����͡Ẻ�ç���ҧͧ���� ( ���Դ �ҧ��, 2538) �����˹�觷���äӹ֧ ��� �����٧ ��Ф������ҧ�ͧ�ç���ҧ ����ç���ҧ�ͧͧ�����ա�úѧ�Ѻ�ѭ�ҡѹ���ª�������дѺ ��кǹ��÷ӧҹ������� �����ç���ҧͧ�������дѺ�����觡�ù��¡�кǹ��÷ӧҹ�����Ǵ���ǡ��� ��ǧ�ͧ��äǺ��� (span of control) ���¶֧ �ӹǹ���������ѧ�Ѻ�ѭ�ҷ��١�Ǻ���������觡�èҡ���ѧ�Ѻ�ѭ�Ҥ�˹�� ������ҧ�� �س��ʹ� �繻�иҹ����ѷ ����դس�Ӫ�����ͧ��иҹ����ѷ��§������ �ʴ���Ҫ�ǧ�ͧ��äǺ����ͧ��иҹ�������§ 1 ���Һ���ѷ������ͧ��иҹ 3 �� �ʴ���Ҫ�ǧ�ͧ��äǺ����ͧ��иҹ����ҡѺ 3 �繵� Show ���� �þ��س�è�� (��ҧ� ������ �ѹ��ѵ��, 2536 ) ���ʹ��Ǥ����Դ��� ��èѴ�ç���ҧ�ͧͧ����������Ẻ �������Ẻ���բ�ʹբ������㹵�Ǣͧ�ѹ�ͧ �й�� ��÷��������è��ҧ��㹡�èѴ�ç���ҧ��� �Ҩ�е�ͧ�Ԩ�óҨҡ���� � �Ѩ��´��¡ѹ ���ҧ�á�����èѴ�ç���ҧ�ͧͧ��������ö���¡�͡�繻������˭� � �� 5 �������ѧ��� 1. �ç���ҧͧ���õ��˹�ҷ���çҹ (Functional OrganizationStructure) ���¶֧ �ç���ҧ���Ѵ��駢������仵������������˹�ҷ���çҹ �����ʴ���������������Ἱ������˹�ҷ���ͧ��з����ú�ҧ ��觼Ŵա������Դ����餹�դ�������ö�ӧҹ�Ἱ���� � ����ѧ�֡�ؤ���Ἱ���� � ����դ�������Ǫҭ�Ѻ˹�ҷ��ͧ�ҹ������ҧ�֡��� ����Ѻ���º������дѺ�٧��鹡�����§���˹���º�������ҧ � �����ռ������Ǫҭ�д�ҹ��»������ŷ��١��ͧ���Ԩ�óҵѴ�Թ��������դ����Դ��Ҵ������ҡ �ա��С��˹�������Ἱ���� ����ͷء���դ�������Ǫҭ�ҹ�˹�ҷ�誹Դ���ǡѹ �����������Դ��û���ҹ�ҹ��������ͧ�ҡ���Ф��դ���ʹ�㹧ҹ������������ǡѹ ���������ö���ҧ����ҡ�ȡ�÷ӧҹ��������¹͡�ҡ��� ��ú����çҹ���Դ���������Ѵ���� ��������Ἱ������������Ǫҭ�д�ҹ���ҧ��Ե�������������˹��� ���������ͧ�ѡ�����ç�ҹ������Ť������ ���ҧ�á��� ��èѴ�ٻẺͧ����Ẻ�����ռ�����㹷ҧ��ú��������»�С�� �ҷ��� ����觧ҹ�͡������Ἱ�����ռ������Ǫҭ���¤� ��������ҧἹ�ҹ����ҡ��� �Ҩ�ա�ûѴ�����Ѻ�Դ�ͺ�� �͡�ҡ��鹡�èѴͧ�����ٻẺ����ѡ�鹷��������ӹҨ��� � �ش����٧����ش ����ա�á�Ш���ӹҨ㹡�ú��������Ŵ����ŧ� 2. �ç���ҧͧ���õ����§ҹ��ѡ (Line Organization Structure) ���¶֧��èѴ�ٻẺ�ç���ҧ�������§ҹ��ѡ ����ա�úѧ�Ѻ�ѭ�Ҩҡ��ŧ��ҧŴ����繢�� � ������ա����觡��Ẻ������鹵���§ҹ ����ç���ҧẺ��������������Ѻͧ���õ�ҧ � ����ͧ�������ա�â��µ���Ҥ��� ������§����������ç���ҧ㹺ҧ��§ҹ����ա�äǺ����ѧ�Ѻ�ѭ��Ŵ����ŧ��ա�� ��èѴͧ����Ẻ��� �Ҩ�Фӹ֧�֧��Ҿ�ͧ�ҹ����繨�ԧ �� �觵���ѡɳТͧ��Ե�ѳ�� �����觵���ҳ�ࢵ �����觵���������ͧ�١��� �����觵����кǹ��� �Ŵբͧ�ç���ҧẺ��������»�С�� �� ��èѴ�ç���ҧ�����ٻẺ������㨧��� ��úѧ�Ѻ�ѭ�ҵ����§ҹ�繢�鹵 �й�鹨ش㴷���ա�û�Ժѵԧҹ��Ҫ�ҡ�����ö��Ǩ�ͺ���Ǵ���� �ҡ���ѧ�Ѻ�ѭ����дѺ�������� �͡�ҡ��鹼�黯Ժѵԧҹ���ء��աѺ��Ҿ�ͧ�ѭ�ҷ���繨�ԧ����Դ������� ������õѴ�Թ㨵�ҧ � �բ����ŷ���� �������ö�Ѵ�Թ���١��ͧ�Ǵ���� ����觼��з�����ա�û���ͧ�ѧ�Ѻ�ѭ�ҷ�����������º�Թ����� ��õԴ������������С�äǺ�����÷ӧҹ������� ��ʹ������͵�ͧ��è�����¹�ٻ�ç���ҧ�ͧͧ���á�����ö��������¹�����ҧ�дǡ ���С�èѴ�ٻẺͧ���ù�� �����������Ѻ�Ѻ���ҡ�ѡ ��С���ش���� ͧ���ù�����������Ѻ��èѴ�ٻẺͧ���â�Ҵ��� ���������з��ШѴ��ѡɳ�ͧ���â�Ҵ�˭����ա�û�Ժѵԧҹ��Ѻ�Ѻ�� ��ǹ������¢ͧ�ç���ҧẺ�������������Դ�ѭ�Ҵѧ����� ��С���á �����ʹѺʹع�����ӧҹ�դ�������Ǫҭ�д�ҹ �͡�ҡ��鹺ҧ��л���ҳ�ͧ�ҹ���ҡ ����ͧ�����ҷӧҹ��Ш�������� ��������ҷ������֡�Ҷ֧�к���÷ӧҹ���ա��� �ա��С��˹���ѡɳТͧ�ç���ҧ�蹹�����ػ��ä��͡�ô��Թ�ҹ �����������ö��ͺ�����ͺ���¢ͧ�ҹ��ѧ����� ��л�С���ش���� ���������дѺ�٧�Ҩ���������ͺ���§ҹ ���������çҹ�дѺ�ͧ � ŧ�� ���;������մ�ѹ �����������������������᷹�� ������ѭ�ͧ��黯Ժѵԧҹ��дѺ�ͧ � ����� ������ѧ�㹡�û�Ժѵԧҹ ���ͧ�ҡ�ç���ҧẺ�������ӹҨ�Ǻ����µç��ͼ��ѧ�Ѻ�ѭ���дѺ�٧��ҹ�� 3. �ç���ҧͧ����Ẻ��з���֡�� (Staff Organization Structure) ���¶֧��èѴ�ç���ҧ�¡������շ���֡������Ҫ��¡�ú����çҹ �� ����֡�ҹ�¡ � ����֡�Ҽ������ ���. �繵� ������ҷ���֡���դ������ �����ӹҭ�д�ҹ ���С����������������� ��觵�ͧ����¼������Ǫҭ�Ҫ������ͤ���й� �����ͧ�����ͧ��繤����Ӥѭ�ͧ����շ���֡�Ң�� ���ҧ�á��� �ǡ����֡��������ӹҨ㹡����觡��� � �͡�ҡ��»������������������繼����Ҵ�ա���˹�� ��觡�èѴͧ�����ٻẺ����ռŴդ�� ������ô��Թ�ҹ��ҧ � �ա���ҧἹ��л����Թʶҹ��ó���ǧ˹���� �շ���֡�Ҥ����������Ш�ҧ��л���ҹ�ҹ�Ѻ˹��§ҹ���� ��з�����÷ӧҹ����ѡ�˵���м��ҡ��� �ա��������ͧ��ͷ��ѹ���� ��Ф��ջ���Է���Ҿ��觢�� �͡�ҡ��� �ѧ�����ҹ�����§ҹ��Чҹ�ͧ��з���֡������ѹ��ѹ ������㨺��ҷ��觡ѹ��Сѹ ������¢ͧ��������֡���Ҩ�ա�ûչ����ǡѹ ���ͧ�ҡ����������ŧ��¡ѹ ��н��¤�з���֡���Ҩ��Ͷ��㹡�÷ӧҹ�� ������˹�ҷ����§�ʹ�����������ӹҨ��觡�� 4. �ç���ҧͧ����Ẻ��С�����ú����� (Committees Organization Structure) ���¶֧��èѴ�ç���ҧͧ����������ա�ú����çҹ��ѡɳФ�С������ �� ��С�����ú����çҹö���觻������ ��С������ ����. ��Ф�С�����ú����ú���ѷ��ԭ����ѳ�� �繵� ��ú����çҹͧ����������դ�С�����ú������蹹�� �ŴըЪ��¢�Ѵ�ѭ�� ��ú����çҹẺ�١�Ҵ�ͧ�� � ���� ���͡����Ẻ༴稡������Һ����çҹ �͡�ҡ��� ��õ�駤�С�����ë�觻�Сͺ���ºؤ���Ҩҡ���� � ���¨з����ء�����㨻ѭ����С������Դ�������Ѻ㹻ѭ˷��������༪ԭ���������û���ҹ�ҹ������¢�� �����ҧ�á��� ������¢ͧ������к���С�����á����Դ����٭���·�Ѿ�ҡ������˵� ���ͧ�ҡ������ǹ�˭����㹡�û�Ъ������§�ѹ ���Ҩ������ص��Ҩ���ѹ��õ�͡���ԹԨ�����觡���� �����Ҩ�繡���š����¹�Ż���ª����дѺ��С���������������йջ�й���ѹ������������صԷ���Ǵ���� ������õ�駤�С���������� 5. �ç���ҧͧ���çҹء� (Auxiliary) ���˹��§ҹ���� �ҧ�����¡���˹��§ҹ����ҹ (House-keeping agency) ����繧ҹ����ǡѺ��á�� ����ӹ�¤����дǡ �� �ҹ�Ţҹء�� ��Чҹ��Ǩ�ͺ���� �繵�
การจัดโครงสร้างขององค์การมีหลายแบบซึ่งแต่ละแบบมีข้อดีข้อเสียแตกต่างกัน ฉะนั้น การที่ผู้บริหารจะวางแนวทางในการจัดโครงสร้างนั้น อาจจะต้องพิจารณาจากหลาย ๆ ปัจจัยด้วยกัน อย่างไรก็ตามการจัดโครงสร้างขององค์การสามารถแบ่งแยกออกเป็นประเภทใหญ่ ๆ ได้ 5 ประเภท ดังนี้ 1.6.1 โครงสร้างองค์การตามหน้าที่การงาน (Functional Organization Structure) โครงสร้างองค์การตามหน้าที่การงาน หมายถึง โครงสร้างที่จัดตั้งขึ้นโดยแบ่งไปตามประเภท หรือหน้าที่การงาน เพื่อแสดงให้เห็นว่าในแต่ละแผนกนั้นมีหน้าที่ต้องกระทําอะไรบ้าง ซึ่งผลดีก่อให้เกิดการ ได้คนมีความสามารถทํางานในแผนกนั้น ๆ ทั้งยังฝึกบุคคลในแผนกนั้น ๆ ให้มีความเชี่ยวชาญกับหน้าที่ของ งานนั้นอย่างลึกซึ้ง สําหรับฝ่ายบริหารระดับสูงนั้นก็เป็นเพียงแต่กําหนดนโยบายไว้กว้าง ๆ เพราะมีผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านคอยป้อนข้อมูลที่ถูกต้องให้พิจารณาตัดสินใจและให้มีความผิดพลาดได้น้อยมาก อีกประการหนึ่งในแต่ละแผนกนั้น เมื่อทุกคนมีความเชี่ยวชาญงานในหน้าที่ชนิดเดียวกัน ย่อมก่อให้เกิด การประสานงานได้ง่ายเนื่องจากแต่ละคนมีความสนใจในงานและใช้ภาษาเดียวกัน ทําให้สามารถสร้าง บรรยากาศการทํางานที่ดีได้ง่ายและการบริหารงานก็เกิดความประหยัดด้วย อย่างไรก็ตาม การจัดรูปแบบ องค์การแบบนี้มีผลเสียในทางการบริหารหลายประการ อาทิเช่น การแบ่งงานออกเป็นหลายแผนกและมีผู้เชี่ยวชาญหลายคน ทําให้การวางแผนงานยุ่งยากขึ้น อาจมีการปัดความรับผิดชอบได้ นอกจากนั้นการจัดองค์การรูปแบบนี้มักเน้นที่การรวมอํานาจไว้ ณ จุดที่สูงที่สุด ไม่มีการกระจายอํานาจในการบริหารให้ลดหลั่นลงไป 1.6.2 โครงสร้างองค์การตามสายงานหลัก (Line Organization Structure) โครงสร้างองค์การตามสายงานหลัก หมายถึง การจัดรูปแบบโครงสร้างให้มีสายงาน มีการบังคับบัญชาจากบนลงล่างลดหลั่นเป็นชั้น ๆ จะไม่มีการสั่งการแบบข้ามขั้นตอนในสายงาน สิ่ง โครงสร้างแบบนี้เหมาะสมสําหรับองค์การต่าง ๆ ที่ต้องการให้มีการขยายตัวในอนาคตได้ เพราะเพียง เพิ่มเติมโครงสร้างในบางสายงานให้มีการควบคุมบังคับบัญชาลดหลั่นลงไปอีกได้ การจัดองค์การแบบนี้ อาจจะคํานึงถึงสภาพของงานที่เป็นจริง เช่น แบ่งตามลักษณะของผลิตภัณฑ์ หรือแบ่งตามอาณาเขต หรือ แบ่งตามประเภทของลูกค้า หรือแบ่งตามกระบวนการ ผลดีของโครงสร้างแบบนี้ คือ การจัดโครงสร้างด้วย