ฉันท์ที่นิยมแต่งในภาษาไทย

���¡�ͧ�������ѹ�� ��������Ѻ�Ҩҡ�ӻ�оѹ��ͧ�Թ��� �ա�þѲ��������������СѺ�ʹ����ͧ������� �ѹ�������Ѳ�ҡ�õ���������觤�Ѵ�� ��� ��� �ѡ����¡�ا�����ظ�� ������觤�Ѵ�� ��� ��� �ҡ���Թ�����¡�ҧ�ؤ�ѵ���Թ��� �����өѹ����ش���㹡�ͺ��µ�� ��������������ŧ� ���ҧ�á��� ��ҡ���ؤ�����ѧ�����ҧ��ó��դөѹ����������� �������ͧ “���Ѥ������өѹ��” �ͧ �Ե ��÷ѵ �繵�

����������·���պ��ҷ�Ӥѭ㹡�ÿ�鹿١���觩ѹ���� “���ǹ �ѹ���” ����դөѹ��ͧ�����Է�Ծŵ�͡����������ҡ �Ѩ�غѹ�Ѻ�ѧ�ա���������� ����觡�մ��¤өѹ���� “�֧” ������������ �� “ʡس�  �ѡ�Գ�” ����ռŧҹ�վ����� “�����Ѱ�ѻ����Ԩ�ó�” �繻�Ш�

㹷ҧ�Ԫҡ�� ����֡���Ԩ������ǡѺ “�ѹ��” ���ѧ���Ҵ����

�ŧҹ�����蹢ͧ 侱���� �����ԨԵ� ����ͧ “�ѳ������ ��ɮ���������ͧ����觩ѹ��ͧ��ҹ��” �繾�ҹ�����ͧ���

�өѹ������Ҩ��֡������辺��� ��¡������ҧ “���֡��ѡ��� ��” ������Թ��к�� (����dz���ͧ���ö) �.⤡�պ �.������⾸� �.��Ҩչ���� ��ҹ�ط����� �觴�����ѹ���š�ѹ�� ���֡���������Թ����� ����� �.�. 1304 �������

� �� ʾھ�š���                ��سҸ�����

���ڢ�  ���  ������                 �ûسڳ����

����� ��� ��ԡ���                 ʡ�� �Ծط��

�šصڵ�� ����� ��                 ����� ��๹ڷ� �

���֡�������ǧ �Ѵ��Ҹҵ� �.���ͧ �.��⢷�� ���պ��� ���֡���Ǿط�ȵ���ɷ�� ��-�� ����ѹ��ѡɳ� “��ѹ���š�ѹ��”

“�ѹ�� �繤ӻ�оѹ�������˹�觢ͧ�·���Ѻ�Է�Ծ��Ҩҡ�Թ��� ����� �ѹ�� ���ҡ�Ѿ���Ҩҡ�ҵ� �� , �ѹ� ������ѹʡĵ �������� ��ҡ����ѡɳ��繷���Ҿ�� ��Ҿ֧� ��ǹ����Һ��դ���� �ѹ� , �ѹ� �դ��������ͧ���ҧ ��� ����� �������ö�� �������� ��Ф���������Ƿ �����ѡɳФӻ�оѹ��

�鹡��Դ�ͧ�ѹ���� �Դ�������¾���Ƿ�����������ѹ�շ������ ��觶��¤�㹤������Ĥ�Ƿ�繤ӻ�оѹ��������ѹ�� ������͡�� 2 �������˭�� ��ͩѹ�����ըӹǹ������Թ 50 ��ҧ�� ��Щѹ�����վ�ҧ�� 50 – 106 ��ҧ�� �©ѹ����������� 8 ��Դ ��� ��µ�� ͹�ɯء ���ɯء ���� ��˵� �ѧ��� ���ү ��ɳԡ

�ѡɳЩѹ������¾���Ƿ�����觤�Ѵ��� ��� �ҡ�ѡ �͡�ҡ�ѧ�Ѻ����ͧ�ӹǹ������к�  ����з���ա�ͧ�ѹ�ի�������������ҡҾ�� �ѹ�������¡��� “��š” ��Ѳ���ٻẺ��������� ���� �ҷ��� 1 ����͹�Ѻ�ҷ��� 3 ��кҷ��� 2 ����͹�Ѻ�ҷ��� 4

��š���á�Դ�������������ա��Ӿ֧�֧�������¹���١��ҹ�ԧ���.....

��ѧ������ҡҾ�� �ٻẺ�ѹ�����Ѻ��þѲ�����ҧ������ͧ �ѧ��ҡ�㹤������ѹ���ص⵷��  ��Щѹ����ѭ��� ����թѹ��ӹǹ 311 ��Դ���¡ѹ”

(“�ѳ������ ��ɮ���������ͧ����觩ѹ��ͧ��ҹ��” �� 侱���� �����ԨԵ� ˹�� 1-2)

�����ظ�ҾѲ���ٻẺ�ѹ���Թ�������Ẻ�� ��觤�����ء���Ҩҡ��������ص⵷�� �ѧ��ҡ�㹨Թ����բͧ������ҸԺ�� �Ѫ�������稾�й���³�����Ҫ

�������ѹ��������ظ�ҹ�� ��ҹ��͹��ҧ�ҡ �͡�ҡ�Ӻ������� �ѧ�դ��Ѿ�������繨ӹǹ�ҡ

� ��·Ӿ��Ҿ���             �ԧ��Ť���

��ءầ�ѧ�Թ�����            ����ء�Ծ�����

��о�ء�ؤ�վ�ŤѴ            �óպѧ�Ѵ

�ѹ�������ѡ�������         �ء�͹���¾���

�س�ظ��� ��������� ����֡����Ҥ��ѡ��͹��觻������ �����¹˹ѧ�������ͧ “���������¹��¹��͹” �����Ѻ�س�ط� �͵�෾�� ʹյ��¡��Ҥ��ѡ��͹� �͡��ѧ���͡˹ѧ����������� ��¹��������өѹ���˹ѧ��� “���Ѥ������өѹ��” �س�ظ��� ����Ƕ֧����觩ѹ�������ʹ��ҡ �繵����

“�����ҵԢͧ�ѹ��������ͧ�ͧ�����ҡ�Ӻҡ ����¹�ѹ���ͧ�������Ӥ����ҡ�Ӻҡ�������繤������� ���� ���·����ҹ���·����¹ ��������������Ъ���ԧ��ó��Ż� ��ҧ�Ѻ ��͹ �����ҵԢͧ��͹������ͧ���� ����¹��͹�֧��ͧ�������Ӥ�����������繤����ҡ�¡������Ҷ��¤ӷ����ҹ���ǵ�ͧ�դ��� ���͡������¤��ѹ���ѭ�ѡɳ� �չ�¡��ҧ���ҧ ��� “ʶԵ�ʶ������æ��Ź���” ������� ������ͧ��ҷ��”

“�Ѿ�������������Ӥѭ�ͧ�����¹�ѹ�� �ѡ�ѹ���ʵ�����º����͹������ҡ��(�ѡ�Ѵ�͡���) ��Щѹ������͹����� ���-��� ����͹�͡��� ������Ҵ㹡�èѴ�ҧ�͡����������§����誹Դ���ͻ�дѺ�ᨡѹ���� �ҡ��Ѻ��Ѻ�������ҧ������������׹ ᨡѹ㺹�鹡���������§����С�õ� ��ࡳ�����͡�ԡҢ�ͺѧ�Ѻ�ͧ�ѹ���������� ��� ��� �ҧ���١���˹������ͧ ��ǹ��������й͡-� �ҡ����¹�ӻ�оѹ�����¡�ͧ��Դ���� �Һ�ҧ���ǡ�����������������ҡ ���������º��º�ѹ������ 12 �Ӵ��¡ѹ”

“����״�� – ˴�� �����������§��� – ���§��鹹�� �����Ѻ�Ѿ��ҡ���Һ����ѹʡĵ��ҹ�� ��Ѻ�������������� �س�ظ���¡������ҧ����� “�ѧ��” ��觪Ե ��÷ѵ �¡�Ѿ�������ä �� �ѧ - ���

