แบบฝึกหัด ระบบหมู่เลือด abo

We’ve updated our privacy policy so that we are compliant with changing global privacy regulations and to provide you with insight into the limited ways in which we use your data.

You can read the details below. By accepting, you agree to the updated privacy policy.

Thank you!

View updated privacy policy

We've encountered a problem, please try again.

ถ้าเพื่อน ๆ ชอบดูละครเป็นประจำ อีกหนึ่งฉากซึ้งสุดคลาสสิกที่พวกเราคุ้นเคยคงหนีไม่พ้นฉากการถ่ายเลือดแบบนี้...

แต่เพื่อน ๆ รู้ไหมว่าเลือดของเรามีความซับซ้อนกว่าที่คิด แถมการถ่ายเลือดที่ปลอดภัยก็มีหลักการและปัจจัยต่าง ๆ ที่ต้องคำนึงถึงอีกมากมาย เช่น หมู่เลือดของทั้งผู้ให้และผู้รับเลือดตามระบบหมู่โลหิตต่าง ๆ แอนติเจนและแอนติบอดี ถ้าเพื่อน ๆ สงสัยว่าสิ่งเหล่านี้คืออะไร วันนี้เราจะพาเพื่อน ๆ ไปรู้จักหมู่เลือดต่าง ๆ และหลักการในการถ่ายเลือดให้มากขึ้น

มารู้จักระบบหมู่โลหิตกันก่อน

ระบบหมู่โลหิตคือการแบ่งเลือดออกเป็นหมวดหมู่ตามชนิดของแอนติเจน ระบบหมู่โลหิตที่สำคัญในปัจจุบันคือระบบเอบีโอ (ABO System) ซึ่งประกอบด้วยหมู่เลือดหลักสี่หมู่ ได้แก่ หมู่เอ หมู่บี หมู่เอบี และหมู่โอ นอกจากนี้ อีกสองปัจจัยที่มีบทบาทสำคัญในการถ่ายเลือดก็คือแอนติเจนและแอนติบอดีนั่นเอง

แอนติเจนและแอนติบอดีคืออะไร

แอนติเจน (Antigen) คือโปรตีนที่อยู่บนผิวของเม็ดเลือดแดง มี 2 ชนิดคือแอนติเจนเอและแอนติเจนบี โดย

คนที่มีหมู่เลือด A จะมีแอนติเจน A

คนที่มีหมู่เลือด B จะมีแอนติเจน B

คนที่มีหมู่เลือด AB จะมีทั้งแอนติเจน A และแอนติเจน B

ส่วนคนที่มีหมู่เลือด O จะไม่มีแอนติเจนทั้งสองชนิด

แอนติบอดี (Antibody) หรือสารภูมิต้านทานที่อยู่ในพลาสมาซึ่งเป็นองค์ประกอบของน้ำเลือด โดยหมู่เลือดต่าง ๆ จะมีแอนติบอดีดังนี้

คนที่มีหมู่เลือด A จะมีแอนติบอดี B

คนที่มีหมู่เลือด B จะมีแอนติบอดี A

คนที่มีหมู่เลือด AB จะไม่มีทั้งแอนติบอดี A และแอนติบอดี B

คนที่มีหมู่เลือด O จะมีทั้งแอนติบอดีเอและแอนติบอดีบี

เพื่อน ๆ สามารถดูสรุปเรื่องแอนติบอดีและแอนติเจนในแต่ละหมู่เลือด ได้ในคลิปข้างล่างเลย แค่ 1 นาทีเท่านั้น

ซึ่งหลักการสำคัญในการถ่ายเลือดก็คือ ‘แอนติเจนบนผิวเม็ดเลือดแดงของผู้ให้ ต้องไม่ตรงกับแอนติบอดีในพลาสมาของผู้รับ’ ดังนั้นจะสรุปได้ว่า

• ผู้ที่มีหมู่เลือด O จะเป็นผู้ให้สากล (สามารถให้เลือดกับคนทุกหมู่เลือดได้ ทั้ง A, B, AB และ O ด้วยกันเอง) แต่จะรับเลือดได้จากคนที่มีเลือดหมู่ O เท่านั้น 
• ผู้ที่มีหมู่เลือด A และ B สามารถให้เลือดแก่ผู้ที่มีหมู่เลือด AB ได้ และรับเลือดจากหมู่เลือดของตัวเองและหมู่เลือด O ได้
• ส่วนผู้ที่มีเลือดหมู่ AB เป็นผู้รับสากล คือสามารถรับเลือดได้จากทุกหมู่เลือด แต่ไม่สามารถให้เลือดกับคนหมู่อื่นได้เลย

แล้วถ้ารับเลือดผิดหมู่จะเกิดอะไรขึ้น?

การได้รับเลือดผิดหมู่มีโอกาสเกิดขึ้นได้แต่ก็น้อยมากๆ ถ้าร่างกายได้รับเลือดผิดหมู่จะเกิดการจับกันของแอนติเจนและแอนติบอดี ทำให้เม็ดเลือดแดงแตกเป็นจำนวนมาก เลือดตกตะกอน นำไปสู่ภาวะโลหิตจางจากการแตกของเม็ดเลือดแดง (Hemolytic anemia) ความดันผิดปกติ ไตวายเฉียบพลัน ปัสสาวะเป็นสีน้ำตาล และอาจเสียชีวิตได้ ดังนั้นบุคลากรทางการแพทย์จะต้องตรวจสอบความเข้ากันได้ของเลือดระหว่างผู้ให้และผู้รับอย่างละเอียดทุกครั้งก่อนจะทำการถ่ายเลือด

Cr. The language nerd

จะเห็นได้ว่าความรู้เรื่องหมู่เลือดนั้นมีส่วนสำคัญต่อชีวิตเรามากๆ แต่นอกจากระบบหมู่โลหิตแบบ ABO แล้ว ก็ยังมีระบบหมู่โลหิตแบบอาร์เอช (Rh) อีกนะ ถ้าเพื่อน ๆ อยากเรียนรู้บทเรียนและสาระดี ๆ เพิ่มเติมก็กดติดตามพวกเราได้ที่แอปพลิเคชัน StartDee ได้เลย หรือจะอ่านบทเรียนออนไลน์เรื่องการแข็งตัวของเลือด หรือ ความเครียดของพืช ต่อก็ได้นะ