเราตกลงกันวาไปหาที่ พกแถวชายหาดปากน ั ำช้มพรุซงไม ึ่หางจากตวเมัองชืมพรุ มากนัก สถานที่พักที่ติดตอไดคือ “จันจิรารีสอรท” สถานที่พัก แหงนี้จัดไดวาเปนรีสอรทที่ติดชายหาด มีวิวทิวทัศนสวยงามมาก สามารถนั่งรับลมเย็นที่พัดพาเอาความชุมชื้นเย็นสบายมาสูผิวกาย ทำใหหาย จากความเหนดเหน็อยจากการเดื่นทางได ิ เปนอยางด ีอกทีงมั้ราคายีอมเยาเหมาะ สำหรบการมานอนพักผั อนได เปนอยางดยีงิ่หลงจากทั ไดี่เชคอ็นเขิาหองพ กเปัน ที่เรียบรอย หานหิวโหยจึงไดออกมานั่งจิบเบียรเย็นๆ แกลมกับมันฝรั่งทอด ขบเคยว้ีเพอร่ืบลมทะเลทัม่ีานงร่ัมชายหาดิซงทางร่ึสอรี ทได จดเตรั ยมไว ี สำหร บั แขกที่มาพัก พอหมดไป 1 ขวดถึงไดเขาไปอาบน้ำชำระรางกายใหสดชื่น เตรียมพรอมกับการที่จะตอง ไปหาอาหารทะเลสด ๆ กระแทกทองใหหายอยากเมื่อมาถึงดินแดนแหงอาหารทะเลสดๆ ของอาวไทย เมอทื่กคนพรุอมพระอาทตยิ ไดล บขอบฟ ั าไปแล วความมดกืเข็ามาบดบงัไดเวลาทที่องเรมริ่องโหยหา อาหารทะเลอรอยๆกมาถ็งึทางเจาของร สอรี ทได แนะนำเราว ามรีานอาหารทะเลสดๆ รสชาตเยิยมอยี่รูานหนงึ่ ชอื่ “แมไมซ ฟีดู”ใหข บรถเลาะไปตามถนนร ั มชายหาดไปประมาณ ิ 3 กโลเมตร ิรานจะตงอยั้รูมหาดซิายมอื เราใชเวลาไม ถงึ 10 นาทีกได็พบกบั “รานแม ไมซ ฟีดู ปากนำช้มพรุ ” รานรมชายหาดิมทีจอดรถหนี่ารานเลย เดินเขามาพบรานตกแตงแบบเรียบงาย เปนแนวบานไมไผใหสัมผัสธรรมชาติบรรยากาศสุดชิลๆ ในชวง กลางคืนกลางคืนจะมีแสงไฟจากเรือหาปลาหมึกที่ชาวบานเรียกวา “เรือไดหมึก” ใหชมเต็มทะเล พอคณะ เราหาที่นั่งไดเปนที่เรียบรอยแลว สิ่งแรกที่สั่งมาคือ น้ำลางคอที่ชื่อวา “รีเยนซี่” วันนี้หานหิวโหยขอเปน “ออนเดอะร็อค” แกลมกับ “หอยนางลมทรงเครื่อง” ซึ่งหอยชุมพรก็ใหญไมแพหอย สุราษฎรนะครับทาน คนชุมพรบอกวาหามกินเกิน 3 ตัว ถากินหอยเกินจากที่ บอกไวจะทำใหนอนไมหลับ จะตะกายฝาทั้งคืน เปนอันวาหอยนางรม จึงเปนเมนูแรก ซึ่งพวกเรานับหัวกันแลวสรุปใหกินหอยนางรมกันคน ละ 3 ตัวพอครับ เมนูถัดไปที่สั่งมาคือ “แกงสมไขปลาเรียวเซียวยอด มะพราว” “ใบเหลียงผัดไข” “ปลาหมึกทอดกระทียม” และ 46
แซบ-นัว...ครัวสัตวบาล “กุงลายเสือผัดซอสมะขาม” ทั้ง 4 เมนูนี้เปนไดทั้งกับแกลมและ ทานกับขาวสวยรอน ๆ ซึ่งแกงสมไขปลาเรียวเซียวยอดมะพราว จัดวาเปนอาหารที่หากินไดยากมาก ไขปลาที่ทางรานจัดมามีขนาด เม็ดโต ๆ เกือบเทานิ้วโปงหัวแมมือ พริกแกงสมเปนแบบแกงเหลืองของทาง ภาคใตที่มีความจัดจานของรสชาติความเผ็ดเปรี้ยวเค็มหวานพรอม 4 รส สวนปลาหมึกทอดกระทียม และกุงลายเสือผัดซอสมะขาม จัดไดวาหรอยจังฮูรสชาติดีมากเลย มีความละมุนมีความหวานม ความกรุบกรอบ กุงลายเสือของเขาสดเนื้อแนน ตัวใหญมาก ทั้งนี้ เพราะความสดและฝมือแมครัวเลยตองยกนิ้วใหสำหรับใบเหลียง ผัดไขผัดมากำลังดีใบเหลียงนิ่ม ปรุงมากลมกลอม