ข้อมูลอ้างอิง 1. สุทธิชัย จิตะพันธ์กุล, ชัยยศ คุณานุสนธ์, วิพุธ พูลเจริญ และไพบูลย์ สุริยะวงศ์ไพศาล (2542) ปัญหาสุขภาพผู้สูงอายุไทย สถาบันวิจัยสาธารณสุขไทย มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติและสำคัญนโยบายและแผนสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข กรุงเทพฯ 2. Donald G W. and John M S., Brain function in the elderly: role of vitamin B12 and folate. British Medical Bulletin 1999; 55(3): 669-682 3. E H Reynolds. Folic acid, ageing, depression, and dementia. BMJ 2002 Jun 22; 324(7352): 1512-1515 4. ผศ.นพ.รุ่งนิรันดร์ ประดิษฐสุวรรณ. ทำอย่างไร...ห่างไกลสมองเสื่อม ในเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล (http://www.si.mahidol.ac.th/project/geriatrics/knowledge_article/knowledge_healthy_7_001.html) 5. แพทย์หญิงชโลบล เฉลิมศรี, รองศาสตราจารย์นายแพทย์วีรศักดิ์ เมืองไพศาล ภาวะโภชนาการในผู้สูงอายุ ในหนังสือการจัดการภาวะโภชนาการในผู้สูงอายุ โดยสมาคมพฤฒาวิทยาและเวชศาสตร์ผู้สูงอายุไทย. พิมพ์ครั้งที่ 1 พฤศจิกายน 2557 บรรณาธิการ วีรศักดิ์ เมืองไพศาล โรงพิมพ์ห้างหุ้นส่วนจำกัด ภาพพิมพ์ กรุงเทพฯ ในสมอง หลกั การกระต้นุ คอื ใหม้ กี ารดึงขอ้ มลู ลำดบั ญาตขิ องตวั เองวา่ มใี ครชอื่ อะไรบา้ งประมาณ2-3ลำดบั จากความทรงจำออกมาใช้ไมว่ า่ จะเปน็ การเขยี น โดยอาจทำเปน็ ลักษณะแผนภูมิครอบครวั การเล่าเรอ่ ื ง พูดคุยถึงสุภาษิตวา่ มีความหมายอย่างไร ให้ลองยกตัวอย่าง ให้ดมกลนิ่ หรอื สัมผสั วตั ถตุ ่างๆ แลว้ ทายวา่ คืออะไร (ควรเปน็ กลิ่นทช่ี อบและคุ้นเคย) เป็นต้น กระต้นุ การใหเ้ หตผุ ล/การวางแผน กจิ กรรมทำอาหาร โดยวางแผนเครอ่ ื งปรงุ และวธิ กี ารทำรว่ มกนั หลักการ คือ ให้มีการวางแผน ลำดับความ ในกลุ่มยอ่ ย สำคญั คำนวณเวลาในการทำงานให้เสรจ็ ลลุ ว่ ง กิจกรรมซอื้ ของ วางแผนใชเ้ งนิ ในงบประมาณทกี่ ำหนดให้ เล่าเรอ่ ื ง (ทงั้ ปากเปล่าและด้วยการเขยี น) เล่นเกมเศรษฐเี กมส์ซูโดกุ กระตุ้นการใชภ้ าษา การพูดแสดงความคิดเห็นในแต่ละกิจกรรม กระตุ้นการใชภ้ าษา การนึกคำพูด กิจกรรมเคล่ือนไหว ตาราง 9 ชอ่ ง การออกกำลังกายในผู้สูงอายุ เพลงดั่งดอกไม้บาน กระตุ้นสมองซกี ซา้ ย - ขวา ตัวอย่างกิจกรรมการกระตุ้นสมอง การกระตุ้นสมองให้สามารถป้องกันและชะลอการเกิดภาวะสมองเส่ือม จะต้องทำกิจกรรม สม่าํ เสมอและต่อเนื่องทกุ วัน จะชว่ ยให้คงสภาพหรอื เพิ่มศักยภาพสมองของเราได้ ดังน้ี กิจกรรมบรหิ ารสมอง 16 ท่า (Brain exercise) จะชว่ ยเสรมิ สมรรถนะการทรงตัวและ การเคลอ่ื นไหวรา่ งกายโดยดัดแปลงทา่ เต้นแอโรบคิ รว่ มกับการกระตุ้นสมองซกี ซา้ ย - ขวาอยา่ งต่อเนื่อง ฝกึ บรหิ ารสมองได้ทง้ั ทา่ ยนื และทา่ นั่ง ในผสู้ ูงอายุทมี่ ปี ญั หาการทรงตัวหรอื เสี่ยงต่อการหกลม้ สามารถ ฝึกเพ่ิมได้จาก https://youtu.be/DQ_fPO2Eh5s หรอื สแกนคิวอารโ์ ค้ดน้ี 55 การฝึกบรหิ ารสมอง (Brain exercise) การกระตุ้นสมองทั้งซกี ซา้ ย ซกี ขวา เพ่ือเสรมิ สมรรถภาพการทรงตัวและเคล่ือนไหวรา่ งกายอย่างต่อเน่ือง จำนวน 16 ท่า อ้างอิง : ประยุกต์การบรหิ ารสมองซกี ซา้ ย ซกี ขวา และเสรมิ สมรรถภาพการทรงตัวของรา่ งกายจากทา่ ออกกำลังกายแบบแอโรบกิ แนวทางปฏิบตั ิ
