e-Book Skills Matrix ดร.ชชั วาล อรวงศศ์ ภุ ทตั เพจ Trainer & HR Consultant ดร.ชชั วาล อรวงศศ์ ภุ ทัต คำนำ หลายปีที่ผ่านมาที่ผมทำงานวิทยากรและงานให้คำปรึกษากับหลาย ในส่วนตัวเห็นว่า ที่ผ่านมา ตลาดงานวิทยากรและที่ปรึกษาที่สอน iii Matrix ในตลาดงานวิทยากรมากนัก อนั ท่จี รงิ จากประสบการณพ์ บวา่ หลาย และแน่นอนว่า หากไปดูตามร้านหนังสือ ก็จะไม่ปรากฏรายการหนัง iv และรับรองได้เลยว่า หนังสือเล่มนี้ และ ณ ห้วงเวลานี้ น่าจะเป็นหนังสือเรื่อง นอกเหนือจากนี้ ท่านยังสามารถติดตามงานเขียนและ Podcast เหนอื อ่ืนใดจากการอ่าน ผมอยากท้าให้ท่านลองนำเอาแง่คิด เทคนิค รบั รองไดเ้ ลยว่า ผลลพั ธ์ดดี ีที่เกดิ ข้ึนจะตกกับทา่ นอย่างแนน่ อน Certified OKR Professional v สารบญั 1 รูจ้ กั กบั Skills Matrix 1 vi สารบญั 119 (ตอ่ ) 123 17 Managerial Skills ควรนำมาปรบั ทำ 18 Skills Dictionary ของแบบนี้ ต้องทำไว้ !!! vii สารบญั ตาราง ตัวอยา่ งข้อมูลส่วนระบคุ ณุ สมบัติผปู้ ฏบิ ตั ิงานใน Job Description 33 viii สารบญั ภาพ 2 ix สารบญั ภาพ (ตอ่ ) ตัวอย่าง Template การกำหนดตัวชีว้ ัดทักษะและ 101 x รจู้ กั กบั Skills Matrix โดยส่วนตัวผมเชื่อว่าเมื่อพูดถึงเรื่อง Skills Matrix หรือตารางทักษะการ 1 ภาพตัวอย่างของตารางทกั ษะหรอื Skills Matrix ทน่ี ยิ มจัดทำกันทัว่ ไป และหากท่านผู้อ่านต้องการ Shortcut การเรียนรู้ นอกจากจะไปเข้าคอร์ส 2 ภาพตวั อย่างจากการสืบค้นวดี โี อเรอื่ ง Skills Matrix ทาง Youtube ปกวดี โี อฝึกอบรมเร่อื ง Skills Matrix ของผู้เขยี น 3 ตารางทักษะหรือ Skills Matrix คอื อะไร ???? ผมขอตอบสัน้ ๆ ว่า ตารางทักษะหรือ Skills Matrix นั้นเป็นข้อมูลที่แสดงให้ ทีส่ ำคัญตามภาพตวั อย่างข้างต้น ในตารางทักษะจะมีขอ้ มูลที่ระบถุ ึงรายชื่อของ แม้ Skills Matrix จะเป็นเรื่องที่ได้รับความนิยมอย่างมากในการนำมาใช้เพื่อ 4 ที่ชอบหาซื้อและอ่านหนังสือ ผมก็ยังไม่ค่อยพบในหนังสือที่เขียนเรื่อง Skills ที่ว่าไปแบบน้ี อาจจะเปน็ เหตหุ น่ึงทที่ ำให้วีดีโอฝกึ อบรมทผ่ี มจัดทำเพ่ือจำหน่าย ขออนญุ าตขายของนดิ หนอ่ ยครบั 555 Skills Matrix ที่พบเห็นจัดทำในองค์กรต่าง ๆ น้ันน่าจะมีอยู่สองแบบได้แก่ 5 ตัวอย่าง Personal Skills Profile และ Skills Matrix คำถามคือ ต้องจัดทำทั้งที่เป็น Personal Skills Profile และ Skills Matrix แล้วมันต่างกนั อยา่ งไรเหรอ มันต่างกันตรงที่ จัดทำ Personal Skills Profile หรือ Skills Record น้ัน ขีดเส้นใต้คำว่า “องค์กรกำหนดให้ต้องทำ” ไว้ก็เพราะว่า องค์กรอาจจะ (หรือ อย่างไรก็ตาม จากการไปเป็นวทิ ยากรและท่ปี รึกษาให้กบั หลายองค์กรท่ีไปสอน 7 การเงนิ ฝ่ายทรัพยากรบุคคล และฝา่ ย IT ใช้ Competency หรอื สมรรถนะ บางคราวผมก็เกิดอาการงงงวย ไม่ต่างจาก HR ของหลายองค์กรที่ไม่ได้ไป และเช่นเดียวกับที่ผมว่าไปบรรทัดก่อนหน้า จะมีสักกี่องค์กรที่ทั้ง HR นอกจากนี้ ท่านเคยสงสัยมั้ยครับว่า หลายองค์กรที่ไม่ได้เอาผลจากการ 8 หรอื ว่า องค์กรทำเร่อื งของ Skills Matrix เพียงแตเ่ ป็นข้อมูลเอาไวแ้ จ้งให้ลูกค้า หากจะให้เขา้ ใจลึก ๆ ก็จะมีหลายเร่ืองที่เราจะมาเรียนรูก้ นั ใหเ้ ขา้ ใจและนำเอาไป - ทกั ษะหรอื Skill คอื อะไร และSkill มกี แ่ี บบ และ Skill กบั Attributes รวมแล้วมี 19 เรื่องให้ติดตามจากหนังสือเล่มน้ี บอกได้เลยว่า แม้จะ 9 ทบทวนเรือ่ ง Skills หลายองค์กรในช่วงที่ผ่านมา เมื่อทางฝ่ายทรัพยากรบุคคลหรือทาง HR 10 ข้อกำหนด ISO ในเรอ่ื ง Competence ก่อนอื่น เอ่ยเสียนิดหน่อยว่าภาพที่ปรากฏในบทความนี้ ผมนำส่วนหนึ่งมา 11 ก่อนที่จะลงลึกเนื้อหาของเรื่อง Skills Matrix ในอีกหลายตอน ผมอยาก และโดยปกติแล้ว องค์กรจะกำหนดไว้ว่า พนักงานจะต้องมีทกั ษะตาม Skills ท่ี 12 ตวั อย่าง Skills Matrix 13 ในเนื้อหาตอนนี้ เราจะมาคุยกันถึงทักษะหรือ Skill ในสัก 3 เรื่องได้แก่ (1) มาเริม่ ทคี่ วามรกู้ ่อน สรุปจากทผี่ รู้ ู้ท่านให้คำแนะนำไว้ ความรู้ หมายถึงข้อมูล ที่สำคัญความรู้นั้น เป็นพื้นฐานสำคัญของการมีทักษะการปฏิบัติงาน 14 ส่วนพฤติกรรม (Attributes) นั้น เป็นการปฏิบัติหรือการแสดงออกของ และดว้ ยความทพ่ี ฤติกรรมมันอาจจะฟังยาก ผู้รหู้ ลายท่านจึงเรียกพฤติกรรม หากถามว่าทักษะคืออะไร ผมขอประมวลจากที่บรรดาผู้รู้ท่านให้ความหมาย 15 ย่อมอย่ทู ่ผี ลลัพธข์ องงานหรอื คุณภาพของชน้ิ งานที่ทำออกมา รวมท้ังอาจจะ แต่ทักษะนน้ั