หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการดาํ เนินชวี ติ รายวชิ าเศรษฐกิจพอเพยี ง (ทช11001) ระดบั ประถมศึกษา หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขนั้ พืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551 หามจาํ หนาย หนังสอื เรยี นเลม น้ี จดั พมิ พดว ยเงินงบประมาณแผนดินเพอ่ื การศึกษาตลอดชีวิตสาํ หรบั ประชาชน ลขิ สทิ ธิ์เปน ของ สาํ นกั งาน กศน. สํานักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ สาํ นกั งานสงเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาํ นกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธกิ าร หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดําเนินชีวิต รายวชิ า เศรษฐกจิ พอเพียง (ทช11001) ระดบั ประถมศึกษา เอกสารทางวชิ าการหมายเลข 19/2554 คาํ นํา สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ไดดําเนินการ จัดทําหนังสือเรียนชดุ ใหมน ้ขี ึ้น เพอ่ื สาํ หรบั ใชในการเรียนการสอนตามหลักสูตรการศกึ ษา นอกระบบ ระดบั การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ทมี่ วี ตั ถปุ ระสงคใ นการพฒั นาผเู รยี น ใหมีคุณธรรม จริยธรรม มีสติปญญาและศักยภาพในการประกอบอาชีพ การศึกษาตอและ สามารถดํารงชีวิตอยูในครอบครัว ชุมชน สังคมไดอยางมีความสุข โดยผูเรียนสามารถนํา หนังสือเรียนไปใชในการเรียนดวยวิธีการศึกษาคนควาดวยตนเอง ปฏิบัติกิจกรรม รวมทั้ง แบบฝกหัดเพื่อทดสอบความรูความเขาใจในสาระเนื้อหา โดยเมื่อศึกษาแลวยังไมเขาใจ สามารถกลบั ไปศกึ ษาใหมไ ดผเู รยี นอาจจะสามารถเพม่ิ พนู ความรหู ลงั จากศกึ ษาหนงั สอื เรยี นน้ี โดยนาํ ความรไู ปแลกเปลย่ี นกบั เพอ่ื นในชน้ั เรยี นศกึ ษาจากภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ จากแหลง เรยี นรู และจากส่อื อน่ื ๆ ในการดําเนินการจัดทําหนังสือเรียนตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบ ระดับการ ศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 ไดรับความรวมมือท่ีดีจากผูทรงคุณวุฒิและผูเก่ียวของ หลายทา นซง่ึ ชว ยกนั คน ควา และเรยี บเรยี งเนอ้ื หาสาระจากสอ่ื ตา งๆ เพอื่ ใหไ ดส อ่ื ทส่ี อดคลอ ง กบั หลกั สตู รและเปน ประโยชนต อ ผเู รยี นทอี่ ยนู อกระบบอยา งแทจ รงิ สาํ นกั งานสง เสรมิ การ ศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ขอขอบคณุ คณะทป่ี รกึ ษาคณะผเู รยี บเรยี งตลอดจน คณะผูจดั ทาํ ทุกทานทไี่ ดใหความรวมมือดวยดี ไว ณ โอกาสน้ี สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย หวังวาหนังสือ เรียนชุดน้ีจะเปนประโยชนในการจัดการเรียนการสอนตามสมควร หากมีขอเสนอแนะ ประการใด สาํ นกั งานสง เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั ขอนอมรับไว ดวยความขอบคณุ ยิง่ สํานกั งาน กศน. สารบัญ หนา คํานาํ 1 คาํ แนะนําในการใชหนงั สอื เรยี น 7 โครงสรา งรายวิชาเศรษฐกจิ พอเพยี ง 13 บทที่ 1 เศรษฐกจิ พอเพียง รากฐานการดาํ เนนิ ชีวิตของคนไทย 23 บทที่ 2 ปฏิบัติตนดี มคี วามพอเพยี ง 33 บทท่ี 3 รูใช รูจาย 37 บทท่ี 4 ชวี ิตสดใส พอใจเศรษฐกิจพอเพยี ง 39 แบบทดสอบหลังเรียน บรรณานุกรม คณะผูจดั ทาํ คาํ แนะนําในการใชหนงั สือเรยี น หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการดาํ เนนิ ชวี ติ รายวชิ าเศรษฐกจิ พอเพยี งระดบั ประถมศกึ ษา เปนหนังสอื เรียนที่จัดทาํ ขึ้น สําหรบั ผูเรยี นท่เี ปน นักศึกษานอกระบบ ในการศึกษาหนังสือเรียนสาระทักษะการดําเนินชีวิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ผเู รียนควรปฏิบตั ดิ งั น้ี 1. ศึกษาโครงสรางรายวิชาใหเขาใจในหัวขอสาระสําคัญ ผลการเรียนรูที่คาดหวัง และขอบขา ยเนื้อหา 2. ศกึ ษารายละเอยี ดเนอื้ หาของแตล ะบทอยา งละเอยี ดและทาํ กจิ กรรมตามทก่ี าํ หนด แลวตรวจสอบกับแนวตอบกิจกรรมที่กําหนด ถาผูเรียนตอบผิดควรกลับไปศึกษาและ ทําความเขาใจในเนื้อหานั้นใหมใหเขาใจกอนทจ่ี ะศึกษาเร่ืองตอไป 3. ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมทา ยเรอื่ งของแตล ะเรอ่ื ง เพอื่ เปน การสรปุ ความรู ความเขา ใจของ เน้ือหาในเรอื่ งน้ันๆ อีกครง้ั และการปฏิบัติกจิ กรรมของแตล ะเน้อื หาแตล ะเร่อื ง ผูเรียนสามารถนําไปตรวจสอบกับครูและเพ่ือนๆ ท่ีรวมเรียนในรายวิชาและระดับเดียวกัน ได 4. หนังสอื เรยี นเลมน้ีมี 4 บทคอื บทที่ 1 เศรษฐกิจพอเพียง รากฐานการดําเนินชวี ิตของคนไทย บทที่ 2 ปฏิบัตติ นดี มีความพอเพยี ง บทที่ 3 รใู ช รจู า ย บทท่ี 4 ชวี ติ สดใส พอใจเศรษฐกจิ พอเพียง โครงสรางรายวชิ าเศรษฐกิจพอเพยี ง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) สาระสําคญั เศรษฐกิจพอเพียง เปนปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงพระราชดํารัส ชแี้ นะแนวทางการดํารงอยูและการปฏิบัติตนของประชาชนในทุกระดับใหดําเนินชีวิตไป ในทางสายกลางโดยเฉพาะการพฒั นาเศรษฐกจิ เพอ่ื ใหก า วทนั ตอ โลกยคุ โลกาภวิ ตั นความพอเพยี ง หมายถงึ ความพอประมาณ ความมเี หตผุ ล รวมถงึ ความจาํ เปน ทจ่ี ะตอ งมรี ะบบภมู คิ มุ กนั ในตวั ท่ีดีพอสมควรตอผลกระทบใดๆ อันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทั้งภายนอกและภายใน ท้ังนี้ จะตอ งอาศยั ความรอบรู ความรอบคอบและความระมัดระวังอยางยิ่งในการนําวิชาการตางๆ มาใชในการวางแผนและดําเนินการทุกขั้นตอน และขณะเดยี วกนั จะตอ งเสรมิ สรา งพนื้ ฐาน จติ ใจของคนในชาตใิ หม สี าํ นกึ ในคณุ ธรรมความซอ่ื สตั ยส จุ รติ และใหม คี วามรอบรทู เ่ี หมาะสม ดําเนินชีวิตดวยความอดทน ความเพียร มีสติปญญาและความรอบคอบ เพ่ือใหสมดุลและ พรอ มตอ การรองรบั การเปลย่ี นแปลงอยา งรวดเรว็ และกวา งขวางทง้ั ดา นวตั ถุสงั คมสง่ิ แวดลอ ม และวัฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปน อยางดี ผลการเรยี นรทู ค่ี าดหวงั 1. อธบิ ายแนวคดิ หลกั การ ความหมาย ความสาํ คญั ของปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี งได 2. บอกแนวทางในการนาํ ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี งไปประยกุ ตใ ชใ นการดาํ เนนิ ชวี ติ 3. เห็นคณุ คา และปฏบิ ตั ติ ามหลกั เศรษฐกจิ พอเพยี ง 4. แนะนาํ สง เสรมิ ใหส มาชกิ ในครอบครวั เหน็ คณุ คา และนาํ ไปปฏบิ ตั ใิ นการดาํ เนนิ ชวี ติ ขอบขายเนือ้ หา บทท่ี 1 เศรษฐกิจพอเพยี ง รากฐานการดําเนินชวี ติ ของคนไทย บทท่ี 2 ปฏิบตั ิตนดี มคี วามพอเพียง บทท่ี 3 รใู ช รจู าย บทที่ 4 ชวี ิตสดใส พอใจเศรษฐกิจพอเพยี ง บทท่ี 1 เศรษฐกจิ พอเพียงรากฐานการดาํ เนินชีวติ ของคนไทย สาระสาํ คัญ เศรษฐกิจพอเพียงเปนปรัชญาท่ีพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงมีพระราชดํารัส ชแ้ี นะทางการดาํ เนินชวี ติ แกพสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอดเลานานกวา 30 ป ตง้ั แตก อ น เกิดวิกฤตการณทางเศรษฐกิจในป 2540 ประเทศไทยประสบกับภาวะวิกฤติเศรษฐกิจ นับวาเปนบทเรียนสําคัญที่ทําใหประชาชนเขาใจถึงผลการพัฒนา ซ่ึงใชเปนแนวทางการ ดําเนินชีวิตท่ีอยูบนพ้ืนฐานของทางสายกลางและความไมประมาท คํานึงถึงความพอ ประมาณ การมเี หตุผล การสรา งภมู ิคมุ กันท่ดี ตี อ ตนเองตลอดจนใชค วามรแู ละคณุ ธรรม เปนพื้นฐานในการดํารงชีวติ ทส่ี าํ คญั จะตอ งมสี ติ ปญ ญาและความขยนั หมน่ั เพยี ร ซง่ึ จะนาํ ไปสคู วามสขุ ในการดาํ เนนิ ชวี ติ อยา งแทจรงิ ผลการเรยี นรูทีค่ าดหวัง อธบิ ายแนวคดิ หลกั การ ความหมาย ความสาํ คญั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งได ขอบขา ยเนอื้ หา เรื่องท่ี 1 ความเปน มา ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง เรือ่ งท่ี 2 ความหมาย ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เรือ่ งที่ 3 หลักแนวคดิ ของเศรษฐกจิ พอเพียง เร่อื งท่ี 4 ความสาํ คัญของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 2 หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดําเนนิ ชีวติ รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดบั ประถมศึกษา (ทช11001) เรอ่ื งที่ 1 ความเปน มาของเศรษฐกิจพอเพียง ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เปน แนวทางการดาํ เนนิ ชวี ติ และวถิ ปี ฏบิ ตั ิท่พี ระบาท สมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงมีพระราชดํารัสชี้แนะแกพสกนิกรชาวไทยมานานกวา 30 ป ดังจะ เหน็ ไดว า ปรากฏความหมายเปน เชงิ นยั เปน ครงั้ แรกในพระบรมราโชวาทและพระราชดาํ รสั ของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ในป พ.ศ.2517 ทพ่ี ระองคไ ดท รงเนน ยาํ้ แนวทางการพฒั นา บนหลักแนวคิดท่ีพึ่งตนเอง เพื่อใหเกิดความพอมีกิน พอใชของคนสวนใหญ โดยใชหลัก ความพอประมาณ การคํานึงถึงการมีเหตุผล การสรางภูมิคุมกันท่ีดีในตัวเอง และทรงเตือน สติประชาชนคนไทยไมใหประมาท ตระหนักถึงการพัฒนาอยางเปนข้ันเปนตอนท่ีถูกตอง ตามหลักวชิ า และการมีคณุ ธรรมเปน กรอบในการปฏบิ ัตแิ ละการดาํ รงชวี ิต ในชวงที่ประเทศไทยประสบกับภาวะวิกฤติเศรษฐกิจในป พ.