ทั้งจากมือและเท้า และจากซ้ายหรอื ขวา เมื่อเกิดความชำนาญ สามารถเพ่ิมความยากของการกระตุ้นสมอง ซกี ซา้ ย ซกี ขวา โดยฝึกมือและเทา้ สลับด้านกันได้ เทคนิค : การบรหิ ารสมองซกี ซา้ ย - ขวา เรม่ ิ ด้วยการใชส้ ้นเทา้ เตะแตะสลับซา้ ย - ขวา ก่อนแล้วตามด้วยการใชม้ ือ
56 กิจกรรมบรหิ ารสมองซกี ซา้ ย - ซกี ชวา จบี - แอล (L) 1) ยกมือทงั้ 2 ขา้ งขึน้ มา
ส่วนนิ้วอื่นๆ ให้เหยยี ดออกไป
นิ้วชอี้ อกไป ส่วนนิ้วทเี่ หลือให้กำเอาไว้
ให้ทำสลับกันไปมา 10 ครงั้ แตะจมูก - แตะหู 1) มือขวาไปแตะทห่ี ูซา้ ย ส่วนมือซา้ ยให้ไปแตะทจี่ มูก (ลักษณะมือไขวก้ ัน)
นับน้ิว 1 - 10 นบั 1 นบั 2 นบั 3 นบั 4 นบั 5 นบั 6 นบั 7 นบั 8 นบั 9 นบั 10 57 ฝึกการเคล่ือนไหวรา่ งกายประกอบเสียงเพลงด้วยตาราง 9 ชอ่ ง การออกกำลังกายด้วยตาราง 9 ชอ่ ง จะชว่ ยทำให้รา่ งกายแข็งแรง ต้องทำอยา่ งสม่ําเสมอ และต่อเนอื่ ง จะชว่ ยกระต้นุ การเคลอ่ื นไหวของขอ้ กระดกู กลา้ มเนอื้ ขา ทำใหก้ ารเคลอื่ นไหวและการทรงตัว ของรา่ งกายดีขนึ้ รว่ มกบั การฝกึ สมองกระต้นุ ความทรงจำ ขอ้ ควรระวงั ขณะเคลอ่ื นไหวรา่ งกายตามตาราง 9 ชอ่ ง ไม่ควรก้มมองเท้าเพราะอาจทำใหเ้ กิดอาการเวยี นศีรษะและเส่ียงต่อการหกล้ม แนะนำให้ฝึก จำภาพตัวเลขตาราง 9 ชอ่ ง ก่อนการเคล่ือนไหวรา่ งกายตามจงั หวะเพลง เพื่อเป็นการฝึกความจำ ตัวอยา่ งจงั หวะเพลงลีลาศประกอบตาราง 9 ชอ่ ง ดังน้ี จงั หวะวอลซ์ และจงั หวะรมุ บ้า จงั หวะ ชะ ชะ ชา่ 78 1329781 5 25 555 85 555 89 3127983 เม่ือเราต้องดแู ลผู้สูงอายุท่ีมีภาวะสมองเส่ือม….ต้องทำอยา่ งไร เม่ือมีสมาชกิ ในครอบครวั ป่วยเป็นโรคสมองเสื่อม สมาชกิ ในครอบครวั มักจะเกิดความกังวล ในการให้การดูแล ปัญหาคือแล้วใครจะเป็นผู้ให้การดูแลเป็นหลัก เพราะผู้ป่วยต้องการผู้ดูแลที่มี ความเขา้ ใจ มคี วามรู้มที กั ษะในการดแู ล ด้วยลกั ษณะการดำเนนิ โรคทำใหผ้ ปู้ ว่ ยต้องการการดแู ลทมี่ ากขนึ้ ตามระยะ/ตามปญั หาสุขภาพ ในการเลอื กผดู้ ูแลไมใ่ ชว่ า่ จะให้ใครดูแลผปู้ ว่ ยสมองเสื่อมก็ได้ แต่ควรเปน็ ผู้ทผ่ี ู้ป่วยสมองเสื่อมรูส้ ึกคุ้นเคย ไวว้ างใจ อีกทงั้ ต้องเป็นผู้ทรี่ ูจ้ กั ตัวของผู้ป่วยเป็นอย่างดี และสามารถ ให้การดูแลทบี่ ้านหรอื อยู่รว่ มกันได้ตลอดเวลา ส่วนใหญ่จะเป็นบุตร (รวมถึงบุตรเขยและบุตรสะใภ้) คู่สมรสและหรอื พ่ีน้องรว่ มบดิ ามารดา มักเปน็ ผู้ท่ีได้รบั เลือกจากสมาชกิ ในครอบครวั ใหร้ บั บทบาท เปน็ ผู้ดแู ลหลักและผู้ดแู ลรอง เพื่อคอยให้การดูแลชว่ ยเหลือผู้ปว่ ยสมองเส่ือมทบ่ี า้ น นอกจากนี้สมาชกิ 58 ในครอบครวั กต็ อ้ งใหก้ ารชว่ ยเหลอื สนับสนุนการดแู ลผปู้ ว่ ยในดา้ นตา่ งๆ โดยไมป่ ลอ่ ยใหเ้ ปน็ ภาระเฉพาะ ของผดู้ แู ลเทา่ นั้น เชน่ การดูแลทดแทนผดู้ ูแล (หลกั /รอง) ในบางเวลา การสนับสนนุ ค่าใชจ้ า่ ยด้านต่างๆ อุปกรณ์การดูแล การเงนิ /เศรษฐกิจ/ค่าใชจ้ า่ ยในครอบครวั เป็นต้น การเพมิ่ ความรแู้ ละฝกึ ทกั ษะการดูแลเปน็ ส่ิงทผี่ ดู้ ูแลต้องพงึ ตระหนกั อยเู่ สมอ ไมใ่ ชบ่ ทบาทหนา้ ที่ ในการดแู ลผปู้ ว่ ยเทา่ นน้ั แต่การทผ่ี ดู้ แู ลจะสามารถให้การดูแลคนอน่ื ๆ ได้เปน็ อยา่ งดีนน้ั จะตอ้ งสามารถ คน้ หาขอ้ มลู จากแหลง่ ขอ้ มลู ตา่ งๆเพอ่ื ทำใหต้ นเองมคี วามรู้ความเขา้ ใจในโรคสมองเสอ่ื มทผ่ี ปู้ ว่ ยเปน็ อยู่ เรยี นรวู้ ธิ กี ารดแู