“�դ��Ѿ������ʹ��繡ó��֡�������˹�觤�ͤ���� �ѧ�� (��ġѧ – ������ҧ��) �ѧ�� �繤���� (�ѧ�� �. ��ǧ��, ��㨾�ǧ����. (�) – ���ҹء����Ѻ�Ҫ�ѳ�Ե�ʶҹ), ���Ѿ����� �զ� – ��������§��������������§��� ���� �����-��������§��������������§��� ��С��ᵡ,��Ш�¤��͡�繾�ҧ������ �������繤� ��� �ӹ��� ��ͧ�繤ӷ���Ҩҡ���� ���� – �ѹʡĵ ��ҹ�� ���ͧ�ҡ�����ҵԢͧ�ͧ���ҹ�������§�� ��� ������ǹ�˭� ��١�Ѵ�����ͤ����дǡ��鹢ͧ���Ѵ�� ����͹�����¹�ѹ�������ö��͹��Ѻ����ҡ����� ��Ңͧ���ҿѧ���� �������ͧ, �ѧ�� �繤���� �. ��˹�ҷ���繵���С������ҧ���� ����¹˹�ҷ������� �������������¹���� ��Ңͧ���ҿѧ������� ����������ͧ, ���ѹ�� ������� ���ѹ�С� ���ҧ�����������������Ӻ��� – �ѹʡĵ ������ �� ���йе� ���ҧ����� �����繤Ӻ��� ʧ��� �� ʧ���� – �ѧ���� ���ҧ����� �����繤Ӻ��� ���Ѿ�����Ҩҡ ���� – �ѹʡĵ ������������� �Ѵ – �� – �ŧ – ���, �١��ͧ�����ѡ���ҡó����� ���ͧ�Ԩ�óҴ��������������ٻ��ӵ����ͧ��� �ͧ��ҹ�͡���§����ٵ���ͧ�ѧ �������� �͡���§�ҡ��� ���Ǩ֧���µѴ�Թ㨨�������ҧ�� ��ҿѧ��������֡����� �Ф���� �š���ѹ ������ù�������¹㹺�������������ҹ��¹�����”

ฉันท์มีชื่อต่างๆตามที่ปรากฏในคัมภีร์วุตโตทัยมีถึง 108 ฉันท์ แต่ไทยเราดัดแปลง เอามาใช้ไม่หมด เลือกเอามาแต่เฉพาะที่เห็นว่าไพเราะ มีทำนองอ่านสละสลวย และเหมาะแก่การที่จะบรรจุคำในภาษาไทยได้ดี เท่านั้น

ฉันท์ที่นิยมแต่งในภาษาไทย เป็นฉันท์วรรณพฤติเป็นพื้น ที่เป็นมาตราพฤติ ไม่ใคร่จะนิยมแต่ง เพราะจังหวะ และทำนองที่อ่านในภาษาไทย ไม่สู้จะไพเราะ เหมือนฉันท์วรรณพฤติ แม้ฉันท์วรรณพฤติ ที่ท่านแปลงมาเป็นแบบในภาษาไทยแล้ว ก็ไม่นิยมแต่งกันทั้งหมด เท่าที่สังเกตดู ในคำฉันท์เก่าๆ มักนิยมแต่งกันอยู่เพียง 6 ฉันท์เท่านั้น คือ

– อินทรวิเชียรฉันท์
– โตฎกฉันท์
– วสันตดิลกฉันท์
– มาลินีฉันท์
– สัททุลวิกกีฬิตฉันท์
– สัทธราฉันท์

แต่ท่านมักแต่งกาพย์ฉบัง และกาพย์สุรางคนางค์ ปนไปกับฉันท์ด้วย และคงเรียกว่า คำฉันท์เหมือนกัน เหตุที่โบราณนิยมแต่งเฉพาะ 6 ฉันท์ คงเป็นเพราะฉันท์ทั้ง 6 นั้น สามารถจะแต่งเป็นภาษาไทยได้ไพเราะกว่าฉันท์อื่นๆ และท่านมักนิยมเลือกฉันท์ ให้เหมาะกับบทของท้องเรื่อง เป็นตอนๆ เช่น

บทไหว้ครู นิยมใช้ สัททุลวิกกีฬิตฉันท์ หรือ สัทธราฉันท์ 
บทชมหรือบทคร่ำครวญ นิยมใช้ อินทรวิเชียรฉันท์ หรือ วสันตดิลกฉันท์
บทสำแดงอิทธิฤทธิ์หรืออัศจรรย์ นิยมใช้ โตฎกฉันท์ (แต่คำฉันท์เก่าๆไม่ใคร่นิยมใช้ โตฎกฉันท์)
บทดำเนินความยาวๆ ในท้องเรื่อง นิยมใช้ กาพย์ฉบัง หรือ กาพย์สุรางคนางค์ 

