บทที่ 1 ความพอเพยี ง .............................................................................................................. 1 บทที่ 2 ชุมชนพอเพยี ง ............................................................................................................10 บทท่ี 3 การแกปญหาชมุ ชน .....................................................................................................24 บทท่ี 4 สถานการณของประเทศไทยและสถานการณโ ลกกับความพอเพยี ง .............................31 บทที่ 5 การประกอบอาชพี ตามหลกั เศรษฐกจิ พอเพียงเพอื่ การสรา งรายได อยางม่นั คง ม่งั คงั่ และยงั่ ยืน………………………………………………………………………………………………….43 บรรณานกุ รม ................................................................................................................ ภาคผนวก ................................................................................................................ คณะผูจัดทาํ ................................................................................................................ คาเส่ือมราคา) (4) รายไดเ ฉล่ียตอบคุ คล (Per Capita Income) คาํ นวณไดจ ากรายไดป ระชาชาตหิ ารดวยจาํ นวนประชากร ซึง่ ใชเ ปนดัชนสี ําหรบั เปรียบเทียบระดบั ความอยดู ีกินดีของประชาชนของประเทศตาง ๆ การวัดการเจรญิ เตบิ โตทางเศรษฐกิจเปนสว นหนึ่งของการวดั การพัฒนาเศรษฐกิจดังทีไ่ ดกลา วไปแลวขางตน อยางไรก็ตาม ในปจ จบุ ันมแี นวคิดการวัดความสขุ มวลรวมประชาชาติ (Gross National Happiness : GNH) ขนึ้เนือ่ งจากการพัฒนาท่ีผานมามงุ เนน แตก ารเจรญิ เติบโตทางเศรษฐกิจเพยี งอยา งเดยี วจนละเลยความสขุ ซ่งึ เปน เปา หมายสูงสดุ ของการพฒั นาเศรษฐกจิ และสังคม ทง้ั น้ียงั ไมมีดชั นีวัดความสขุ มวลรวมประชาชาติทแ่ี นนอนหรอื ชดั เจนในขณะนี้ แตถ ือเปนจุดเร่ิมตน ของการใหความสําคัญกบั ความสุขของประชาชน มากกวา การมุง เนนแตก ารเจริญเตบิ โตทางเศรษฐกิจ 19ประเทศที่เปนผูนาํ เสนอแนวคิดการวัดความสขุ มวลรวมประชาชาติ(Gross National Happiness : GNH) ขึน้ คอื ประเทศภูฏาน โดยมีหลักการสาํ คัญ 4 ประการ คือ การพฒั นาทางเศรษฐกจิ ท่ีย่ังยืน การอนรุ ักษแ ละสง เสริมคณุ คาทางวัฒนธรม การรกั ษาส่ิงแวดลอมทางธรรมชาติ การมีธรรมาภบิ าล 6. ความหมายและความเปน มาของแผนพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมแหงชาติ 6.1 แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ คือ การกําหนดแนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ เพื่อใหประชาชนมีชีวิตและความเปนอยูท่ีดีขึ้นโดยการเขา มามสี วนรวมของประชาชนทุกขน้ั ตอนอยา งเปนระบบ 6.2 ความเปน มาของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ประเทศไทยไดมีการริเริ่มจัดทําแผนพัฒนาเศรษฐกิจของชาติมาตั้งแตป พ.ศ. 2502 ในสมัยรัฐบาลจอมพล สฤษด์ิ ธนะรัชต โดยในป พ.ศ. 2504 ไดประกาศใชแผนพัฒนาเศรษฐกิจแหงชาติฉบับแรกข้ึน ซ่ึงแผนพัฒนาเศรษฐกิจแหงชาติ ฉบับที่ 1 มีระยะเวลาของแผน 6 ป โดยที่แผนพฒั นาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาตฉิ บับตอ ๆ มา มีระยะเวลาของแผน 5 ป หนวยงานที่มีหนาท่ีรับผิดชอบในการจัดทําแผน คือ สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ โดยปจจุบันประเทศไทยกําลังอยูในชวงของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับท่ี 11 (พ.ศ. 2555-2559) ซ่ึงสาระสําคัญของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาตแิ ตล ะฉบบั มีดังตอ ไปนี้ 7. ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงกบั การประยกุ ตใชในชวี ิตประจาํ วัน เศรษฐกิจพอเพียงสามารถประยุกตใชไดทุกระดับ ทุกสาขา ทุกภาคของเศรษฐกิจ ไมจําเปนจะตองจํากัดเฉพาะแตภาคเกษตร หรือภาคชนบท แมแตภาคการเงิน ภาคอสังหาริมทรัพย และการคาการลงทุนระหวางประเทศ โดยมีหลักการทีค่ ลายคลึงกันคือ เนนการปฏิบัติอยางพอเพียง มีเหตุมีผล และสรางภูมิคุมกันใหแกตนเองและสงั คม 20 7.1 การประยุกตใชปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงในภาคเกษตรกรรมเม่ือป พ.ศ. 2538 พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวไดพระราชทานแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพ อ เ พี ย ง ใ ห เ ก ษ ต ร ก ร นํ า ไ ป ป ฏิ บั ติ เ พ่ื อ ย ก ฐ า น ะ แ ล ะ ชี วิ ต ค ว า ม เ ป น อ ยู ใ ห ดีข้ึน เรียกวา การเกษตรทฤษฎีใหม หรอื ทฤษฎีใหม ซ่งึ มหี ลักปฏบิ ัติ 3 ข้ัน ดังนี้ ข้ันที่ 1 ผลิตอาหารเพื่อบริโภคแนวพระราชดําริทฤษฎีใหม เนนใหเกษตรกรสรางความม่ันคงทางอาหารแกครอบครัวตนเองกอน โดยทํานาขาวเพ่ือเก็บไวกินตลอดป เหลือจากการบริโภคจึงขาย โปรดเกลาฯ ใหทดลองทฤษฎีใหมในท่ีดินสวนพระองค ณ วัดมงคลชัยพัฒนา อําเภอเมือง จังหวัดสระบุรี จํานวน 15 ไร โดยแบงพ้ืนที่เปน 4 สว นตามอตั ราสว น 30 : 30 : 30 : 10 เนน การบริหารจัดการที่ดินและนํ้า ซ่ึงถือวาเปน หัวใจของการเกษตรทฤษฎใี หม ดงั น้ี รอยละ 30 ของพื้นท่ี ขุดสระนาํ้ ไวใชส อยและเลยี้ งปลา รอ ยละ 30 ของพ้นื ที่ ทาํ นาขาว รอ ยละ 30 ของพ้นื ที่ ปลกู ไมย นื ตน พืชไร พชื สวนครัว