ฟัน บิ่น ทํา ไง ดี

ฟันหัก ฟันบิ่นแตก (Broken tooth/ Chipped tooth) สามารถพบได้กับทั้งในเด็กผู้ใหญ่ทุกเพศทุกวัย มักเกิดจากการกระทบกระเทือนจากอุบัติเหตุ หรือพฤติกรรมอื่นๆที่เสี่ยงกับการกระทบโครงสร้างฟัน เช่น เคี้ยวของแข็งจนฟันหน้าแตก การดูแลฟันหักอย่างถูกต้องและเข้ารับการรักษาได้ทันท่วงที ก็ช่วยซ่อมเเซมฟันที่หักและลดโอกาสการสูญเสียฟันที่ตามมาได้ 

ฟันหัก/ฟันแตก เกิดจากอะไร

1. อุบัติเหตุ รถชน เล่นกีฬา หกล้ม
2. ฟันหักจากการเคี้ยวอาหารเเข็ง เช่น ถั่ว น้ำเเข็ง ลูกอม
3. วัสดุอุดฟันแตก จากฟันที่มีรอยอุดฟันขนาดใหญ่
4. นอนกัดฟัน
5. รับประทานอาหารที่อุณหภูมิเปลี่ยนแปลงกะทันหัน เช่น กินอาหารร้อนจัดแแล้วกินน้ำเเข็งเพื่อลดความร้อน อาจทำให้ฟันร้าวหรือแตกได้
6. ฟันเสื่อมสภาพจากอายุที่มากขึ้น ส่วนใหญ่พบในคนอายุ 50 ขึ้น
7. คนไข้มีอาการฟันผุ

อาการฟันหัก

อาการฟันหัก ไม่ว่าจะเป็นฟันหน้าบิ่นเเตก ฟันหักครึ่งซี่ ฟันหักมากกว่า 1 ซี่ขึ้นไป ฟันหักเหลือเเต่รากฟัน พบว่ามีอาการปวดบวม ร่วมกับเลือดออก

ความรุนแรงของฟันหัก

ความเสียหายของอาการฟันแตกเเบ่งออกได้เป็น 3 ระดับ ตามความเสียหายของชั้นโครงสร้างของฟัน

1. รอยแตกหักเล็กเพียงน้อยอยู่ในระดับชั้นเคลือบฟัน ใช้การอุดฟัน กรอแต่งฟัน ลดความคมของฟันลง
2. รอยแตกลึกถึงชั้นเนื้อฟัน มีอาการเสียวฟัน ใช้การรักษาด้วยการอุดฟันหรือทำครอบฟัน
3. รอยแตกถึงชั้นเส้นประสาทฟัน บรูณะรักษารากฟันประกอบกับการทำครอบฟัน หรือถ้ารักษาฟันไม่ได้อาจจะต้องถอนฟัน เเละทำฟันปลอมหรือทำรากฟันเทียม

ฟันหัก/ฟันแตก ทำยังไงดี

Time needed: 1 hour.

เบื้องต้นถ้าฟันแท้ของคุณหักสิ่งที่ควรทำมีดังนี้

1. ทำความสะอาดช่องปาก

   ล้างด้วยน้ำสะอาด ล้างพวกเศษอาหารต่างๆออก เพื่อป้องกันการติดเชื้อ

2. เก็บเศษฟันที่หักและทำความสะอาด

   ขั้นตอนการดูแลรักษาชิ้นฟันที่หัก
   – เวลาจับชิ้นฟันควรจับที่บริเวณตัวฟัน หลีกเลี่ยงการจับบริเวณรากฟัน
   – ชำระเอาสิ่งสกปรกให้ออกจากฟัน ด้วยการเปิดผ่านน้ำสะอาดไหลผ่านตัวฟัน ไม่ควรใช้สบู่หรือสารทำความสะอาดต่างๆ เพื่อป้องกันความเสียหายของเซลล์เนื้อเยื่อ
   – เก็บฟันที่ทำความสะอาดเเล้ว เเช่ในน้ำนมเพื่อรักษาเซลล์ที่อยู่รอบรากฟัน ถ้าไม่มีให้เเช่ในนำเกลือล้างผลหรือนำ้ดื่มสะอาด
   – ถ้ามีเลือดไหล ควรใช้ผ้าก๊อซกดห้ามเลือด ร่วมกับการใช้ถุงน้ำแข็งประคบลดอาการบวม รับประทานยาแก้ปวด ibuprofen เพื่อลดอาการปวดเเละอักเสบ
   – กรณีที่ครอบฟันหลุดหรือแตก อาจเก็บชิ้นส่วนของครอบฟันไว้เเละรีบพบทันตแพทย์เพื่อตรวจดูเนื้อฟันที่ยังอยู่ว่าสามารถต่อครอบฟันเดิมหรือเปลี่ยนครอบฟันใหม่ได้หรือไม่ ขึ้นอยู่กับความสมบูรณ์ของเนื้อฟันเดิม