ยังหมายความรวมไปถึงความสามารถในการปฏบิ ัตงิ านโดยอาศัย และโดยที่ว่าไปน้ีเอง ทำให้ในโลกของการทำงาน ผู้รู้ท่านแยกทกั ษะออกเป็น 2 16 ทักษะ 2 แบบ และเมื่อเรารู้แล้วว่า ทักษะนั้นคืออะไร และแตกตา่ งจากความรู้ กับพฤติกรรม 17 ต้องกำหนดหรือจะนำเอาทักษะมาปรับใช้กับการบริหารและการพัฒนา ตัวอย่างสรปุ รายการทกั ษะจากการวิเคราะห์งานอย่างงา่ ย 18 ผู้ปฏิบตั งิ านหรือพนกั งานระดับปฏบิ ัติการมากกวา่ แต่ก็ไม่ไดม้ ีกติกาใดท่หี วง ทกั ษะสำหรบั ผู้ปฏิบัตงิ านและทักษะด้านการบงั คับบัญชา 19 Skills Matrix เชื่อว่าสิ่งที่หลายองค์กรจะทำกันอยู่คือการกำหนดให้พนักงานแต่ละคนต้องมี ก่อนจะไปว่ามันเกี่ยวกันหรือไม่ เรามาทบทวนกันแบบคร่าว ๆ ก่อนว่าทำไม .ขอตอบตามแนวคิดของ Toyota โดยอจิ ากหนงั สือเรื่อง “โตไม่หยุดแบบ TPS . 20 แต่ปรับขึ้นเรื่อย ๆ ก็ไม่ไหว เพราะความต้องการของลูกค้าสวนทาง ลูกค้า .ผู้บริหารโรงงานก็เลยนำเอาเครื่องจักรมาใช้แทนแรงงานคนทำงาน โดยคิดว่า .แตเ่ ครอ่ื งจักรกม็ ีราคาแพง บางกรณกี ซ็ ่อมบำรงุ ยาก แม้จะช่วยให้คืนทุนได้ไว .แตน่ ั่นก็ไม่ใชว่ า่ เครื่องจกั รไม่ดีนะครับ แต่เครอ่ื งจกั รกลายเป็นพระรองของการ .และมุ่งเน้นการฝึกอบรมเพื่อพัฒนาใหพ้ นักงานมีทักษะที่หลากหลาย ทั้งนี้ก็ 21 สนับสนุนเร่งด่วนได้อีก ไม่ต้องเสียเวลาไปกับการรับคนใหม่และสอนงาน 22 มาตรฐาน ISO กำหนดเรอื่ ง ในตอนที่ผ่านมา ได้คุยกันในเชิงลึกถึงเรื่องทักษะ เริ่มตั้งแต่ความหมายของ และการประเมินทักษะของพนักงานตามระดับของ Skills Matrix นี่เองครับท่ี และหลายองค์กรก็ประเมินแบบให้คะแนนเอาเลยตามแต่ใจอยากลง Skills 23 แบบนี้ แต่ก็อยากจะกระแซะแบบขำ ๆ เล็กน้อยว่า “แบบนั้นน่ะ ทำได้เหรอ อีกอย่างหนึ่ง ว่ากันไปแล้ว การประเมินทักษะในแนวทาง Skills Matrix น้ัน ลองมาทบทวนหน้าตาของ Skills Matrix กนั สกั นดิ นึง สำหรบั บางทา่ นที่เพงิ่ มา 24 ตัวอยา่ ง Skills Matrix และหากท่านผู้อ่านอยากทบทวนในเรื่องความแตกต่างของทักษะเมื่อเทียบกับ ในตอนน้ผี มอยากจะคุยเพ่ือเคลียร์ประเดน็ ท่ี (พนกั งานทีม่ าเข้าอบรม) หลาย 25 ระบบสมรรถนะ หรือ Competency หรือว่าจะต้องทำ Skills Matrix หรือ ตามภาพด้านล่างนี้ ผมเห็นว่าตามข้อกำหนดของระบบมาตรฐานคุณภาพ เพียงแต่หากต้องการทำ Competency ก็ต้องพิจารณากำหนดทั้งความรู้ แตห่ ากจะกำหนดตา่ งจากนี้ ก็ไม่ได้มปี ญั หาอะไร เพยี งแต่ขอแนะนำให้ไม่ลืมว่า 26 ประเด็นของผมมีอยูว่ ่า หากวันนี้ องคก์ รทำ Skills Matrix และได้บทเรียนหรอื แล้วที่บอกว่า Attributes หรือพฤติกรรมการทำงานนั้น เป็นสิ่งที่บันดาล 27 ของใครล่ะ คนนั้นก็ดูแลตวั เองไป หรือกล่าวได้วา่ Service Mind ติดลบ อัน พอเหน็ ภาพม้ัยครับวา่ พฤติกรรมการทำงานนส่ี ำคญั มากเลย และพฤติกรรม - ความเอาใจใส่ในการทำงาน เอาแคส่ กั 10 เรือ่ งบ้างต้นนี้ ผมเช่อื วา่ ไมม่ ีทา่ นใดปฏเิ สธว่าไมส่ ำคัญ 28 เพียงแต่ผมเองก็ยอมรับว่า การทำ Competency นั้น มันยากยิ่งกว่าการทำ อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ว่า Competency กับ Skills Matrix จะต่างกันมากมาย - เมื่อตั้งชื่อ Competency ก็ต้องให้ความหมายของ Competency - เมื่อกำหนดความหมายของความรู้ ทักษะและพฤติกรรมตาม จากสองเรอ่ื งน้นี ะ จะเห็นวา่ Competency กับ Skills Matrix น้ัน ทำไม่คอ่ ย 29 ก็ตาม เรื่องที่ต่างกันระหว่าง Competency กับ Skills Matrix นั้น ผม 30 วเิ คราะห์งาน ในที่ผา่ นมา เราได้เรียนรูก้ ันตง้ั แต่ในเรือ่ งของความหมายของทกั ษะ ท่หี ากเข้าใจ และเพื่อไม่ให้เนื้อหาในบทความเยิ่นเย้อเกินจำเป็น ผมจะเริ่มพาท่านลง เมื่อคิดจะทำ Skills Matrix นั้น เริ่มต้นก่อนเลยก็ต้องมาวิเคราะห์กันว่า 31 หน้าทงี่ านหรอื Job Description) ให้สำเร็จผลตามเป้าหมาย ตรงน้ี ปกติเราก็ แตก่ ็อยากบอกไวก้ อ่ นวา่ สำหรบั องคก์ รท่ที ำการวิเคราะหง์ าน แล้วจัดทำ Job เพียงแตถ่ ึงองค์กรของท่านจะกำหนดมาเรียบรอ้ ยในใบกำหนดหน้าที่งาน (Job 32 ตำแหนง่ : เจา้ หนา้ ท่ปี ระชาสมั พนั ธ์ (ระดับปฏบิ ัติการ) ความรู้ (Knowledge) ทกั ษะ (Skill) พฤติกรรมการทำงาน ตวั อย่างข้อมลู สว่ นระบุคณุ สมบตั ิผปู้ ฏิบัติงานใน Job Description สมมติองค์กรของท่านไม่กำหนดสิ่งเหล่านี้ให้ชัด เราจะมองตรงกันได้อย่างไร หากไม่กำหนดเช่นที่ว่าไว้ ท่านลองตอบดูนะครับว่า ทักษะการโต้ตอบทาง 33 อะไรบ้าง ทักษะการใช้ระบบโทรศัพท์คืออะไร