รอ ยละ 10 ของพืน้ ที่ ปลกู บา น โรงนาเก็บอปุ กรณ โรงเลยี้ งสตั ว ขน้ั ที่ 2 รวมตัวจัดตัง้ กลุม ชมรม หรอื สหกรณ เกษตรกรจะพฒั นาไปสูระดับพออยูพอกินพอใชใหสมบูรณย่ิงขึ้น มีรายไดจากผลผลิตเพิ่มมากขึ้น โดยรวมมือจัดตั้งเปน กลมุ ชมรม หรอื สหกรณ ดําเนนิ กิจกรรมทางเศรษฐกิจรวมกัน ดงั นี้ (1) ดา นการผลิต มกี ารรวมตัวจัดตง้ั เปน กลุมแมบา น ชมรม หรอื สหกรณผลติ สินคาหรอื บริการของชุมชนเพ่อื หารายไดชวยเหลือครอบครัวอกี ทางหนงึ่ เชนงานหัตถกรรม (2) ดานการตลาด รว มกนั สรางอํานาจตอรองในการจาํ หนา ยผลผลิตใหไดร าคาดี ไมพ ึ่งพอ คาคนกลาง (3) ดานสวสั ดกิ ารและชีวติ ความเปนอยู มีการจัดตั้งกองทุนใหสมาชิกกูเงิน ยามฉุกเฉิน เพื่อชวยเหลือซึ่งกันและกันยามเจ็บไขไดปวย เกิดอุบัติเหตุ หรือประสบภัยธรรมชาตติ าง ๆ 21 ข้ันที่ 3 รวมมือกับองคกรหรือภาคเอกชนภายนอกชุมชนเปนข้ันพัฒนากลุม ชมรม หรือสหกรณใหกาวหนา โดยกูเงินจากแหลงเงินทุนภายนอกชุมชนมาลงทุนขยายกิจการ เชน ธนาคารเพ่ือการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธกส.) บริษัทนาํ้ มัน ฯลฯ หรอื ขอความชว ยเหลือดา นวชิ าการจากหนวยงานทัง้ ภาครัฐและเอกชนเปาหมายของขน้ั ที่ 3 คอื พฒั นากิจการสหกรณ จัดต้ังและบริหารโรงสีขาวของชุมชน ปมนํ้ามันของชุมชนใหเขมแข็งยิ่งข้ึน พัฒนาคุณภาพของเกษตรกรใหอยูดีกินดี จําหนายผลผลิตไดราคาสูง ไมถูกกดราคา ซ้ือเครื่องมืออุปกรณการเกษตรและสินคาอุปโภคบริโภคตาง ๆ ในราคาถูก เปน ตน 7.2 การประยกุ ตใ ชปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งในภาคอตุ สาหกรรมการคาและการบริการ หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งสามารถนาํ ไปประยุกตใ ชก ับธรุ กิจเอกชนทงั้ ภาคอตุ สาหกรรม การคา และการบริการ ดังนี้ 1) ความพอประมาณ ผปู ระกอบการควรยดึ แนวทางปฏิบัติ ดงั นี้ (1) พอประมาณในการผลติ ไมผ ลติ สินคามากเกนิ ความตองการของผูบรโิ ภคจนเหลือลนตลาด ถอื เปน การชวยประหยัดพลงั งาน และทรัพยากรในการผลิต (2) พอประมาณในผลกําไร ไมค ากําไรเกนิ ควรจนผบู ริโภคเดือดรอน ไมกดราคา รับซื้อผลผลิตจากเกษตรกร มีการแบงปนผลกําไรสวนหน่ึงไปพัฒนาคุณภาพฝม อื แรงงานและองคกรของตน รวมทัง้ คืนกาํ ไรสูสังคม โดยตอบแทนชวยเหลือสังคมในรปู แบบตา ง ๆ 2) ความมีเหตผุ ล แนวทางปฏิบตั ิดงั น้ี (1) มีเหตผุ ลในการพัฒนาองคกร โดยใหความสาํ คญั ตอการพัฒนาประสทิ ธภิ าพการทํางานของบุคลากรในองคกร ทั้งพนักงาน ลูกจาง และผูใชแรงงาน ตัดทอนรายจายท่ไี มจําเปนรวมทงั้ พฒั นาคุณภาพสนิ คา และเพ่มิ ปริมาณผลผลติ เปน ตน (3) มเี หตุผลในการจดั สวัสดกิ ารใหพ นักงาน ลูกจา ง และผูใชแ รงงาน 3) การมีภมู ิคมุ กนั ที่ดี ผปู ระกอบการควรใหค วามสาํ คญั และนาํ ไปปฏบิ ัติ ดงั น้ี (1) ติดตามขา วสารและสถานการณต าง ๆ ท้งั ภายในและตางประเทศ ซึ่งอาจมีผลกระทบตอการดําเนินธุรกิจของตน เชน ความผันผวนทางเศรษฐกิจ การเมือง และความเปล่ียนแปลงของสภาพดินฟาอากาศและภัยธรรมชาติ 22เปนตน เพื่อใหสามารถตัดสินใจบริหารองคกรธุรกิจของตนไดอยางถูกตองเหมาะสมและลดความเสย่ี งใหเ หลือนอ ยที่สดุ (2) การกเู งินจากสถาบนั การเงิน เพ่ือดําเนินธุรกจิ หรือขยายกจิ การตองดูตามกําลงั ฐานะของตน ไมท ําอะไรเกินตัวมฉิ ะนน้ั อาจเกิดความเสียหายได (3) มีเงินออมหรอื เงินเกบ็ เพอ่ื ใชเปน ทนุ หมนุ เวียน โดยเฉพาะธรุ กิจขนาดเลก็ ซึง่ ตองพง่ึ ตนเองใหมากที่สุด ควรจัดสรรผลกําไรสวนหน่ึงเปนเงินออมเพื่อใหมีใชจ า ยเปน ทนุ หมนุ เวยี นในการดาํ เนินกจิ การ 4) เงือ่ นไขความรคู คู ณุ ธรรม มีแนวทางปฏิบตั ดิ ังนี้ (1) ดําเนนิ ธรุ กจิ ภายใตค ณุ ธรรม เชน ซื่อสัตยตอ ผบู รโิ ภครักการใหบ ริการแกลกู คา และเอาใจใสพนกั งาน โดยจดั อบรมดา นคณุ ธรรมเปนระยะ ๆ (2) มคี วามรบั ผิดชอบตอ สังคมและเอาใจใสต อสง่ิ แวดลอม ไมทาํใหเกิดปญหามลพิษในแหลงนํ้า ดิน อากาศ ฯลฯ และมีสวนรวมกับชุมชนในการรักษาสิ่งแวดลอ ม เชน สนับสนนุ กจิ กรรมลดภาวะโลกรอนกบั โรงเรยี นในชุมชน 7.3 การประยุกตใชป รชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงสําหรับนักเรียนและประชาชนทั่วไป นกั เรยี นและประชาชนท่วั ไปควรยึดหลักปฏิบัติตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงเพ่ือใหเ กิดประโยชนตอตนเองและครอบครวั ดงั น้ี (1) พ่ึงตนเอง มจี ติ สํานึกทดี่ ใี นการใชจ า ยเงิน รูจกั ประหยดั ลดรายจา ยที่ไมจําเปน ไมฟุงเฟอหรือใชจายฟุมเฟอย ไมหลงใหลกับวัฒนธรรมบริโภคนิยมทางวัตถุ และมีวินยั ในการออมเงนิ เงนิ เปน ตน (2) ขยนั หมนั่ เพยี รในการประกอบอาชีพสุจรติ เพอ่ื เพิ่มพูนรายไดใ หตนเองและครอบครัว หรือรูจักหารายไดร ะหวางเรยี นเพ่อื แบงเบาภาระของผูปกครอง (3) ใฝศกึ ษาหาความรใู หม ๆ อยูเสมอ เพ่อื พัฒนาทักษะ ความสามารถและประสบการณในการประกอบอาชีพ เพื่อใหมีรายไดเพ่ิมข้ึนและเพียงพอตอการดํารงชีพ(อางอิงจาก :https://sammy2830.wordpress.com/บทเรียน: เขาถึงเม่ือวันที่ 17พฤษภาคม 2559) 23เรือ่ งท่ี 2 การเลือกแนวทางการดาํ เนนิ ชวี ติ ภายใตสถานการณข องประเทศโดยใชหลัก ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง “.......การท่ีเราจะทําการคาขายไมใชเรื่องที่นาอายเพราะเงินท่ีไดเปนเงินที่เราหามาไดดวยความสจุ รติ ไมใ ช ไปขอเขา หากแตเ งนิ ท่ไี ดม าน้ันเปน เงินที่ไดมาดวยความทุจริตน้ันแหละเปน สงิ่ ทน่ี า อายมากกวา ......”