ลผปู้ ว่ ยสมองเส่ือมในระยะต่างๆ และสามารถพฒั นาตนเองให้มที กั ษะและให้การดูแล ผู้ปว่ ยได้อย่างเหมาะสม การดูแลตนเองของผู้ดูแลก็เปน็ ส่ิงสำคัญ เพราะผู้ดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมต้องดูแลผู้ปว่ ยตลอด เวลาทำให้ต้องเจอกับปัญหาในการดูแลท่ีซบั ซอ้ นและอาจไม่เหมือนกันในแต่ละวัน การจดั การ กบั ปญั หานั้น บางครงั้ อาจสง่ ผลใหต้ วั ผดู้ แู ลเองเกดิ ความเครยี ดและมปี ญั หาสขุ ภาพตามมาได้ ดังนนั้ ผู้ดูแลต้องสามารถจดั การดูแลสุขภาพของตนเองให้มีสุขภาพท่ีดีก่อน จงึ จะสามารถไปให้การดูแล ผู้ปว่ ยได้อย่างเหมาะสม สามารถดคู ลิป VDO สมองเส่ือมจากชอ่ งยูทูปโดยใชล้ ิงค์น้ี https://youtu.be/w5A0tKwVu4Q https://youtu.be/hkSax9wy8bA สรปุ คือ ผ้สู ูงอายุ ผ้ดู ูแลและครอบครวั สามารถฝกึ กิจกรรมกระตุ้นสมองได้ด้วยตนเองทง้ั ทบี่ า้ น หรอื ไปเขา้ รว่ มกิจกรรมในชุมชน เชน่ ชมรมผู้สูงอายุ โรงเรยี นผู้สูงอายุ รวมทง้ั การทำกิจกรรมทางสังคม เชน่ การไปทำบุญท่ีวัด การเป็นจติ อาสาในชุมชน กิจกรรมเหล่าน้ีก็สามารถเพ่มิ สมรรถภาพสมองได้ และการเข้าสังคมจะสามารถเพ่ิมสมรรถภาพความจำได้ การทำกิจกรรมต้องทำอย่างสม่ําเสมอและ ต่อเนื่องจะชว่ ยในการป้องกันและชะลอการเกิดภาวะสมองเสื่อมได้ ทั้งนี้อาสาสมัครสาธารณสุขในชุมชน ซงึ่ เป็นหมอคนท่ีหน่ึงที่เป็นด่านหน้าสำคัญในการดูแล ผู้สูงอายุในชุมชน ทงั้ 3 กล่มุ คือ กลุ่มท่ไี ม่มีปญั หาความจำ จะต้องได้รบั การส่งเสรมิ และปอ้ งกันไม่เกิด ปัญหาความจำ กลุ่มท่ีมีการรูค้ ิดบกพรอ่ งเล็กน้อยก็ต้องฝึกกระตุ้นสมองเพื่อคงและเพิ่มศักยภาพ ของสมอง และกลุ่มท่ีมีภาวะสมองเส่ือมก็ให้คงศักยภาพสมองและดูแลให้สามารถทำกิจวัตรประจำวนั ได้ นอกจากนอ้ี าสาสมคั รมบี ทบาทสำคญั ในการเปน็ ผชู้ ว่ ยให้กบั ทมี สุขภาพในการปฏบิ ตั ิงานเพอ่ื ดแู ลผสู้ ูงอายุ ในชุมชน การชว่ ยติดตามการทำกิจกรรมกระตุ้นสมองที่บ้านในผู้สูงอายุท่มี ีปัญหาการเคล่ือนไหวหรอื มภี าวะพงึ่ พงิ ทไ่ี มส่ ามารถมาเขา้ รว่ มกจิ กรรมในชมุ ชนได้ เมอ่ื คดั กรองแลว้ มปี ญั หาด้านสุขภาพให้ประสาน กับทมี ในระดับปฐมภูมิเพื่อส่งต่อและดูแลรกั ษาต่อไป 59 เอกสารอ้างอิง เกศสดุ า เกสรสคุ นธ.์ ความรเู้ รอ่ ื งสมองเส่อื ม การรกั ษา และการปอ้ งกนั . ใน อรวรรณ์ คหู า นดั ดา คำนยิ ม ปนิตา มุ่งกลาง บรรณาธกิ าร. คู่มือดแู ลสุขภาพอย่างไร...หา่ งไกลสมองเส่ือม สำหรบั ผู้สูงอายุ ผู้ดูแลและครอบครวั . พิมพ์ครงั้ ที่ 1 พฤษภาคม 2563 ; บรษิ ัทสินทวกี ารพิมพ์ จำกัด. 2563. นดั ดา คำนยิ ม, กงิ่ กาญจนา เมอื งโคตร. ผดู้ แู ลและครอบครวั จะดแู ลสมองเส่อื มอยา่ งไร.ในอรวรรณ์ คหู า นดั ดา คำนยิ ม ปนติ า มงุ่ กลาง บรรณาธกิ าร. พมิ พค์ รงั้ ที่ 1 พฤษภาคม 2563 ; บรษิ ทั สนิ ทวกี ารพมิ พ์ จำกัด. 2563. ปนิตา มงุ่ กลาง พมิ พน์ ารา ดวงดี อรวรรณ์ คหู า และนิติกลุ ทองน่วม. สิทธแิ ละแหลง่ ประโยชน์ของผทู้ ่มี ี ภาวะสมองเสอ่ื มและครอบครวั ...ทค่ี วรรู้;ในผดู้ แู ลและครอบครวั จะดแู ลผทู้ ม่ี ภี าวะสมองเสอ่ื ม ไดอ้ ยา่ งไร. ในอรวรรณ์ คหู า นดั ดา คำนยิ ม บรรณาธกิ าร. คมู่ อื การจดั การการดูแลผสู้ ูงอายทุ ม่ี ภี าวะ สมองเสอื่ มครบวงจรสำหรบั อาสาสมคั รผดู้ แู ลในชมุ ชน.พมิ พค์ รง้ั ที่1พฤษภาคม2563; บรษิ ทั สนิ ทว ี การพิมพ์ จำกัด. 2563 พท.