กาพย์ยานี from khorntee
ชุดฝึกทักษะแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกาพย์ยานี๑๑ ชุดที่ ๑ เรียนรู้กาพย์ยานี จัดท าขึ้นเพื่อเป็นเครื่องมือประกอบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนรายวิชาภาษาไทย ส าหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑ เพื่อให้ผู้เรียนได้ฝึกฝนและเรียนรู้ด้วยตนเอง โดย เรียงล าดับเนื้อหาจากง่ายไปหายาก มีเนื้อหาและรูปแบบกิจกรรมที่หลากหลาย เน้นทักษะ การแต่งกาพย์ยานี๑๑ ให้กับผู้เรียน ซึ่งการที่ผู้เรียนจะสามารถแต่งบทร้อยกรอง ได้ดีนั้น ต้อง อาศัยประสบการณ์และการฝึกฝน ชุดฝึกทักษะแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกาพย์ยานี๑๑ ส าหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑ ประกอบไปด้วย ๕ ชุด ได้แก่ ชุดที่ ๑ เรียนรู้กาพย์ยานี ชุดที่ ๒ กาพย์ยานีมีสัมผัส ชุดที่ ๓ ค าคล้องจองต้องรู้ ชุดที่ ๔ กาพย์ยานีมีหลักการ ชุดที่ ๕ เรียงถ้อยร้อยค า ในการท าชุดฝึกทักษะนี้ผู้จัดท าได้ค้นคว้าวิเคราะห์เนื้อหาให้สอดคล้องกับ มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดของหลักสูตร ครูผู้สอนมีบทบาทส าคัญ ในการจัด ประสบการณ์ให้แก่ผู้เรียน กระตุ้นให้ผู้เรียนเรียนรู้และเกิดความคิดสร้างสรรค์ในการแต่ง บทร้อยกรอง ผู้จัดท าหวังเป็นอย่างยิ่งว่า ชุดฝึกทักษะนี้จะเป็นแนวทางหนึ่งในการจัดกระบวน การสอนการแต่งบทร้อยกรอง ให้กับนักเรียนได้ตรงตามหลักสูตร และเป็นประโยชน์ ต่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ของครูกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย และกลุ่มสาระ การเรียนรู้อื่นๆ หากมีข้อบกพร่องประการใด ผู้จัดท าขอน้อมรับค าแนะน าด้วยความ ยินดียิ่ง สุพรรณษา รอบรู้ดี ค าน า ก เรื่อง หน้า ค าแนะน าการใช้ชุดฝึกทักษะส าหรับนักเรียน............................................................................. ๑ ขั้นตอนการใช้ชุดฝึกทักษะ.......................................................................................................... ๒ มาตรฐานการเรียนรู้.................................................................................................................... ๓ ตัวชี้วัด จุดประสงค์การเรียนรู้..................................................................................................... ๓ แบบทดสอบก่อนเรียน................................................................................................................ ๔ ใบความรู้ที่ ๑ การแต่งบทร้อยกรองประเภทกาพย์.................................................................... ๗ แบบฝึกทักษะที่ ๑....................................................................................................................... ๙ ใบความรู้ที่ ๒ กาพย์ยานี ๑๑..................................................................................................... ๑๐ แบบฝึกทักษะที่ ๒....................................................................................................................... ๑๒ แบบฝึกทักษะที่ ๓....................................................................................................................... ๑๓ แบบทดสอบหลังเรียน................................................................................................................. ๑๔ บรรณานุกรม.............................................................................................................................. ๑๗ ภาคผนวก................................................................................................................................... ๑๘ สารบัญ ข ชุดฝึกทักษะแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกาพย์ยานี๑๑ รายวิชาภาษาไทย ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑ มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้นักเรียนได้ฝึกทักษะการแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกาพย์ยานี๑๑ โดยมีชุดฝึกทักษะทั้งหมด ๕ ชุด ดังรายละเอียดต่อไปนี้ ชุดที่ ๑ เรียนรู้กาพย์ยานี ชุดที่ ๒ กาพย์ยานีมีสัมผัส ชุดที่ ๓ ค าคล้องจองต้องรู้ ชุดที่ ๔ กาพย์ยานีมีหลักการ ชุดที่ ๕ เรียงถ้อยร้อยค า ๑. ศึกษามาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระส าคัญและจุดประสงค์การเรียนรู้ให้เข้าใจ ๒. ท าแบบทดสอบก่อนเรียนแบบเลือกตอบ ๔ ตัวเลือก จ านวน ๑๐ ข้อ ใช้เวลา ๑๕ นาที ๓. ท าชุดฝึกทักษะแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกาพย์ยานี ๑๑ โดย - ศึกษาใบความรู้ - ท าแบบฝึกทักษะในเล่มชุดฝึกทักษะ ๔. นักเรียนตรวจค าตอบด้วยตนเอง หรือแลกเปลี่ยนกันตรวจโดยครูเป็นผู้แนะน า ๕. นักเรียนท าแบบทดสอบหลังเรียนแบบเลือกตอบ ๔ ตัวเลือก จ านวน ๑๐ ข้อ ใช้เวลา ๑๐ นาที อยากเรียนรู้การแต่งกาพย์ยานี ๑๑ ด้วยชุดฝึกทักษะแล้วค่ะ ๑ ค าแนะน าการใช้ชุดฝึกทักษะส าหรับนักเรียน ขั้นตอนที่ ๒ อ่านค าชี้แจงการใช้ชุดฝึกทักษะ ขั้นตอนที่ ๔ ศึกษาใบความรู้ ขั้นตอนที่ ๗ ท าแบบทดสอบหลังเรียน ขั้นตอนที่ ๑ อ่านจุดประสงค์ของชุดฝึกทักษะ ขั้นตอนที่ ๒ อ่านค าชี้แจงการใช้ชุดฝึกทักษะ ขั้นตอนที่ ๓ ท าแบบทดสอบก่อนเรียน ขั้นตอนที่ ๔ ศึกษาใบความรู้ ขั้นตอนที่ ๕ ท าแบบฝึกทักษะ ขั้นตอนที่ ๖ ทบทวน ขั้นตอนที่ ๗ ท าแบบทดสอบหลังเรียน ขั้นตอนการใช้ชุดฝึกทักษะ ๒ เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของ ภาษาและพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษา ภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของ ภาษาและพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษา ภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ ชุดฝึกทักษะแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกาพย์ยานี ๑๑ ส าหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑ ชุดที่ ๑ เรียนรู้กาพย์ยานี มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด จุดประสงค์การเรียนรู้ ๑. นักเรียนสามารถบอกความหมายและที่มาของกาพย์ได้ ๒. นักเรียนสามารถอธิบายลักษณะบังคับของกาพย์ยานี ๑๑ ได้ ๓. นักเรียนสามารถเขียนแผนผังและโยงเส้นสัมผัสกาพย์ยานี ๑๑ ได้ ๔. นักเรียนสามารถเขียนลักษณะบังคับของกาพย์ยานี ๑๑ ได้ สาระการเรียนรู้ แกนกลาง มาตรฐาน ท ๔.๑ แต่งบทร้อยกรอง กาพย์ยานี ๑๑ ใช้เวลา ๒ ชั่วโมงนะคะ ๓ ม.๑/๕ ๑. ข้อใดกล่าวถึงกาพย์ยานี ๑๑ ได้ถูกต้อง ก. ๑ บาท มี ๑๑ ค า ข. ๑ บท มี ๑๑ ค า ค. ๑ วรรค มี ๑๑ ค า ง. ๑ คณะ มี ๑๑ ค า ๒. กาพย์ยานี ๑๑ มีข้อบังคับจ านวนค าตามข้อใด ก. วรรคหน้า ๕ ค า วรรคหลัง ๖ ค า ข. วรรคหน้า ๖ ค า วรรคหลัง ๕ ค า ค. วรรคหน้า ๖ ค า วรรคหลัง ๗ ค า ง. วรรคหน้า ๖ ค า วรรคหลัง ๖ ค า ๓. ข้อใดควรเป็นวรรคหลังของกาพย์ยานี ๑๑ ก. ท้องฟ้าแสนสวยงาม ข. ตอนยามเย็นที่บางแสน ค. เมืองไทยคือเมืองยิ้ม ง. มีน้ าใจให้กัน ๔. ข้อใดควรเป็นวรรคหน้าของกาพย์ยานี ๑๑ ก. หอมกระเทียมบ้านเรา ข. ใครใครเขาก็รู้จัก ค. เรารักบ้านเกิดของเรา ง. ต้องช่วยกันสร้างความดี ๑. แบบทดสอบนี้เป็นชนิดเลือกตอบ ๔ ตัวเลือก มีทั้งหมด ๑๐ ข้อ ข้อละ ๑ คะแนน ๒. ใช้เวลาท าข้อสอบทั้งหมด ๑๐ นาที ๓. ให้นักเรียนเลือกค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงค าตอบเดียว โดยท าเครื่องหมายกากบาท (×) ลงในช่องที่ตรงกับตัวเลือกในกระดาษค าตอบ แบบทดสอบก่อนเรียน อย่าลืมอ่านค าชี้แจงนะคะ ท าต่อหน้าถัดไปค่ะ ๔ ๕. กาพย์ยานี ๑๑ จ านวน ๑ บทมีกี่ค า ก. ๑๑ ค า ข. ๒๑ ค า ค. ๒๒ ค า ง. ๑๒ ค า ใช้บทร้อยกรองต่อไปนี้ตอบค าถามข้อที่ ๖-๘ ๖. กาพย์ยานี ๑๑ ข้างต้นประกอบไปด้วยกี่บท ก. ๑ บท ข. ๒ บท ค. ๓ บท ง. ๔ บท ๗. กาพย์ยานี ๑๑ ข้างต้นประกอบไปด้วยกี่บาท ก. ๔ บาท ข. ๒ บาท ค. ๓ บาท ง. ๑ บาท ๘. กาพย์ยานี ๑๑ ข้างต้นประกอบไปด้วยกี่วรรค ก. ๖ วรรค ข. ๗ วรรค ค. ๘ วรรค ง. ๙ วรรค เริ่มท ำข้อ ๕ ต่อเลยค่ะ ทุ่งหญ้าเขียวขจี เพิ่มชีวีให้สดใส น้ าค้างยอดหญ้าไพร ต่างรินไหลไปตามทาง เสียงนกเสียงดุเหว่า เสียงนกเขาดังไม่ห่าง ทุกชีวีไม่อ้างว้าง อยู่รวมกันในพงไพร ประพันธ์โดย : สุพรรณษา รอบรู้ดี แบบทดสอบก่อนเรียน ๕ ๙. เติมข้อความลงในช่องว่างเพื่อให้กาพย์ยานี๑๑ ต่อไปนี้สมบูรณ์ที่สุด “ภำษำของคนไทย เรำควรได้อนุรักษ์ ............................ ควำมเป็นไทยในวันนี้ ก. เป็นเอกลักษณ์ไทย ข. ภาษาเราภาษาชาติ ค. เป็นสื่อให้ประจักษ์ ง. เราต้องรักษาไว้ ๑๐. ควรเติมค ากลุ่มใด จึงจะท าให้ค าประพันธ์ที่ก าหนดให้สมบูรณ์ “ภำษำเป็นสื่อให้ ................................. ใช้ให้ถูกวิธี ตำมแบบอย่ำงที่สร้ำงมำ” ก. เราเข้าใจกันได้ดี ข. รู้รักสามัคคี ค. ร่วมใจรักภักดี ง. ภาษาคือเอกลักษณ์ แบบทดสอบก่อนเรียน ๖ ง่ำยนิดเดียว กำพย์คือ ค าประพันธ์ชนิดหนึ่งซึ่งมีการก าหนดคณะสัมผัส และระเบียบบังคับ คล้ายกับฉันท์ แตกต่างกันตรงที่กาพย์ไม่ได้บังคับครุลหุเท่านั้น กาพย์มีที่มาเป็นสอง ความเห็น คือ วิวัฒนาการจากล าน าพื้นบ้านพื้นเมืองของไทย และมาจากคัมภีร์ต่างชาติ คือคัมภีร์กาพย์สารวิลาสินีและคัมภีร์กาพย์คันถะหรือคันถกะของอินเดีย คัมภีร์ทั้ง ๒ เล่ม นี้แต่งเป็นภาษามคธไม่ปรากฏหลักฐานว่าใครเป็นผู้แต่ง สันนิษฐานว่าแต่งขึ้นในแคว้น ล้านนาไทยสมัยที่พระสิริมังคลาจารย์แต่งคัมภีร์มังคลัตถทีปนี พ.ศ. ๒๐๖๗ ราวสมัย พระเจ้าติโลกราชซึ่งตรงกับสมัยพระบรมไตรโลกนาถ ใบความรู้ที่ ๑ เรื่อง การแต่งบทร้อยกรองประเภทกาพย์ กาพย์ คณะ หมายถึง จ านวนที่ก าหนดใน ๑ บท ว่ามีกี่วรรค วรรคละกี่ค า ตัวเลขท้าย ชื่อกาพย์บอกว่าในหนึ่งบทหรือหนึ่งบาทมีจ านวนค ากี่ค า เช่นกาพย์ยานี ๑๑ นั้น หนึ่งบาทมีจ านวน ๑๑ ค า หนึ่งบทจึงมีจ านวน ๒๒ ค า ลักษณะบังคับของบทร้อยกรองประเภทกาพย์ ๑ เสียง หมายถึง ข้อบังคับเสียงวรรณยุกต์ กาพย์แต่ละชนิดจะมีข้อบังคับเสียง วรรณยุกต์แตกต่างกัน ซึ่งวรรณยุกต์บางเสียงท าให้กาพย์บางชนิดมีความไพเราะ หรือค าสุดท้ายของวรรคในกาพย์บางชนิดควรหลีกเลี่ยงการใช้วรรณยุกต์บางเสียง ๒ มีต่อหน้ำถัดไปค่ะ ๗ กาพย์แบ่งออกเป็นชนิดย่อยๆได้หลายชนิด แต่ที่รู้จักกันแพร่หลายมีดังต่อไปนี้ ชนิดของกาพย์ กำพย์ยำนี ๑๑ กำพย์ฉบัง ๑๖ ๑ ๒ ๓ กำพย์สุรำงคนำงค์ ๒๘ ค าว่ากาพย์ มาจากค าว่า “กวิ” ในภาษาบาลี และเกิดจากการแผลงสระอิ เป็น ย เติมสระ อา แล้วแผลง ว เป็น พ เป็น กาพย แปลว่า “ค าของกวี” หรือเหล่ากอแห่งกวี เกร็ดควรรู้ สัมผัส หมายถึง ข้อบังคับที่ใช้ในฉันทลักษณ์เพื่อให้เสียงรับกัน ประกอบด้วยสัมผัสในและสัมผัสนอก ดังนี้ สัมผัสใน เป็นสัมผัสที่อยู่ภายในวรรค ช่วยให้บทร้อยกรองมีความไพเราะ ซึ่งค าประพันธ์ประเภทกาพย์จะไม่บังคับสัมผัสใน สัมผัสนอก เป็นสัมผัสนอกวรรคหรือสัมผัสสระระหว่างวรรค ตลอดจน สัมผัสระหว่างบท โดยกาพย์แต่ละชนิดมีการบังคับสัมผัสที่แตกต่างกัน กล่าวคือ ในบทหนึ่ง ค าท้ายวรรคจะส่งสัมผัสรับกับค าใดค าหนึ่งในวรรคต่อไป โดยบังคับให้ ต้องใช้วรรณยุกต์ใด เสียงใดนั้น ขึ้นอยู่กับกาพย์แต่ละชนิด ๓ ๘ ใบความรู้ที่ ๑ เรื่อง การแต่งบทร้อยกรองประเภทกาพย์ ค าชี้แจง ให้นักเรียนตอบค าถามต่อไปนี้ แบบฝึกทักษะที่ ๑ กาพย์ มีความหมายอย่างไร ตอบ.................................................................................................... ๑ กาพย์กับฉันท์ ต่างกันอย่างไร ตอบ.................................................................................................. ตอบ.................................................................................................. ตอบ.................................................................................................. ๗ ๕ ๖ ความเห็นที่ว่า กาพย์มีที่มาจากคัมภีร์ต่างชาติได้แก่คัมภีร์ใด คัมภีร์ทั้ง ๒ เล่มแต่งเป็นภาษาใดและเป็นคัมภีร์ของประเทศใด สัมผัสที่ใช้ในการแต่งกาพย์มีสัมผัสอะไรบ้าง ตอบ.................................................................................................. ลักษณะบังคับของกาพย์มีอะไรบ้าง ตอบ.................................................................................................. กาพย์แบ่งเป็นกี่ชนิด อะไรบ้าง ตอบ.................................................................................................. ๙ ๒ ๓ ๔ กาพย์ยานี ๑๑ เป็นกาพย์ที่แต่ง มีลีลาการอ่านช้า ๆ อ่อนหวาน มักใช้แต่งพรรณนาชมความงามของสิ่งของ ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม มัก นิยมแต่งคู่กับโคลง โดยขึ้นต้นด้วยโคลง แล้วต่อด้วยกาพย์ยานี ๑๑ อีก หลายบทที่มีเนื้อหาตรงกันกับโคลง เรียกว่า กาพย์ห่อโคลง ใบความรู้ที่ ๒ เรื่อง กาพย์ยานี ๑๑ พยางค์หรือจ านวนค า ในวรรคแรกมี ๕ ค า วรรคหลังมี ๖ ค า เหมือนกัน ทั้งบาทเอกและบาทโท รวม ๑ บาท มี ๑๑ ค า รวม ๑ บท มี ๒๒ ค า ลักษณะบังคับของกาพย์ยานี ๑๑ ค าสุดท้ายของวรรคที่ 1 สัมผัสกับค าที่ 1 หรือค าที่ 2, 3 ของวรรคที่ 2 ของบาทเอก ส่วนในบาทโทปัจจุบันมีผู้นิยมแต่งให้สัมผัสกันเช่นเดียวกับบาทเอก แต่มิได้ถือเป็นสัมผัสบังคับ สัมผัสระหว่างบท คือ ค าสุดท้ายของบทหรือค าสุดท้ายของวรรคที่ 4 สัมผัสกับค าสุดท้ายของวรรคที่ 2 ในบทต่อไป ค าสุดท้ายของวรรคที่ 2 สัมผัสกับค าสุดท้ายของวรรคที่ 3 แห่งที่ ๑ แห่งที่ ๒ สัมผัส ระหว่างวรรค มี ๒ แห่ง คือ คณะ กาพย์ยานี ๑๑ จ านวน ๑ บท มี ๒ บาท ๑ บาท มี ๒ วรรค วรรคหน้ามี ๕ ค า วรรคหลัง มี ๖ ค า รวม ๒ วรรค มี ๑๑ ค า บาทแรกเรียกบาทเอก บาทสองเรียกบาทโท เสียง ค าสุดท้ายของบาทโทใช้เสียงวรรณยุกต์สำมัญและจัตวำเป็นส่วนใหญ่ เพราะจะท าให้อ่านได้ไพเราะ ส่วนค าสุดท้ายของบทผู้แต่งมักหลีกเลี่ยงไม่ใช้ ค าตายและค าที่มีรูปวรรณยุกต์ อาจมีค าตายเสียงตรีหรือเอกบ้างแต่น้อย มาก ๑ ๒ ๓ ๔ ๑๐ สัมผัส ได้แก่ ค าสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ได้แก่ค าว่า มา ส่งสัมผัสไปยังค าที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ ได้แก่ค าว่า ห้า ค าสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ได้แก่ค