ศ. 2540 นับเปนบท เรยี นสาํ คญั ทที่ าํ ใหป ระชาชนเขา ใจถงึ ผลจาการพฒั นา ทไ่ี มค าํ นงึ ถงึ ระดบั ความเหมาะสมกบั ศกั ยภาพของประเทศ พง่ึ พงิ ความรู เงินลงทุน จากภายนอกประเทศเปนหลัก โดยไมไดส ราง ความม่ันคงและเขมแข็งหรือสรางภูมิคุมกันท่ีดีภายในประเทศ ใหสามารถพรอมรับความ เส่ียงจากความผันผวนของปจจัยภายในและภายนอกจนเกิดวิกฤตการณทางเศรษฐกิจครั้ง ใหญสงผลกระทบอยางรุนแรงตอสังคมไทย รัฐบาลตระหนักถึงความสําคัญในการแกไข ปญ หาดงั กลา วใหเ กดิ การพฒั นาทย่ี ง่ั ยนื ในสงั คมไทยอยา งเปน ระบบ ดว ยการกาํ หนดนโยบาย ดานการศึกษา โดยนําปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาเปนแนวทางในการพัฒนาคุณภาพ และมาตรฐานการศกึ ษาทกุ ระดบั ใชค ณุ ธรรมเปน พน้ื ฐานของกระบวนการเรยี นรทู เี่ ชอ่ื มโยง ความรวมมือระหวางสถาบันการศึกษา สถาบันครอบครัว ชุมชน สถาบันศาสนา ใหมี สวนรว มในการจดั การศกึ ษา เพ่อื ใหผ เู รียนเกิดทกั ษะความรู ทักษะ และเจตคติ สามารถนาํ ไปประยุกตใ ชในชีวติ ประจาํ วันไดอยางสมดลุ และยง่ั ยืน เรือ่ งที่ 2 ความหมายของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เศรษฐกจิ พอเพียง คอื อะไร เศรษฐกจิ พอเพยี ง เปน ปรชั ญาชถี้ งึ แนวทางการดาํ รงอยแู ละปฏบิ ตั ติ นของประชาชน ในทุกระดับตง้ั แตครอบครวั ระดบั ชมุ ชนจนถงึ ระดบั รฐั ทง้ั ในการพฒั นาและการบรหิ าร ประเทศใหดําเนินไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพัฒนาเศรษฐกิจเพ่ือใหกาวทันตอยุค โลกาภวิ ตั นค วามพอเพียง หมายถงึ ความพอประมาณ ความมเี หตุผล รวมถงึ ความจาํ เปนท่ี ตองมีระบบคุมกันในตัวที่ดีพอสมควรตอการมีผลกระทบใดๆ อันเกิดจากการเปลี่ยนแปลง ทง้ั ภายนอกและภายในทงั้ น้ี จะตองอาศยั ความรอบรู ความรอบคอบ และความระมดั ระวงั อยางย่ิงในการนําวิชาการตางๆ มาใชในการวางแผน และการดําเนินการทุกขั้นตอนและ ขณะเดยี วกนั จะตอ งเสรมิ สรา งพนื้ ฐานจติ ใจของคนในชาติ โดยเฉพาะเจา หนา ทขี่ องรฐั นกั ทฤษฎี และนกั ธรุ กจิ ในทกุ ระดบั ใหม สี าํ นกึ ในคณุ ธรรม ความซอื่ สตั ยส จุ รติ และใหม คี วาม รอบรูทเ่ี หมาะสม ดาํ เนนิ ชีวติ ดว ยความอดทน มีความเพยี รพยายามมสี ตปิ ญ ญา และความ หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการดําเนนิ ชวี ิต รายวชิ าเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) 3 รอบคอบ เพ่อื ใหส มดุลและพรอมตอการรองรบั ความเปล่ยี นแปลงอยา งรวดเร็ว และกวาง ขวางทัง้ ทางดา นวตั ถุ สังคม ส่งิ แวดลอม และวฒั นธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยา งดี ความพอเพยี ง หมายถงึ ความพอประมาณ ความมีเหตผุ ล รวมถงึ ความจําเปนท่ี ตอ งมรี ะบบภมู คิ มุ กนั ในตวั ทด่ี พี อสมควรตอ การมผี ลกระทบใดๆ อนั เกดิ จาการเปลย่ี นแปลง ท้ังภายนอก และภายใน ทัง้ น้ีจะตองอาศยั ความรอบรู ความรอบคอบและความระมัดระวัง อยางย่ิงในการนําวิชาการตางๆ มาใชในการวางแผน และการดําเนินการทุกข้ันตอน และ ขณะเดียวกันจะตอ งเสริมสรา งพน้ื ฐานจติ ใจของคนในชาติ โดยเฉพาะเจา หนา ท่ขี องรัฐ นกั ทฤษฎี และนกั ธรุ กจิ ในทกุ ระดบั ใหม สี าํ นกึ ในคณุ ธรรม ความซอ่ื สตั ยส จุ รติ และใหม คี วาม รอบรทู ่ีเหมาะสม ดําเนินชีวิตดว ยความอดทน ความเพยี ร มสี ติ ปญ ญา และความรอบคอบ เพื่อใหสมดุลและพรอมตอการรองรับการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็วและกวางขวาง ทั้งทาง ดา นวตั ถุ สังคม ส่งิ แวดลอ ม และวฒั นธรรมจากโลกภายนอกไดเปน อยางดี เร่อื งท่ี 3 หลกั แนวคดิ ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เปน ปรชั ญาชแี้ นะแนวทางการดาํ รงอยแู ละปฏบิ ตั ติ นในทางท่ี ควรจะเปน โดยมพี น้ื ฐานมาจากวถิ ชี วี ติ ดงั้ เดมิ ของสงั คมไทย สามารถนาํ มาประยกุ ตใ ชไ ดต ลอดเวลา และเปน การ มองโลกเชงิ ในระบบทม่ี กี ารเปลย่ี นแปลงอยตู ลอดเวลา มงุ เนน การรอดพน จากภยั และวกิ ฤติ เพอ่ื ความม่ันคงและ ความย่ังยนื ของการพัฒนา คุณลกั ษณะ เศรษฐกิจพอเพียงสามารถนํามาประยุกตใชกับการปฏิบัติตนไดในทุกระดับ โดย เนนการปฏิบัติบนทางสายกลาง และการพฒั นาตนอยางเปน ข้ันตอน ทางสายกลาง พอประมาณ มเี หตผุ ล มภี ูมคิ มุ กัน เง่ือนไขความรู เงอ่ื นไข คณุ ธรรม (รอบรู รอบคอบ ระมัดระวงั ) (ซ่ือสตั ย สุจริต ขยนั อดทน แบงปนั ) ชีวิต เศรษฐกจิ สังคม สมดลุ มนั่ คง ย่ังยนื แผนภาพแสดงแนวคดิ เศรษฐกจิ พอเพยี ง 4 หนงั สอื เรียนสาระทักษะการดําเนนิ ชวี ติ รายวชิ าเศรษฐกิจพอเพยี ง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) ความพอเพยี งจะตองประกอบดว ย 3 หวง 2 เงื่อนไข ดังนี้ ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดีท่ีไมนอยเกินไปและไมมากเกินไปโดยไม เบียดเบยี นตนเองและผอู ื่น เชน การผลิตและการบรโิ ภคทอี่ ยใู นระดับพอประมาณ ความมเี หตผุ ล หมายถงึ การตดั สินใจเกย่ี วกับระดับของความพอเพียงนน้ั จะตอ ง เปนไปอยางมีเหตุผลโดยพิจารณาจากเหตุปจจัยท่ีเกี่ยวของตลอดจนคํานึงถึงผลท่ีคาดวาจะ เกดิ ขน้ึ จากการกระทาํ น้ันๆ อยา งรอบคอบ การมีภูมิคุมกันท่ีดีในตัว หมายถึง การเตรียมตัวใหพรอมรับผลกระทบและการ เปลี่ยนแปลงดา นตางๆ ทจี่ ะเกิดขนึ้ โดยคาํ นงึ ถงึ ความเปน ไปไดข องสถานการณต า งๆ ทค่ี าด วาจะเกดิ ขึน้ ในอนาคตท้ังใกลแ ละไกล เง่ือนไข การตัดสินใจและการดําเนินกิจกรรมตางๆ ใหอ ยูในระดบั พอเพยี งนน้ั ตองอาศยั ทง้ั ความรู และคณุ ธรรมเปนพืน้ ฐาน กลาวคอื เงอื่ นไขความรู ประกอบดว ย ความรอบรเู กยี่ วกบั วชิ าการตา งๆ ทเ่ี กย่ี วขอ งอยา ง รอบดา นความรอบคอบทีจ่ ะนาํ ความรเู หลา น้นั มาพิจารณาใหเชื่องโยงกัน เพือ่ ประกอบการ วางแผน และความระมัดระวังในขนั้ ปฏบิ ัติ เงอ่ื นไขคณุ ธรรม ทจ่ี ะตอ งเสรมิ สรา งประกอบดว ย มคี วามตระหนกั ในคณุ ธรรม มคี วามซื่อสัตยสุจริตและมีความอดทน มีความเพียร ใชส ตปิ ญ ญาในการดาํ เนนิ ชีวิต เร่อื งท่ี 4 ความสําคญั ของเศรษฐกิจพอเพียง ความสําคญั ของเศรษฐกจิ พอเพยี งทส่ี ง ผลตอ ประชาชน ดังนี้ 1. เกดิ แนวคดิ ทม่ี งุ เนน พง่ึ พาตนเองเปน หลกั ทม่ี อี ยใู นตวั เองเพอ่ื นาํ มาพฒั นาคณุ ภาพ ชวี ติ ใหเ กดิ ประโยชนส ูงสุดตอตนเอง ครอบครัว และชุมชนซึง่ จะทาํ ใหสามารถดํารงชีวิต อยูไ ดอยา งยงั่ ยืน 2. ทาํ ใหม ีความเขมแขง็ ในจิตใจ โดยยึดหลกั การพง่ึ พาตนเองเปน หลัก เม่อื พง่ึ ตน เองไดแ ลวทําใหจ ิตใจสงบเขมแข็ง ไมวติ กกังวล 3. เกดิ ความรวมมอื ความกระตือรอื รน ความสามัคคีในชุมชน และประเทศชาติ 4. เกดิ การมีสว นรว ม คดิ วเิ คราะห แกปญหารวมกนั 5. ทําใหมคี วามเปน อยู พอมี พอกนิ ลดปญ หาความยากจน หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดาํ เนินชีวิต รายวชิ าเศรษฐกิจพอเพียง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) 5 เมื่อ สังคม ไทย เป น สังคม เศรษฐกิจ พอเพียง คนไทยดาํ รงชวี ติ บนทางสายกลาง มสี ามหว งสาํ คญั คลอ งใจในการดาํ เนนิ ชวี ติ ไดแ ก ความพอประมาณ ความมีเหตุผล การมีภูมิคุมกัน ในตัวที่ดี มีสอง เง่ือนไขกํากับชีวิตอยางเครงครัด ไดแก เงื่อนไข ความรูท่ีประกอบดวยรอบรู รอบคอบ ระมัดระวัง เง่ือนไขคุณธรรม ซ่ึงมีความซื่อสัตยสุจริต อดทน เพียร มีสติปญญา อยูในชีวิต ชีวิตมีแตความสุข เศรษฐกิจ สดใส สังคม อุนใจ สิ่งแวดลอม อุดมสมบูรณ วฒั นธรรม เขมแขง็ ย่ังยืน” 6 หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการดําเนนิ ชีวิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดับประถมศกึ ษา (ทช11001) กิจกรรมท่ี 1 ตอบคาํ ถามตอไปนี้ 1. เศรษฐกิจพอเพียง หมายถึงอะไร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2. หลกั แนวคิดของเศรษฐกิจพอเพียงเปนอยา งไร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 3. เศรษฐกจิ พอเพยี งมคี วามสําคัญอยา งไร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 4. เศรษฐกิจพอเพียงนํามาปรบั ใชกับผเู รียนไดห รือไม อยางไร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... บทที่ 2 ปฏิบัตติ นดี มีความพอเพียง สาระสําคญั การปฏบิ ตั ติ นตามแนวทางปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งดงั พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงมีพระราชดํารัสนํามาปฏิบัติตนคือ ยึดความประหยัด ประกอบอาชีพดวยความถูกตอง สุจริต เลิกแกงแยงผลประโยชนและแขงขันกันในทางการคา ไมหยุดน่ิงท่ีจะหาทางใหชีวิต หลดุ พนจากความทกุ ขยากและปฏบิ ตั ติ นในแนวทางท่ีดี ลด ละสิง่ ช่วั ใหหมดสิ้นไป ผลการเรยี นรทู ่ีคาดหวัง 1. เหน็ คุณคาและปฏบิ ตั ติ ามหลกั เศรษฐกจิ พอเพียง 2. บอกแนวทางในการนาํ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงไปประยกุ ตใช ในการดําเนินชีวิตได ขอบขายเนื้อหา เรื่องท่ี 1 วิธคี ิด วิธีปฏิบัติ วิธใี หคณุ คา ตามแนวเศรษฐกจิ พอเพียง