“ตวั อยางเศรษฐกิจพอเพยี งทขี่ าพเจารจู กั ” ในนา้ํ มปี ลาในนามีขาว แผนดินของเราชา งแสนอุดมสมบรู ณ...” ขาพเจาเคยไดยินเพลงนีต้ ั้งแตเ ดก็ ๆ ซึง่ ในชวี ิตประจําวนั หรอื ในสภาพแวดลอมของขา พเจา ก็ผกู พนั อยกู ับสิง่ เหลา นม้ี าเปนเวลานานแลว ขาพเจาอาศัยอยูใน หมูบานเล็กๆ แหงหนึ่งของอําเภอเดนชัย จังหวัดแพรช่ือหมูบานปงปาหวาย สภาพแวดลอมโดยรวมก็จะเปนพ้ืนที่ราบ อาชีพสวนใหญในหมูบานกค็ อื อาชีพเกษตรกรรม เชน ทํานา และปลกู ถั่วเหลืองสลับกนั ไป บานของขาพเจามีลักษณะเปนบานไมหลังเล็ก ๆ ยกใตถุนสูง บานก็ยังสรางไมคอยเรียบรอ ย หลังคาก็มงุ ดว ยสังกะสี อาชพี ของคนในครอบครัวกค็ อื รับจา งทาํ นา บา นของขาพเจาจะอยหู างจากหมูบานติดกับทุง นา ซ่งึ ก็มเี พยี ง ไมกหี่ ลงั ทเี่ หมอื นบานขา พเจา อากาศจึงคอนขางที่จะเย็นสบาย ต้ังแตเล็ก ๆ จนมาถึงปจจุบันขาพเจาก็มักจะเห็นการดํารงชีวิตของคนในครอบครัว พอ แมกจ็ ะไมคอ ยอยูบา น สวนใหญก็จะออกไปทํานา แมบานที่ขาพเจาอาศัยอยูจะไมหลังใหญโต สรางจะยังไมเสร็จ อาชีพของพอแมก็ไมใชเลิศหรู รับราชการเหมือนกับพอแมของคนอื่น แตขา พเจา กไ็ มร สู กึ วา ตัวเองมปี มดอยหรืออิจฉาคนอื่นเลย ขาพเจาคิดวา ชีวิตความเปนอยทู กุ วันน้ี เปน ชวี ิตที่มีความสุขมากเปนครอบครัวที่อบอุน กิจกรรมอยางหน่ึงท่ีทุกคนในครอบครัวทํารว มกันก็คือ การรับประทานอาหารพรอ มหนาพรอ มตากนั ซ่ึงหากเปรียบเทียบกับอีกหลายครอบครัวแลวนอยคนที่จะมีโอกาสเชนน้ี เม่ือขาพเจามาน่ังนึกไตรตรองดู ขาพเจาคิดวาครอบครัวของขาพเจา น่ีแหละท่ีไดนําแนวคิดในเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว มาใชเปนแนวทางในการดาํ รงชีวติ ประจาํ วันเปนอยางมากแบบไมรตู วั แมจะสอนขาพเจา เสมอในเรื่องความประหยัดมวาจะเปนในเรื่องการประหยัดเงินหรือเร่ืองตางๆ ขาพเจาจะถูกปลูกฝงมาตั้งแตเล็ก ๆหลังจากทเ่ี ลิกโรงเรียนแลว ขาพเจาจะตองเหลอื เงินมาใสก ระปกุ ออมสนิ ดังนนั้ สิ่งของทีข่ าพเจา 24ตอ งการซอ้ื จงึ ไมตอ งรบกวนพอแม นอกจากน้กี ย็ งั มีการประหยัดในเรื่องการปลูกผักสวนครัวไวกินเอง ครอบครัวของขาพเจาไมเคยซื้อผักสวนครัวเลย แมบอกวาผักปลูกเองนี่แหละ ปลอดสารพิษ ดังน้ัน สวนหลังบานของขาพเจาจึงเต็มไปดวยผักสวนครัว อาทิ ขิง ขา ตะไครใบกะเพรา ใบมะกรูด ชะอม ตึง ตนฟกทอง ถ่ัวฝกยาว พริก เปนตน การปลูกผักสวนครัวเหลานยี้ งั ถือไดวาเปนกิจกรรมอยางหนึ่งของครอบครัวท่ีมีการทํารวมกัน เวลาที่พอกับแมปลูกขาพเจา จะชอบเขาไปชว ย พอจะเปน คนถางหญา และขดุ หลุมให สวนขา พเจา และแมจ ะเปนคนปลูก แลว กช็ ว ยกันรดนํา้ ขาพเจา จึงคิดวามนั สนุกรอดวู า ผกั เหลา นจ่ี ะโต ระหวางน้ีก็ดูแลเอาใจใสโดยถอนหญา และ รดน้ํา ฉะน้นั เวลาทํากบั ขาวครอบครวั จงึ ไมตอ งซือ้ ผกั สวนครวั เหลาน้ีจงึ เปน การประหยัดรายจายในสวนน้ีเปนสวนมาก บางม้ือก็ไมตองเสียเงินซื้อแมแตบาทเดียวเลย อาทิ แกงผักรวม หรือทํานํ้าพริกหนุมจ้ิมผักน่ึง ซึ่งวัตถุดิบเหลาน้ีก็เก็บจากสวนหลังบานบางคร้งั หากผกั เหลานี้มีมากเกินไปก็จะเก็บแบงใหเพื่อนบาน ก็ถือเปนการสรางน้ําใจใหเพื่อนบานดวยกนั และบางครง้ั เพือ่ นบานมีอะไรก็จะแบงใหเราเหมือนกัน หากจะพูดถึงผลไมท่ีบานของขา พเจา กจ็ ะมผี ลไม อาทิ มะละกอ มะขาม ลาํ ไย มะมว ง กลวย เปนตน ซ่ึงเมื่อถึงฤดูกาลท่ีผลไมเหลานีอ้ อก ครอบครวั ก็ไมต อ งซ้อื กินเลย หากจะกนิ ก็สอยจากสวนหลังบานซงึ่ ตา งจากหลายครอบครวั ทต่ี อ งซื้อกนิ ครอบครัวของขา พเจา จะมีความเปนอยูท่ีเรียบงาย สันโดษ ไมหรูหรา ฟุมเฟอย รายไดของครอบครัวปหนึ่งๆ ก็ไมมาก ก็ประมาณ 20,000 - 25,000 บาท และรายไดสวนใหญก็มาจากอาชีพรับจางทํานาและรับจางท่ัวไป ซึ่งเราจะไมมีท่ีนาเปนของตัวเองจึงตองอาศัยการรับจางทํานาของคนอื่น เมื่อไดผลผลิตสวนหน่ึง ก็จะแบงใหเจาของท่ีนา ที่เหลือก็จะแบงขายและเกบ็ ไวก ินในครอบครวั แมข า พเจา จะทาํ นาไมเปนแตจากการทเ่ี หน็ พอแมต ง้ั แตเ ลก็ ๆกพ็ อจะรูถึงขั้นตอนของการทาํ บา ง ซ่ึงขาพเจาคิดวามันเปนอาชีพท่ีคอนขางจะหนักและตองหมั่นดแู ลเอาใจใสผ ลผลิต หากปไหนราคาขา วตก ศตั รูพืชรบกวน ปน ้นั ก็จะไดผลผลิตนอย และหากจะรอแตผ ลผลิตจากการทํานาเพียงอยางเดียวก็คงไมพอกับคาใชจายในครอบครัวเปนแนในชว งฤดกู าลทํานาจะแบงเปนชว งๆ คือ ชว งแรกกจ็ ะหวา น รอใหข าวเปนกลา จากนั้นก็นํากลาไปปลูกและรอจนตน ขาวเหลืองถึงจะเก็บเก่ียวผลผลิตได และในชวงเวลาท่ีรอในแตละชวงพอกับแมก ็จะไมป ลอ ยเวลาใหว าง ทา นจะเปน คนทีข่ ยันมาก ซึ่งพอก็จะไปรับจางตามหมูบาน เชนถางหญา หรอื ไปรับจางไถนา จะรับจางทกุ อยา งที่สุจรติ ทตี่ นทาํ ได สวนแมก ็จะเหมอื นกันแมก็ไปรบั จางคนอ่ืน เชน ปลูกนา เปน ตน นอกจากนก้ี ็ยังมีการเก็บพืชผัก สวนครวั ท่ปี ลูก 25ในบานขายดวย หากผักสวนครัวชนิดใดท่ีกินไมทันก็จะเก็บไปขายและพืชบางอยาง ท่ีนํามาแปรรปู ได เชน กลวยสกุ แมจ ะนาํ มาตากแลว นง่ึ ไวกนิ เปน ตน ขา พเจา กจ็ ะขอไปชวยแมดว ยผักที่เก็บก็จะเปนผักบุง บางคร้ังก็จะเอาเบ็ดไปตกปลาดวย หรือเก็บปูตามทุงนา หากมีมากก็จะนําไปขาย อยางผักสวนครวั แมก็จะทําเปน มัดๆ มดั หนง่ึ ก็ไมแ พงประมาณ 3-5 บาท เวลาไปขายที่ตลาดขาพเจา กจ็ ะไป นัง่ ขายกับแมด วย แตละวันก็จะขายหมด เพราะคนจะรูวาบานเราปลูกผกั ท่ีปลอดสารพิษ เงินที่ไดก็นํามาซื้อกับขาวก็ถือวาเปนการชวยประหยัดในครอบครัวอีกทางหนึง่ แมเ คยสอนขา พเจาเสมอ วา “การทเ่ี ราจะทําการคา ขายไมใ ชเ ร่ืองท่ีนาอาย เพราะเงินท่ีไดเปนเงินท่เี ราหามาไดดว ยความสจุ ริต ไมใชไปขอเขา หากแตเงินที่ไดมานั้น เปนเงินที่ไดมาดวยความทจุ รติ นน่ั แหละเปนส่ิงท่ีนาอายมากกวา” ขาพเจา จึงไดจดจํามาจนถึงทุกวันนี้ ดังน้ันแมเพือ่ นหลาย ๆ คนจะถามขา พเจาถงึ เรอ่ื งท่ีไดน ั่งขายผักในตลาด ขาพเจา จึงตอบเพือ่ นไดเ ต็มคาํ วา “ไมอาย” วิญญาณการเปนแมคาของขาพเจา จึงถูกปลูกฝงจากแมมาต้ังแตขาพเจายังเปน เดก็ นอกจากจะมีผักสวนครัว สวนผลไมแลว บานของขาพเจาก็ยังมีการ เลี้ยงไกพันธุพ้นื เมืองเอาไวก ินเองและบางคร้ังหากครอบครวั ไมมีเงินจริงๆ ก็สามารถนําไปขายได ก็พอที่จะจนุ เจือครอบครวั ได และมลู ของไกก็สามารถนําไปใช เปน ปุย ใสพชื สวนครัวไดอีกดวย ครอบครัวของเราจึงไมมีวนั ไหนทจี่ ะไมม ีเงนิ เลย แมจ ะไมม ีมากก็ยังจะพอมีซื้อของใชในครอบครัว เพราะพอและแมจ ะเปนคนทนี่ าํ สิ่งของทม่ี ีในบานมาแปรรูปหรือประยุกตนําไปขาย อาทิ ผักสวนครัวเปน ตน หากครอบครวั เราทวี่ นั ไหนไมม กี ินจรงิ ๆ ผกั สวนครัวตามรวั้ และสวนหลังบานจึง เปนสิ่งที่ชวยชีวิตของทุกคน ในครอบครัวไดเปนอยางดี ครอบครัวของเราไมเคยที่จะไปขอความชว ยเหลอื จากใคร มีอะไรเราก็ กนิ ไปตามประสาพอ แม ลูก และ ขา พเจาคิดวา มนั กม็ ีความสุขดี แมจ ะปลกู ฝง ใหข า พเจาเปน คนท่ปี ระหยัดตั้งแต เด็กๆ แลว โดยเฉพาะเรื่องเสือ้ ผาชุดนักเรียนหรอื แมกระท่งั หนังสอื เรยี น ขาพเจา มี พีอ่ ยู 2 คน ดังนน้ั สิง่ เหลา น้ีขาพเจาจึงไมเคยซ้ือใหมเลยเพราะจะใชตอ จากพีต่ ลอด แมกระทั่งสง่ิ ของช้นิ แรกทซ่ี ือ้ ตอนเด็กๆ ทีจ่ าํ ได กค็ ือ จักรยานเอาไวใชป น ไปเรยี น ขาพเจา กย็ งั ซ้อื ตอ มอื สองจากพีข่ า งบาน พอ บอกวา “มันก็ขไี่ ดเ หมือนกนั ลูกเราไมใ ชค นรวยเหมือนคนอ่ืนเขา ส่ิงไหนท่ีเราพอประหยัดไดเราก็ประหยัด” ขาพเจาก็เช่ือพอและไมไดอิจฉาอะไรกันเพ่ือนก็เขาใจพอกับแมและก็เห็นสภาพครอบครัวของเราวาเราเปนอยางไร ดังนั้นจึงเปนสิงหนึ่งท่ีขาพเจาจะชวยพอและแมประหยัดได และส่ิงที่ขาพเจาสรางความภาคภมู ิใจใหกบั พอและแมตั้งแตเล็กๆ ก็คือการทําตนเปนคนดี ต้ังใจเรียน ชวยเหลืองานบาน และเวลาโรงเรยี น มกี ิจกรรมอะไรขา พเจากจ็ ะเขารวมเสมอ เชน วาดรูป เรียงความ เขียน 26คําขวัญ เนื่องในวันสําคัญตางๆ รางวัลที่ขาพเจาไดในแตละคร้ังก็จะเปน สมุด ดินสอ อุปกรณการเรียนตาง ๆ และบางครั้งก็เปนเงินทุน ขาพเจาคิดวามันเปนการชวยแบงเบาภาระและประหยดั คา ใชจา ยในเร่อื งการเรียนของขาพเจา ไปมาก นอกจากน้ี สงิ่ ท่พี อ กับแมปลูกฝง เสมอก็คือการชว ยเหลือสงั คม แมเ ราจะไมมีเงินมากแตเรากช็ วยจากแรงกายของเราก็ได เชน เวลามีการพัฒนาวดั หรอื สถานที่สาํ คัญ ครอบครัวของเราก็จะไปชว ยกนั เสมอ และขา พเจา เปนคนทชี่ อบไปวดั เน่ืองจากจะเปน คนที่ติดแม จึงชอบไปไหนมาไหนกับแมและเปน คนท่ีชอบไปวดั ตง้ั แตเด็ก ๆ เวลาไปแลวจะรูสึกวาสบายใจ ไดเห็นขั้นตอนพธิ ีกรรมทางศาสนาและเหตผุ ลลกึ ๆทีข่ าพเจา ไปวดั กค็ ือจะชอบไปอธิษฐานตอหนาพระพุทธรูปขอพรทาน ขอใหเรียนเกง บาง สอบไดที่ 1 บาง ขอใหครอบครัวมีความสุข ขอใหทุกคนมีรางกายท่ีแข็งแรงปราศจากโรคภยั ไรเจบ็ นก่ี ค็ อื เหตผุ ลที่ขาพเจาชอบไปวัด แตขาพเจาก็คิดวามนั ชวยทาํ ใหเ รารสู ึกดี ชีวิตของการเปนลูกเกษตรกรมันทําใหขาพเจาโตมาพรอมกับความประหยัด และอยูภายใตส ภาพแวดลอมที่เต็มไปดว ยธรรมชาติ เวลาขีจ่ ักรยานไปเรียนก็จะเหน็ ผคู นทําไรไถนากันมันเปน วัฏจกั รแบบนเี้ รอื่ ยมาตัง้ แตข า พเจา เปนเด็กจนถึงปจจุบันหลังจากทุกคนเสร็จจากฤดูทํานาแลวก็จะมีการปลูกถ่ัวเหลือง ก็คือเปนการปลูกพืชหมุนเวียนเรียกไดวาไมยอมปลอยใหพ้ืนท่ีไดวางเปลาเลย ซ่ึงครอบครัวของขาพเจาก็มีการปลูกถ่ัวเหลืองเหมือนกัน และรายไดจากถว่ั เหลอื งนแ่ี หละที่พอจะ ทําใหค รอบครัวของเราพอจะมีเงินเก็บบาง หรือพอจะแบงใชหน้ีที่เรากูมาเปนทุนในการทํานา เพราะไมตองแบงใหเจาของที่นา การปลูกถั่วเหลืองน้ีจะเก็บเกี่ยวในชว งประมาณปลายเดอื นกุมภาพันธ – ตนเดือนเมษายน และชวงท่ีเก็บเก่ียวนี้ ในเวลาทีข่ าพเจา วา งในวันเสาร - อาทิตย ขา พเจากจ็ ะไปชวยแม เกบ็ เก่ียวดวย ขาพเจารสู กึ วารอ นมากและก็รูถึงวา กวา ท่ีพอ แมจะไดเงิน แตละบาทมาใหเราใชนั้น มันตองอาศัยความอดทนเปนอยางมาก เสรจ็ จากการเก็บเกี่ยวแลวกจ็ ะมีเปลือกถว่ั เหลือง ซึง่ เปลือกถ่วั เหลืองนี้ที่ขาพเจาเห็นพอนาํ มาใชประโยชน คอื นาํ มาทาํ เปนปยุ หมัก ใชใสในทุงนาใหดนดื โดยพอจะขุดหลุมท่ีสวนหลงั บาน นาํ เปลือกถว่ั เหลืองและเศษใบไมในบาน อาทิ ใบลาํ ไย ใบมะขาม เปนตน ไปหมัก ทําเปนปยุ รวมกับเปลอื กถัว่ เหลืองดวย และเปลอื กถ่วั เหลืองยังไมมปี ระโยชน เพยี งแคน้ียังสามารถสรา งรายไดใ หกบั ครอบครวั ของขา พเจาไดอีกดว ย โดยพอจะนํารถเข็นไปขนเปลือกถ่ัวเหลืองมาไวที่บาน จากน้ันก็จะมีการข้ึนเปนแปลงใสเปลือกถ่ัวเหลืองหมักไว ในแปลง รดนํ้าแลวนําใบไมมาปด หมักใหเปลือก ถั่วเหลืองเนาไวประมาณสัก 2-3 อาทิตย ก็จะมี เห็ดออก ซ่ึงเราเรียกวา “เหด็ ถว่ั เหลอื ง” และเหด็ ถั่วน่ีเองท่ีเรานํามาใชทําประกอบอาหาร พอเห็ดออกมาก ๆ 27เราก็จะนําไปขายแมจะเร่ิมเก็บประมาณ บาย 2-3 โมง เพราะหากเก็บค่ําจะไมทันขายซึ่งจะตองนํามาปอกท่โี คนและลางใหสะอาดกอนที่จะนําใสถุงขาย ราคาท่ีขายก็ถุงละ 10 บาทวนั หน่งึ ๆ ก็จะไดป ระมาณ 150-200 บาท บางทแี มจะเปนคนเก็บอยูที่บานสวนขาพเจาก็จะนําบางสว นไปขายที่ตลาดกอนและเงินท่ไี ดมานนั้ มันกช็ วยทจ่ี ะแบง เบาภาระคาใชจายในครอบครัวดวย ขาพเจา จะถกู ปลกู ฝงใหเ ห็นคณุ คาของเงนิ ตง้ั แตเ ลก็ ๆ ปจ จบุ นั น้ีขา พเจา ศึกษาอยูในระดับมหาวทิ ยาลัยกจ็ าํ เปน ตอ ง ใชเงินเปน จํานวนมาก และสง่ิ หนึง่ ท่ขี า พเจา สามารถท่จี ะชวยแบง เบาภาระของพอ แมไ ดก็คอื ในชวงปดภาคเรยี นขา พเจาจะไปทํางานหารายไดพิเศษ คือรับจางขายของกบั รา นคา ในตัวเมอื ง ซึ่งเงินที่ไดมันก็พอท่ีจะชวยประหยัดคาใชจายของพอแมไปบาง แตก็ยงั ดที ี่รฐั สนบั สนุนในเรอื่ งการกูยืมเงินเพ่ือการศกึ ษา เพราะการทอี่ ยูหอนั้นคาใชจายคอนขางสูงโดยเฉพาะ ในเร่ืองเอกสารประกอบการเรียน แตขาพเจาก็หาวิธีประหยัดไดก็คือการขอเอกสารตอจากรุนพ่ีในวิชาท่ีเรียนเหมือนกัน ก็ทําใหประหยัดคาใชจายในสวนน้ีเปนอยางมากและอีกสงิ่ หนงึ่ ทข่ี า พเจาจะทําให พอและแมไ ดก ็คือ เปนคนดี ตั้งใจศึกษาเลาเรียนเพ่ือที่จบแลวจะไดมกี ารงานทมี่ นั่ คงและจะไดน าํ เงินสว นนน้ั มาชว ยเหลอื ครอบครวั และพอ แม ดังน้ัน ขาพเจาคิดวาจากตัวอยางเศรษฐกิจท่ีพอเพียงในครอบครัวของขาพเจา คงจะเปนแนวทางท่ีใหผูอานไดใชเปนแนวทางในการดํารงชีวิตในครอบครัวกับหลาย ๆ ครอบครัวและกับหลายๆ คน ไมวา จะเปนในเร่ืองการ ปลูกพืชผักสวนครัวไวกินเอง การปลูกผลไมไวกินเอง การทําการเกษตรโดยปลูกพืชหมุนเวียน การทําปุยหมัก เปนตน ซึ่งขาพเจาคิดวาหากเราทกุ คนรูจ กั ประมาณตน พอใจกบั สิง่ ท่ีตนเปน อยู ดํารงชีวติ โดยไมเบียดเบียนผอู ื่น โดยเร่ิมจากสิ่งทใ่ี กลต วั กอนก็คือ ตัวเอง ครอบครวั สังคม และประเทศชาติตอ ไป ประพฤติตนอยูใน ศีลธรรมชวยเหลือสังคมเทาท่ีจะทําได มีน้ําใจกับผูอื่น ไมสรางความเดือดรอนใหกับผูอื่น โดยเฉพาะเศรษฐกจิ ในยุคขา วยากหมากแพงในปจ จบุ นั “เศรษฐกจิ พอเพยี ง” เปน เร่อื งทส่ี าํ คญั มากท่ีทุกคนจะตอ งนํามาเปน หลกั เปนแนวทางในการประพฤติ ปฏิบัติตนในสังคม ไมวาจะเปนเรื่องการชวยชาติประหยัด อาทิ ประหยัดไฟ ประหยัดนํ้า ประหยัดนํ้ามัน เปนตน นอกจากนี้โดยเฉพาะวัยรนุ นกั ศึกษา ตอ งรูจกั ประมาณตน ในเร่ืองแฟชั่นตางๆ เชน ไมแตงตัวตามแฟช่ันไมใชโทรศัพท หรือสินคาที่หรูหราฟุมเฟอยตามเพื่อน เพราะเรายังไมมีรายได ซึ่งหากเราตามเพือ่ นหรอื ตามแฟชัน่ กจ็ ะทาํ ใหเ ราทําในสิ่งผิด ๆ เพี่อที่จะให ไดส่ิงท่ีตองการมาก็ได และถาทุกคนดําเนินชีวิตโดยยึดหลักทางสายกลางและความไมประมาท คํานึงถึง ความพอประมาณความมีเหตุผล การสรางภูมคุมกันที่ดีในตัว ตลอดจนการใชความรูดวยความรอบคอบระมัดระวัง และมีคุณธรรมเปนพื้นฐานในการตัดสินใจ และการกระทําในชีวิตประจําวัน 28ขาพเจาเช่ือวาสังคมและประเทศชาติกค็ งจะดีขน้ึ เพราะทุกคนชวยกัน และเช่ือวาส่ิงเหลาน้ีทุกคนสามารถเรมิ่ ได ไมไดข ึ้นอยูกับวาคุณเปนใคร จะมีฐานะรวยหรือจน จะมีบานที่หลังเล็กหรือใหญ แตอยูท่ีวา คุณพรอมที่จะประพฤติตนดังกลาวหรือไม และขาพเจาก็เช่ือวา ทุกคนทําไดและทําไดดีดวยหากเราต้ังใจท่ีจะทํา (วราภรณ สีศุข). ”พัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาต”ิ ตัวอยา งเศรษฐกิจพอเพียงที่ขาพเจา รจู ัก ”2550”)เรอ่ื งท่ี 3 สถานการณโ ลกปจ จุบัน (ชว งป 2551-2552) เม่อื สหรฐั อเมริกาไดพัฒนาเศรษฐกิจของตนสูสูงสุดของทุนนิยมโลกเนื่องจากตลาดทุนจากทั่วโลกหลงั่ ไหลสูตลาดทนุ ในสหรัฐอเมรกิ า หลังจากเกิดวกิ ฤตเศรษฐกิจเอเชียและขยายตัวออกไปทัว่ โลกสตอ กทุนจํานวนมหาศาลในแตละประเทศ ไมสามารถนําไปลงทุนได เน่ืองจากเศรษฐกิจชะลอตวั ถึงขนั้ วิกฤต เม็ดเงนิ จากสตอ กทนุ ทวั่ ทกุ มมุ โลกไดไหลบา ทะลักสูตลาดทุนในสหรัฐอเมริกา ปญ หาจากการเติบใหญข องทุนในสหรัฐอเมริกา ก็คือการขยายพ้ืนที่การลงทุนเพื่อกระจายทนุ ออกไปในขอบเขตปริมณฑลใหก วา งทส่ี ุดเพือ่ รองรบั การขยายตัวของทนุ ท่ีนับวันจะเติบใหญ ป พ.ศ.2541 ขณะที่วิกฤตเศรษฐกิจกําลังเปน ภัยคุกคามประเทศตาง ๆ จากท่ัวโลกตลาดทุนในสหรัฐอเมริกากลับพุงทะยานอยา งรวดเร็ว ดัชนีหุน DowJones พุง ทะยานทะลุ10,000 จุด เปนคร้ังแรกและสูงสุดกวา 11,000 จุด Nasdaq สูงกวา 3,800 จุดสรางความเล่อื มใสศรทั ธางุนงง และไมเ ขาใจตอเศรษฐกิจอเมริกาท่ีสวนทางกับวิกฤตเศรษฐกิจโลก ซึ่งจริงๆแลวเปน เรื่องที่สามารถทําความเขา ใจไดไ มยากเมื่อสตอกทุนในแตล ะประเทศไมสามารถนําไปลงทุนภายในประเทศได และความเช่ือมั่นในตลาดทุนอเมริกายังคงอยูใ นความรูสกึ ทด่ี ขี องนกั ลงุ ทนุ ดังน้ันทุนจากท่วั ทุกมุมโลกจึงหลงั่ ไหลเขา สตู ลาดทุนในอเมริกา เมื่อตลาดทุนในอเมรกิ าไมไ ดเติบโตบนพื้นฐานของความเปน จริงการเติบโตทางเศรษฐกิจแบบฟองสบูข องสหรฐั อเมรกิ าจึงนา จะยนื อยูไดไ มน าน ป 2001 ปฐมวัยยา งกาวแรกของรอบพันปท่ี 3 บริษัทยักษใหญใ นสหรัฐอเมริกาเริม่ ทยอยประกาศผลประกอบการกาํ ไรท่ลี ดลง และการประกาศปลดพนกั งาน เชน เม่ือ เดือนธันวาคม 2543เจเนอรลั มอเตอรส (จีเอ็ม) ปลดพนกั งาน 15,000 คน วันพุธท่ี 24 มกราคม2544 ลูเซนต เทคโนโลยีผูผลิตอุปกรณโทรศัพทยักษใ หญป ระกาศปลดพนักงาน 16,000ตาํ แหนง เวริ ล พูล ผผู ลติ เครื่องใชไ ฟฟา ปลดพนักงาน 6,000 คน เอโอแอลไทม วอรเ นอร 29กจิ การสือ่ ยุคใหม จากการผนวกระหวางอเมริกาออนไลน กับ ไทม วอรเ นอร ปลดพนักงาน2,000 คน การแกวง ตวั อยางไรท ิศทาง และไมช ัดเจนของตลาดทุนในสหรัฐอเมริกา เร่ิมที่จะผันผวนและไมแ นนอน นักลงทนุ เร่ิมไมแนใจตอ ความเชื่อม่นั ตลาดทุนอเมริกา และเม่ือ นายคิอิชิมิยาซาวา รัฐมนตรีคลังญ่ีปุน กลา ว เม่ือวันท่ี 8 มีนาคม 2544 ในการชี้แจงตอคณะกรรมาธิการงบประมาณของวุฒิสภายอมรับความปราชัยทางเศรษฐกิจอยา งเปน ทางการครั้งแรก หลงั จากทเ่ี ศรษฐกิจญป่ี ุน ผุกรอ นเปนปญ หายืดยอ้ื ยาวนานมารวม 10 ป วา ฐานะการเงนิ ของประเทศกาํ ลงั ยา่ํ แยเตม็ ที หรืออาจกลาวไดว า ใกลจะลมละลายแลวสัปดาห รุง ขึ้นหลังการแถลงของมิยาซาวา ตลาดทุนในสหรัฐอเมริกานําโดย NASDAQ รว งลงกวา 30%ตามดว ย DowJones,S&P และตลาดทุนท่ัวโลกพังทะลายลงทันทีจอรจ บุช เรียกสถานการณน ว้ี าเปน WorldStockCrisis ขณะทนี่ ักลงทุนจากทั่วโลกเกิดความไมเชื่อมัน่ ตลาดทุนในสหรฐั อเมริกาเหตุการณค วามตึงเครียดในภูมิภาคตา ง ๆ ท่ัวโลก ในชวงของเดือนมีนาคม 2544 ไลต้ังแตการประกาศจะพัฒนาขปี นาวธุ ปองกันตนเองของสหรฐั อเมรกิ า การจบั ตวั มิโลเซวชิ อดีตผนู าํ ยูโกสลาเวียการตอสูของชาวปาเลสไตนท ่ีพัฒนาจากการขวา งกอนอิฐกอ นดินมาเปนการวางระเบิดและมีการใชป นความตึงเครยี ดในเชสเนีย การทําลายพระพุทธรูปท่ีใหญท ี่สุดในโลก ของกลุมตาลีบันในอัฟกานิสถานไดส ราง แผลลึกในจิตใจของชาวพุทธตอชาวมุสลิมองคท ะไลลามะธิเบตเยือนใตห วัน เรือดํานํ้าอเมริกาโผล ท่ีเกาะแหง หน่ึงในญี่ปุน โดยไมมีการแจงลวงหนาสหรัฐอเมริกา ประกาศขายอาวุธแกใตหวันปด ทา ย ดวยการย่ัวยุจีน ดวยการใชเ คร่ืองสอดแนมบินรุกล้ําเขาไปในนานฟาจีนกระท่ัง ทําใหจีนตอ งใชเคร่ืองบินขับไลสองลํา ขึ้นบังคับใหเคร่ืองบินสอดแนมของสหรัฐลงจอดบนเกาะไหหลํา เหตุการณท ี่เกิดความตึงเครียดดังกลา วลว นเกดิ ขึ้นในเดือนมนี าคม ขณะที่วกิ ฤตตลาดทนุ ของสหรัฐอเมริกากําลังเกิดข้ึนพอดี โดยเบื้องลกึ จะเกิดจากการสรา งสถานการณ โดยสหรัฐอเมริกาหรือไมก็ตามภายในระยะเวลาเพียงหนึ่งเดือน ดชั นีตลาดหนุ DowJones กด็ ดี กลบั ขึ้นมายนื อยูใ นระดับที่ สูงกวา เดือนมกราคมเสียอกี ทงั้ ทเ่ี ศรษฐกจิ ของสหรัฐอเมรกิ ายงั ตกอยใู นภาวะทีเ่ ลวรา ย สถานการณเศรษฐกจิ สหรฐั อเมรกิ า–ญ่ีปุน กาํ ลงั จะนาํ ไปสูวิกฤตเศรษฐกิจทุนนิยมการเตรียมพรอมของสหรัฐอเมรกิ าในการต้งั รบั และเปดแนวรุกตอสถานการณด ังกลาวมานานกวา20 ป น่ันก็คือ การเตรียมพรอ มดานยุทธศาสตร “การทําสงครามเลี้ยงเศรษฐกิจ”เนื่องจากสหรัฐอเมรกิ า ไดพฒั นาปจ จยั การผลติ สูยคุ IT (InformationTechnology) ดงั นัน้ ยุทธศาสตร 30ยุทธวธิ ที างสงครามไดถ ูกพฒั นารูปแบบสงครามสูยุค IT ขณะทรี่ ปู แบบยทุ ธศาสตร -ยุทธปจ จัยของประเทศตางๆท่ัวโลก ยังคงใชร ูปแบบของสงครามในยุคอุตสาหกรรม (บางประเทศมหาอํานาจอยางจีน–รัฐเซียรูปแบบสงครามอาจพัฒนาสูยุค IT แลว แตยังไมมีการสาธิตเชนสหรฐั อเมริกาท่ีไดผ านการสาธติ แลวในสงครามอา ว) ประเทศจีนหลังจากท่ีเติ้งเซ่ียวผิงไดประกาศนโยบายสี่ทันสมัยนําประเทศจีนสูก ารพฒั นา ดานพลงั การผลิตดวยนโยบายหน่ึง ประเทศสองระบบทําให GDP จีนเตบิ โตระหวาง8–12% มาโดยตลอดแมปจุบันท่ีวิกฤตเศรษฐกิจโลก กระทบกับทุกประเทศการเติบโตทางเศรษฐกจิ ของจีนก็ยังยืนอยูใ นระดับ 7- 8%จากการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของจีนดังกลา วยอมที่จะไปกระทบ และขัดขวางตอผลประโยชนของสหรัฐอเมรกิ า ในการท่จี ะแผอ ิทธิพลสูก ารเปน จักรวรรดินิยมจา วโลก ดังน้ัน ความพยายามในการที่จะทําลายจีนใหอ อ นกําลังลงดวยการแยกสลายจีนจาก 8 เขต ปกครองตนใหเปน 8 ประเทศ เชนเดียวกับรัสเซีย จึงนับเปนสดุ ยอดของยทุ ธศาสตร อนั จะนาํ ไปสคู วามสาํ เรจ็ ของการเปน จกั รวรรดนิ ิยมจา วโลกสถานการณพ ลังงานโลกกบั ผลกระทบเศรษฐกจิ ไทย ปญหาเรงดวนในปจจุบันที่สงผลกระทบตอ เกือบทุกประเทศในโลก คือ การท่ีราคานา้ํ มนั ไดสูงข้นึ อยางรวดเรว็ และตอเน่ืองในชว งเวลา 4-5 ป ท่ีผา นมาและดูเหมือนนํ้ามันในปนี้(พ.ศ.2551) จะแพงสูงสุดเปนประวัติการณแลว ภาวะน้ํามันแพงทําใหต น ทุนดา นพลังงาน(โดยเฉพาะอยา งยิง่ ในการขนสง ) สูงขึ้นอยา งรวดเร็วมผี ลลกู โซต อไปยังราคาสินคาและบรกิ ารตาง ๆ นอกจากจะทําให คาครองชีพสูงขึ้นมากแลวยังเปน อุปสรรคตอ การขยายตัวทางเศรษฐกจิ อกี ดว ย ผลกระทบเหลา นี้ไดก อ ใหเ กิดการประทว งของกลุมผูที่ตองแบกรับภาระ เชนคนขับรถบรรทกุ และชาวประมงในหลายประเทศ รวมทัง้ การเรียกรองใหร ฐั บาลยื่นมือเขามาแทรกแซงและใหความชว ยเหลือปญ หาราคานํ้ามันแพงมากในชว งน้ี ถือไดวาเปนวิกฤตการณน ้ํามันครั้งที่ 3ของโลกก็วาได 7 ปจ จัยตน เหตนุ า้ํ มันแพง! ราคานํ้ามันดิบในตลาดโลกเริ่มขยับตัวข้ึนสูงอยางเห็นไดชัดในป 2547 โดยราคานํ้ามนั ดิบสงู ขนึ้ บารเรลละประมาณ $10 เปนกวา $38 ตอ บารเรลและหลังจากนั้น 31เปน ตนมาราคาก็มี แนวโนมสูงข้ึนโดยตลอดจะมีลดลงบางในบางคร้ังเปนชว งสั้น ๆ เทา นั้นโดยความผนั ผวนของราคา มีมากข้ึนแตก ารเปล่ยี นแปลงเปน ไปในทางเพิ่มมากกวา ทางลด ในชวงปลายป 2550 ราคานํ้ามันดิบพุงสูงเกิน $100 ตอบารเรล ซึ่งนอกจากจะเปนระดับท่ีสูงท่ีสุดเปน ประวัติการณ ในรูปของราคาปปจ จุบันในชว งครึ่งปแ รกของป 255 ราคานํา้ มนั ก็ยงั คงขยบั สูงขึน้ อยา งตอ เน่ือง และอยูในระดับกวา $130 ตอบารเ รล ในสัปดาหที่ 2ของเดอื นมิถนุ ายน2551 มบี ทความขอ เขียนจาํ นวนมากที่ไดวิเคราะห และอธิบายสาเหตุของภาวะนาํ้ มนั แพงดังกลาว สวนใหญม ีประเดน็ ท่เี หมือนกนั และสอดคลอ งกนั ดังนี้ 1. กําลังการผลิตสวนเกิน (excessproductioncapacity) ในตลาดน้ํามันดิบอยูใ นระดับ ทีค่ อนขา งตํ่ามาตลอด 5 ป ท่ีผา นมาทั้งนี้เปน ผลจากการที่ประเทศผูผ ลิตน้ํามันหลายแหง ขาดแรงจูงใจในการขยายกําลังการผลิต ในชวงท่ีราคานํ้ามันอยูใ นระดับคอ นขา งต่ําในชวงทศวรรษ 1990หนว ยงานพลังงานของสหรัฐ (EIA) รายงานวาในเดือนกันยายน 2550OPEC มีกาํ ลงั การผลิต สว นเกินเพียง 2 ลา นบารเรลตอ วัน (ประมาณ 2% ของปริมาณการใชนํา้ มนั ของโลก) โดยประมาณ 80% ของสว นเกินนีอ้ ยูในซาอุดอี าระเบยี เพียงประเทศเดียว 2. การผลิตน้ํามันจากแหลงใหม ๆ ในโลกเริ่มมีตน ทุนที่สูงมากข้ึนทั้งน้ีอาจเปนเพราะแหลง น้ํามันขนาดใหญ ๆ ถูกคนพบ และใชงานเปน สวนใหญแลว ยังเหลืออยูก ็จะเปนแหลงนํา้ มนั ขนาดเล็กหรือทม่ี คี ุณภาพตา่ํ หรือทีอ่ ยใู นถิน่ ทรุ กนั ดาร/นํา้ ทะเลลกึ ๆซึ่งมีตนทุนการสํารวจและการผลติ ที่สูงมากมกี ารวเิ คราะหพบวาในปจจุบนั ตน ทนุ การผลิตน้ํามันในปริมาณ4ลา นบารเรลตอ วนั (คดิ เปน 5% ของปริมาณการผลิตของโลกในปจ จุบนั )มีตนทุนการผลติ สงู ถึง $70ตอบารเรล ตวั อยางที่เห็นไดชดั คอื ทรายนํ้ามัน(tarssands) ในแคนาดาซ่ึงเริ่มผลิตออกมาแลวและมตี น ทุนการผลิตไมต่ํากวา $60 ตอ บารเ รล 3. ในประเทศผผู ลิตและสงออกนา้ํ มนั รายใหญ หลายรายการผลิตนา้ํ มันมีโอกาสหยุดชะงักได (supply disruption)เพราะเหตุจากความไมสงบทางการเมืองสงคราม และภัยธรรมชาติเหตุการณสําคัญท่ีบง ช้ีถึงปญ หานี้ ไดแก การบุกอิรักของกองทัพสหรัฐในป 2546ทาํ ใหก าํ ลงั การผลติ น้ํามันของอริ ักลดลงระดบั หนึง่ และความไมสงบซ่ึงยังคงเกิดข้ึนในประเทศหลังจากนั้นยังเปนอุปสรรคสําคัญตอการผลิตและการสงออกน้ํามันของอิรักใหกลับไปสูระดับปกติ ความขัดแยงระหวางอหิ รานกับประเทศตะวันตกเก่ียวกับโครงการพัฒนานิวเคลียรของอิหราน (ซ่ึงเปนผูผ ลิตนํ้ามันมากเปน อันดับท่ี4 ของโลก) กอ ใหเกิดความตึงเครียดในภูมิภาค 32ตะวันออกกลาง ระหวางอิหรา นและสหรัฐ โดยอิหรานประกาศวา จะใชน้ํามันเปนอาวุธเพอ่ื ตอบโตม าตรการควาํ่ บาตรของสหรัฐ และในป 2551 ไดมีการเผชิญหนากันระหวา ง ทหารอิหรา นและทหารสหรัฐ ในบริเวณชอ งแคบฮอรมุซ ซึ่งเปน ทางผา นสําคัญสําหรับการขนสงน้ํามันจากตะวันออกกลาง พายุเฮอรริเคนในแถบอา วเม็กซิโก ในเดือนกันยายน2548 มีผลกระทบตอแทน ผลิตนาํ้ มนั ของเม็กซิโก และโรงกล่ันที่ต้ังอยูต อนใตข องสหรัฐ มีผลใหร าคาน้ํามันเบนซินในสหรัฐเพิม่ สงู ข้นึ เปน $3 ตอแกลลอน ซ่งึ เปนระดับท่ีสงู สุดในรอบ25ป ผกู อการรา ยในไนจเี รยี คกุ คามแหลง ผลิตน้ํามันหลายคร้งั ทาํ ใหป ระมาณการผลิตและสง ออกน้าํ มันจากไนจีเรีย ลดลงประมาณ 500,000 บารเรลตอวัน ความขัดแยงทางการเมืองระหวา งรฐั บาลเวเนซุเอลาและรัฐบาลสหรฐั ทาํ ใหการนําเขา นํ้ามันจากเวเนซุเอลาของสหรัฐมีความเสี่ยงมากข้นึ 4. ในหลายประเทศที่สง ออกน้ํามันได มีการผลิตน้ํามันในปริมาณท่ีลดลงไป เพราะปรมิ าณสํารองเริม่ มีขอ จาํ กดั มากขึน้ ในขณะเดียวกันความตองการใชนํ้ามันในประเทศเหลา น้ีก็เพิ่มข้นึ ตามการขยายตัวของประชากรและเศรษฐกจิ ดวย ทาํ ใหหลายประเทศตอ งลดการสง ออกลง เชนอินโดนีเซียเม็กซิโกนอรเ วย และอังกฤษ ในระหวางป 2005 ถึง 2006การบริโภคนํ้ามันภายในประเทศผสู งออก 5 อันดับแรก คือ ซาอุดิอาระเบีย รัสเซีย นอรเวยอิหราน และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส ไดเ พิ่มสูงขึ้นถึงรอ ยละ 5.9 และมีปริมาณการสงออกลดลงกวา รอยละ 3 เมอ่ื เทยี บกบั ปก อ นหนา น้ี หรือในกรณขี องอินโดนเี ซียทีร่ ัฐบาลมีการอุดหนุนผูบริโภคภายในประเทศ และกรณีของซาอุดิอาระเบียท่ีราคาน้ํามันเบนซินในประเทศอยูท่ี 5บาทตอ ลิตร ขณะที่มาเลเซียอยูใ นระดับ 20 บาทตอ ลิตร จึงทําใหเ กิดการคาดการณวาปริมาณการสงออกนํ้ามันดิบของประเทศผูสงออกน้ํามันจะลดลงถึง 2.5 ลานบารเ รลตอ วันภายในชว ง 10 ปน้ี เม่ือไมกี่เดือนมานี้ขา ววารัฐบาลอินโดนีเซียกําลังพิจารณาจะถอนตัวจากการเปนสมาชกิ OPEC เพราะอนิ โดนเี ซียจะไมส ามารถสง ออกน้ํามันไดอ ีกตอไป ในอนาคตอันใกลน้ี 5. นอกจากกาํ ลังการผลิตสว นเกนิ ของนาํ้ มนั ดิบจะมีนอ ย กําลังการกล่ันน้ํามันของโลกก็มี ปญ หาคอขวดโดยมสี วนเกนิ นอ ยกวา 1 ลานบารเ รลตอ วัน ในขณะเดียวกันตลาดน้ํามันมีแนวโนม ตอ งการใชน้ํามนั ชนดิ เบาและสะอาดมากขึน้ จงึ สรา งแรงกดดันใหโ รงกล่นั นํา้ มันตองลงทุนปรับปรุงคุณภาพอกี ดวยขอจาํ กัดน้ี จงึ ทําใหราคาผลิตภณั ฑน ้ํามนั มรี าคาสงู ข้นึ 33เพ่มิ ไปจากการเพ่มิ ของราคานํา้ มันดิบ และกาํ ไรของโรงกล่ันน้ํามันอยูใ นระดับท่ีคอ นขา งสูงมาโดยตลอด เปน ทน่ี าสังเกตดวยวาสหรัฐ ซึ่งเปน ผูใชน ้ํามันรายใหญที่สุดของโลก ไมไ ดกอสรา งโรงกลั่นน้ํามนั แหง ใหมม าเลยต้ังแตท ศวรรษ 1970 6. ถึงแมว า ราคาน้ํามันระหวา ง ป 2546 ถึงป 2550 จะสูงขึ้นกวา 3เ ทา ตัว แลว แตความ ตอ งการใชน้าํ มนั ของโลกก็ไมไ ดล ดลงเลย กลบั ยังคงเพ่มิ ขน้ึ ในอตั รา 