าว่า ค า ส่งสัมผัสไปยังค าสุดท้าย ของวรรคที่ ๓ ได้แก่ค าว่า น า วรรคหน้ำ วรรคหลัง บทที่ ๑ วรรคหน้ำ วรรคหลัง วรรคหน้ำ วรรคหลัง บทที่ ๒ วรรคหน้ำ วรรคหลัง หมายเหตุ เส้นสีแดงคือสัมผัสระหว่ำงวรรค เส้นเขียวคือสัมผัสระหว่ำงบท แผนผังกาพย์ยานี ๑๑ ตัวอย่างกาพย์ยานี ๑๑ ยำนีมีแบบมา วรรคแรกห้ำหลังหกค ำ ค ำท้ำยวรรคแรกน า มำสัมผัสวรรคหลังตาม ค ำท้ำยของวรรคหลัง ส่งมำยังท้ำยวรรคสาม สัมผัสที่ดีงาม ระหว่ำงบทต้องจดจ ำ (ท ๐๔๑ กำรประพันธ์ : ฐะปะนีย์ นำครทรรพ) ๑๑ แบบฝึกทักษะที่ ๒ ค าสั่ง ให้นักเรียนลากเส้นโยงสัมผัสตามลักษณะแผนผังกาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ พริกหอมกระเทียมดี ลุ่มมูลชีมีปูปลำ เลิศล้ ำงำมคุณค่ำ งดงำมตำมประเพณี หม้อดินดีโพนทรำย มีมำกมำยหลำยหลำกสี รู้จักทุกถิ่นที่ ของดีกันทรำรมย์ ค าสั่ง ให้นักเรียนอ่านบทร้อยกรองข้างต้นแล้วเติมค าลงในช่องว่างให้ถูกต้อง ๑. บทร้อยกรองนี้มี.....................บท มี......................บำท มี..................วรรค ๒. บทที่ ๑ ค ำสุดท้ำยของวรรคที่............ได้แก่ค ำว่ำ.............ส่งสัมผัสไปยังค ำที่ .............ของวรรคที่ ๒ ได้แก่ค ำว่ำ.............. ค ำสุดท้ำยของวรรคที่..................ได้แก่ค ำว่ำ............................ส่งสัมผัสไปยัง ค ำสุดท้ำยของวรรคที่ ๓ ได้แก่ค ำว่ำ........................... ๓. บทที่ ๒ ค ำสุดท้ำยของวรรคที่.............ได้แก่ค ำว่ำ.............ส่งสัมผัสไปยังค ำที่ .............. ของวรรคที่ ๒ ได้แก่ค ำว่ำ.................. ค ำสุดท้ำยของวรรคที่..................ได้แก่ค ำว่ำ............................ส่งสัมผัสไปยัง ค ำสุดท้ำยของวรรคที่ ๓ ได้แก่ค ำว่ำ........................... ๑๒ แบบฝึกทักษะที่ ๓ ค าสั่ง น ำค ำที่ก ำหนดให้เติมในช่องว่ำง ให้ได้สัมผัสตำมลักษณะกำพย์ยำนี ๑๑ สะธุสะจะขอ........... พระศรี........ สรณำ พ่อแม่แลครู....................... . ...........................ในรำศี ข้ำเจ้ำเอำ ก ข เข้ำมำ...........ก กำ มี แก้ไขได้เท่ำ.................... ดีมิดีอย่ำงตรีชำ (กำพย์พระไชยสุริยำ: สุนทรภู่) บา เทวดา ต่อ ไหว้ ไตร นี้ ชื่อพระไชยสุริ........................ มีสุ............มเหสี ชื่อว่ำสุมำ................. อยู่บุรีไม่มีภัย ข้ำเฝ้ำเหล่ำเส............. มี.............อัชฌำศัย พ่อค้ำมำแต่........... ได้อำศัยในพำรำ (กำพย์พระไชยสุริยำ: สุนทรภู่) ไกล นา ลี ดา ยา กริยา ๑๓ ๑. แบบทดสอบนี้เป็นชนิดเลือกตอบ ๔ ตัวเลือก มีทั้งหมด ๑๐ ข้อ ข้อละ ๑ คะแนน ๒. ใช้เวลาท าข้อสอบทั้งหมด ๑๐ นาที ๓. ให้นักเรียนเลือกค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงค าตอบเดียว โดยท าเครื่องหมายกากบาท (×) ลงในช่องที่ตรงกับตัวเลือกในกระดาษค าตอบ แบบทดสอบหลังเรียน