รูปแบบที่เข้าใจง่าย การบังคับบัญชาตามสายงานเป็นขั้นตอน ฉะนั้นจุดใดที่มีการปฏิบัติงานล่าช้า สามารถตรวจสอบได้รวดเร็ว จากผู้บังคับบัญชาในระดับนั้นได้ง่าย ผู้ปฏิบัติงานได้คลุกคลีกับสภาพของ ปัญหาที่เป็นจริงและเกิดขึ้นเสมอ ทําให้การตัดสินใจต่าง ๆ มีข้อมูลที่แน่นอน และสามารถตัดสินใจได้ ถูกต้องรวดเร็ว ซึ่งส่งผลสะท้อนให้มีการปกครองบังคับบัญชาที่อยู่ในระเบียบวินัยได้ดี การติดต่อสื่อสารและ การควบคุมการทํางานทําได้ง่าย ประการสุดท้าย องค์การนี้เหมาะสําหรับการจัดรูปแบบองค์การขนาดเล็ก แต่ไม่เหมาะที่จะจัดในลักษณะองค์การขนาดใหญ่ที่มีการปฏิบัติงานสลับซับซ้อน ส่วนข้อเสีย ประการแรก ไม่ได้สนับสนุนให้ผู้ทํางานมีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ปริมาณของงานมีมาก จนต้องใช้เวลาทํางาน ประจําให้เสร็จ ไม่มีเวลาที่จะมาศึกษาถึงระบบการทํางานที่ดีกว่า และอีกประการ คือ ผู้บริหารระดับสูง อาจจะไม่ยอมมอบหมายงานให้ผู้บริหารงานระดับรอง ๆ ลงมา ทําให้ขวัญของผู้ปฏิบัติงานในระดับรอง ๆ ไม่ดี หมดกําลังใจในการปฏิบัติงาน เนื่องจากโครงสร้างแบบนี้ให้อํานาจควบคุมโดยตรงต่อผู้บังคับบัญชาระดับสูงเท่านั้น โครงสร้างองค์การแบบคณะที่ปรึกษา หมายถึง การจัดโครงสร้างโดยการให้มีที่ปรึกษาเข้ามา ช่วยการบริหารงาน เช่น ที่ปรึกษา นายกฯ ที่ปรึกษาผู้ว่าฯ กทม. เป็นต้น เพราะว่าที่ปรึกษามีความรู้ความชํานาญเฉพาะด้าน โดยเฉพาะการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ ซึ่งต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญมาช่วยหรือคอยแนะนำ ทําให้องค์การมองเห็นความสําคัญของการมีที่ปรึกษาขึ้น อย่างไรก็ตาม พวกที่ปรึกษาไม่มีอํานาจใน สั่งการใด ๆ นอกจากคอยป้อนข้อมูลให้ผู้บริหารเป็นผู้ชี้ขาดอีกชั้นหนึ่ง ซึ่งการจัดองค์การรูปแบบนี้มีผลดี ทําให้การดําเนินงานต่าง ๆ มีการวางแผนและประเมินสถานการณ์ล่วงหน้าได้ มีที่ปรึกษาคอยให้ความ กระจ่างและประสานงานกับหน่วยงานอื่น ๆ และทําให้การทํางานใช้หลักเหตุและผลมากขึ้น มีการใช้ เครื่องมือที่ทันสมัย และคนมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น แต่ผลเสียของการใช้ที่ปรึกษาอาจมีการปีนเกลียวกัน เนื่องจากความเห็นไม่ลงรอยกัน และฝ่ายคณะที่ปรึกษาอาจท้อถอยในการทํางานได้ เพราะมีหน้าที่เพียงเสนอแนะแต่ไม่มีอํานาจสั่งการ 1.6.4 โครงสร้างองค์การแบบคณะกรรมการบริหาร (Committees Organization Structure) โครงสร้างองค์การแบบคณะกรรมการบริหาร หมายถึง การจัดโครงสร้างองค์การโดยให้มีการ บริหารงานในลักษณะคณะกรรมการ เช่น