ในปัจจุบันนี้นิยมแต่งภุชงคประยาตฉันท์ เพิ่มขึ้นอีกฉันหนึ่ง และมักใช้แต่ง ในตอนพรรณนาโวหารหรือ ข้อความที่น่าตื่นเต้น

การแต่งฉันท์ ต้องบรรจุคำให้ครบ ตามจำนวนที่บ่งไว้ จะบรรจุคำให้เกินกว่ากำหนด เหมือนการแต่ง โคลง กลอน และกาพย์ ไม่ได้ เว้นไว้แต่อักษรนำ อนุญาตให้เกินได้บ้าง แต่บัดนี้ ไม่ใคร่นิยมแล้ว คำใดที่กำหนดไว้ว่า เป็นครุและลหุ จะต้องเป็น ครุและลหุจริงๆ และเป็นได้ แต่เฉพาะ ตรงที่บ่งไว้ เท่านั้น จะใช้ครุและลหุ ผิดที่ไม่ได้ คำ บ ก็ดี คำที่ประสมด้วย สระอำ ในแม่ ก กา ก็ดี ใช้เป็นลหุได้ แต่บัดนี้คำที่ประสมด้วยสระอำ ไม่ใคร่นิยมใช้ เพราะถือว่า เป็นเสียงที่มีตัวสะกดแฝงอยู่ด้วย

ฉันที่นิยมแต่งในภาษาไทยเป็นฉันท์ชนิดใด

ฉันท์ที่นิยมแต่งในภาษาไทย เป็นฉันท์วรรณพฤติเป็นพื้น ที่เป็นมาตราพฤติไม่ใคร่จะนิยมแต่ง เพราะ จังหวะ และทานองที่อ่านในภาษาไทย ไม่สู้จะไพเราะ เหมือนฉันท์วรรณพฤติแม้ฉันท์วรรณพฤติที่ท่านแปลงมา เป็นแบบในภาษาไทยแล้ว ก็ไม่นิยมแต่งกัน โดยที่นิยมใช้มากมีเพียง 8 แบบเท่านั้น ฉันท์8 ไ ด้แก่ วิชชุมมาลาฉันท์ มาณวกฉันท์ จิตรปทาฉันท์ ...

คำฉันท์หมายถึงอะไร

ฉันท์ เป็นคำประพันธ์ประเภทหนึ่งของไทยที่รับอิทธิพลมาจากอินเดีย คำว่า ฉันท์ มีรากศัพท์มาจากธาตุ ฉท , ฉันท ในภาษาสันสกฤต ซึ่งแปลว่า ปรากฏมีลักษณะเป็นที่น่าพอใจ น่าพึงใจ ส่วนในภาษาบาลีคำว่า ฉันท , ฉันโท มีความหมายสองอย่าง คือ แปลว่า ความปรารถนา ความตั้งใจ และคัมภีร์พระเวท หรือลักษณะคำประพันธ์

ฉันท์คือคำประพันธ์แบบใด

คำประพันธ์ประเภท "ฉันท์" ฉันท์ คือลักษณะถ้อยคำที่กวีได้ร้อยกรองขึ้น เพื่อให้เกิดความไพเราะ โดยกำหนดครุ ลหุและสัมผัสเป็นมาตรฐาน ฉันท์เป็นคำประพันธ์ที่ได้แบบอย่างมาจากอินเดีย เดิมแต่งเป็นภาษาบาลี และสันสกฤตไทยนำเปลี่ยนแปลงลักษณะบางอย่างเพื่อให้สอดคล้องกับความนิยมในคำประพันธ์ไทย แผนผังอินทรวิเชียรฉันท์

วรรณคดีที่แต่งด้วยฉันท์ มีอะไรบ้าง

วรรณคดีชุดนี้ อันที่จริงมีอย่างน้อยสามเรื่อง คือ “กุมารคำฉันท์” “มัทรีคำฉันท์” “สักกบรรพคำฉันท์วรรณคดีชุดนี้น่าสนใจตรงที่ เป็นฝีมือประพันธ์ของปัญญาชนสตรี กล่าวคือเป็นผลงานของพระบรมวงศานุวงศ์ฝ่ายใน