เอเชียกลาง เป็นภูมิภาคที่เกิดขึ้นใหม่จากประเทศต่าง ๆ ที่แยกตัวออกจากสหภาพโซเวียต (เฉพาะที่มีเขตแดนอยูในทวีปเอเชีย) มีขนาดพื้นที่ประมาณ 4,021,431 ตารางกิโลเมตร และมีประชากรประมาณ 61,551,945 คน (กุมภาพันธ์ 2553) เมื่อเปรียบเทียบกับพื้นที่อันกว้างใหญ่ของภูมิภาค เอเชียกลางจึงเป็นหนึ่งในภูมิภาคที่มีประชากรอาศัยอย่างเบาบางที่สุดแห่งหนึ่งของโลก (เฉลี่ยทั้งภูมิภาค 15 คนต่อตารางกิโลเมตร) และเหตุที่ประเทศภูมิภาคเอเชียกลางไม่มีทางออกสู่ทะเล การส่งออกและการค้าของเอเชียกลางจึงพัฒนาอย่างช้า ๆ โดยประเทศส่งออกหลักของกลุ่มประเทศเอเชียกลาง ได้แก่ รัสเซีย ยุโรปตะวันออก และเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ ลักษณะภูมิประเทศของเอเชียกลางเป็นแบบที่ราบสูง แต่จะมีที่ราบลุ่มบริเวณทะเลแคสเปียน ด้านศาสนา ประเทศส่วนใหญ่ในเอเชียกลางนับถือศาสนาอิสลามและศาสนาคริสต์ ตั้งอยู่ระหว่างละติจูดที่ 36 องศาเหนือ ถึงละติจูดที่ 56 องศาเหนือ และระหว่างลองจิจูดที่ 40 องศาตะวันออก ถึงลองจิจูดที่ 88 องศาตะวันออก ประกอบด้วยดินแดน 2 ส่วนที่มีทะเลแคสเปียนคั่นอยู่ คือ ดินแดนด้านตะวันออกของทะเลแคสเปียน ได้แก่ ประเทศคาซัคสถาน อุซเบกิสถาน คีร์กีซสถาน เติร์กเมนิสถาน และทาจิกิสถาน กับดินแดนทางด้านตะวันตกของทะเลแคสเปียน ได้แก่ ประเทศจอร์เจีย อาร์เมเนีย และอาเซอร์ไบจาน โดยมีอาณาเขตติดต่อกับดินแดนอื่นดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับสหพันธรัฐรัสเซีย ทิศตะวันออก ติดต่อกับสาธารณรัฐประชาชนจีน ทิศใต้ ติดต่อกับสาธารณรัฐอิสลามอัฟกานิสถาน สาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน และสาธารณรัฐตุรกี ทิศตะวันตก จดทะเลดำ เอเชียกลางเป็นภูมิภาคที่มีเนื้อที่น้อยที่สุดในทวีปเอเชีย ประกอบด้วย 8 ประเทศ คือ เนื้อที่ จำนวนประชากร และเมืองหลวงของประเทศในภูมิภาคเอเชียกลาง เอเชียกลางเป็นดินแดนที่เคยรวมอยู่กับสหภาพโซเวียตที่ปกครองด้วยระบอบเผด็จการคอมมิวนิสต์และใช้ระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม แม้ได้รับเอกราชการปกครองตนเองและหันมาใช้ระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยมแล้ว แต่ระบบเก่าที่ฝังรากลึกอยู่เกือบร้อยปี ทำให้ความเปลี่ยนแปลงในภูมิภาคนี้เป็นไปอย่างล่าช้า เอเชียกลางเป็นภูมิภาคที่เคยรวมอยู่กับดินแดนบางส่วนที่ตั้งอยู่ในทวีปยุโรปเป็นประเทศสหภาพโซเวียต ต่อมาดินแดนต่างๆ ของประเทศสหภาพโซเวียตทั้งในทวีปยุโรปและเอเชียกลางได้ประกาศแยกออกเป็นสาธารณรัฐอิสระเพื่อปกครองตนเอง ทำให้ประเทศสหภาพโซเวียตต้องล่มสลายลงใน พ.ศ.2534 สาธารณรัฐในเอเชียกลางที่แยกตัวออกมาจากอดีตสหภาพโซเวียต มี 8 ประเทศ ได้แก่ คาซัคสถาน อุซเบกิสถาน คีร์กีซ เติร์กเมนิสถาน ทาจิกิสถาน จอร์เจีย อาร์เมเนีย และอาเซอร์ไบจาน มีขนาดพื้นที่รวมกันประมาณ 4.2 ล้านตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 10 ของเนื้อที่ทวีปเอเชีย หรือร้อยละ 1 ของพื้นผิวโลกทั้งหมด ที่ตั้ง เอเชียตั้งอยู่ระหว่าง เอเชียตะวันตกเฉียงใต้กับรัสเซีย ประกอบด้วยดินแดน 2 ส่วน โดยมีทะเลสาบแคสเปียนคั่นอยู่ คือ ดินแดนด้านตะวันออกของทะเลสาบแคสเปียน ได้แก่ คาซัคสถาน คีร์กีซ เติร์กเมนิสถาน ทาจิกิสถาน กับดินแดนทางด้านตะวันตกของทะเลสาบแคสเปียน ได้แก่ จอร์เจีย อาร์เมเนีย อาเซอร์ไบจาน ภูมิอากาศของเอเชียกลางแบ่งได้ 4 เขต ดังนี้ 1. เขตภูมิอากาศแบบทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทราย (BS) 2. เขตภูมิอากาศแบบทะเลทราย (BW) 3. เขตภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน (Cs) 4. เขตภูมิอากาศแบบที่สูง (H) ทรัพยากรธรรมชาติ 1. แร่ ที่สำคัญ ได้แก่ น้ำมันและแก๊สธรรมชาติ ถ่านหิน ทองคำ และทองแดง 2. ป่าไม้ มีน้อยเพราะพื้นที่ส่วนใหญ่แห้งแล้งเป็นทะเลทรายและกึ่งทะเลทราย แต่มีทุ่งหญ้าอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การเลี้ยงสัตว์ เศรษฐกิจ 1. การเกษตร ประกอบด้วย
3.5.6 ลักษณะประชากร สังคม และวัฒนธรรม 1. ประชากร เอเชียกลางมีประชากรประมาณ 77 ล้านคน ประเทศอุซเบกิสถานมีประชากรมากที่สุด และประเทศอาร์เมเนียมีประชากรน้อยที่สุด เป็นภูมิภาคที่มีประชากรเบาบางของโลก โดยประชากรจะอาศัยอยู่หนาแน่นในประเทศแถบเทือกเขาคอเคซัสทางตะวันตกของทะเลแคสเปียน 2. เชื้อชาติ ประชากรส่วนใหญ่เป็นพวกคอเคซอยด์หรือพวกผิวขาว 3. ภาษา มีประชากรหลายเชื้อชาติที่มีภาษาเป็นของตนเอง แต่ที่มีจำนวนประชากรมาก คือ ชาวคีร์กีซใช้ภาษาคีร์กีซ ชาวอุซเบกใช้ภาษาอุซเบก ชาวอาเซอรีใช้ภาษารัสเซียเป็นภาษากลางสื่อสารกัน 4. ศาสนา ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามนิกายซุนนี มีเพียงประเทศอาร์เมเนียและจอร์เจียเท่านั้นที่นับถือศาสนาคริสต์เป็นศาสนาประจำชาติ |