3. รีบไปพบทันตแพทย์โดยเร็วที่สุด

   ถ้าไปถึงเร็วทันตแพทย์อาจะต่อฟันที่หักกลับเป็นปกติได้ แต่หากไม่มีชิ้นฟันไปด้วย ทันตแพทย์จะรักษาฟันหักด้วยการอุดฟันหรือทำครอบฟัน
   

VDO แนะนำขั้นตอนเมื่อฟันหลุด

ถ้าฟันบิ่นแตกแล้วไม่รีบรักษาจะเป็นอย่างไร?

สมมติว่าคนไข้มีฟันบิ่นแตก แต่นิ่งนอนใจยังไม่ไปรักษากับทันตแพทย์ สิ่งที่เกิดขึ้นคือ
– กระทบเรื่องความมั่นใจ ยิ่งเป็นส่วนของฟันหน้าแตก
– ประสิทธิภาพในการกัดเคี้ยวอาหารแย่ลง
– สีฟันเริ่มเปลี่ยนไป จากอาหารที่รับประทาน เช่น ชากาแฟสะสมเป็นคราบตามรอยแตกของฟัน
– เคลือบฟันเสียหาย การปกป้องฟันจากพวกแบคทีเรียเสื่อมลง ส่งผลกับโครงสร้างของฟัน ทำให้เหงือกร่น ฟันโยก จนอาจสูญเสียฟันซี่นั้นๆ
– กระทบกระเทือนกับฟันซี่ข้างเคียง ถ้าตัวเคลือบรากฟัน (Cementum) ซึ่งเป็นส่วนท่ียึดรากฟันกับกระดูกเบ้าฟันได้รับความเสียหาย ก็จะไม่มีตัวที่จะช่วยป้องกันความเเข็งเเรงของใยยึดรากฟัน

วิธีการรักษาฟันหัก 

แนวทางการรักษาขึ้นอยู่กับระดับความรุนเเรงของอาการฟันที่แตกหัก ถ้าเสียหายเพียงเล็กน้อยที่บริเวณชั้นเคลือบฟัน ก็สามารถซ่อมเเซมได้ทันที แต่ถ้าฟันหักรุนแรงลึกถึงชั้นเนื้อฟันหรือโพรงประสาทฟันต้องบรูณะด้วยฟันเทียม ร่วมกับรักษารากฟันด้วย

รักษาฟันหักด้วยการอุดฟัน

อุดฟันที่แตก ทันตแพทย์ใช้กาวยึดติดบนพื้นผิวของฟัน กับวัสดุอุดฟันที่ทำจากเรซินที่มีสีเดียวกับฟันของคนไข้ เมื่อวัสดุอุดฟันยึดเกาะรูปร่างได้แล้วก็จะขัดเงาให้ฟันดูเข้ารูป ใช้แสง UV ทำให้ฟันแข็งตัว 

รักษาฟันหักด้วยวีเนียร์

เป็นการใช้วีเนียร์แผ่นเคลือบผิวฟัน มาปิดผิวด้านหน้าของฟันที่แตก เหมาะกับผิวฟันที่บิ่นแตกเพียงเล็กน้อย คนไข้สามารถใส่วีเนียร์ในฟันได้ตั้งเเต่หนึ่งซี่ขึ้นไป วีเนียร์ฟันส่วนใหญ่นิยมใช้พอร์ซเลนเพื่อความสวยงาม คงทนเหมือนฟันธรรมชาติ มีอายุการใช้งานได้ตลอดชีวิตเมื่อดูแลรักษาให้ดี แต่ก็ไม่ใช่ตัวเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่บดฟัน

รักษาฟันหักด้วยครอบฟัน

การทำครอบฟันเป็นวิธีรักษาฟันหักที่มากที่สุด ครอบฟันเป็นการทำฟันปลอมชนิดหนึ่งใช้วัสดุโลหะหรือพอร์ซเลน(เซรามิก) ครอบบริเวณฟันที่เสียหายไว้ เหมาะกับผู้ที่มีเนื้อฟันธรรมชาติเหลืออยู่น้อย ไม่สามารถบูรณะด้วยการอุดฟันได้