ลงมือท าข้อสอบเลยค่ะ ๑๔ ๑. ข้อใดควรเป็นวรรคหลังของกาพย์ยานี ๑๑ ก. ท้องฟ้าแสนสวยงาม ข. ตอนยามเย็นที่บางแสน ค. เมืองไทยคือเมืองยิ้ม ง. มีน้ าใจให้กัน ๒. ข้อใดควรเป็นวรรคหน้าของกาพย์ยานี ๑๑ ก. หอมกระเทียมบ้านเรา ข. ใครใครเขาก็รู้จัก ค. เรารักบ้านเกิดของเรา ง. ต้องช่วยกันสร้างความดี ๓. ข้อใดกล่าวถึงกาพย์ยานี ๑๑ ได้ถูกต้อง ก. ๑ บาท มี ๑๑ ค า ข. ๑ บท มี ๑๑ ค า ค. ๑ วรรค มี ๑๑ ค า ง. ๑ คณะ มี ๑๑ ค า ๔. กาพย์ยานี ๑๑ มีข้อบังคับจ านวนค าตามข้อใด ก. วรรคหน้า ๕ ค า วรรคหลัง ๖ ค า ข. วรรคหน้า ๖ ค า วรรคหลัง ๕ ค า ค. วรรคหน้า ๖ ค า วรรคหลัง ๗ ค า ง. วรรคหน้า ๖ ค า วรรคหลัง ๖ ค า ๑๕ แบบทดสอบหลังเรียน ๕. เติมข้อความลงในช่องว่างเพื่อให้กาพย์ยานี๑๑ ต่อไปนี้สมบูรณ์ที่สุด “ภำษำของคนไทย เรำควรได้อนุรักษ์ ............................ ควำมเป็นไทยในวันนี้ ก. เป็นเอกลักษณ์ไทย ข. ภาษาเราภาษาชาติ ค. เป็นสื่อให้ประจักษ์ ง. เราต้องรักษาไว้ ๖. ควรเติมค ากลุ่มใด จึงจะท าให้ค าประพันธ์ที่ก าหนดให้สมบูรณ์ “ภำษำเป็นสื่อให้ ................................. ใช้ให้ถูกวิธี ตำมแบบอย่ำงที่สร้ำงมำ” ก. เราเข้าใจกันได้ดี ข. รู้รักสามัคคี ค. ร่วมใจรักภักดี ง. ภาษาคือเอกลักษณ์ ๗. กาพย์ยานี ๑๑ จ านวน ๑ บทมีกี่ค า ก. ๑๑ ค า ข. ๒๑ ค า ค. ๒๒ ค า ง. ๑๒ ค า ได้คะแนนเท่ำไหร่จ๊ะ ไปตรวจค ำตอบกันเลย ๑๖ แบบทดสอบหลังเรียน ใช้บทร้อยกรองต่อไปนี้ตอบค าถามข้อที่ ๘-๑๐ ๘. กาพย์ยานี ๑๑ ข้างต้นประกอบไปด้วยกี่บท ก. ๑ บท ข. ๒ บท ค. ๓ บท ง. ๔ บท ๙. กาพย์ยานี ๑๑ ข้างต้นประกอบไปด้วยกี่บาท ก. ๔ บาท ข. ๒ บาท ค. ๓ บาท ง. ๑ บาท ๑๐. กาพย์ยานี ๑๑ ข้างต้นประกอบไปด้วยกี่วรรค ก. ๖ วรรค ข. ๗ วรรค ค. ๘ วรรค ง. ๙ วรรค ทุ่งหญ้าเขียวขจี เพิ่มชีวีให้สดใส น้ าค้างยอดหญ้าไพร ต่างรินไหลไปตามทาง เสียงนกเสียงดุเหว่า เสียงนกเขาดังไม่ห่าง ทุกชีวีไม่อ้างว้าง อยู่รวมกันในพงไพร ประพันธ์โดย : สุพรรณษา รอบรู้ดี ท าข้อสอบได้ไหม ไม่ยากเลยใช่ไหมคะ ฝ่ายวิชาการ บริษัท สกายบุ๊กส์จ ากัด. (๒๕๕๑). คู่มือเตรียมสอบม.๓ เข้า ม.๔. ปทุมธานี: บริษัท พีเอ็ม เค แอนด์สกายพริ้นติ้ง จ ากัด. ฟองจันทร์ สุขยิ่ง และคนอื่นๆ. (๒๕๕๓). ภาษาไทยหลักภาษาและการใช้ ภาษาไทย ม.๑. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์. เยาวลักษณ์ ชาติสุขศิริเดช และบุญลักษณ์ เอี่ยมส าอาง. (๒๕๕๓). เรียงถ้อย ร้อยกรอง. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์. ส านักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ส านักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ. (๒๕๕๑). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระ การเรียนรู้ภาษาไทย. กรุงเทพฯ: ชุมชนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จ ากัด. บรรณานุกรม ๑๗ ภำคผนวก ๑๘ เฉลย ๑. ข ๒. ก ๓. ก ๔. ก ๕. ค ๖. ก ๗. ค ๘. ข ๙. ก ๑๐. ค ๑. ก ๒. ก ๓. ข ๔. ก ๕. ค ๖. ข ๗. ก ๘. ค ๙. ค ๑๐. ก ก่อนเรียน หลังเรียน ๑๙ ค าสั่ง ให้นักเรียนตอบค าถามต่อไปนี้ เฉลยแบบฝึกทักษะที่ ๑ กาพย์ มีความหมายอย่างไร ตอบ กำพย์หมำยถึง“ค ำของกวี” หรือเหล่ำกอแห่งกวี ๒ ๑ กาพย์กับฉันท์ ต่างกันอย่างไร ตอบ กำพย์ไม่ได้บังคับครุลหุเหมือนกับฉันท์ ตอบ คัมภีร์กำพย์สำรวิลำสินีและคัมภีร์กำพย์คันถะหรือคันถกะ ตอบ ภำษำมคธ ของประเทศอินเดีย ๗ ๕ ๖ ๓ ๔ ความเห็นที่ว่า กาพย์มีที่มาจากคัมภีร์ต่างชาติได้แก่คัมภีร์ใด คัมภีร์ทั้ง ๒ เล่มแต่งเป็นภาษาใดและเป็นคัมภีร์ของประเทศใด สัมผัสที่ใช้ในการแต่งกาพย์มีสัมผัสอะไรบ้าง ตอบ สัมผัสในและสัมผัสนอก ลักษณะบังคับของกาพย์มีอะไรบ้าง ตอบ บังคับคณะ บังคับเสียง และบังคับสัมผัส กาพย์แบ่งเป็นกี่ชนิด อะไรบ้าง ตอบ ๓ ชนิด คือ กำพย์ยำนี ๑๑ กำพย์ฉบัง ๑๖ กำพย์สุรำงคนำงค์ ๒๘ ๒๐ เฉลยแบบฝึกทักษะที่ ๒ ค าสั่ง ให้นักเรียนลากเส้นโยงสัมผัสตามลักษณะแผนผังกาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ พริกหอมกระเทียมดี ลุ่มมูลชีมีปูปลำ เลิศล้ ำงำมคุณค่ำ งดงำมตำมประเพณี หม้อดินดีโพนทรำย มีมำกมำยหลำยหลำกสี รู้จักทุกถิ่นที่ ของดีกันทรำรมย์ ภูมิปัญญำน่ำชื่นชม ค าสั่ง ให้นักเรียนอ่านบทร้อยกรองข้างต้นแล้วเติมค าลงในช่องว่างให้ถูกต้อง ๑. บทร้อยกรองนี้มี......๒....บท มี...........๔.......บำท มี........๘.......วรรค ๒. บทที่ ๑ ค ำสุดท้ำยของวรรคที่....๑...ได้แก่ค ำว่ำ.....ดี....ส่งสัมผัสไปยังค ำที่.....๓....... ของวรรคที่ ๒ ได้แก่ค ำว่ำ.....ชี..... ค ำสุดท้ำยของวรรคที่.......๒........ได้แก่ค ำว่ำ............ปลำ...........ส่งสัมผัสไปยังค ำ สุดท้ำยของวรรคที่ ๓ ได้แก่ค ำว่ำ........ค่ำ........... ๓. บทที่ ๒ ค ำสุดท้ำยของวรรคที่....๑...ได้แก่ค ำว่ำ.....ทรำย....ส่งสัมผัสไปยังค ำที่...๓...... ของวรรคที่ ๒ ได้แก่ค ำว่ำ......มำย.... ค ำสุดท้ำยของวรรคที่.....๒.....ได้แก่ค ำว่ำ..........สี...........ส่งสัมผัสไปยังค ำสุดท้ำยของ วรรคที่ ๓ ได้แก่ค ำว่ำ..........ที่............ ๒๑ ๒๒ ค าสั่ง น ำค ำที่ก ำหนดให้เติมในช่องว่ำง ให้ได้สัมผัสตำมลักษณะกำพย์ยำนี ๑๑ สะธุสะจะขอ....ไหว้....... พระศรี...ไตร..... สรณำ พ่อแม่แลครู......บำ............. .....เทวดำ...........ในรำศี ข้ำเจ้ำเอำ ก ข เข้ำมำ...ต่อ....ก กำ มี แก้ไขได้เท่ำ....นี้.......... ดีมิดีอย่ำงตรีชำ (กำพย์พระไชยสุริยำ: สุนทรภู่) บา เทวดา ต่อ ไหว้ ไตร นี้ ชื่อพระไชยสุริ.....ยำ....... มีสุ...ดำ......มเหสี ชื่อว่ำสุมำ.....ลี...... อยู่บุรีไม่มีภัย ข้ำเฝ้ำเหล่ำเส....นำ...... มี...กริยำ......อัชฌำศัย พ่อค้ำมำแต่...ไกล..... ได้อำศัยในพำรำ (กำพย์พระไชยสุริยำ: สุนทรภู่) ไกล นา ลี ดา ยา กริยา เฉลยแบบฝึกทักษะที่ ๓