คณะกรรมการบริหารงานรถไฟแห่งประเทศไทย คณะกรรมการ อสมท. และคณะกรรมการบริหารบริษัทเจริญโภคภัณฑ์ เป็นต้น ผลดีจะช่วยขจัดปัญหา การบริหารงานแบบผูกขาดของคนคนเดียว หรือการใช้แบบเผด็จการเข้ามาบริหารงาน นอกจากนั้น การตั้งคณะกรรมการซึ่งประกอบด้วยบุคคลมาจากหลาย ๆ ฝ่ายจะทําให้ทุกคนเข้าใจปัญหาและก่อให้เกิดการยอมรับในปัญหาที่ฝ่ายอื่นเผชิญอยู่ทําให้การประสานงานเป็นไปได้ง่ายขึ้น ข้อเสีย คือ เกิดการสูญเสียทรัพยากรโดยใช่เหตุเนื่องจากเวลาส่วนใหญ่ใช้ไปในการประชุมถกเถียงกัน หรืออาจเกิดการแลกเปลี่ยนผลประโยชน์ในระดับ คณะกรรมการหรือยอมประนีประนอมกันเพื่อให้ได้ข้อยุติที่รวดเร็วทําให้การตั้งคณะกรรมการไร้ผล 1.6.5 โครงสร้างองค์การงานอนุกรม (Auxiliary) โครงสร้างองค์การงานอนุกรม คือ หน่วยงานช่วย หรือเรียกว่า หน่วยงานแม่บ้าน (House Keeping Agency) ซึ่งเป็นงานเกี่ยวกับธุรการ และอํานวยความสะดวก เช่น งานเลขานุการ และงานตรวจสอบภายใน เป็นต้น โครงสร้างขององค์การมีกี่ประเภท อะไรบ้าง1. โครงสร้างองค์กรแบบลำดับขั้น (Hierarchical Structure) ... . 2. โครงสร้างองค์กรตามหน้าที่ (Functional Structure) ... . 3. โครงสร้างองค์กรแนวนอนหรือแบน (Horizontal / Flat Structure) ... . 4. โครงสร้างองค์กรตามหน่วยงาน (Divisional Structure) ... . 5. โครงสร้างองค์กรแบบแมททริกซ์ (Matrix Structure). โครงสร้างขององค์กรคืออะไรโครงสร้างองค์การ (Organizational structure) หมายถึง งานกันทำ และการประสานการทำงานกันของสมาชิกในองค์กรให้ “ ว่าใครจะต้องรายงานการทำงานให้กับใคร (Robbins, 1990: 5) ตามแนวคิดห่วงโซ่คุณค่า ที่ได้กล่าว105) 4 ว่า กิจการประกอบด้วยกิจกรรม ต่าง ๆ ที่ต่อกันเป็นลูกโซ่ กิจกรรมหนึ่งจะทำการเปลี่ยนสิ่งที่เป็นปัจจัยนำเข้าให้กลายเป็น ๆ
โครงสร้างการบริหารในองค์การมีอะไรบ้างโครงสร้างองค์การ (Organizational Structure) • ผังองค์การ (organization chart) • สายการบังคับบัญชา (chain of command) • อ านาจหน้าที่ (authority) • หลักการมีผู้บังคับบัญชาคนเดียว (unity of command) • จ านวนผู้ใต้บังคับบัญชา (span of control) • ความรับผิดชอบ (responsibility) • การมอบหมายอ านาจและความรับผิดชอบ (delegation ...
Line Organization structure คืออะไร2. โครงสร้างองค์การตามสายงานหลัก (Line Organization Structure) เป็นการจัดโครงสร้างโดยการให้มีที่ปรึกษาเข้ามาช่วยการบริหารงาน เพราะว่าที่ ปรึกษามีความรู้และมีความชานาญเฉพาะ 3. โครงสร้างองค์การแบบคณะที่ปรึกษา (Staff Organization Structure)
|