เรอื่ งที่ 2 การปฏิบตั ิตนตามแนวทางปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 8 หนงั สือเรยี นสาระทักษะการดาํ เนนิ ชวี ติ รายวชิ าเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดบั ประถมศึกษา (ทช11001) เรื่องที่ 1 วธิ คี ดิ วิธปี ฏิบตั ิ วิธีใหคณุ คา ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง วธิ คี ดิ การจะนาํ ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี งไปประยกุ ตใ ชใ หไ ดผ ลดใี นการดาํ เนนิ ชวี ติ จาํ เปน จะตอ งเรมิ่ ตน จากการมคี วามรู ความเขา ใจทถี่ กู ตอ งวา เศรษฐกจิ พอเพยี งหมายถงึ อะไร และมีหลักการสําคัญอะไรบางท่ีจะนําไปใชเปนแนวทางสูการปฏิบัติ ตลอดจนเห็นถึง ประโยชนจ ากการทจ่ี ะนาํ ไปใชใ นชวี ติ ประจาํ วนั เพอื่ ใหร อดพน และสามารถดาํ รงอยไู ดอ ยา ง มัน่ คงและยง่ั ยืน วธิ ปี ฏบิ ตั ิ หลงั จากทไ่ี ดท าํ ความเขา ใจอยา งถกู ตอ งแลว กจ็ าํ เปน จะตอ งทดลองนาํ มา ประยกุ ตใ ชก บั ตนเองทงั้ ในชวี ติ ประจาํ วนั และการดาํ เนนิ ชวี ติ สามารถอยรู ว มกบั ผอู นื่ ไดอ ยา ง มคี วามสุข โดยคาํ นึงถึงการพึ่งพาตนเองเปน เบอื้ งตน การทําอะไรทไ่ี มส ุดโดงไปขา งใดขาง หน่ึง การใชเหตผุ ลเปนพน้ื ฐานในการตัดสนิ ใจและการกระทาํ ตา ง ๆ ตลอดการสรา งภูมคิ ุม กนั ทด่ี ี เพอ่ื พรอ มรบั ตอ การเปลย่ี นแปลงจะไมท าํ อะไรทเี่ สยี่ งจนเกนิ ไปจนทาํ ใหต นเองหรอื คนรอบขา งเดอื ดรอ นในภายหลงั การใฝร อู ยา งตอ เนอ่ื งและใชค วามรดู ว ยความรอบคอบและ ระมัดระวงั ความซ่ือสัตย ความไมโลภ ความรจู กั พอ ความขยนั หมน่ั เพียร การไมเ บียดเบยี น กัน การรูจกั แบงปนและชว ยเหลือซ่ึงกนั และกนั อยางไรก็ตาม การท่ีจะสรางภาวะความรูความเขาใจท่ีถูกตองอยางลึกซ้ึงเก่ียวกับ เศรษฐกิจพอเพียงเพื่อใหสามารถนําไปประยุกตใชไดน้ัน จําเปนท่ีจะตองเรียนรูดวยตนเอง หรอื รว มกบั ผูอ่ืน วิธีการใหคุณคา การเรียนรูจากการปฏิบัติ การแลกเปลี่ยนขอคิดเห็นและ ประสบการณระหวางผูที่มีความสนใจรวมกันจะทําใหสามารถตระหนักถึงประโยชนและ ความสขุ ทจี่ ะไดร บั จากการนาํ หลกั เศรษฐกจิ พอเพยี งไปใช แลว เกดิ การปรบั เปลยี่ น ความคดิ เหน็ และนอมนําเอาเศรษฐกจิ พอเพียงไปใชใ นการดําเนินชีวติ ตอไป จิตสํานึกที่ตระหนักถึงความสุขที่เกิดจากความพอใจในการใชชีวิตอยางพอดีและ รจู กั ระดบั ความพอเพยี งจะนาํ ไปสกู ารประกอบสมั มาอาชพี หาเลย้ี งตนเองอยา งถกู ตอ ง ไมใ ห อดอยากจนเบียดเบียนตนเอง หรือไมเกดิ ความโลภจนเบยี ดเบยี นผอู ืน่ แตมคี วามพอเพยี งที่ จะคดิ เผ่อื แผแบง ปน ไปยงั คนอืน่ ๆ ในชมุ ชนหรือองคกรและสงั คมได อยา งไรก็ตาม ระดบั ความพอเพยี งของแตละคนจะไมเทากนั หรือความพอเพยี งของ คนคนเดยี วกนั แตต า งเวลากอ็ าจเปลย่ี นแปลงไปได แลว แตเ งอ่ื นไขภายในและภายนอก ตลอด จนสภาพแวดลอมท่ีมผี ลตอความพอเพยี ง เร่ืองท่ี 2 การปฏิบตั ิตนตามแนวทางปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง* ในฐานะทเี่ ปน พสกนกิ รชาวไทย จงึ ควรนอ มนาํ ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี งทพี่ ระบาท สมเดจ็ พระเจาอยหู วั ภมู พิ ลอดุลยเดช ทรงมีพระราชดาํ รัสมาประพฤตปิ ฏบิ ตั ิตน ดังนี้ หนงั สือเรียนสาระทักษะการดําเนินชวี ติ รายวชิ าเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดบั ประถมศกึ ษา (ทช11001) 9 1. ยึดความประหยัด ตัดทอนคา ใชจายในทกุ ดาน ลดละความฟุมเฟอยในการดํารง ชีวิตอยา งจริงจัง ดงั กระแสกระราชดาํ รัส ความวา “ ...ความเปน อยทู ตี่ อ งไมฟมุ เฟอย ตอ งประหยดั ไปในทางท่ถี ูกตอง...” 2. ยดึ ถอื การประกอบอาชีพดว ยความถกู ตอ งสุจรติ แมจ ะตกอยใู นภาวะขาดแคลน ในการดํารงชวี ิตกต็ าม ดังกระแสพระราชดาํ รสั ความวา “...ความเจรญิ ของคนทง้ั หลายยอ มเกดิ จากการประพฤติชอบและการหาเลย้ี งชพี ชอบเปน หลกั สาํ คญั ...” 3. ละเลกิ การแกง แยง ผลประโยชนแ ละแขง ขนั กนั ในทางการคา ขาย ประกอบอาชพี แบบตอสกู นั อยา งรนุ แรงดังอดีต ดงั กระแสพระราชดาํ รสั ในเรือ่ งน้ี ความวา “...ความสุขความเจรญิ อันแทจ รงิ น้นั หมายถงึ ความสุขความเจรญิ ทีบ่ คุ คลแสวง หาไดดวยความเปน ธรรม ท้ังในเจตนาและการกระทํา ไมใ ชไ ดมาดวยความบังเอญิ หรอื ดว ย การแกง แยง เบียดบงั มาจากผอู นื่ ...” 4. ไมห ยดุ นง่ิ ทจี่ ะหาทางใหช วี ติ หลดุ พน จากความทกุ ขย ากครงั้ นโี้ ดยตอ งขวนขวาย ใฝหาความรูใหเกิดมีรายไดเพิ่มพูนข้ึนจนถึงข้ันพอเพียงเปนเปนเปาหมายสําคัญ ดังกระแส พระราชดาํ รสั ตอนหนงึ่ ท่ีใหค วามหมายชัดเจนวา “...การทต่ี อ งการใหท กุ คนพยายามทจ่ี ะหาความรู และสรา งตนเองใหม น่ั คงน้ี เพอ่ื ตนเอง เพอ่ื จะใหต นเองมคี วามเปน อยทู ก่ี า วหนา ทม่ี คี วามสขุ พอมพี อกนิ เปน ขน้ั หนง่ึ และ ขน้ั ตอ ไปกค็ อื การมเี กยี รตวิ า ยนื ไดด ว ยตนเอง...” 5. ปฏบิ ตั ติ นในแนวทางทด่ี ีลดละสงิ่ ชวั่ ใหห มดสน้ิ ไปทงั้ ดว ยสงั คมไทยทล่ี ม สลาย ลงในครั้งน้ี เพราะยังมีบุคคลจํานวนมิใชนอยที่ดําเนินการโดยปราศจากละอายแผนดิน ดัง กระแสพระราชดํารัส ความวา “... พยายามไมกอ ความช่ัวใหเ ปน เคร่อื งทาํ ลายตัว ทาํ ลายผูอ่ืน พยายามลด ละความ ชัว่ ท่ีตัวเองมีอยู พยายามกอ ความดีใหแ กตัวอยเู สมอ พยายามรักษาและเพิ่มพูนความดีทมี่ ีอยู น้ันใหง อกงามสมบูรณข น้ึ ...” ------- * จากหนงั สอื เศรษฐกจิ พอเพียง สาํ นกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาํ ริ หนา 27 พมิ พค ร้งั ที่ 3 กรกฎาคม 2548 10 หนังสือเรียนสาระทกั ษะการดาํ เนินชวี ิต รายวิชาเศรษฐกจิ พอเพียง ระดบั ประถมศึกษา (ทช11001) หลักของความประมาณ (พอ ด)ี 5 ประการ (จากขอสรปุ ของสภาพฒั น) 1. พอดดี านจิตใจ เขมแข็ง มีจิตสํานึกท่ีดี เอื้ออาทร ประนีประนอม นึกถงึ ประโยชนส วนรวม 2. พอดีดา นสังคม ชวยเหลือเก้ือกูล รูจักสามัคคี สรางความเขมแข็งให ครอบครวั และชมุ ชน 3. พอดดี านทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ ม รูจ กั ใชแ ละจดั การอยา ง ฉลาด และรอบคอบ เกิดความยงั่ ยนื สงู สุด 4. พอดดี า นเทคโนโลยี รูจักใชเทคโนโลยีที่เหมาะสมและสอดคลองตอ ความตองการเปนประโยชน สภาพแวดลอมและเกิดประโยชนตอสวนรวมและพัฒนาจาก ภมู ปิ ญญาชาวบานกอน 5. พอดดี า นเศรษฐกิจ เพิ่มรายได ลดรายจาย ดํารงชีวิตอยางพอควร พออยู พอกิน สมควรตามอตั ภาพและฐานะของตน หลกั ของความมเี หตุผล 1. ยดึ ความประหยดั ตดั ทอนคา ใชจ า ยในทกุ ดา น ลดความฟมุ เฟอ ยในการดาํ รงชวี ติ 2. ยึดถอื การประกอบอาชพี ดวยความถูกตองสจุ รติ แมจะตกอยูใ นภาวะขาดแคลน ในการดํารงชวี ิต 3. ละเลิกการแกงแยงผลประโยชน และแขงขันในทางการคาขายประกอบอาชีพ แบบตอ สูกนั อยางรุนแรง 4. ไมหยุดนิ่งทห่ี าทางในชีวติ ใหห ลดุ พน จากความทุกขย าก 5. ปฏิบัติตนในแนวทางทด่ี ี ลด เลิก สง่ิ ยั่วยกุ เิ ลสใหห มดส้ินไป ไมกอความชั่วให เปนเครื่องทาํ ลายตัวเอง ทาํ ลายผอู ื่น หลักของการมภี มู คิ ุมกนั 1. มีความรู รอบคอบ และระมัดระวัง 2. มีคุณธรรม ซื่อสตั ยสจุ รติ ขยัน อดทนและแบง ปน การปฏิบัติตนตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเปนแบบอยางและแนวทางใหบุคคล ครอบครัว ชุมชน นาํ มาประยกุ ตใ ชใ นการดาํ รงชีวติ ดังน้ี 1. ยึดหลักความประหยัด ไมใชจายฟุมเฟอย ใชในส่ิงท่ีจําเปนและรูจักเก็บออมไว ใชใ นอนาคต 2. ยึดหลักความซื่อสัตยสุจริต ความถูกตองในการประกอบอาชีพและการดําเนิน ชีวติ ไมเหน็ แกต ัว หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการดาํ เนินชวี ิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดบั ประถมศึกษา (ทช11001) 11 3. ยดึ หลกั ความไมแ กง แยง ชงิ ดกี นั รจู กั การพง่ึ พากนั ไมเ อารดั เอาเปรยี บและแขง ขนั โดยใชวธิ รี นุ แรง 4. ยึดหลักการใฝรูใฝเรียน หมั่นศึกษาหาความรู ใชสติปญญาในการดําเนินชีวิต การประกอบอาชีพเพอื่ ใหม รี ายไดไ วใชจาย โดยยึดความพอเพยี งเปน หลัก 5. ยึดหลักการทําความดี ลดละความชั่วและสิ่งอบายมุขท้ังปวงเพ่ือใหตนเอง ครอบครัวและสังคม อยอู ยา งเปน สขุ กจิ กรรมท่ี 2 ใหผ ูเ รียนทาํ กจิ กรรมตอไปน้ี