และการปฏิบัติที่ตอ้ งการเห็นใน จากประสบการณ์ในงานที่ปรึกษาผมพบว่า แค่นี้หลายองค์กรก็หลุดกันแล้ว 34 อนั ท่ีจริง หากท่านทำ Competency หรือสมรรถนะ ทา่ นจะต้องทำเร่อื งตา่ ง ๆ ในเนื้อหาตอนนี้ ผมอยากจะปูพื้นฐานให้ท่านเรียนรู้ตั้งแต่เริ่มต้นเลยนะครับ การวิเคราะห์งานเพ่ือกำหนดรายการทักษะเพื่อจัดทำ Skills Matrix ในมมุ มอง อ้อ บอกก่อนนะครับว่า ที่นำเสนอไปนี้คือการวิเคราะห์งานเพื่อกำหนดทักษะ 35 ลองมาดูตัวอย่างอยา่ งงา่ ย สำหรับการวิเคราะห์และกำหนดทักษะของพนกั งาน ตำแหน่ง : เจา้ หนา้ ที่ประชาสัมพันธ์ (ระดบั ปฏิบัตกิ าร) หนา้ ทรี่ บั ผดิ ชอบ ผลลพั ธท์ คี่ าดหวงั ทกั ษะทตี่ อ้ งการ หน้าทีง่ านหลกั : o ทกั ษะการโต้ตอบ กจิ กรรมงานหลกั : o ทักษะการแกไ้ ข 1.2 สง่ ตอ่ สายโทรศพั ท์ไป หมายเลขปลายทาง รับสายปลายทางใน คำพูด องคก์ ร และน้ำเสยี งท่ีสุภาพ ลูกคา้ (ภายใน/ ผู้โทรหรอื ลกู ค้า ภายนอก) ทาง ตอ้ งการทราบโดย โทรศพั ท์ เข้าใจไดง้ ่าย ตัวอย่างตารางวิเคราะหง์ านอย่างง่าย 36 แน่นอนครับว่า เมื่อวิเคราะห์ออกมา ตรวจสอบและเห็นชอบกันโดยผู้บริหาร ยำ้ นะครบั ว่า หากรายการทกั ษะ รวมทัง้ ความรู้ และพฤตกิ รรมการทำงานใดใด ที่ผมนำเสนอไว้แค่การวิเคราะห์เรื่องทักษะนั้น เพราะเราจะนำไปใช้ทำ Skills คราวนี้ บางท่านก็จะบอกว่า อ้าว !!! ทำไมไม่ระบคุ วามรูไ้ ว้ด้วยล่ะ ที่ไม่ระบนุ ั้น เอาล่ะ !!! ต่อไปต้องมากำหนดความหมาย และการปฏิบัติที่ต้องการเห็นของ 37 ท่านว่า ทักษะการใช้ระบบโทรศพั ท์ คืออะไรครบั ??? หากต้องการรวู้ า่ ทักษะการใชร้ ะบบโทรศัพท์คอื อะไร ทา่ นอาจจะถามผู้บริหารก็ ทักษะการการใช้ระบบโทรศัพท์อาจจะหมายถึง ความเข้าใจเกี่ยวกับระบบ ก็จะไดป้ ระมาณว่า ทกั ษะการใช้ระบบโทรศัพท์ คอื ความเข้าใจเกย่ี วกบั ระบบ 38 แต่กระนั้น เน่ืองจากในขนั้ ตอนต่อต่อไปกค็ ือการจดั ทำตวั ชว้ี ดั ทกั ษะ ซงึ่ จะต้อง ทกั ษะการใชร้ ะบบโทรศพั ท์ แบบนนแี้ นะนำเลย เพราะเวลานำไปจับคู่กับกรอบกำหนดระดับทักษะ เพ่ือเขียน 39 Skills Matrix กบั งานอย่างหน่ึงที่เราจะต้องทำก่อนทำการกำหนดรายการทักษะหนง่ึ ใดตามหน้าที่ รายการทักษะที่องค์กรต้องการจากตำแหน่งงานหนึ่งใด ก็เลยจะทราบได้จาก 40 |