เค็มนำหวานตาม อรอยมาก ซึ่งสามารถชวยในการตัดรสเผ็ดของแกงสมไดเปนอยางดี ในค่ำคืนนี้ทุกคนมีความเจริญอาหารเปนอยางยิ่งทำให 5 เมนูแรกหมด ไปในชวพรั่บตาพริอมกบขัาวสวยร อนๆหนงหมึ่อ ทำใหตองส งเมนั่มาู เพิ่มอีก 3 เมนูคือ“ปลาอินทรียทอดน้ำปลา” “หมึกไขนึ่งมะนาว”และ“หอยขาวตมตะไคร” ซึ่ง 3 เมนูหลัง นี้จัดไดวาเปนกบแกลมที่เลิศรสที่สุด และหากินไดยากโดยเฉพาะหอยขาวตมตะไครซึ่งมีความหวานของ เนื้อหอยจากความสดใหม และปลาอินทรียทอดน้ำปลา ทอดมากรอบนอกนุมใน สวนหมึกไขนึ่งมะนาว รสจัดจานแซบสะใจ ทองของปลาหมึกอัดแนนดวยไขปลาหมึกแทๆ ไมใชปลาหมึกที่ยัดกอนแปงมันที่ หลอกขายกนในกร ังเทพฯุดงนันถั้าท านได มโอกาสมาเท ียวที่ชี่มพรุขอแนะนำใหไดแวะชมิ อาหารรานน ี้พนกงานตัอนรบนัารกมากๆัดแลเปูนอยางด ีอบอนุ เปนกนเองพรัอม แนะนำเมนูเด็ด ๆ ใหเราไดลองลิ้มชิมรส และราคาถูกมากกกก 47
แซบ-นัว...ครัวสัตวบาล กอนจากกันในฉบับนี้...เชนเคยครับ...หานหิวโหย ขอฝาก...กลอนเทิดทูนเมีย... ลองอานกันดู....ครับ ถึงเมียแกแตเรา ยังเคารพ ยอมสยบ เชื่อฟง เมียสั่งเสีย คุมประพฤติยึดหลัก คนรักเมีย เชานั่งเชียรค่ำนอนชม สุขสมใจ ถึงอวนกลม หรือผอมแหง เปนแรงแก จะยักแยยักยัน ไมหวั่นไหว เมียยังเดน เปนดาว เหนือสาวใด ไมมีใคร มีคา เหนือกวาเมีย เพราะเมียคือ คนดีคูชีวิต ไมมีพิษ มีภัย สิ่งใดเสีย อยากขอรอง รัฐบาล ทานชวยเชียร ตั้ง “วันเมียแหงชาติ” ประกาศไป กำหนดกัน วันไหน ไดทั้งนั้น ถือเปนวัน สำคัญ อันยิ่งใหญ รัฐประกาศ ราชการ หยุดทั่วไทย ทานผูใด เห็นดวย ชวยกันเชียร อานจบแลว...หานหิวโหยขอใหทุกๆ ทาน เจริญๆ อยูเย็นเปนสุขทั่วกันถวนหนา นะครับ....... แลวพบกันฉบับหนาคราบๆๆๆ...ไปละเวย...ไปละวา...หานหิวโหย...จอมซาส...ขออำลา...ขอลาไปกอน. 48
49
1. บริษัท เคมิน อินดัสตรีส (ประเทศไทย) จำกัด 2. หางหุนสวนจำกัด ชาชายูนิอโกร 3. บริษัท ซินโปรแอนนิมอล นูทริชั่น (ไทยแลนด) อิงค 4. บริษัท ซีพีเอฟ ประเทศไทย (จำกัด) มหาชน 5. บริษัท ท็อป ฟด มิลลจำกัด 6. บริษัท ไทยฟูดสกรุป จำกัด (มหาชน) 7. บริษัท เนเจอรเฮลทโปรดักสจำกัด 8. บริษัท โนวัส อินเตอรเนชั่นแนล (ประเทศไทย) จำกัด 9. บริษัท เบทาโกรจำกัด (มหาชน) 10. บริษัท ไบโอซายนแอนิมัลเฮลธจำกัด (มหาชน) 11. บริษัท ฟด เทคโน โฟกัส จำกัด 12. บริษัท ลิงกเทคโนโลยีคอรปอเรชั่น 13. บริษัท วอลคอม ไบโอเคม (ประเทศไทย) จำกัด 14. บริษัท เวท อะกริเทค จำกัด 15. เครือเวทโปรดักส 16. บริษัท อดิสสิโอเทรดดิ้ง (ประเทศไทย) จํากัด 17. บริษัท อินโนเว็ท คอรปอเรชั่น จำกัด 18. บริษัท อีมัลซิเฟลกซจำกัด 19. บริษัท อีแลนโค (ประเทศไทย) จำกัด 20. บริษัท แอมโกเวท จำกัด 21. บริษัท ฮูเวฟารมา(ประเทศไทย)จำกัด 22. บริษัท ออลมิกซอินเตอรเนชั่นแนล (ประเทศไทย) จำกัด 50