พอเพียงอยางไร 1. ความพอประมาณ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 2. ความมเี หตุผล ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 3. ภูมคิ ุมกนั ในตัวท่ีดี ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 4. เง่ือนไขความรู ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 5. เงอ่ื นไขคุณธรรม ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... บทท่ี 3 รใู ช รูจา ย สาระสําคญั เมอ่ื เราประกอบอาชพี มีรายได การนาํ เงนิ ไปใชจ า ยส่ิงใดตองจดทกุ อยาง ทกุ ครั้งที่ จา ยออกไปการบันทกึ รายรบั รายจา ยเปน หลักฐาน แสดงแหลงที่มาของรายได รายจา ยและ เงินออม อีกทั้งเปนการเตอื นตนเองและครอบครวั วา ในแตล ะเดือนมคี าใชจายอะไรบางทไี่ ม จาํ เปน รายการใดสามารถตดั ทงิ้ ไปไดใ นเดอื นตอ ไป ครอบครวั ควรเรม่ิ ตน จดรายรบั -รายจา ย จนเปน นิสัย ครอบครวั เราจะไดไ มย ากจน ผลการเรียนรูทคี่ าดหวัง 1. วางแผนการใชจ า ยของตนเองและครอบครวั ได 2. วเิ คราะหสภาพรายรับ-รายจายของครอบครวั ได 3. บันทกึ รายรบั -รายจา ยของตนเองและครอบครัวได 4. อธบิ ายวิธีการลดรายจา ยและเพิม่ รายได 5. อธิบายวิธกี ารออมเงนิ ได ขอบขายเนอื้ หา เรอ่ื งท่ี 1 การวางแผนการใชจ าย เรอ่ื งท่ี 2 การบนั ทึกรายรบั -รายจา ยของตนเองและครอบครวั เรือ่ งที่ 3 การลดรายจา ยในครัวเรือน เรื่องท่ี 4 การออม 14 หนังสือเรยี นสาระทักษะการดาํ เนนิ ชวี ติ รายวชิ าเศรษฐกิจพอเพียง ระดบั ประถมศกึ ษา (ทช11001) เร่ืองท่ี 1 การวางแผนการใชจาย กอนที่จะใชจายเงิน เราควรจัดสรรเงินท่ีมีอยูใหตรงกับความตองการ โดยการวาง แผนการใชจ า ยเงินไวก อน การวางแผนการใชจ ายเงิน หมายถึง การที่บุคคลจดั สรรรายรบั -รายจา ย ของตนเอง ซึง่ มแี นวทางในการปฏบิ ัติ ดังน้ี 1. การหารายได ทุกคนตองประกอบอาชีพ เพื่อใหมีรายไดประจําและหากมีเวลา วา งควรหารายไดเ สรมิ เพ่ือจะไดมีรายไดพ อกบั การใชจายในการดาํ รงชพี 2. การใชจ า ยใหพ จิ ารณาใชจ า ยในสง่ิ ทจี่ าํ เปน จรงิ ๆ เชน ใชจ า ยเปน คา อาหาร เครอ่ื ง นุง หม ท่ีอยูอาศยั ยารักษาโรค โดยคํานงึ ถึงคุณคา ของสงิ่ ที่ซื้อวามคี ณุ ภาพและคมุ คาเงิน ไม ใชซ ้อื เพราะคาํ โฆษณาชวนชื่อ การประหยัด ควรรูจักเก็บออมเงินไวใชจายเม่ือคราวจําเปน เชน เม่ือเจ็บปวย โดย วางแผนใหม รี ายจา ยนอ ยกวา รายไดม ากทสี่ ดุ กจ็ ะมเี งนิ เกบ็ เครอื่ งใชท ชี่ าํ รดุ เสยี หาย ควรซอ ม แซมใหใ ชไ ดอ ยเู สมอ ประหยัดพลงั งานและทนุถนอมเครื่องใชใหมอี ายุการใชงานไดนาน การเปนหนโี้ ดยไมจาํ เปน เพราะยมื เงินมาใชจา ยสุรยุ สุรา ย เชน การยมื เงินมาจดั งาน เลี้ยงในประเพณีตางๆ จะทําใหชีวิตมีความลําบาก สรางความเดือดรอนใหตนเองและ ครอบครัว แตถาหากเปนหน้ีเพราะนําเงินมาลงทุนในกิจการท่ีสามารถใหผลคุมคาก็อาจจะ เปนหน้ีได 3. การบนั ทกึ รายรบั -รายจา ย เปน วธิ กี ารวางแผนทส่ี าํ คญั การบนั ทกึ รายรบั -รายจา ย ในชีวิตประจําวัน เพื่อใหทราบวาในวันหนึ่ง สัปดาหหน่ึง เดือนหน่ึง เรามีรายไดจากอะไร เทาไรและจายอะไร อยางไร ควรจะวางแนวทางในการใชจายอยางไรจึงจะพอและท่ีเหลือ สะสมไวเ ปน ทนุ หรอื เกบ็ สะสมไวใ ชจ า ยในยามจาํ เปน การบนั ทกึ รายรบั -รายจา ยจงึ เปน ขอ มลู หลักฐานแสดงใหเห็นแหลงท่ีมาของรายไดและที่ไปของรายจาย ซึ่งจะนําไปสูการตั้งเปา หมายลดรายจา ย การเพมิ่ รายไดและการออมตอไป เร่อื งท่ี 2 การบันทกึ รายรบั -รายจา ยของตนเองและครอบครัว เมอื่ เรามรี ายไดแ ละนาํ เงนิ รายไดไ ปใชจ า ยซอื้ สงิ่ ทจ่ี าํ เปน สง่ิ ใดทม่ี รี าคาสงู กไ็ มจ าํ เปน ตองซ้ือทันทแี ตใหต ั้งเปา หมายไวว า จะเก็บหอมรอบริบไวจนมากพอแลว จงึ ซ้อื ดงั น้ันเราจึง ควรวางแผนการใชจ า ยไวลวงหนาวา เราตองซ้ืออะไร เทาไหร เม่ือใด เราคงเคยไดย นิ ขา วชาวนาขายทน่ี าไดเ งนิ เปน แสนเปน ลา น แตเ มอ่ื เวลาผา นไปไมก ป่ี เขากลบั ไมเ หลอื เงนิ เลย ตอ งไปเชา ทน่ี าของคนอน่ื ทาํ กนิ เรอื่ งดงั กลา วเปน ตวั อยา งของบคุ คล ทไี่ มม กี ารวางแผนการใชเ งนิ ดงั นน้ั กอ นทเี่ ราจะใชจ า ยเงนิ เราควรจดั สรรเงนิ ทมี่ อี ยใู หต รงกบั หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการดําเนนิ ชีวติ รายวิชาเศรษฐกิจพอเพยี ง ระดับประถมศกึ ษา (ทช11001) 15 ความตองการดวยการวางแผนไว วธิ ีการวางแผนทีส่ ําคัญวธิ ีการหน่ึงคอื การบนั ทึกรายรบั - รายจาย “หากอยากมีชีวิตที่มงั่ ค่งั สมบูรณ ตองลงมอื บันทกึ รายรับ-รายจา ยตงั้ แตบัดนี้” ขอ ควรคํานึงในการใชจ า ยเงนิ และจดบนั ทึกรายรับ รายจา ย 1. กําหนดความคาดหวงั และเปา หมายวาจดบนั ทึกเพ่อื อะไร 2. วางแผนรบั -จา ยกอนใชเ งนิ 3. กอ นซอ้ื ส่ิงใดตอ งพจิ ารณาใหด ีกอ นวาส่งิ น้นั จาํ เปน หรือไม 4. จดบันทึกทกุ ครงั้ ทกุ วัน ทกุ บาท ทกุ สตางคท มี่ กี ารรบั และจา ยเงิน 5. หมน่ั ตรวจสอบบัญชวี ามีรายการใดท่ใี ชเ งนิ ไมเ หมาะสม หากมีตอ งแกไขทนั ที 6. เกบ็ ใบเสร็จหรอื หลักฐานการรบั เงนิ -จายเงนิ ไวเ พ่ือตรวจสอบกับบญั ชีที่จด “การจดบนั ทกึ รายรับ-รายจา ย” หรอื การจดบญั ชี จะชว ยใหเ ราทราบวา เรามรี ายรับ มากนอ ยแคไ หน เราสามารถลดคาใชจ า ยรายการใดออกไปไดบ า ง “การจดบัญชี” ทําใหเรา สรา งสมดลุ ระหวางรายไดและรายจายทีเ่ หมาะสมแกฐานะการเงนิ ของเราไดเ ปนอยา งดี การจดบญั ชีครวั เรอื น เปน การจดั ทาํ บญั ชีรายรบั รายจา ยของครอบครวั เราสามารถ จดั ทาํ บญั ชแี บบทง่ี า ย ผทู ไ่ี มเ คยมคี วามรเู รอื่ ง การบญั ชมี ากอ นกท็ าํ เองไดโ ดยการแยกรายการ ออกเปน รายรบั และรายจา ย รายรับ ไดแก เงนิ เดือน คาจาง ผลตอบแทนท่ีไดจ ากการทํางาน เงนิ ที่ไดจากการขาย ผลผลติ การเกษตร หรอื ทรพั ยส ิน เปน ตน รายจายไดแก คา ใชจายเพื่อ ซอื้ สินคาสาํ หรับในการอปุ โภค บรโิ ภค คา นา้ํ ประปา คาไฟฟา คา โทรศัพท คาซอมแซม คาอปุ กรณเ ครือ่ งใช เครอ่ื งไม เครอ่ื งมอื คา รถ คาอาหาร คา เชา เปนตน ตัวอยาง รายรับ รายจาย ขายผลผลติ ทางการเกษตร 2,500 บาท จา ยเงินซ้ือของใชในบาน 500 บาท 1 มี.ค. 52 จา ยเงนิ ซ้ือขา วสาร 300 บาท 5 มี.ค. 52 จา ยคา นํ้า คาไฟ 250 บาท 7 ม.ค. 52 ขายผลผลติ ทางการเกษตร 1,250 บาท 10 มี.ค. 52 จา ยคาซ้ือปยุ 300 บาท 15 มี.ค. 52 จา ยคา อาหาร 200 บาท 20 ม.ี ค. 52 25 ม.ี ค. 52 16 หนังสือเรียนสาระทักษะการดําเนนิ ชวี ติ รายวิชาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดบั ประถมศกึ ษา (ทช11001) ตวั อยา ง การจดบัญชคี รัวเรือน วัน เดอื น ป รายการ รายรบั รายจา ย คงเหลือ 1 ม.ค. 52 ขายผลผลติ 2,500 - 2,500 5 ม.ค. 52 ซอื้ ของใช 500 - 2,000 7 ม.ค. 52 ซอ้ื ขาวสาร 1,200 - 300 - 1,700 10 ม.ค. 52 จายคา นํ้า คา ไฟ 3,700 - 250 - 1,450 15 ม.ค. 52 ขายผลผลิตทางการเกษตร 2,650 20 ม.ค. 52 จา ยคา ซือ้ ปุย 300 - 2,350 25 ม.ค. 52 จายคาอาหาร 200 - 2,150 1,500 - 2,150 รวม รายรบั สงู กวารายจาย 2,150 การบันทึกรายรับ-รายจาย หรือการจดบัญชีทั้งของตนเองและครอบครัวมีความ สาํ คญั ตอ ชวี ติ ของคนไทยเปน อยา งยง่ิ ดงั พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั พระราชทานแกค ณะบคุ คลตา ง ๆ ทเี่ ขา เฝา ถวายพระพรชยั มงคลเนอ่ื งในวโรกาสวนั เฉลมิ พระ ชนมพรรษา วนั ท่ี 4 ธันวาคม พ.ศ. 2540 ณ ศาลาดสุ ิดาลัย พระราชวงั ดสุ ิต ความวา “...เมื่อ 4 0 กวาป มีผูหนง่ึ เปนขาราชการช้นั ผูนอ ยมาขอเงนิ ทจ่ี ริงไดเคยใหเงินเขาเลก็ ๆ นอ ย ๆ แต เขาบอกวา ไมพ อเขากม็ าขอยมื เงนิ ขอกูเ งนิ กบ็ อก...เอา ให...แตข อใหเขาทาํ บญั ชรี ายรบั -ราย จาย รายรับก็คือ เงินเดือนของเขาและรายรับที่อุดหนุนเขา สวนรายจายก็เปนของท่ีใชใน ครอบครวั ...ทหี ลัง เขาทํา...ตอ มา เขาทําบญั ชีมาไมข าดทุน แลว เขาสามารถท่ีจะมีเงินพอใช เพราะวา บอกใหเ ขาทราบวา มเี งินเดือนเทา ไหรจะตองใชภายในเงินเดอื นของเขา...” บคุ คลตัวอยา ง การสรา งชีวติ ใหมอยางพอเพยี งดว ยบญั ชคี รัวเรือน นายเจน ชใู จ ราษฎร หมู 4 ตาํ บลพนมทวน จงั หวดั กาญจนบรุ ี ผปู ระสบความสาํ เรจ็ จากการทาํ บัญชคี รวั เรือน กลา ววา “จบเพียงประถมศกึ ษาปท่ี 4 พอ แมยากจน มีอาชีพทาํ นา เปน หลกั ตอมาไดร บั มรดกเปน ท่นี า 10 ไร จงึ ทาํ นาเรื่อยมา แตก็สามารถสงลกู เรียนสูง ๆ ได เนื่องจากสรางวินัยในการใชจายเงินอยางมีระบบ มีพอแมเปนแบบอยางท่ีดีในเร่ืองความมี ระเบยี บในการใชเ งนิ ทองแตล ะบาทแตล ะสตางคโดยในสมยั พอ ใชถ า นหงุ ขา วเขยี นคา ใชจ า ย ในแตล ะวนั ทขี่ า งฝาขา งบา น จงึ จดจาํ มาปฏบิ ัติ เรม่ิ จากจดบันทึกชวั่ โมงการทาํ งานวา ภายใน 1 เดอื น มีความขยนั หรือข้ีเกยี จมากนอ ยแคไหน ภายหลงั มาทําบัญชกี ารใชจ า ยในครัวเรือน ในชวงทาํ ไรนาสวนผสม เมื่อป 2528” หนังสือเรียนสาระทักษะการดําเนินชวี ิต รายวชิ าเศรษฐกิจพอเพียง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) 17 กวา 20 ปท ที่ าํ บญั ชคี รวั เรอื นมาทาํ ใหท กุ วนั นม้ี ชี วี ติ ในครอบครวั อยอู ยา งมคี วามสขุ ปจ จบุ ันมีทนี่ ารวมกวา 50 ไร โดยการซ้อื สะสมมา มเี งนิ ฝากธนาคาร โดยมีคติวา จากนํ้าทตี่ กั มาจนเตม็ โอง เวลานา้ํ พรอ งตองเตมิ ใหเ ต็ม ถาปลอยใหน ้ําแหงขอด ชวี ติ ก็จะเหน่ือยจะทาํ ให ชีวติ บัน้ ปลายลาํ บาก” นายเจนกลาว นั่นคือประโยชนที่เห็นไดชัดจากการทําบัญชีครัวเรือนท่ีไมเพียงแตจะชวยใหความ เปน อยขู องครอบครวั ดีขึน้ เทา นัน้ แตยังสรา งสงั คมใหเ ปนปก แผน สงผลไปถงึ เศรษฐกจิ อัน ม่นั คงของประเทศในอนาคตขางหนา อีกดวย ---- จตุพร สุขอนิ ทร/ ปญ ญา มังกโรทยั เดลนิ วิ ส หนา 30 วนั จันทรท ี่ 20 เมษายน พ.