โมเดล ระบบดูแลช่วยเหลือ นักเรียน

1
ระบบดูแลชว่ ยเหลอื นกั เรียน ในรูปแบบ FAST PASS Model

1

ชื่อนวตั กรรม : ระบบการดแู ลช่วยเหลอื นักเรยี น ในรปู แบบ FAST PASS Model
ชือ่ เจา้ ของผลงาน : นางสาวชนญั ธิดา ใจสมทุ ร รองผอู้ ำนวยการโรงเรยี นบา้ นทุง่ ยาว

1. สภาพท่วั ไป
โรงเรียนบ้านทุ่งยาวเป็นโรงเรียนขนาดกลาง จัดการศึกษาในระดับอนุบาลถึงชั้นประถมศึกษาปีท่ี 6

ปีการศึกษา 2564 มีนักเรียนท้ังหมด 403 คน มีข้าราชการครแู ละบุคลากรทางการศึกษารวม 21 คน จากสภาพ
สังคมปัจจุบันที่เปล่ียนแปลงอย่างรวดเร็วในด้านด้านเทคโนโลยีการติดต่อสื่อสาร อีกทั้งปัญหาเศรษฐกิจได้ส่งผล
กระทบต่อนักเรียนเป็นอย่างมาก ก่อให้เกิดความเครียด การปรับตัวท่ีไม่เหมาะสม โดยเฉพาะกับนักเรียนท่ีขาด
ความมั่นคงด้านจิตใจ กลายเปน็ ปญั หาสขุ ภาพจิต สุขภาพกาย แต่หากว่านักเรียนไดร้ ับการดูแลช่วยเหลือ ส่งเสริม
จากผู้ใหญ่ท่ีเก่ียวข้อง เพื่อให้เป็นบุคคลท่ีมีความสุข ปรับตัวได้ดี มีความสามารถทางสติปัญญา มีวุฒิภาวะทาง
อารมณ์ มคี ุณธรรม จริยธรรม ตามความมุ่งหวังและหลักการจัดการศกึ ษา ของพระราชบัญญัติการศกึ ษาแหง่ ชาติ
พุทธศักราช 2542 และท่ีแก้ไขเพ่ิมเติม และสอดคล้องกับแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ.2561-2580)
แผนปฏิรูปประเทศดา้ นการศกึ ษากำหนดให้มกี ารพัฒนาเด็กตั้งแต่ระดับปฐมวัยให้มสี มรรถนะและคณุ ลักษณะท่ีดี
สมวยั ทุกด้าน โดยการปฏิรูปกระบวนการเรียนรู้ที่ตอบสนองต่อการเปล่ียนแปลงในศตวรรษที่ 21 ตระหนกั ถึงพหุ
ปัญญาของมนุษยท์ ่หี ลากหลาย มีเปา้ หมายให้ผู้เรยี นทุกกลุ่มวัยไดร้ บั การศกึ ษาที่มคี ุณภาพตามมาตรฐาน มที ักษะที่
จำเป็นของโลกอนาคต สามารถแก้ปัญหา ปรับตัว สื่อสาร และทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีคุณภาพ อีกทั้ง
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน มุ่งมั่นในการพัฒนาการศึกษาขั้นพ้ืนฐานให้เป็น“การศึกษาขั้น
พ้ืนฐานวถิ ีใหม่ วถิ ีคณุ ภาพ”มุ่งเน้นความปลอดภัยในสถานศึกษา ดงั น้นั โรงเรยี นบา้ นทุง่ ยาวจงึ ไดจ้ ัดให้มรี ะบบดแู ล
ช่วยเหลือนกั เรียนข้ึน เพราะระบบการดแู ลช่วยเหลือนักเรียน เป็นกระบวนการดำเนนิ งานดแู ลช่วยเหลือนกั เรียน
อย่างเป็นระบบ มีขั้นตอน มีครทู ี่ปรึกษาเป็นบุคลากรหลกั ในการดำเนินงาน โดยมีสว่ นร่วมของบุคลากรทุกฝ่ายท่ี
เก่ียวข้อง ทงั้ ภายในและภายนอกสถานศึกษาได้แก่ คณะกรรมการสถานศึกษาข้ันพน้ื ฐาน ผู้ปกครอง ชุมชน และ
ครูทุกคน มีวิธีการและเครื่องมือที่ชัดเจน มีมาตรฐานคุณภาพและมีหลักฐานการทำงานที่ตรวจสอบได้ การดูแล
ชว่ ยเหลือนักเรียนเป็นการส่งเสริมพัฒนา ป้องกันและแก้ไขปัญหาให้นักเรียน เพื่อให้นักเรียนมีความปลอดภัย มี
คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ มีภมู คิ ้มุ กันทางจิตใจทเ่ี ข้มแขง็ มีทักษะในการดำรงชีวิตและมคี ุณภาพชีวิตทด่ี ี