พฒั นศ์ รศี รสี วรุ รณ.การปอ้ งกนั ภาวะสมองเสอ่ื ม.คมู่ อื Dementiacaremanager:เอกสารประกอบ การอบรมสำหรบั พยาบาลและทมี สุขภาพ. 2560. พลินทช์ ฎา พัชราพิสิฐกุล จารุณี วทิ ยาจกั ษุ์ และ อรวรรณ์ คูหา. คู่มือการพัฒนาศักยภาพสมองของ ผู้ท่ีมีปัญหาความจำบกพรอ่ งระยะต้นสำหรบั ประชาชนท่ัวไป. พิมพ์ครงั้ ที่ 2 บรษิ ัทไซเบอร์ พรน้ ิ ทก์ รุป๊ จำกัด ; 2562. สถาบนั เวชศาสตรผ์ สู้ ูงอาย.ุ คมู่ อื การพฒั นาศกั ยภาพสมองของผทู้ ม่ี สี มรรถภาพสมองบกพรอ่ งในระยะตน้ . พิมพ์ครงั้ ท่ี 1 บรษิ ัทไซเบอรพ์ รน้ ิ ทก์ รุป๊ จำกัด ; 2559. สถาบันเวชศาสตรส์ มเด็จพระสังหราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ. โปสเตอรก์ ารบรหิ ารสมอง 16 ท่า. บรษิ ัทไซเบอรพ์ รน้ ิ ทก์ รุป๊ จำกัด ; 2563. สมาคมผู้ดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมแห่งประเทศไทย. http://www.azthai.org /เก่ียวกับสมองเสื่อม/5 - ปัจจยั เสี่ยงและการปอ้ งกัน (26 พฤษภาคม 2563). สิรนิ ทร ฉันศิรกิ าญจน. สมองเส่ือม. ในโครงการประเมนิ เทคโนโลยแี ละนโยบายด้านสุขภาพ และสมาคม ผู้ดูแลผู้ป่วยสมองเส่ือมแห่งประเทศไทย. สรุปการประชุมระดมสมองเพื่อพัฒนานโยบาย การป้องกัน รกั ษา และดูแลผู้ป่วยสมองเส่ือมในประเทศไทย ในวันที่ 31 สิงหาคม 2554. พิมพ์ครงั้ ที่ 1. กรุงเทพมหนคร : บรษิ ัทเดอะกราฟโกซสิ เต็มส์จำกัด ; 2555. อรวรรณ์ คูหา. บรรณาธกิ าร. คู่มือการจดั การผู้ดแู ลผู้สูงอายุท่ีมีภาวะสมองเส่ือมครบวงจรสำหรบั ผู้จดั การ การดูแลผู้สูงอายุท่ีมีภาวะสมองเส่ือม. พิมพ์ครงั้ ที่ 1 พฤษภาคม 2563 ; บรษิ ัทออกัสจำกัด. 2563. https://www.pobpad.com/ อัลไซเมอร์ - อาการ, สาเหตุ, การรกั ษา - พบแพทย์ (pobpad.com) : ในวนั ที่ 5 เมษายน 2564. 60 การดแู ลผูส้ งู อายุ ในสถานการณ์โควดิ 19 การดแู ลผสู้ ูงอายุ ในสถานการณโ์ ควิด 19 ผสู้ งู อายุนับเปน็ หน่ึงใน“กลมุ่ เส่ยี ง”ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโรคโควดิ 19ดว้ ยสภาวะ ทางรา่ งกายท่ีมีภูมิต้านทานต่อโรคลดลงตามวัย โดยเฉพาะผู้สูงอายุท่ีมีโรคประจำตัว เชน่ โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคปอดเรอ้ ื รงั โรคไตเรอ้ ื รงั โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคมะเรง็ เปน็ ตน้ ทำใหเ้ ส่ยี งตอ่ การตดิ เชอ้ื และอาจมรี นุ แรงหากไมไ่ ดร้ บั การรกั ษาทนั ทว่ งที ดงั จะเหน็ ได้จากสถิติการปว่ ยและเสียชวี ติ จากโรคโควดิ 19 ซง่ึ มีผู้สูงอายุอยูไ่ ม่น้อย ทงั้ น้ี กระทรวงสาธารณสุขไดข้ อความรว่ มมอื ใหป้ ระชาชนโดยเฉพาะกลมุ่ เส่ียงรวมทง้ั ผสู้ ูงอายุ เกบ็ ตวั อยใู่ นบา้ นใหม้ ากทส่ี ดุ เพอ่ื ลดการแพรก่ ระจายของเชอื้ อยา่ งไรกต็ ามผสู้ งู อายจุ ำนวนมากต้องการ การดูแลจากญาติหรอื ผู้ดูแลที่ยังมีความจำเป็นต้องออกไปนอกบ้านเพื่อทำงาน หรอื ไปหาซอื้ ของกิน ของใชเ้ ข้ามาในบ้าน จงึ มีโอกาสนำเชอื้ จากภายนอกมาสู่ผู้สูงอายุ อีกท้ังการจำกัดบรเิ วณให้ผู้สูงอายุ อยู่แต่ในบ้านเป็นเวลานานติดต่อกันหลายเดือน อาจส่งผลให้สภาพรา่ งกายและสมองของผู้สูงอายุ ถดถอยลงจนเกิดภาวะพึ่งพิงในระยะยาว รวมทั้งเกิดความเครยี ด ทั้งหมดน้ีจะส่งผลกระทบกับ ทงั้ ครอบครวั ทงั้ ในระยะสั้นและระยะยาว 62 แนวทางการดแู ลผู้สูงอายุในสถานการณ์ระบาดของโรคโควดิ 19 สำหรบั แนวทางในการดแู ลผสู้ งู อายใุ นสถานการณร์ ะบาดของโรคโควดิ 19 เพอื่ ปอ้ งกนั เชอ้ื โควดิ 19 ไม่ให้แพรส่ ู่ผู้สูงอายุ มีดังนี้ ผู้ท่ีเส่ียงติดเชอ้ื เชน่ มีประวตั ิสัมผัสใกล้ชดิ กับผู้ปว่ ยทไี่ ด้รบั การยืนยันวา่ ติดเชอ้ื โควดิ 19 หรอื ผู้เดินทางกลับพื้นทเี่ สี่ยง หรอื แหล่งทม่ี ีการติดเชอื้ ในชุมชนในวงกวา้ งทกุ รายต้องแยกตัวออกจาก ผู้อื่นและไม่เข้าไปใกล้ชดิ หรอื สัมผัสผู้สูงอายุและเด็กอย่างเด็ดขาด โดยให้สังเกตอาการอย่างน้อย 14 วนั ห้ามไม่ให้ผู้ที่มีไข้ตัวรอ้ น หรอื มีอาการผิดปกติทางระบบ ทางเดินหายใจอย่างใดอยา่ งหนึ่ง เชน่ ไอ เจบ็ คอ มีนํ้ามูก หายใจเรว็ หายใจเหนื่อย หายใจลำบากเข้าเยย่ี มผู้สูงอายุโดยเด็ดขาด งด/ลดการมาเย่ยี มจากคนนอกบ้านใหน้ ้อยท่ีสุด โดยแนะนำให้ใชก้ ารเย่ยี มทางโทรศัพท์ หรอื สื่อโซเชยี่ ลออนไลน์ต่างๆ แทน ในขณะเขา้ เย่ยี มผสู้ ูงอายุ ลา้ งมอื ใหส้ ะอาดและใส่หน้ากากอนามยั ทกุ ครง้ั ลดการเขา้ ใกล้ หรอื สัมผัสกับผู้สูงอายุลงเหลือเทา่ ทจ่ี ำเป็น โดยรกั ษาระยะห่างอยา่ งน้อย 2 เมตร 63 ควรจดั ใหม้ ผี ดู้ แู ลหลกั คนเดยี ว โดยเลอื กคนทส่ี ามารถอยบู่ า้ นได้มากและจำเปน็ ต้องออกไป นอกบ้านน้อยท่ีสุดแต่สามารถสลับสับเปล่ียนผู้ดูแลหลักได้แต่ไม่ควรเปลี่ยนบ่อย และต้องแน่ใจว่า ผู้จะมาเป็นผู้ดูแลหลักคนใหม่ต้องไม่ใชผ่ ู้ทเ่ี สี่ยงติดเชอื้ ดังทไ่ี ด้กล่าวมาแล้ว ระหว่างมีการระบาด ทงั้ ผู้ดูแลหลักและผู้สูงอายุควรเก็บตัวอยูแ่ ต่ในบา้ นให้มากทส่ี ุด ท้ังผู้ดูแลหลักและผู้สูงอายุควรหลีกเล่ียงการคลุกคลีกับเด็ก (เด็กมักจะไปใกล้ชิด กับผู้สูงอายุและเด็กอาจไม่เขา้ ใจวธิ แี ละขาดความระมัดระวังในการป้องกัน) หากผู้สูงอายุหรอื ผู้ดูแลต้องออกนอกบ้าน ควรเลือกเวลาออกจากบ้านทไ่ี ม่เจอกับความ แออัด หลีกเลี่ยงการใชข้ นส่งสาธารณะและการไปในที่แออัด ต้องรบี ทำธุระให้เสรจ็ โดยเรว็ ให้สวม หน้ากากอนามัยทุกครง้ั พกแอลกอฮอล์เจลไปด้วย โดยทำความสะอาดมือทุกครง้ั หลังจับสิ่งของ และก่อนเขา้ บา้ น ผู้สูงอายุหรอื ผู้ดแู ลเม่ือกลับถึงบา้ น ควรอาบน้ําสระผมทำความสะอาดรา่ งกายและของใช้ ทตี่ ิดตัวกลับมาจากนอกบ้าน เปล่ียนเสื้อผ้าใหม่ทนั ทกี ่อนไปสัมผัสใกล้ชดิ กับผู้สูงอายุคนอ่ืนๆ หากผู้สูงอายุต้องไปพบแพทย์ตามนัด ในกรณีท่ีอาการคงที่และผลการตรวจล่าสุดปกติ ใหต้ ิดต่อโรงพยาบาลเพอ่ื เลอ่ื นนดั หรอื ใหค้ นไปรบั ยาแทนหรอื รบั ยาใกลบ้ า้ น สว่ นกรณที อี่ าการแยล่ งหรอื ผลการตรวจลา่ สุดผดิ ปกติควรปรกึ ษาแพทยห์ รอื พยาบาลเพอ่ื นัดหมายไปตรวจด้วยชอ่ งทางทป่ี ลอดภัย ทส่ี ุด โดยให้ผู้สูงอายุสวมหน้ากากอนามัยคลมุ ผ้าทตี่ ัวผู้สูงอายุให้มิดชดิ และเม่ือกลับถึงบา้ น ให้อาบน้ํา สระผม ทำความสะอาดรา่ งกายและของใชท้ ต่ี ิดตัวกลบั มาจากนอกบา้ น เปลยี่ นเส้ือผา้ ใหมแ่ ละซกั เส้ือผา้ และผ้าคลุมทนั ที ล้างมือด้วยการฟอกสบู่อย่างน้อย 20 วนิ าที แล้วล้างออกด้วยน้ําสะอาด หรอื ทำความ สะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจล โดยท้ิงไว้ให้ชุม่ ไม่แห้งเรว็ กว่า 20 วนิ าทีทุกครง้ั เมื่อกลับเข้าบ้าน ก่อนเตรยี มอาหาร ก่อนรบั ประทานอาหาร หลังการไอจาม และหลังเขา้ ห้องนํ้าทกุ ครงั้ หลีกเล่ียงการรบั ประทานอาหารรว่ มกัน