รักษาฟันหักด้วยการรักษารากฟัน

ในเคสที่ฟันหักหรือเเตกลึกถึงชั้นรากฟัน ก็จำเป็นที่ต้องรักษาคลองรากฟัน ฆ่าเชื้อ นำเอาเนื้อเยื่อเเละเส้นประสาทออกเพื่อป้องกันการติดเชื้อ มีการใส่ครอบฟันเพิ่มให้ฟันเเข็งเเรงสามารถใช้งานได้ตามปกติ

รักษาฟันหักด้วยรากฟันเทียม

เหมาะกับกรณีที่มีรอยแตกเกิดขึ้นภายใต้เหงือก หรือฟันที่หักหลุดหายไปไม่สามารถต่อใหม่ได้ ทันตแพทย์จะต้องถอนฟันส่วนที่เหลืออกเเละ ใส่รากเทียมทำจากไททาเนียมเข้าไปส่วนกระดูกขากรรไกร เพื่อทดแทนรากฟันที่สูญเสียไป มีการซ่อมเเซมฟันควบคู่กับการทำครอบฟันหรือสะพานฟัน

ขั้นตอนการทำรากฟันเทียมมีความซับซ้อนละเอียด ต้องไปพบทันตแพทย์หลายครั้ง โดยปกติแล้วใช้เวลาในการยึดติดกับกระดูกขากรรไกร 4-6 เดือน

วิธีป้องกันฟันหัก/ฟันแตก

• หลีกเลี่ยงการกัดแทะอาหารที่เเข็งหรือเหนียว
• ไม่ใช้ฟันในการกัดฉีกหรืองัดวัสดุที่มีความเเข็ง เช่น เปิดขวดโดยเอาฟันงัด
• ผู้ที่เล่นกีฬาที่เสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุ เช่น มวย ฟุตบอล บาสเก็ตบอล อเมริกันฟุตบอล หรือฮ็อกกี้ ควรสวมฟันยาง (Mouthguard) เพื่อป้องกันอาการบาดเจ็บฟันเเละกระดูกขากรรไกร
• ขับขี่อย่างระมัดระวัง คาดเข็มขัดนิรภัยหรือสวมหมวกกันน็อคขณะเดินทาง
• ดูเเลรักษาความสะอาดไม่ให้ฟันผุ

FAQ

 ฟันหัก ทำอย่างไร

เมื่อฟันหักควรรีบทำความสะอาดช่องปาก ล้างทำความสะอาดชิ้นส่วนของฟันด้วยน้ำเปล่า เเละเก็บด้วยการเเช่ในน้ำนมหรือน้ำเกลือที่ใช้ทำความสะอาดแผล ถ้าคนไข้มีเลือดออกเเนะนำให้ห้ามเลือดด้วยผ้าก๊อซเเละประคบเย็น รับประทานยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการเเละลดการอักเสบ เเล้วรีบไปพบทันแพทย์โดยทันที 

ฟันหักต่อได้มั้ย

ฟันหักสามารถต่อได้ คุณต้องรักษาความสะอาดของฟันให้ดี เเละเก็บรักษาชิ้นส่วนของฟันให้ถูกต้อง ไม่ให้เซลเนื้อเยื่อถูกทำลาย เเละรีบพบทันตแพทย์เพื่อช่วยต่อฟันที่หักได้

การรักษากรณีที่ ฟันหักครึ่งซี่ ฟันหัก 3 ซี่ ฟันหักเหลือแต่ราก

ทันตแพทย์จะวางแผนการรักษาตามอาการเเละระดับความเสียหายของฟัน วิธีการรักษามีตั้งเเต่การอุดฟัน ทำวีเนียร์ ใส่ครอบฟัน รักษารากฟัน ไปจนถึงทำรากเทียม คนไข้ควรรีบพบทันตแพทย์ทันทีเมื่อฟันหัก เพื่อป้องกันการอักเสบ ปวดบวมเเละติดเชื้อเพิ่ม

ต่อฟันบิ่น แพง ไหม

ฟันบิ่นต้องรักษาไหม

อุดฟันบิ่นอยู่ได้กี่ปี

ฟันบิ่นทำกี่บาท