ศ. 2552 เรอื่ งท่ี 3 การลดรายจายในครวั เรอื น การลดรายจา ยในครวั เรอื น ปญ หาเรอ่ื งหนสี้ นิ ในครอบครวั หรอื ปญ หารายรบั ไมพ อ กบั รายจาย เปน ปญ หาทีท่ ําใหประชาชนหนกั ใจ การปองกันและแกไขปญ หาเรื่องหนี้สิน มี หลักงา ย ๆ วาตอ งลดรายจายและเพ่ิมรายไดใหม ากขึ้น การลดรายจายสามารถทําไดโดยการ สํารวจคาใชจายในเดือนท่ีผานมา แลวจดบันทึกดูวาในครอบครัวมีการใชจายอะไรไปบาง และรายการใดทไี่ มจ าํ เปน นา ตดั ออกไปได กใ็ หต ดั ออกไปใหห มดในเดอื นถดั ไปกจ็ ะสามารถ ลดรายจายลงได แตทุกคนในครอบครัวตองชวยกัน เพราะถาคนหนึ่งประหยัดแตอีกคนยัง ใชจายฟุมเฟอยเหมือนเดิมก็คงไมไดผล ตองชี้แจงสมาชิกทุกคนในบาน เม่ือลดรายจายได แลวก็เอารายรับของท้ังบานมารวมกันดูวาจะพอกับรายจายหรือไม ถาพอและยังเหลือก็คง ตอ งเอาไปทยอยใชห นแ้ี ละเกบ็ ออมไวเ ผอื่ กรณฉี กุ เฉนิ เชน การเจบ็ ปว ย อบุ ตั เิ หตุ เปน ตน แต ถารายไดยังนอ ยกวา รายจายกต็ องชว ยกันคิดวา จะไปหารายไดเพิม่ มาจากไหนอกี โดยสรุปการใชจายเงนิ มี 3 แบบ คือ 1. ใชต ามใจชอบเปน การใชไ ปเรอ่ื ยๆแลว แตว า ตอ งการอะไรกซ็ อ้ื เงนิ หมดกห็ ยดุ ซอ้ื 2. ใชต ามหมวดทแี่ บง ไว เชน - คาอาหารและคา เสื้อผา - คารกั ษาพยาบาล - คาทาํ บญุ กศุ ล - เกบ็ ออมไวใ ชใ นอนาคต ฉุกเฉนิ - คาศึกษาเลา เรียนของบตุ ร ฯลฯ 18 หนังสอื เรียนสาระทักษะการดาํ เนินชวี ิต รายวิชาเศรษฐกจิ พอเพียง ระดบั ประถมศึกษา (ทช11001) 3. ใชตามแผนการใชที่กาํ หนดไวล ว งหนา เปนการใชต ามโครงการทไี่ ดว างแผนไว ลวงหนาแลวน้ัน ซ่ึงเปนวิธีการที่ถูกตอง ซ่ึงสามารถนําหลักการทางวิชาการมาใชในการ ปฏบิ ตั กิ ารวางแผนการใชจ า ยในครอบครวั ขอ ปฏบิ ตั ขิ องการใชจ า ยภายในครอบครวั มสี งิ่ ท่ี พึงปฏิบตั ิ 3 ประการคือ - การทาํ บญั ชีรายรบั -รายจาย - การประหยดั - การออมทรพั ย ครอบครวั ตอ งมกี ารวางแผนจดั การรายรบั -รายจา ย เพอื่ ใหม ที รพั ยส นิ เพยี งพอจะ ซอ้ื หรือจดั หาสิ่งทค่ี รอบครวั ตอ งการเพือ่ ความสงบสขุ และความเจริญของครอบครัว เรื่องที่ 4 การออม การออมคือ การสะสมเงินทีละเล็กทลี ะนอ ยเมื่อเวลาผา นไปเงินก็จะเพมิ่ พนู ขนึ้ การ ออมสวนใหญจะอยูในรูปการฝากเงินกับธนาคาร จุดประสงคหลักของการออม เพื่อใชจาย ในยามฉุกเฉิน ยามเราตกอยูในสภาวะลําบาก การออมจึงถือวาเปนการลงทุนใหกับความ มั่นคงในอนาคตของชีวติ หลกั การออม ธนาคารออมสนิ ไดใ หแ นวคดิ วา “ออม 1 สว นใช 3 สว น เนอ่ื งจากการ ออมมคี วามสาํ คญั ตอ การดาํ รงชวี ติ แมบ างคนมรี ายไดไ มม ากนกั คนเปน จาํ นวนมากออมเงนิ ไมไ ด เพราะมคี า ใชจ า ยมาก ใชเ งนิ เกนิ ตวั รายรบั มไี มพ อกบั รายจา ย เมอ่ื เรามรี ายไดเ ราจะตอ ง บรหิ ารจดั การเงนิ ของตนเอง หากเราคดิ วา เงนิ ออมเปน รายจา ยอยา งหนงึ่ เชน เดยี วกบั รายจา ย อนื่ ๆ เงนิ ออมจะเปน รายการแรกทต่ี อ งจา ยทกุ เดอื น โดยอาจกาํ หนดวา อยา งนอ ยตอ งจา ยเปน รอยละเทาไรของรายไดและทําจนเปนนิสัยแลวคอยวาง แผนเพ่ือนําเงินสวนที่เหลือไปเปน คา ใชจ า ยตา ง ๆ เทาน้เี ราก็มเี งินออม หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดําเนินชวี ติ รายวิชาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) 19 กิจกรรมที่ 4 1. ผูเรียนไดขอคิดอะไรบางจากกรณีตัวอยาง “สรางชีวิตใหมอยางพอเพียงดวย บัญชคี รัวเรอื น .................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2. ผเู รียนไดจดั ทาํ บญั ชีครวั เรือนหรอื ไม อยา งไร .................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 3. ในชุมชนของผเู รยี นมใี ครจดั ทาํ บัญชคี รัวเรือน พรอมยกตวั อยาง 1 ครอบครัว วา เขาจัดทาํ อยางไรและไดผ ลอยางไร .................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 20 หนังสอื เรียนสาระทักษะการดําเนนิ ชวี ิต รายวชิ าเศรษฐกิจพอเพียง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) กิจกรรมที่ 5 ใหผ เู รยี นตอบคาํ ถามตอ ไปน้ี 1. การบนั ทกึ บญั ชคี รวั เรอื น หมายถงึ ผเู รยี นและครอบครวั มกี ารวางแผนการใชจ า ย อยา งไร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2. รายรบั หมายถึงอะไร พรอ มยกตวั อยาง ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 3. รายจาย หมายถึงอะไร พรอมยกตัวอยาง ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 4. ผูเรยี นมวี ิธลี ดรายจา ยและเพม่ิ รายไดอยางไร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 5. ผูเรียนมีวิธกี ารออมเงินอยา งไร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 6. ใหผ เู รียนบนั ทกึ บัญชีครวั เรอื นตามรายการดงั ตอ ไปนี้ 1 มี.ค. 52 ขายผลไมไ ดเงนิ 1,900 บาท 3 ม.ี ค. 52 ขายผลไมไดเ งนิ 1,500 บาท 5 มี.ค. 52 จา ยคาของใชในบา น 500 บาท 7 ม.ี ค. 52 จา ยคา น้าํ -คา ไฟ 400 บาท 10 มี.ค. 52 จายคาปุย 600 บาท 15 มี.ค. 52 จา ยคาอาหาร 500 บาท 20 มี.ค. 52 ขายผลไม 1,800 บาท 25 มี.ค. 52 จายคาซอ มรถ 300 บาท 27 มี.ค. 52 จายคา ของใช 700 บาท หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการดาํ เนินชีวติ รายวชิ าเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดบั ประถมศึกษา (ทช11001) 21 กจิ กรรมท่ี 6 ใหผ เู รยี นบนั ทกึ รายรบั -รายจา ยของครอบครวั ใน 1 เดอื น ลงในแบบบนั ทกึ แบบบนั ทกึ รายรับ-รายจาย วัน เดือน ป รายการ รายรบั รายจาย คงเหลือ (บาท) (บาท) (บาท) ยอดรวมรายรบั ยอดรวมรายจา ย คงเหลือ สรุปผลการบันทกึ รายรบั -รายจา ยของครอบครัว 1. ครอบครัวของฉนั มรี ายรับ มากกวา นอยกวา รายจา ยอยู ..............บาท 2. ในระยะเวลา 1 เดือน ครอบครวั ของฉนั มเี งนิ ออมจาํ นวน .................บาท ครอบครวั ของฉันไมมีเงนิ ออม 3. รายจายทค่ี วรปรบั ลด ได แก
บทที่ 4 ชีวติ สดใส พอใจเศรษฐกจิ พอเพียง สาระสาํ คัญ เศรษฐกจิ พอเพยี งกบั ทฤษฎใี หมเ ปน แนวทางปฏบิ ตั เิ พอื่ ตอ งการใหค นสามารถพงึ่ พา ตนเองได อยา งเปน ขน้ั ตอน โดยลดความเสย่ี งเกย่ี วกบั ความผนั แปรของธรรมชาติ โดยอาศยั ความพอประมาณ ความมีเหตุมีผล การสรางความรู ความขยันหมั่นเพียร การอดออม สติ ปญ ญา การชวยเหลือซึง่ กนั และกันและความสามคั คี เมอื่ เราศกึ ษาเรยี นรปู รชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งอยา งถอ งแทแ ละนาํ ไปประยกุ ตใ ช ในการดําเนินงานและการประกอบอาชีพจนเห็นผลจากการปฏิบัติแลวควรจะสงเสริมให สมาชิกในครอบครัวมองเห็นคุณคาและนําแนวทางไปสูการปฏิบัติในการดํารงชีวิตบนพ้ืน ฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง ผลการเรียนรทู ีค่ าดหวัง แนะนํา สงเสริมใหสมาชิกในครอบครัวเห็นคุณคา ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และนําแนวทางไปสกู ารปฏบิ ัติในการดาํ เนินชีวติ อยางยงั่ ยนื ขอบขา ยเน้อื หา เรอื่ งที่ 1 ทฤษฎีใหม เรือ่ งที่ 2 แผนชวี ิต หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการดําเนนิ ชีวิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพยี ง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) 23 เร่ืองท่ี 1 ทฤษฎีใหม เศรษฐกิจพอเพียงกับทฤษฎีใหมเปนแนวทางปฏิบัติเพ่ือตองการใหคนสามารถ พึ่งพาตนเองไดในระดับตางๆ อยางเปนข้ันตอน โดยลดความเส่ียงเกี่ยวกับความผันแปร ของธรรมชาติ หรอื การเปล่ียนแปลงของปจจัยตางๆ โดยอาศยั ความพอประมาณและความ มเี หตมุ ผี ล การสรา งความรู ความขยนั หมนั่ เพยี ร และความอดทน สตปิ ญ ญา การชว ยเหลอื ซึ่งกนั และกันและความสามคั คี 1. ความเปนมาของทฤษฎใี หม ตลอดระยะเวลาทพี่ ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงครองราชยน นั้ พระองคไ ดเ สดจ็ พระราชดาํ เนนิ แปรพระราชฐานไปประทบั แรมยงั ภมู ภิ าคตา งๆ ทว่ั ประเทศ พระราชประสงค ทแี่ ทจ รงิ ของพระองคค อื การเสดจ็ ฯ ออกเพอ่ื ซกั ถามและรบั ฟง ความทกุ ขย ากในการดาํ เนนิ ชีวิตของพสกนิกรชาวไทย จึงมีพระราชดําริแนวคิดใหมในการบริการจัดการท่ีดินของ เกษตรกรใหมีสัดสวนในการใชพ้ืนที่ดินใหเกิดประโยชนสูงสุด รูปแบบหน่ึงคือ การเกษตร ทฤษฎใี หม 2. หลักการและข้ันตอนของเกษตรทฤษฎใี หม แนวคดิ ใหมใ นการบรหิ ารจดั การทด่ี นิ ของเกษตรกรใหม สี ดั สว นในการใชพ นื้ ทดี่ นิ ใหเกิดประโยชนสงู สุดตามแนวทางทฤษฎีใหม มหี ลกั การและขั้นตอนดงั น้ี 1. ทฤษฎใี หมข้นั ตน หลักการของทฤษฎีใหมข้นั ตน ประกอบดวย
พน้ื ทีส่ ว นท่ี 1 รอยละ 30 ใหขุดสระเก็บกักน้าํ เพอ่ื ใชเ กบ็ กักนํา้ ในฤดฝู นและ ใชเสริมการปลกู พืชในฤดแู ลง ตลอดจนการเล้ียงสัตวน าํ้ และพืชน้ําตา งๆ พ้ืนทส่ี วนท่ี 2 รอ ยละ 30 ใหป ลกู ขาวในฤดฝู นเพือ่ ใชเปนอาหารประจาํ วนั สาํ หรบั ครอบครวั ใหเ พยี งพอตลอดป เพ่อื ตัดคาใชจา ยและพ่ึงตนเองได พน้ื ทส่ี ว นท่ี 3 รอ ยละ 30 ใหป ลกู พชื ผกั พชื ไร พชื สมนุ ไพร ไมผ ล ไมย นื ตน ฯลฯ เพ่ือใชเปน อาหารประจาํ วนั หากเหลือบริโภคก็นาํ ไปจาํ หนาย พ้ืนท่ีสวนท่ี 4 รอ ยละ 10 เปนทอ่ี ยูอ าศัย เล้ียงสัตวและโรงเรือนอนื่ ๆ
24 หนังสือเรียนสาระทกั ษะการดําเนนิ ชวี ติ รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดับประถมศกึ ษา (ทช11001) หลกั พ่งึ ตนเองได