2. จดุ ประสงค์และเป้าหมาย
2.1 จุดประสงค์
1. เพอื่ ขับเคลือ่ นระบบดแู ลช่วยเหลือนกั เรยี นของโรงเรียนบา้ นทุ่งยาวให้เปน็ ระบบ
2. เพ่ือพัฒนาผู้บริหาร ครู บุคลากรทางการศึกษา และผู้ปกครองให้มีทัศนคติ วิธีคิด และการ

ประพฤติปฏบิ ตั ติ นเพ่ือดูแลชว่ ยเหลอื นักเรยี น
3. เพอ่ื สร้างเครอื ขา่ ยความร่วมมือด้านการดแู ลชว่ ยเหลือนกั เรยี นระหวา่ งโรงเรยี นและชุมชน

ระบบดแู ลชว่ ยเหลือนกั เรียน ในรูปแบบ FAST PASS Model

2
2.2 เป้าหมาย

2.2.1 เปา้ หมายเชงิ ปรมิ าณ
- นกั เรียนโรงเรยี นบ้านทุ่งยาว ร้อยละ 100 ได้รับการดแู ลช่วยเหลอื
- ผู้บริหาร คณะครูและบุคลากรทางการศึกษา และผู้ปกครองร้อยละ 100 ได้เข้าไปดูแล

ช่วยเหลอื นักเรยี นทุกคนอยา่ งทั่วถึง
- โรงเรยี นมีเครือขา่ ยในการดูแลชว่ ยเหลือนกั เรียนอยา่ งน้อย 1 เครือข่าย

2.2.2 เป้าหมายเชิงคณุ ภาพ
นักเรียน ได้รับการดูแลช่วยเหลือจากผู้บริหาร ครู บุคลากร ผู้ปกครอง และเครือข่าย ทำให้

สามารถอยอู่ ย่างมคี วามสุข และมคี ณุ ภาพชวี ติ ท่ดี ี
3. วิธปี ฏิบัติงานทเ่ี ปน็ เลิศ (Best Practice)

ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน โรงเรียนได้ดำเนินการแบบมีส่วนร่วมได้ยึดวงจร PDCA ของเดมม่ิง ใน
รปู แบบ FAST PASS Model

ระบบดูแลชว่ ยเหลอื นักเรียน ในรปู แบบ FAST PASS Model

3

โดยมีขัน้ ตอนการทำงานดังนี้
ข้นั การวางแผน (P)
1. แตง่ ตงั้ คณะกรรมการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลอื นักเรียน
2. กำหนดวตั ถุประสงค์ เป้าหมาย ตวั ชว้ี ดั ความสำเร็จ เครอ่ื งมือ และวธิ ีการ
3. กำหนดแผนงาน/ปฏทิ นิ ดำเนนิ งาน
ข้ันดำเนินงานตามแผน (D)
มขี ั้นตอนในการดูแลช่วยเหลือนักเรียนโดยการดำเนินการสอดคล้องตามแนวทางท่ีกรมสุขภาพจิต

กำหนดกำหนด 5 ขน้ั ตอน ในรูปแบบ FAST PASS ดังนี้
F (Fact) การหาข้อมลู ความจรงิ ในการรู้จกั นกั เรยี นเป็นรายบุคคล โดยการเยี่ยมบ้านนกั เรยี น

การประชมุ ผู้ปกครองนกั เรยี นและสัมภาษณเ์ ป็นรายบคุ คล
A (Act) การมีกิจกรรมการคดั กรองนักเรียน โดยใช้แบบประเมนิ นักเรยี น (SDQ) 3 ฉบับ คือ

ฉบับนักเรยี น ฉบับผปู้ กครอง ฉบับครู และแบบประเมนิ EQ แลว้ สรปุ เปน็ 3 ประเดน็ คือ กลมุ่ ปกติ กลุม่
เสย่ี ง และกลุ่มปัญหา

S (Safe) . การป้องกันและแก้ไขปัญหา โรงเรียนได้เฝ้าระวังโดยการกำหนดระเบียบ การเชิญ
วิทยากรภายนอกมาให้ความรู้ ความเขา้ ใจในเร่อื งพฤตกิ รรมต่าง ๆ การตรวจสขุ ภาพ

