ปัจจัยที่ส่งผลต่ออัตราเกิด

ประชากร หมายถึงกลุ่มของสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันที่อาศัยและเจริญเติบโตบริเวณเดียวกันในช่วงเวลาหนึ่ง ขนาดของประชากรสิ่งมีชีวิตจะมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา โดยเกิดขึ้นเมื่อมีสมาชิกเข้ามาหรือออกจากกลุ่มประชากร ซึ่งสัดส่วนของจำนวนประชากรทั้งหมดต่อจำนวนพื้นที่หรือปริมาตรที่ประชากรนั้นอาศัยอยู่ เรียกว่า ความหนาแน่นของประชากร

วิธีการหาความหนาแน่นของจำนวนประชากร สามารถทำได้หลายวิธี เช่น

• การนับจำนวนประชากรทั้งหมดที่มีอยู่ในสถานที่นั้น ซึ่งเหมาะกับพื้นที่ที่มีขนาดจำกัด
• การสุ่มตัวอย่าง เป็นการเก็บตัวอย่างแบบสุ่มในพื้นที่หนึ่งๆ แล้วคำนวณเทียบเพื่อหาประชากรทั้งหมด นิยมใช้ 2 วิธี คือ
  • การใช้กรอบนับประชากร ใช้กรอบสี่เหลี่ยมจัตุรัสวางในพื้นที่ที่กำหนดหลายๆ จุด และนับจำนวนประชากรของสิ่งมีชีวิตที่ต้องการศึกษา จากนั้นนำมาคำนวณหาค่าเฉลี่ยต่อพื้นที่เพื่ออ้างอิงประชากรทั้งหมด
  • การทำเครื่องหมายติดปล่อยไปแล้วจับมาใหม่ วิธีนี้นิยมใช้กับสัตว์ โดยสุ่มสัตว์มาทำเครื่องหมายทั้งหมดและปล่อยไปยังกลับแหล่งที่อยู่เดิม จากนั้นจับสัตว์มาใหม่อีกครั้งซึ่งจะมีทั้งสัตว์ที่มีเครื่องหมายและไม่มีเครื่องหมาย แล้วนำมาคำนวณหาประชากรทั้งหมด

การคำนวณหาความหนาแน่นของประชากร

ปัจจัยที่มีผลต่อขนาดประชากร

โดยปกติแล้วในธรรมชาติจะมีการเปลี่ยนแปลงของประชากรอยู่เสมอ ปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงมีอยู่ 4 ประการ คือ

• อัตราการเกิด เป็นการเพิ่มจำนวนสมาชิกใหม่ในกลุ่มประชากร คำนวณได้จาก

• อัตราการตาย เป็นการลดจำนวนสมาชิกในกลุ่มประชากร คำนวณได้จาก

• การอพยพเข้า การที่สิ่งมีชีวิตจากประชากรแหล่งอื่นเคลื่อนที่เข้ามารวมกลุ่มกับประชากรที่มีในถิ่นเดิม ทำให้จำนวนประชากรในแหล่งนั้นเพิ่มขึ้น

• การอพยพออก การที่สิ่งมีชีวิตในประชากรเคลื่อนที่ออกจากแหล่งที่อยู่เดิม ทำให้ประชากรในแหล่งเดิมนั้นลดลง

นอกจากพฤติกรรมและการดำรงชีวิตตามธรรมชาติแล้ว ปัจจัยการเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากรเหล่านี้ก็ขึ้นกับสภาพแวดล้อมบริเวณรอบๆ ได้แก่