ไวใ ชใ นฤดูแลง ดงั นน้ั จงึ จาํ เปน ตอ งกนั ทด่ี นิ สว นหนง่ึ ไวข ดุ สระนาํ้ โดยมหี ลกั วา ตอ งมนี าํ้ เพยี ง พอทจ่ี ะทาํ การเพาะปลกู ไดต ลอดป 2. ทฤษฎใี หมขัน้ ท่ีสอง หรือเรียกวา ทฤษฎใี หมข น้ั กา วหนาเปนขน้ั ทเ่ี กษตรกร จะพัฒนาตนเองไปสขู ั้นพออยพู อกนิ เพอ่ื ใหมีผลสมบูรณย่ิงขน้ึ โดยใหเกษตรกรรวมพลัง กันในรูปกลุม หรอื สหกรณร วมแรงรว มใจกันดําเนนิ การในดา นตา งๆ ดงั น้ี
3. ทฤษฎใี หมข นั้ ทส่ี าม เปน ขนั้ พฒั นาเกษตรกรหรอื กลมุ เกษตรกรใหก า วหนา ดวยการตดิ ตอ ประสานงานเพือ่ จัดหาทนุ หรอื แหลงเงิน เชน ธนาคาร หรือเอกชนมาชวย ในการลงทุนและพัฒนาคุณภาพชวี ติ ซึ่งทั้งสองฝายจะไดรบั ประโยชนร ว มกัน ดังนี้
3. ประโยชนข องทฤษฎีใหม 1. การพง่ึ ตนเอง ทฤษฎีใหมย ดึ ถือหลักการท่ีวา ตนเปนท่ีพงึ่ แหงตน โดยมุงเนน การผลติ พชื ผลใหเ พยี งพอกบั ความตอ งการบรโิ ภคในครวั เรอื นเปน อนั ดบั แรก เมอ่ื เหลอื พอ จากการบริโภคแลว จงึ คํานึงถงึ การผลติ เพื่อการคา เปนอนั ดับรองลงมา ผลผลิตสวนเกินท่ี ออกสตู ลาดกจ็ ะเปนกําไรของเกษตรกร หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการดําเนนิ ชวี ิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพยี ง ระดับประถมศกึ ษา (ทช11001) 25 2. ชุมชนเขมแข็ง ทฤษฎีใหมใหความสําคัญกับการรวมกลุมของชาวบาน ท้ังนี้ กลมุ ชาวบา นจะทาํ หนา ทเ่ี ปน ผดู าํ เนนิ กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ตา งๆ ใหห ลากหลาย ครอบคลมุ ทัง้ การเกษตรแบบผสมผสาน หตั ถกรรม การแปรรปู อาหาร การทาํ ธุรกจิ การคาขาย การ ทอ งเทย่ี วระดบั ชมุ ชน ฯลฯ เมอื่ องคก รชาวบา นเหลา นไ้ี ดร บั การพฒั นาใหเ ขม แขง็ และมเี ครอื ขา ยทกี่ วา งขวางมากขน้ึ แลว เกษตรกรในชมุ ชนกจ็ ะไดร บั การดแู ลใหม รี ายไดเ พม่ิ ขนึ้ รวมทง้ั การไดรับการแกปญหาในทุกดาน เมื่อเปนเชนนี้เศรษฐกิจโดยรวมของประเทศก็สามารถ เติบโตไปไดอ ยา งมเี สถยี รภาพ 3. ความสามัคคี ทฤษฎใี หมตั้งอยบู นพืน้ ฐานของการมคี วามเมตตา ความเอ้ือ อาทรและความสามคั คขี องสมาชกิ ในชุมชน ในการรว มมือรว มใจเพอ่ื ประกอบอาชพี ตา งๆ ใหบ รรลผุ ลสาํ เรจ็ ประโยชนท เี่ กดิ ขนึ้ จงึ มไิ ดห มายถงึ รายไดแ ตเ พยี งดา นเดยี ว หากแตร วมถงึ ประโยชนใ นดา นอน่ื ๆ ดว ย ไดแ ก การสรา งความมนั่ คงใหก บั สถาบนั ครอบครวั สงั คม ชมุ ชน และความสามารถในการอนรุ กั ษทรพั ยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม ตัวอยางการนําหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาใชเปนแนวทางปฏิบัติของเกษตรทฤษฎี ใหม ซ่ึงเปนแนวทางในการพฒั นาดา นการเกษตรอยา งเปน ขนั้ ตอนในพืน้ ทีท่ เี่ หมาะสม ซง่ึ แบง เปน 3 ข้ันดังน้ี * กรณีตัวอยา งปลูกทุกอยา งทกี่ นิ กนิ ทุกอยา งทปี่ ลกู ชวี ติ อยไู ดอ ยา งย่ังยนื * มุงสู ความสําเรจ็ ขน้ั ท่ี 3 การจัดการ เศรษฐกิจ พอเพยี ง 3. สรางเครือขายกลมุ อาชีพ และขยาย แบบกาวหนา กจิ กรรมทางเศรษฐกจิ ใหหลากหลาย มงุ เนน ความพอเพียงระดับประเทศ เศรษฐกิจ พอเพียง ขน้ั ท่ี 2 พงึ่ พาตนเอง แบบพ้นื ฐาน 2. รวมพลังในรูปกลมุ เชน สหกรณเพ่ือการผลติ การตลาด การจัดการ รวมทั้งดานสวัสดกิ าร การศึกษา และการพฒั นาสงั คม มุงเนน ความพอเพียงระดับชมุ ชนและองคกร ข้ันท่ี 1 พ่งึ ตนเอง 1. พอเพยี งเล้ียงตนเองได บนพืน้ ฐานของความประหยัด มุง เนน ความพอเพยี งระดับตนเองและครอบครัว * เอกรินทร สมี่ หาศาลและคณะ. คณุ ธรรมนําความรสู ูเศรษฐกจิ พอเพียง ป.6 หนา 6 : 26 หนังสอื เรียนสาระทักษะการดาํ เนนิ ชีวติ รายวชิ าเศรษฐกจิ พอเพียง ระดบั ประถมศกึ ษา (ทช11001) กรณีตัวอยา ง ปลูกทกุ อยา งทีก่ นิ กินทกุ อยา งท่ีปลกู ชีวติ เปน สขุ ไดอ ยา งยัง่ ยืน นายบญุ เปง จนั ตะ ภา เกษตรกรบา นหว ยถา งปตู า น ตาํ บลไมย า อาํ เภอพญาเมง็ ราย จงั หวดั เชียงราย ดําเนินชีวิตโดยยึดแนวทางเศรษฐกิจพอเพยี งจนเปน ทย่ี อมรับโดยท่ัวไป เดมิ นายบญุ เปง จนั ตะ ภา มฐี านะยากจน เคยออกไปขอทานเพอ่ื หาอาหารมาใสท อ ง หลังจากไปเรียนในวัดไดนําหลักคุณธรรมมาใชในชีวิตและการประกอบอาชีพโดยยึดหลัก อิทธบิ าท 4 และพรหมวิหาร 4 ในป 2529 ไปทํางานประเทศบรไู น หวงั ใหฐานะครอบครวั ดขี นึ้ แตไ มส าํ เรจ็ จงึ เดนิ ทางกลบั มาเกบ็ เงนิ ไดเ พยี งสองพนั กวา บาท ตอ มาไดป รบั ความคดิ วา ถา มคี วามขยนั เหมอื นทาํ งานทป่ี ระเทศบรไู น อยเู มอื งไทยกม็ รี ายไดอ ยา งพอเพยี ง ป 2542 รฐั บาลใหม ีการพกั ชําระหน้ี แตบญุ เปง พกั ไมไ ด เนอ่ื งจากมยี อดหน้เี ปนแสน ไดน าํ เอารูป ในหลวงมาต้ังสจั จอธิษฐานวา ขาพเจา และครอบครัวจะขยนั เพม่ิ ขนึ้ ลด ละ เลิก ในส่งิ ที่ไม จําเปน กนิ ทกุ อยา งทป่ี ลูก ปลูกทุกอยา งที่กิน และจะขอปลดหนภี้ ายใน 4 ป นายบุญเปง พ่ึงพาตนเองดว ยการทาํ เกษตรทฤษฎใี หม ลงแรงทุกอยางดว ยตนเอง ใชภ มู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ ประยกุ ตก บั ความรใู หม ๆ ทไ่ี ดไ ปศกึ ษาดงู านอกี การใชท รพั ยากรอยา ง รคู ุณคาทาํ ใหประหยัดเงนิ ลงทนุ เกดิ รายไดจากการขายผลผลติ การเกษตรตลอดทงั้ ป รจู ัก อดออม ไมเปนหน้ีทําใหดําเนินชีวิต ไมเดือดรอน ไมเบียดเบียนตนเองและผูอื่น พัฒนา ปรบั ปรงุ การประกอบอาชพี จนประสบความสาํ เร็จและยงั ถา ยทอดความรู ชวยเหลอื สังคม บนพื้นท่ี 10 ไร 1 งาน 35 ตารางวา มกี ารแบง สัดสวนตามหลกั ทฤษฎีใหมไ ดอยา ง ลงตวั เปน นาขา ว 5 ไร ปลกู ขา วเหนียวปล ะ 1 คร้งั โดยปลูกสลบั กับขา วโพด แตงโม แตง ไทย อีก 5 ไร ปลูกผกั สมนุ ไพร ไมผ ล เชน ลําไย มะมวง กลว ย และสวนสุดทายเปนเรอื น พกั อาศยั พอเหมาะกบั ครอบครวั มีโรงเลยี้ งสัตว กระบือ สุกร ไกพืน้ เมอื งและจง้ิ หรีด ความสําเร็จในชีวิตของนายบุญเปง นับเปนบทพิสูจนไดเปนอยางดีวา “เศรษฐกิจ พอเพยี ง” สามารถนาํ มาปรับใช ใหเกิดประโยชนส ูงสดุ ตอครอบครวั ชุมชน หากรูจกั คิด ใช กิน อยูอยา งพอเพียง ชีวิตกด็ าํ รงไดอยา งยงิ่ ขน้ึ มัน่ คง * จากหนังสือพมิ พเดลนิ วิ ส หนา 10 ฉบบั วนั พฤหัสบดีที่ 12 กมุ ภาพันธ พ.ศ. 2552 หนังสอื เรยี นสาระทักษะการดาํ เนินชวี ิต รายวิชาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) 27 การแนะนําสงเสริมใหสมาชิกในครอบครัวเห็นคุณคาและนําปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ไปประยกุ ตใช เมอ่ื เราเรยี นรปู รชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งจนเกดิ ความเขา ใจอยา งถอ งแทแ ละนาํ สกู ารปฏบิ ตั ใิ นการดาํ เนนิ ชวี ติ และการประกอบอาชพี แลว เราจะเหน็ ประโยชนแ ละคณุ คา ของ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ซ่ึงสมควรอยางยิ่งที่เราจะตองแนะนําสงเสริมใหสมาชิกใน ครอบครัวเห็นคุณคาและนําปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกตใชในการดําเนินชีวิต และการประกอบอาชีพดว ยเชนกัน หลักในการแนะนําคอื การทสี่ มาชกิ ในครอบครวั ใชช ีวติ บนพ้ืนฐานของการรูจักตนเอง สามารถพึ่งตนเองไดและดําเนินชีวิตอยางพอกินพอใชโดย ไมเบียดเบียนผูอ่ืน ทําใหเกิดความสุขและความพอใจในการดําเนินชีวิตอยางพอเพียง พยายามพัฒนาตนเองอยางตอเนื่อง เพ่ือใหสามารถอยูอยางพอเพียงไดในทุกสถานการณ ทงั้ นส้ี มาชิกในครอบครวั อาจจะรว มกันทําแผนชีวติ เร่อื งท่ี 2 แผนชีวติ ในการดําเนินชีวิตทุกคนตองการไปใหถึงเปาหมายดวยกันทั้งส้ิน แตการที่จะไป ถึงเปาหมายไดจ ะตองมกี ารวางแผนชวี ิตที่ดี มคี วามมุง ม่นั ในการทจ่ี ะกา วไปใหถ งึ การวางแผนอยางนอยก็ทําใหเรารูวาเราจะเดินไปทิศทางไหน ย้ําเตือนวาตองทํา อะไร ยงั ไมไ ดท าํ อะไร แมแ ตแมบ า นจะทาํ อาหารในแตละมอื้ ยงั ตอ งวางแผนและเหน็ อาหาร จานนน้ั อยใู นจิตนาการเหลอื แตอ อกไปหาวัตถดุ บิ และลงมอื ปรุงอาหารใหส าํ เร็จ ซงึ่ แมบ า น กต็ อ งเขยี นรายการวตั ถดุ บิ ทต่ี อ งซอ้ื เปน การวางแผนกอ นปรงุ อาหารซง่ึ จะไดไ มม ปี ญ หาวา กลบั บา นแลว ลมื ซอื้ ซงึ่ เหตกุ ารณน มี้ กั เกดิ ขน้ึ บอ ย ๆ ชวี ติ คนเรากเ็ ชน เดยี วกนั ตอ งคดิ กอ น ปรงุ โดยตอ งรวู าจะปรงุ ใหเ ปน อะไร ซงึ่ เรยี กวา แผนชวี ติ แตส าํ หรบั คนทย่ี งั ไมร กู ต็ อ งเขยี นวา ตวั เองชอบอะไร หรอื ตอ งการอะไรจะดีกวาดําเนินชีวติ โดยไรจุดหมาย แผนชวี ิต คอื ส่งิ ที่เราฝน หรือคาดหวงั อยากจะใหเกิดขน้ึ จริงในอนาคตโดยเรา จะตองวางแผน กาํ หนดทศิ ทางหรือแนวทางในการดําเนนิ ชวี ิต เพือ่ ใหเ ราไปถึงเปา หมาย ทาํ ใหเ ราเกิดความพึงพอใจและสขุ แผนชีวติ มีหลายดา น เชน แผนชวี ิตดา นอาชีพ แผนชีวิตดา นครอบครวั เปนตน แผนชีวิตแตละคนแตละครอบครัวจะแตกตางกันขึ้นอยูกับวาใครจะใหความสําคัญกับแผน ชวี ิตดานใดมากกวากนั แผนดานการพัฒนาอาชีพ ใหมองถึงศักยภาพท่ีมีการพัฒนาได ความถนัด ความสามารถของตนเอง มองถงึ ทุนที่มใี นชมุ ชน เชน ทรัพยากร องคค วามรู ภูมิปญญา 28 หนังสอื เรยี นสาระทักษะการดําเนินชวี ิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพยี ง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) แหลงเงินทุน การตลาด ความตองการของคนในชุมชน โดยมีการจดั การความรขู องตนเอง เพ่อื ใหเ กิดความรูใหม แผนชวี ติ ดา นครวั เรอื น ใหม องถงึ หลกั ธรรมในการดาํ รงชวี ติ การสรา งภมู คิ มุ กนั ให กบั คนในครอบครวั ทม่ี กี ารเรยี นรตู ลอดชวี ติ เพอ่ื นาํ องคค วามรมู าสรา งภมู คิ มุ กนั ทดี่ ี นอกจาก นก้ี ารนําบัญชีครวั เรอื นมาวเิ คราะหร ายจายทไ่ี มจําเปนมาจดั ทาํ แผนการลดรายจา ย เพ่ิมราย ไดแ ละตอ งมกี ารประเมนิ แผนทท่ี าํ ดว ยวา สาํ เรจ็ มากนอ ยเพยี งใด แผนชวี ติ ดา นครวั เรอื น เชน (1) การจัดทําบัญชีรายรับ - รายจา ยในครวั เรอื น มีการวางแผนการใชจา ย เชน จา ย 3 สว น ออม 1 สว น เพอ่ื ใหเ กดิ การมรี ะเบยี บวนิ ยั ในการใชจ า ย การลด ละ เลกิ อบายมขุ การศกึ ษาใหร เู ทาทนั กระแสบรโิ ภคนิยม การวางแผนควบคมุ รายจา ยในครวั เรอื น (2) การลดรายจา ยในครวั เรือน เชน การปลกู ผกั สวนครัว การผลิตปยุ ชวี ภาพไว ใชทดแทนปุย เคมี การผลิตผลติ ภณั ฑเ ครื่องใชภายในครัวเรอื น (3) การเพม่ิ รายไดใ นครวั เรอื น แปรรปู ผลผลติ การทาํ เกษตรแบบผสมผสาน ปลกู พืชสมนุ ไพร ฯลฯ หรอื อาจจะเริม่ จาก การจดั ทําแผนชีวิตครวั เรอื น อาจจะดาํ เนนิ การ ดงั นี้ 1. จัดทําขอ มูลของครวั เรอื น 2. คน หาศกั ยภาพของตนเอง ทกั ษะในการประกอบอาชพี ทนุ สถานการณใ นการ ประกอบอาชพี 3. คน หาปญหาของครวั เรอื น 4. กาํ หนดเปาหมายของครวั เรือนเพ่ือใหห ลุดพนจากความยากจน 5. วางแผนการแกป ญ หาของครัวเรอื น 6. บันทึกการปฏบิ ตั ิตามแผน 7. บันทึกการประเมนิ ผล กรณีตัวอยา ง สุรชัย มรกตวิจิตรการ เกษตรพอเพียง แหงบานปาไผ * บา นเกษตรกรพอเพียงตามแนวพระราชดาํ รขิ อง สุรชยั มรกตวจิ ิตรการ ตั้งอยูที่ บานปา ไผ ต.แมโ ปง อ.ดอยสะเกด็ จ.เชยี งใหม สรุ ชยั ไดเลา ชีวติ ของตนเองวา “ชวี ิตคง หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการดําเนินชีวติ รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) 29 ไมม าถึงวันนห้ี ากไมม ศี รัทธาแรงกลาตอองคพ ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ผมเริม่ ตนจาก ศูนย เดิมผมคาขายเสื้อผาสําเร็จรูป ป 2540 เจอวิกฤตเศรษฐกิจ มีหนี้สินแปดแสนบาท คดิ จะฆา ตวั ตาย แมใ หส ตวิ า ทาํ ไมไมส ู ทาํ ใหผ มคดิ ใหม ตง้ั สตแิ ลว มงุ หนา ไปทศี่ นู ยก ารศกึ ษา การพัฒนาหวยฮอ งไคร อนั เนอื่ งมาจากพระราชดําริ ดว ยใจท่ีมงุ มัน่ วา มกี ินแนห ากเดินตาม แนวทางของในหลวง ที่น่ีเองไดเรียนรูและทําความเขาใจคําวา “เศรษฐกิจพอเพียง” อยา งถอ งแท” เราเริ่มตน จากการเลีย้ งสตั วต ามความถนดั ท้งั ปลา ไก วัว กบ ตอ มาปลูกพืช ผกั สวนครัว โรงเพาะเห็ด กลายเปนไรน าสวนผสมท่ที าํ ทกุ อยา งเชือ่ มโยงกันอยา งเปนระบบ และมีประสิทธิภาพ เวลาผานไปไมกี่ป สุรชัยกลายเปนผูเช่ียวชาญ มีความรูในส่ิงท่ีตนเองลงมือทํา ไมวา จะเปน การทําปยุ หมกั ปยุ อินทรยี การเลีย้ งหมูหลุม การเล้ยี งไก วัว ปลา กบ การทํา กาซชีวภาพจากมูลสัตว การนําของเหลวจากสัตวไปเลี้ยงพืช การนําของเหลวจากพืชไป ใชกบั สัตว “ในหลวงสอนคนไทยมากวา 20 ป วา ใหเ ชอ่ื มธรรมชาตเิ ขา ดว ยกนั คนไทยไมช อบ คิด ไมช อบวเิ คราะห ไมลงมือทํา แตใ ชเ งินนําหนา ตองแกด ว ย 5 ร คือ รวมพลงั รวมคดิ รวมกันทํา รวมกันสรุปบทเรียน และรวมกันรับผล และยึดคําสอนที่วา ตองระเบิดจาก ขางใน คอื เขา ใจตวั เองกอน สงิ่ แรกคอื ตนทนุ ตํา่ ทาํ บัญชคี รวั เรอื น ตดั ส่งิ ฟมุ เฟอ ยออกจาก ชวี ติ คิดอยา งรอบคอบ ไมข ้ีเกยี จ สรางภมู ิคุมกนั ไมห ลงกระแส ไมห ลงวัตถนุ ิยม ท่ีสาํ คญั ไมแ ขงกับคนรวย แตท กุ คนตอ งคดิ ตอ งฝนเองวาอะไรเหมาะทส่ี ดุ จะสาํ เรจ็ หรือลมเหลวอยู ท่คี ณุ ภาพคน ปจ จุบัน สุรชยั ยังเดนิ หนาตามแผนชวี ติ ของตนเอง เพือ่ หวังปลดหนีภ้ ายในไม เกนิ 5 ป ดว ยการกเู งิน 2 ลา นบาท ซ้ือท่ีดินหลงั บานเพ่อื สรางฐานการผลติ ผมตอ งการพิสูจนวา คนจนหากมงุ มน่ั ทีจ่ ะสแู บบเขาใจศักยภาพตนเองรับรองอยู ไดอ ยา งมีศกั ดศิ์ รี และเปนชีวติ ที่ยงั่ ยนื ปลอดภัย” ---- * จนิ ตนา กจิ มี หนังสอื พมิ พม ติชน หนา 10 วันเสารท ่ี 28 มนี าคม พ.ศ. 2552 30 หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการดาํ เนินชีวิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดบั ประถมศึกษา (ทช11001) กิจกรรมท่ี 7 ใหผ เู รยี นวางแผนชวี ติ ของตนเองดา นอาชพี และดา นชวี ติ ครอบครวั โดยคาํ นงึ ถงึ หลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง แผนชวี ิต รายละเอียดแผนชีวิต 1. แผนชีวิต 1. จะประกอบอาชีพ ................................................................. .................................................................................................. 2. ปจ จัยท่พี จิ ารณา .................................................................... ทุนเปนอยางไร ..................................................................... .................................................................................................. ความรูความสามารถ ............................................................. .................................................................................................. ตลาด .................................................................................... .................................................................................................. อุปกรณ ................................................................................. .................................................................................................. 2. แผนครัวเรือน 1. ที่อยอู าศัย ............................................................................. .................................................................................................. 2. สขุ ภาพ ................................................................................. .................................................................................................. 3. การศึกษา (ของตนเอง/คนในครอบครวั ) ............................... .................................................................................................. 4. ลดรายจาย ............................................................................ .................................................................................................. 5. รายได ................................................................................... .................................................................................................. 6. การมีสว นรวมกับสังคม .......................................................... .................................................................................................. 7. หลกั ธรรมในการดาํ เนินชวี ติ ................................................... .................................................................................................. หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการดาํ เนินชีวิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดับประถมศกึ ษา (ทช11001) 31 กจิ กรรมท่ี 8 ผเู รยี นและครอบครวั มแี ผนการปรบั ปรงุ วถิ ชี วี ติ ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอ เพยี งอยางไร เร่อื งทตี่ อ งการปรบั ปรงุ ................................................................................................. วธิ ีการปรบั ปรุง ............................................................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................. ..................................................................................................................................... เมอ่ื ปรบั ปรุงแลว จะเกดิ ผล ............................................................................................ ผลการปรับปรุง ............................................................................................................ ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................... บุคคลท่มี ีสว นรวมในการปรับปรุง .................................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ปญหาอุปสรรค ............................................................................................................. .................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... แนวทางแกไ ข ............................