T (Top) : การส่งเสริมและพัฒนานักเรียนให้มีความเก่งในเฉพาะของแต่ละคน โดยการจัด
กิจกรรมตา่ ง ๆ เพอ่ื ใหค้ วามรูแ้ ละส่งเสรมิ ทกั ษะใหก้ ับนกั เรียน โดยกำหนดไวใ้ นแผนปฏิบตั ิการ

กิจกรรมเน้นการป้องกนั ได้แก่ กจิ กรรมพัฒนาแหล่งเรียนรใู้ นและนอกสถานศึกษา เพื่อให้เห็น
คณุ ค่าความพอเพียง เครือข่ายผู้ปกครอง กิจกรรมส่งเสริมระบอบประชาธปิ ไตย (สภานักเรียน) กิจกรรมยกระดับ
ผลสมั ฤทธ์สิ ่คู วามเปน็ เลศิ (ตวิ )

กิจกรรมเน้นการแก้ปัญหา ได้แก่ กิจกรรมเพือ่ นที่ปรึกษา การหารายได้ระหว่างเรียน (เชิดสิงโต)
น้ำด่ืมโรงเรียน โรงเรียนบ้านประสานสมั พันธ์ปรบั เปล่ียนพฤติกรรมสู่ความเป็นคนดี (วงโยธวาทติ และดนตรสี ากล)
และกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะการชว่ ยเหลือและการแก้ปัญหาสุขภาวะทางเพศ

กิจกรรมเนน้ การพฒั นาและเสรมิ สร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ได้แก่ กจิ กรรมธรรมศกึ ษา คา่ ย
อบรมคุณธรรม จริยธรรม อบรมคุณธรรมจริยธรรมประจำสัปดาห์ ออมทรัพย์กับธนาคาร และกจิ กรรมอบรมวินัย
จราจร

PASS : การสง่ ตอ่ กรณนี กั เรยี นมีปญั หาดา้ นพฤตกิ รรม กจ็ ัดให้มีการส่งต่อ
ส่งต่อภายใน ครปู ระจำชนั้ ให้การชว่ ยเหลอื และสง่ ต่อไปยังครูแนะแนว และผ้บู รหิ ารสถานศึกษา
สง่ ต่อภายนอก ผูบ้ ริหารสถานศึกษาส่งต่อไปยงั นักจติ วิทยาโรงเรยี นประจำสำนักงานเขตพ้ืนท่ี
การศกึ ษา และจิตแพทยเ์ ด็กโรงพยาบาลตรัง

ระบบดูแลช่วยเหลอื นกั เรียน ในรูปแบบ FAST PASS Model

4

ขัน้ ประเมนิ ผล (C)
ประเมินผลกิจกรรมทุกกจิ กรรม โดยการสังเกตพฤตกิ รรม สอบถามการมีสว่ นรว่ มและความพึงพอใจ

ของนกั เรยี น
ขั้นการปรบั ปรุงพัฒนา (A)
1. นำผลจากการสรุปแต่ละกิจกรรมหาสว่ นบกพรอ่ งในการดำเนินการและการจดั กจิ กรรม
2. นำขอ้ บกพร่องมาสรปุ และวางแผนในการพฒั นาใหด้ ีข้นึ ตอ่ ไป

4. ผลการดำเนินงาน
1. ผลทเ่ี กิดกับนกั เรียน นักเรียนมีความปลอดภัย มคี ณุ ธรรม จริยธรรม ค่านยิ ม และคุณลักษณะอนั

พงึ ประสงค์
2. ผลทเ่ี กดิ กับครู ครมู ีขอ้ มูลสารสนเทศเก่ยี วกับนักเรียน สามารถวางแผนในการป้องกัน การพฒั นา

และส่งเสรมิ ใหก้ บั นกั เรียนไดอ้ ย่างมีประสทิ ธิภาพ เตม็ ตามศกั ยภาพของนักเรียน
3. ผลทเ่ี กิดกับโรงเรยี น : โรงเรยี นเปน็ ทยี่ อมรบั จากสังคม
4. ผลที่เกิดกับชุมชน : ชมุ ชนมคี วามภาคภมู ใิ จท่มี ีสว่ นรว่ มในการจัดการศึกษา

5. ปัจจยั ท่ีเกื้อหนุน
ปจั จยั ที่เกอื้ หนนุ ตอ่ ความสำเรจ็ ในระบบการดูแลช่วยเหลอื นกั เรียนของโรงเรียนบ้านทงุ่ ยาว คือ
1. ความตระหนกั ของครู ความมีประสทิ ธภิ าพและประสิทธิผลของการเกบ็ ขอ้ มลู และวเิ คราะห์ขอ้ มูลใน

ระบบการดแู ลชว่ ยเหลือนกั เรยี นของโรงเรยี นบ้านทงุ่ ยาว เกดิ จากความตระหนักของครูท่ใี หค้ วามสำคัญต่อการเก็บ
ขอ้ มลู ในระบบเป็นอย่างยิ่ง นำขอ้ มูลมาใช้ในการแกไ้ ขปญั หาอยา่ งจริงจัง มีการจัดกิจกรรมส่งเสรมิ ศักยภาพของ
นักเรยี น

2. การสรา้ งบรรยากาศทดี่ ใี นการทำงานรว่ มกนั ความสำเร็จในการสรา้ งทมี งานทด่ี ขี องโรงเรียน เป็น
ปจั จัยเอ้ือทส่ี ำคญั จากการสร้างบรรยากาศในการทำงานท่ีมีความเออื้ อาทรและช่วยเหลอื ซง่ึ กนั และกัน

3. ความศรัทธาของผ้ปู กครองท่มี ีต่อโรงเรยี น โรงเรยี นบ้านท่งุ ยาว เป็นโรงเรยี นทมี่ อี ายุยาวนาน มี
ชือ่ เสยี งเปน็ ท่ยี อมรบั ของผู้ปกครองและชุมชน เคยไดร้ บั รางวลั โรงเรยี นส่งเสริมสขุ ภาพระดับทอง โรงเรยี นดีศรี
ตำบล โรงเรียนแบบอยา่ งการจัดกจิ กรรมการเรยี นรแู้ ละการบรหิ ารจดั การตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
โรงเรียนคุณภาพวทิ ยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และเทคโนโลยี และโรงเรยี นเพศวิถีศึกษาดเี ด่น

6. บทเรียนทไี่ ด้รับ (Lesson Learn)
6.1 การระบุข้อมูลทไ่ี ดร้ บั จากการผลิตและนำนวัตกรรมไปใช้

ระบบดูแลช่วยเหลือนกั เรยี น ในรปู แบบ FAST PASS Model

5
จากการทโ่ี รงเรยี นบ้านทงุ่ ยาวไดม้ รี ะบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน จากการมีสว่ นรว่ มของผบู้ ริหาร คณะ
ครู ผ้ปู กครองและเครอื ข่าย กอ่ ให้เกดิ การเปลยี่ นแปลงในระดบั ต่าง ๆ ดังนี้
- นกั เรียนได้รับการดูแลช่วยเหลืออย่างทั่วถงึ มคี วามปลอดภัยในดา้ นสุขภาพกายและสุขภาพจติ ทำ
ให้สามารถมาโรงเรียนอย่างมคี วามสขุ
- ผู้บริหารและครู เปิดใจยอมรับการเปลี่ยนแปลง ร่วมทำระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ให้มี
ประสทิ ธิภาพ
- ผู้ปกครองดูแลเอาใจใส่ลูกหลาน ช่วยสง่ เสรมิ ลกู หลานให้มีความปลอดภัย มีสุขภาพกายและจติ ท่ดี ี
- โรงเรียนมีความปลอดภัยต่อนักเรียน บรรยากาศร่มรื่น สะอาด สวยงามน่าอยู่ เอ้ือต่อการเรียนรู้
ห้องเรียนสะอาดเป็นระเบยี บเรยี บรอ้ ย
- ชมุ ชนรบั รู้และมคี วามตระหนกั เก่ยี วกับการร่วมดแู ลช่วยเหลือนักเรยี นเพิ่มมากขึ้น รว่ มช่วยกันดแู ล
นักเรียนใหป้ ลอดภยั
7. การเผยแพร่
โรงเรียนมกี ารเผยแพร่ ประชาสัมพันธ์ระบบการดูแลชว่ ยเหลือนักเรียน ดังนี้
1. จัดประชาสมั พันธ์และเผยแพรผ่ ลงานโดยการจัดกิจกรรมการนำเสนอหน้าเสาธงทุกวันศุกร์
2. การนำเสนอในบอรด์ ประชาสัมพันธโ์ รงเรยี น
3. ประชาสัมพนั ธผ์ ่านเครือขา่ ยออนไลน์ เชน่ เวป็ ไซต์

ระบบดแู ลช่วยเหลอื นักเรยี น ในรปู แบบ FAST PASS Model

6
ระบบดูแลชว่ ยเหลอื นกั เรียน ในรูปแบบ FAST PASS Model