แต่หากมีการมารว่ มรบั ประทานอาหารด้วยกัน ควรแยกรบั ประทานของตนเอง ไมร่ บั ประทานอาหารรว่ มสำรบั หรอื ใชภ้ าชนะเดียวกัน หรอื ใชช้ อ้ นกลาง รว่ มกัน 64 ผู้สูงอายุควรแยกห้องพักและของใชส้ ่วนตัว หากแยกห้องไม่ได้ ควรแยกบรเิ วณท่ีนอน ให้ห่างจากคนอ่ืนมากทสี่ ุด ทพ่ี ักอาศัยและห้องพักควรเปดิ หน้าต่างให้อากาศถ่ายเท ไมค่ วรนอนรว่ มกัน ในห้องปิดทใ่ี ชเ้ ครอ่ ื งปรบั อากาศ หมน่ั ทำความสะอาดพ้นื ผวิ ทถ่ี กู สัมผสั บอ่ ยๆ ด้วยนา้ํ ยาฆา่ เชอ้ื ต่างๆ เชน่ แอลกอฮอล์ 70% เช็ดตามสวติ ช์ไฟ ลูกบิดหรอื มือจับประตู โต๊ะ ราวจับ รโี มท โทรศัพท์ พ้ืน โถส้วม ปุ่มกดนํ้า ชกั โครก ก๊อกนํ้า ระวังพลัดตกหกล้มโดยเฉพาะบรเิ วณพื้นทเ่ี ปียกนํ้าหรอื พื้นล่ืนทเ่ี ปน็ ผิวมัน สังเกตอยา่ งไรว่าผู้สูงอายุติดเชอ้ื กรณีท่ีผู้สูงอายุมีการติดเช้ือเกิดขึ้น อาการอาจไม่ชัดเจน ตรงไปตรงมา เช่น อาจไม่มีไข้ หรอื อาจมอี าการออ่ นเพลยี เบอื่ อาหาร หรอื รบั อาหารทางสายยางไมไ่ ด้ ซมึ สบั สน เฉยี บพลนั ความสามารถ ในการชว่ ยเหลอื ตัวเองลดลงอยา่ งรวดเรว็ ควรรบี ปรกึ ษาแพทย์ เพราะมคี วามเส่ียงสูงทอ่ี าการจะรนุ แรง มากกวา่ ในวัยอ่ืนๆ จะดูแลผู้สูงอายุอย่างไรไม่ให้เกิดการถดถอยของรา่ งกาย สมอง และ เกิดความเครยี ด ในภาวะท่ีผู้สูงอายุต้องเก็บตัวอยู่กับบ้าน โดยยึดหลัก 5 อ. ได้แก่ อาหาร ออกกำลังกาย อารมณ์ เอนกายพักผ่อน ออกหา่ งสังคมนอกบ้าน ดังนี้ อาหาร รบั ประทานอาหารทส่ี ะอาดถกู สุขลักษณะปรุงสุกใหม่ๆ ไม่รบั ประทานอาหารทหี่ วาน หรอื เค็มเกินไป เน้นอาหารที่มีโปรตีนสูง เสรมิ ภูมิคุ้มกัน และควรให้รบั ประทานอาหารท่ีหลากหลาย ครบ 5 หมู่ เพื่อให้ได้รบั สารอาหารทค่ี รบถ้วนตามความต้องการของรา่ งกายและสมอง 65 ออกกำลังกาย ชวนผู้สูงอายุออกกำลังกายด้วยท่าง่ายๆ เชน่ การเดิน หรอื แกว่งแขน ออกกำลังกายในบ้านอย่างสม่ําเสมอ อยา่ งน้อยสัปดาห์ละ 5 วนั วันละ 30 - 60 นาที หรอื เทา่ ทท่ี ำได้ ตามสภาพของผู้สูงอายุ อารมณ์ หยุดรบั ข่าวสารท่ีมากเกินไป โดยจำกัดการติดตามขอ้ มูลประมาณวนั ละ 2 ครงั้ ในตอนเชา้ และตอนเย็นหรอื ตอนกลางคืน เพ่ือป้องกันภาวะวติ กกังวลจากการรบั ข่าวสารมากเกินไป ไม่ควรกังวลหรอื ตระหนกกับข่าวรา้ ยให้มาก ผู้สูงอายุคือผู้ที่ผ่านความยากลำบากและโรคระบาด รา้ ยแรงต่างๆ มาแล้ว ทา่ นจะเป็นผู้ให้หลักคิดแก่ลูกหลานได้ปรกึ ษาผู้รูใ้ จหรอื ไว้ใจได้ เชน่ ครอบครวั ลูกหลาน ญาติ เพื่อนๆ เพื่อระบายความไม่สบายใจ ความกังวลและความกลัวเก่ียวกับเหตุการณ์ ทเ่ี กิดขึน้ การทำกิจกรรมทผี่ ู้สูงอายุชน่ื ชอบ มีความถนัด มีความภูมิใจ เชน่ ทำอาหาร เล่นดนตร ีวาดรูป อ่านหนังสือ ดูโทรทศั น์ ปลูกต้นไม้ ทำสวน เป็นต้น หัวใจสำคัญทสี่ ุด คือ ต้องรูก้ ่อนวา่ ผู้สูงอายุในบ้าน ของเราชอบอะไรแล้ว หากิจกรรมท่ีสอดคล้องกับท่ีท่านชนื่ ชอบ สรา้ งความสุขให้ตนเองและสมาชกิ ในครอบครวั ทำส่ิงท่ีเพลิดเพลินและมีความสุข หากยังไม่ได้ผลให้ใชเ้ ทคนิคจดั การความเครยี ด เชน่ การฝึกหายใจคลายเครยี ด การผ่อนคลายกล้ามเนื้อ การนวดคลายเครยี ดด้วยตนเอง หลีกเล่ียง การดื่มสุรา ยาเสพติด โทรปรกึ ษาสายด่วนกรมสุขภาพจิต โทร. 1323 ถ้าพบว่ามีความผิดปกติ ด้านอารมณ์ หงดุ หงดิ ฉนุ เฉียว โกรธงา่ ย สมาธไิ ม่ดี มคี วามคิดในแงล่ บ หมกมนุ่ แต่เรอ่ ื งการระบาด และ กลัววา่ ตนเองจะติดเชอ้ื นอนไม่หลับ ต้องพึ่งเหล้า บุหร่ ียาและยาเสพติดมากขึน้ เอนกายพกั ผอ่ น ผสู้ งู อายตุ อ้ งพกั ผอ่ นใหเ้ พยี งพอ การนอนสำคญั มาก ควรใหน้ อนประมาณ ไม่เกิน 3 ทมุ่ เพ่ือให้พักผ่อนได้เต็มทยี่ าวนาน นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ 7 - 9 ชวั่ โมง/วัน ออกห่างสังคมนอกบ้าน หากกังวลใจหรอื มีอาการสงสัยว่าเสี่ยงต่อโรคติดเชอื้ โควดิ 19 ให้โทรศัพทส์ ายด่วนกรมควบคุมโรค 1422 แหล่งข้อมูล : กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข 66 67 68 69 ภาคผนวก จรยิ ธรรมผู้ดแู ลผู้สูงอายุ จรยิ ธรรมผู้ดูแลผู้สูงอายุ ผู้สูงอายุเป็นผู้ที่ต้องการการดูแล ความเอาใจใส่จากลูกหลานคนรอบข้างด้วยความรูส้ ึกท่ีดี มีน้ําใจ ใส่ใจดูแลด้วยความเต็มใจ ดังน้ันผู้ดูแลผู้สูงอายุควรจะมีจรยิ ธรรมหรอื หลักธรรมะประจำใจ ดังนี้ จรยิ ธรรม 8 ข้อ ของผู้ดูแลผู้สูงอายุ มีความรบั ผิดชอบต่อหน้าท่ี บทบาทการดูแลผู้สูงอายุ ด้วยความเขา้ ใจ เต็มใจ ให้บรกิ าร เต็มความสามารถ มีความซอ่ื สัตย์ ด้วยการประพฤติปฏิบัติทต่ี รงไปตรงมาทงั้ ทางกาย วาจา และใจ มีความกตัญญูกตเวที หมายถึง การรูค้ ุณ และตอบแทนคุณต่อผู้สูงอายุ ผู้ว่าจ้าง เคารพในสิทธขิ องผู้สูงอายุ มีระเบียบวนิ ัย เปน็ การควบคุมความประพฤติ การกระทำทถี่ ูกต้องเหมาะสม มีความเสียสละ ละความเห็นแก่ตัว รูจ้ กั แบ่งปันผู้อ่ืนเทา่ ทจ่ี ะทำได้เต็มความสามารถ มีความอุตสาหะ ความพยายามอย่างเต็มกำลัง เพื่อให้งานสำเรจ็ ด้วยดี มีความขยัน อดทน ไม่ทอ้ แท้ มคี วามเมตตากรณุ าปฏบิ ตั หิ นา้ ทดี่ ว้ ยความจรงิ ใจมคี วามรกั ความสงสารความเหน็ อกเหน็ ใจ ปรารถนาดีต่อผู้สูงอายุ 71 เหน็ คณุ คา่ ความเปน็ มนษุ ย์ ความมศี กั ด์ิศรขี องผสู้ งู อายดุ ้วยการปฏบิ ตั ิใหเ้ กยี รติตระหนกั ถงึ คุณค่าของผู้สูงอายุทม่ี ีศักดิ์ศร ีและความภาคภูมิใจ โดย ให้ความเคารพยกยอ่ ง ยอมรบั ความสูงอายุวา่ เปล่ียนแปลงตามวงจรชวี ติ ของมนุษย์ แตกต่างจากบุคคลอ่ืน ยอมรบั ความคิดเห็นหรอื ความต้องการของผู้สูงอายุ ปฏิบัติต่อผู้สูงอายุให้ได้รบั บรกิ ารด้านสุขภาพอนามัยที่มีคุณภาพ เท่าเทียมกับ บุคคลวัยอ่ืนๆ ผู้ดแู ลผู้สูงอายุควรมีหลักธรรมประจำใจ ได้แก่ เมตตา คือ ความรกั ปรารถนาให้ผู้สูงอายุมีความสุข กรณุ า คือ ความปรารถนาทจ่ี ะชว่ ยเหลือให้เขาพ้นทกุ ข์ ชว่ ยให้ทเุ ลาจากความเจบ็ ปวด ทรมาน มุทิตา คือ ความรูส้ ึกพลอยยนิ ดี เมื่อมีอาการดีขึน้ ชว่ ยให้สุขสบายยิง่ ดี อุเบกขา คือ การรูจ้ กั วางเฉย ไม่ล่วงลา้ํ เกินไปจนทำให้รูส้ ึกอึดอัด หรอื เปน็ การก้าวก่ายสิทธิ ส่วนบุคคล ศึกษาหาความรู้ และติดตามความก้าวหน้าทางวชิ าการ ทั้งด้านที่เก่ียวกับผู้สูงอายุ ด้านจรยิ ธรรม และด้านอื่นๆ รกั และศรทั ธาในวชิ าชพี เห็นคุณค่าของวชิ าชพี วา่ เป็นวชิ าชพี ทม่ี ีประโยชน์แก่เพื่อนมนุษย์ ตระหนักถึงความสำคัญของจรรยาบรรณวชิ าชพี และรบั ผิดชอบต่อข้อบญั ญัติในจรรยาบรรณ บทบาทและหน้าท่ีของผู้ดแู ลผู้สูงอายุ ให้การดูแลผู้สูงอายุให้ได้รบั ความสุขสบาย ปลอดภัย ให้การชว่ ยเหลือในการทำกิจกรรมต่างๆ ใหก้ ารประคบั ประคอง การดแู ลผสู้ งู อายใุ หม้ กี ารอยรู่ อดปลอดภยั ยาวนานขนึ้ การประคบั ประคอง ทางด้านรา่ งกาย และจติ ใจ ให้การสนับสนนุ ส่งเสรมิ ผู้สูงอายุทำกิจกรรมต่างๆ ได้ด้วยตนเองตามความสามารถทม่ี ีอยู่ ให้คำชมเชย ยกยอ่ ง เป็นผู้ประสานงาน สื่อสาร สรา้ งความเข้าใจ เชอ่ื มโยงระหว่างบุตรหลาน ญาติมิตรกับ ผู้สูงอายุ 72 สทิ ธแิ ละแหลง่ ประโยชน์ ควทร่ี รู้ สำหรบั ผสู้ งู อายแุ ละครอบครวั สิทธไิ ด้รบั การคุ้มครอง ส่ิงท่ีผู้สูงอายุได้รบั แหล่งติดต่อประสานงาน/ การส่งเสรมิ เบอรโ์ ทรศัพท์ และการสนับสนุน กรมโยธาธกิ ารและผังเมือง กระทรวงมหาดไทย การอํานวยความสะดวก การจดั สภาพแวดล้อมทเี่ หมาะสมสําหรบั โทรศัพท์ : 0 2299 4323 และความปลอดภัยในอาคาร ผู้สูงอายุ สํานักส่งเสรมิ การพัฒนา สถานท่ี ยานพาหนะ การดูแลชว่ ยเหลือจากเจา้ หน้าที่ เศรษฐกิจ สังคม และการมี บรกิ ารสาธารณะอ่ืน การบรกิ ารสะดวก รวดเรว็ ปลอดภัย ส่วนรว่ ม กระทรวงมหาดไทย โทรศัพท์ : 0 2241 9000 การจดั พาหนะอํานวยความสะดวก ต่อ 4131 - 4135 สําหรบั ผู้สูงอายุ www.moi.go.th สํานักงานการสงเคราะห์ และสวสั ดิภาพสังคม กรุงเทพมหานคร โทรศัพท์ : 0 2245 5166 www.bangkok.go.th สํานักงานปลัดกระทรวง คมนาคม โทรศัพท์ : 0 2283 3077, 0 2283 3069 www.mot.go.th เมืองพัทยา โทรศัพท์ : 0 3825 3260 www.pattaya.go.th กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคม และความมั่นคงของมนษุ ย์ โทรศัพท์ : 0 2642 4354 www.dop.go.th สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข โทรศัพท์ : 0 2590 4257 https://env.anamai. moph.go.th/ 73 สิทธไิ ด้รบั การคุ้มครอง ส่ิงท่ีผู้สูงอายุได้รบั แหล่งติดต่อประสานงาน/ การส่งเสรมิ เบอรโ์ ทรศัพท์ และการสนับสนุน การชว่ ยเหลือผู้สูงอายุ การให้คําแนะนํา ปรกึ ษา และให้ความ สํานักอัยการสูงสุด ซงึ่ ได้รบั อันตราย ชว่ ยเหลือ โทรศัพท์ : 0 2141 2726 www.ago.go.th จากการถูกทารุณกรรม กรณีผู้สูงอายุทถ่ี ูกทารุณกรรม แสวงหา หรอื ถูกแสวงหาประโยชน์ ประโยชน์โดยมิชอบด้วย กฎหมายและ กรมคุ้มครองสิทธแิ ละเสรภี าพ โดยมิชอบด้วยกฎหมาย ถูกทอดทงิ้ จะได้รบั การชว่ ยเหลือตาม กระทรวงยุติธรรม ประกาศกระทรวงการพัฒนาสังคมและ โทรศัพท์ : 0 2502 8221, หรอื ถูกทอดทงิ้ ความมั่นคงของมนษุ ย์ 0 2502 8191 www.rlpd.moj.go.th สํานักงานตํารวจแห่งชาติ โทรศัพท์ : 0 2251 4730 www.royalthaipolice.go.th กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคม และความมั่นคงของมนษุ ย์ โทรศัพท์ : 0 2642 4305, 0 2642 4306 www.dop.go.th การให้คําแนะนํา ปรกึ ษา การให้คําแนะนํา ปรกึ ษา และให้ความ กรมคุ้มครองสิทธแิ ละเสรภี าพ ดําเนินการอ่ืนๆ ทเ่ี ก่ียวขอ้ ง ชว่ ยเหลือ กระทรวงยุติธรรม โทรศัพท์ : 0 2502 8221, ในทางคดี และในทาง กรณีผู้สูงอายุทถี่ ูกทารุณกรรม แสวงหา 0 2502 8191 การแก้ไขปญั หาครอบครวั ประโยชน์โดยมิชอบด้วย กฎหมายและ www.rlpd.moj.go.th ถูกทอดทงิ้ จะได้รบั การชว่ ยเหลือตาม ประกาศกระทรวงการพัฒนาสังคมและ กรมกิจการผู้สูงอายุ ความมั่นคงของมนษุ ย์ กระทรวงการพัฒนาสังคม และความมั่นคงของมนษุ ย์ โทรศัพท์ : 0 2642 4305, 0 2642 4306 www.dop.go.th การชว่ ยเหลือด้านทพี่ ักอาศัย กรณีผสู้ ูงอายุทเ่ี ดือดรอ้ นจะได้รบั การชว่ ยเหลอื กรมกิจการผู้สูงอายุ |
การประเม นสมรรถภาพทางสมองญาต สามารถประเม นบ คคลในครอบคร วท ม ความเส ยงด วยตนเอง
ลิขสิทธิ์ © 2024 th.cemle Inc.