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 32 หนังสอื เรียนสาระทักษะการดาํ เนนิ ชวี ิต รายวิชาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดบั ประถมศกึ ษา (ทช11001) แบบทดสอบหลังเรียน คาํ ช้ีแจง เลอื กคําถามท่ีถกู ท่สี ดุ เพียงคาํ ตอบเดียว 1. เศรษฐกิจพอเพียงเปนเรือ่ งเกย่ี วกบั อะไร ก. การเกษตร ข. การคาขาย ค. การดําเนนิ ชีวิต ง. การอุตสาหกรรม 2. หลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งเปน แนวทางในการดาํ เนินชวี ติ ของคนกลุมใด ก. พอคา นกั ธุรกจิ ข. นักเรียน นกั ศกึ ษา ค. ขาราชการ นกั การเมอื ง ง. ประชาชนทุกคน 3. เปา หมายหลักแนวคดิ เศรษฐกิจพอเพียงคอื ขอ ใด ก. พึง่ พาตนเองเปน หลกั ข. ชว ยเหลอื ซึ่งกันและกัน ค. มีอาชพี เกษตรกรรมทุกครอบครัว ง. ใชจ า ยแตสิ่งจาํ เปนตอ การดาํ เนนิ ชีวิต 4. คาํ วา “เดินทางสายกลาง” ตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพยี ง หมายถงึ การดําเนินชีวิต แบบใด ก. รูจกั คาํ วาพอดี พอประมาณ ข. ลดรายจา ย และเพิ่มรายไดใ หส มดลุ ค. ประหยัดรายจายใหม ากท่ีสดุ เทา ท่ีจะทาํ ได ง. ดาํ เนินชวี ิตแบบใดกไ็ ดข อเพยี งแตใหมีความสุข 5. การเตรียมตัวใหพรอมท่ีจะเผชิญผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงดานตางๆ หมาย ถงึ ขอ ใด ก. การมปี ระสบการณ ข. การมคี วามรู ความสามารถ ค. มภี มู คิ มุ กันท่ีดีในตัว ง. มคี ุณธรรม จรยิ ธรรม 6. ขอ ใดคอื เงอ่ื นไขทส่ี าํ คัญของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ก. มีความรู มีคุณธรรม ข. มคี ณุ ธรรม จริยธรรม ค. มเี หตผุ ล มคี วามรอบคอบ ง. มีภมู คิ ุมกนั ในตัวท่ีดี มเี หตุผล หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการดาํ เนนิ ชวี ิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดบั ประถมศึกษา (ทช11001) 33 7. ขอ ใดคือวธิ กี ารจัดสรรเงนิ หรอื วางแผนการใชจ ายทดี่ ีทีส่ ดุ ก. จัดสรรจายใหเ ทา กบั รายได ข. การบันทึกรายรับ-รายจาย ค. ปรึกษาเพื่อนบา นกอนซือ้ ง. เปรียบเทียบคาํ โฆษณาตามหนงั สือพมิ พ 8. ขอ ใดถูกตองท่สี ุดในการจดบันทกึ รายรบั -รายจา ย ก. จดทกุ ครั้ง ข. จดทกุ วันเวนวัน ค. จดทุกเดอื น ง. จดทกุ อาทติ ย 9. การใชจา ยทเ่ี หมาะสมกับฐานะความเปน อยหู รือความสามารถของตนตรงกับสาํ นวนใน ขอใด ก. มือใครยาวสาวไดส าวเอา ข. นกนอยสรา งรงั แตพ อตัว ค. ฝนทั่งใหเปนเข็ม ง. นา้ํ ขึ้นใหร บี ตัก 10. ขอใดสมั พนั ธก ับ “เกษตรทฤษฎใี หม” มากทส่ี ุด ก. การบริหารจัดการเกษตรกรที่ยากจน ข. การจัดระบบวถิ ชี ีวิตของเกษตรกรใหม ค. การเกษตรผสมผสานในทด่ี นิ ที่มีอยูจ ํากดั ง. การบริหารจัดการท่ีดินใหเกดิ ประโยชนสูงสุด 34 หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการดําเนนิ ชีวติ รายวชิ าเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดบั ประถมศกึ ษา (ทช11001) คําชีแ้ จง เขียนเครอื่ งหมาย หนา ขอ ความทถ่ี ูก และเขียนเคร่อื งหมาย หนาขอ ความที่ผดิ 1. แนวเศรษฐกจิ พอเพียงมีไวส าํ หรับผทู ีป่ ระกอบอาชพี ทางการเกษตรเทานน้ั 2. ความพอเพยี ง หมายถงึ ความพอประมาณ ความมเี หตผุ ล รวมถงึ ความจาํ เปน ทจ่ี ะตอ งมีระบบภูมคิ ุม กนั ในตัวทดี่ ี 3. แนวคดิ เศรษฐกิจพอเพียงเนน ใหประชาชนพ่งึ ตนเองเปนหลกั 4. แนวเศรษฐกจิ พอเพยี งสามารถนาํ มาปรบั ใชไ ดก บั ตนเองและครอบครวั เทา นน้ั 5. แนวคดิ เศรษฐกจิ พอเพยี งสามารถนาํ มาปรบั ใชไ ดก บั บคุ คลทกุ ระดบั ทกุ อาชพี 6. การออมคือ การสะสมเงนิ ทีละเล็กละนอ ยใหพอกพนู 7. ธนาคารออมสินใหแ นวคดิ ในทางออมวา ออม 1 สวน ใช 2 สวน 8. แผนชีวิตคือ แผนของผูท่ีตองการกเู งนิ ธนาคารมาลงทุน เฉลย 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. หนังสือเรยี นสาระทักษะการดาํ เนนิ ชวี ิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดบั ประถมศึกษา (ทช11001) 35 บรรณานกุ รม สาํ นกั บรหิ ารงานการศกึ ษานอกโรงเรยี น.สาํ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. แนวทางการ จดั การศกึ ษานอกโรงเรยี น ตามแนวเศรษฐกจิ พอเพยี งชมุ ชน โดยกระบวนการ การศึกษานอกโรงเรียน. กรุงเทพฯ : หางหุนสวนจํากัด โรงพิมพอักษรไทย (นสพ. ฟา เมืองไทย).2550. ศูนยการศึกษานอกโรงเรียนภาคกลาง.สํานักบริหารงานการศึกษานอกโรงเรียน. สํานักงาน ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ. กระทรวงศึกษาธิการ.หลักสูตรเศรษฐกิจพอเพียง สาํ หรบั เกษตรกร. ศนู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรยี นภาคกลาง. 2549. (เอกสารอดั สาํ เนา) สาํ นกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาต.ิ คณะอนกุ รรมการขบั เคลอ่ื น เศรษฐกจิ พอเพยี ง. นานาคาํ ถามเกย่ี วกบั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง. 2548. สํานักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดําริ. เศรษฐกจิ พอเพยี ง. 2548. จตุพร สุขอินทร และมังกโรทัย. “สรางชีวิตใหมอยางพอเพียงดวยบัญชีครัวเรือน” เดลนิ วิ ส หนา 30 ฉบับวนั จนั ทรท ี่ 20 เมษายน พ.ศ. 2522 “ปลูกทุกอยางท่ีกิน กินทุกอยางท่ีปลูก ชีวิตอยูไดอยางย่ังยืน” เดลินิวส หนา 10 ฉบับวนั พฤหสั บดีท่ี 12 กุมภาพันธ พ.ศ. 2552 จนิ ตนา กจิ ม.ี “เกษตรพอเพยี ง แหง บา นปา ไผ” . มตชิ น หนา 10 ฉบบั วนั เสารท ี่ 28 มนี าคม พ.ศ. 2552. เอกรนิ ทร สม่ี หาศาล และคณะ, คณุ ธรรมนาํ ความรสู .ู ...เศรษฐกจิ พอเพยี ง ป.6 กรงุ เทพฯ : บริษทั อักษรเจรญิ ทศั น อาท จํากัด. มปพ. ภาคผนวก หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการดาํ เนินชวี ิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดบั ประถมศกึ ษา (ทช11001) 37 หลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 รายชอ่ื ผเู ขา รว มประชมุ ปฏบิ ตั กิ ารพฒั นาหนงั สอื เรยี นวชิ าเศรษฐกจิ พอเพยี ง ครง้ั ท่ี 1 ระหวา งวนั ท่ี 10 – 13 กมุ ภาพนั ธ 2552 ณ บา นทะเลสคี รมี รสี อรท จงั หวดั สมทุ รสงคราม 1. นายศรายทุ ธ บรู ณเ จรญิ ผอ. กศน. อาํ เภอจอมพระ จงั หวดั สรุ นิ ทร 2. นายจาํ นง หนนู ลิ กศน. อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั นครศรธี รรมราช ครง้ั ท่ี 2 ระหวา งวนั ท่ี 29 มถิ นุ ายน 2552 – วนั ท่ี 3 กรกฎาคม 2552 ณ โรงแรมแกรนด เดอวลิ ล กทม. นางพฒั นส ดุ า สอนซอ่ื กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น รายชอ่ื ผเู ขา รว มประชมุ บรรณาธกิ ารหนงั สอื เรยี นวชิ าเศรษฐกจิ พอเพยี ง ครง้ั ท่ี 1 ระหวา งวนั ท่ี 7 – 10 กนั ยายน 2552 ณ โรงแรมอทู องอนิ น จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา นางพฒั นส ดุ า สอนซอ่ื กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น ครง้ั ท่ี 2 ระหวา งวนั ท่ี 12 – 15 มกราคม 2553 ณ โรงแรมอทู องอนิ ท จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา 1. นางพฒั นส ดุ า สอนซอ่ื ขา ราชการบาํ นาญ 2. นายอชุ ุ เชอ้ื บอ คา กศน. อาํ เภอหลงั สวน จงั หวดั ชมุ พร 3. นางสาวพชั รา ศริ พิ งษาโรจน สาํ นกั งาน กศน. จงั หวดั กระบ่ี 4. นายวทิ ยา บรู ณะหริ ญั สาํ นกั งาน กศน. จงั หวดั พงั งา 38 หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการดาํ เนนิ ชีวิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพยี ง ระดับประถมศกึ ษา (ทช11001) คณะผจู ดั ทํา ทป่ี รกึ ษา บญุ เรอื ง เลขาธิการ กศน. อิ่มสุวรรณ รองเลขาธิการ กศน. 1. นายประเสรฐิ จาํ ป รองเลขาธิการ กศน. 2. ดร.ชยั ยศ แกวไทรฮะ ทป่ี รึกษาดานการพฒั นาหลักสูตร กศน. 3. นายวชั รนิ ทร ตัณฑวุฑโฒ ผอู าํ นวยการกลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น 4. ดร.ทองอยู 5. นางรกั ขณา คณะทํางาน มัน่ มะโน กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น ศรีรัตนศิลป กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นายสุรพงษ ปทมานนท กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 2. นายศภุ โชค กุลประดิษฐ กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาววรรณพร เหลืองจติ วัฒนา กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 4. นางสาวศรญิ ญา 5. นางสาวเพชรินทร ผูพมิ พตน ฉบบั คะเนสม กลุม พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน เหลอื งจิตวฒั นา กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นางปย วดี กวีวงษพพิ ัฒน กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน 2. นางเพชรินทร ธรรมธษิ า กลุม พฒั นาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาวกรวรรณ บานชี กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น 4. นางสาวชาลนี ี 5. นางสาวอรศิ รา ผอู อกแบบปก ศรรี ัตนศลิ ป กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน นายศภุ โชค บนั ทกึ บนั ทกึ |
หน งส อเร ยน ว ชาเศรษฐก จพอเพ ยง ม.ต น
ลิขสิทธิ์ © 2024 th.cemle Inc.