3.55% ในป2548 และในอัตราที่ยังสงู กวา 1% ในปตอ ๆมาปรากฏการณเ ชน นี้แตกตางจากท่ีเกิดข้ึนในชว งวิกฤตนํ้ามัน สองครั้งแรก (ป 2516/17และป 2522/23) ซ่ึงเราพบวา ราคาน้ํามันที่สูงข้ึนมากทําใหความตองการนํา้ มันลดลง ในปตอมาในชวง 4-5 ป ทีผ่ า นมา เศรษฐกจิ โลกยังขยายตัวไดคอนขางดีและดูเหมือนจะยังไมไดร ับผลกระทบจากภาวะราคาน้ํามันแพงมากนัก จีนและอนิ เดียเปน ผใู ชพลังงานที่มอี ทิ ธพิ ล ตอ ตลาดนา้ํ มนั โลก 7. กองทุนประเภท hedgefunds หันไปลงทุนซื้อขายเก็งกําไรในตลาดนํ้ามันลวงหนามากข้ึนทัง้ นเ้ี พอ่ื หลีกเลี่ยงการลงทนุ ในรปู ของเงนิ ดอลลารส หรฐั ซึ่งในระยะหลงั มีแนวโนมออนคาลงมาก เม่อื เปรยี บเทยี บกับเงนิ สกลุ อ่นื ๆ เน่อื งจากภาวะตลาดน้าํ มันตามท่ีกลา วมาแลวชี้ใหเ หน็ วา ราคาน้ํามันมีแนวโนมที่จะสูงขึ้น ผูจดั การกองทนุ เหลา นี้จึงเก็งกําไรโดยการซื้อน้ํามันไวล ว งหนา เพือ่ ขายเอากาํ ไรในอนาคตสงผลใหราคาน้ํามัน ทั้งในตลาด spot และตลาดลว งหนา สูงขน้ึ อีกระดับหน่งึปรากฏการณโ ลกรอนและปรากฏการณเ รอื นกระจก คา ผิดปกติของอุณหภูมิเฉลี่ยท่ีผิวโลกท่ีเพ่ิมข้ึนในชว งป พ.ศ.2403–2549เทียบกับอุณหภูมิระหวา ง พ.ศ.2504–2533 คาเฉล่ียอุณหภูมิผิวพื้นท่ีผิดปกติที่เทียบกับอุณหภูมิเฉล่ียระหวา ง ป พ.ศ.2538 ถึงพ.ศ.2547 ในชว ง 100 ปท ่ผี า นมา นบั ถึง พ.ศ.2548 อากาศใกลผิวดินท่ัวโลกโดยเฉล่ียมีคาสูงข้ึน0.74±0.18 องศาเซลเซียสซึ่งคณะกรรมการระหวา งรัฐบาลวา ดวยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Intergovernmental Panelon Climate Change:IPCC) ของสหประชาชาติไดส รปุ ไวว า “จากการสงั เกตการณก ารเพิม่ อณุ หภูมิโดยเฉล่ยี ของโลกที่เกิดขน้ึ ตงั้ แตกลางคริสตศตวรรษที่ 20 (ประมาณตั้งแต พ.ศ.2490) คอนขา งแนช ัดวาเกิดจากการเพิ่มความเขม ของแกสเรือนกระจกที่เกดิ ขนึ้ โดยกิจกรรมของมนษุ ยที่เปนผลในรูปของปรากฏการณเรือนกระจก”ปรากฏการณธรรมชาติบางอยา ง เชน ความผันแปรของการแผร ังสีจากดวงอาทิตย และการระเบดิ ของภเู ขาไฟ อาจสงผลเพียงเล็กนอ ยตอ การเพิ่มอุณหภูมิ ในชวงกอนยุคอุตสาหกรรม 34จนถึง พ.ศ.2490 และมีผลเพียง เล็กนอยตอการลดอุณหภูมิ หลังจากป 2490 เปนตนมาขอ สรปุ พ้นื ฐานดงั กลาวนีไ้ ดรับการรับรองโดยสมาคม และสถาบนั การศกึ ษาทางวทิ ยาศาสตรไมนอยกวา 30 แหง รวมท้ังราชสมาคมทาง วิทยาศาสตรระดับชาติ ท่ีสําคัญของประเทศอุตสาหกรรมตา งๆ แมนกั วทิ ยาศาสตรบางคนจะมคี วามเหน็ โตแ ยงกบั ขอ สรุป ของ IPCCอยูบ าง[4] แตเสียงสวนใหญของนักวิทยาศาสตรที่ทํางานดานการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศของโลกโดยตรงเห็นดวยกับขอสรุปน้ี แบบจําลองการคาดคะเนภูมิอากาศบงชี้วาอุณหภูมิโลกโดยเฉล่ียท่ีผิวโลกจะเพ่ิมขนึ้ 1.1ถงึ 6.4 องศาเซลเซียส ในชว ง คริสตศ ตวรรษท่ี 21 (พ.ศ.2544–2643) คาตัวเลขดังกลาวไดมาจากการจําลองสถานการณแบบตางๆของการแผข ยายแกสเรือนกระจกในอนาคต รวมถงึ การจาํ ลองคา ความไวภูมิอากาศอีกหลากหลายรูปแบบแตความรอนจะยังคงเพ่ิมข้ึน และระดับนํ้าทะเลก็จะสูงขึ้นตอ เนื่องไปอีกหลายสหัสวรรษ แมว าระดับของแกส เรือนกระจกจะเขาสูภ าวะเสถียรแลวก็ตามการที่อุณหภูมิและระดับน้ําทะเลเขา สูสภาวะดุลยภาพไดช า เปนเหตุมาจากความจุความรอ นของนํ้าในมหาสมุทร ซง่ึ มีคา สงู มากการท่ีอุณหภูมิของโลกเพิม่ สงู ข้นึ ทาํ ใหร ะดบั นํ้าทะเลสูงขนึ้ และคาดวาทําใหเ กิดภาวะลมฟา อากาศที่รุนแรงมากขึ้นปริมาณ และรูปแบบการเกิดหยาดนํ้าฟา จะเปลี่ยนแปลงไป ผลกระทบอื่นๆของปรากฏการณโ ลกรอน ไดแก การเปล่ียนแปลงของผลิตผลทางเกษตรการเคล่ือนถอยของธารน้ําแข็ง การ สญู พนั ธพุ ชื -สตั วตางๆ รวมท้ังการกลายพันธุ และแพรขยายโรคตาง ๆเพ่มิ มากข้ึน รัฐบาลของประเทศตาง ๆ แทบทุกประเทศ ไดลงนามและใหส ัตยาบันในพิธีสารเกียวโต ซึ่งมุงประเด็นไปท่ีการลดการปลอ ยแกส เรือนกระจก แตย ังคงมีการโตเ ถียงกันทางการเมืองและการโตว าทีสาธารณะไปทั่ว ท้ังโลกเกี่ยวกับมาตรการวา ควรเปนอยางไรจึงจะลดหรอื ยอ นกลบั ความรอนทเ่ี พ่มิ ขึน้ ของโลกในอนาคตหรือจะปรับตัวกันอยา งไรตอผลกระทบของปรากฏการณโ ลกรอนท่คี าดวา จะตองเกิดข้นึ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว มพี ระราชดาํ รัสเก่ียวกบั ปรากฏการณเรือนกระจกท่ีศาลาดสุ ดิ าลยั อยา งลึกซึ้ง กระทรวงวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี จงึ ไดร ับสนองกระแสพระราชดาํ รัสนําเขาประชุมคณะรัฐมนตรี จนกระทั่งทําใหว ันที่ 4 ธันวาคมของทุกป เปน วันสงิ่ แวดลอมแหงชาติ ตงั้ แตป 2534 เปน ตนมา จากผลงานพระราชดําริ และการทรงลงมือปฏิบัติพัฒนาดวยพระองคเ อง เก่ียวกับสภาพแวดลอม โดยเฉพาะอยางย่ิงปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงท่ีมีคุณประโยชนต อ คนชนชาติตาง ๆ ทั้งดานเศรษฐกจิ สงั คมความมน่ั คงของมนุษย และการเมอื ง ซงึ่ เปนท่ีประจักษไ ปทั่วโลกองคก ารสหประชาชาติโดย นายโคฟ อันนัน อดีตเลขาธิการองคก ารสหประชาชาติ จึงได 35เดินทางมาประเทศไทย ในวาระมหามงคลฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ป เขา เฝา พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัววันที่ 26 พฤษภาคม 2549 เพ่ือถวายรางวัล “UNDP Human Development Lifetime Achievement Award” (รางวัลความสําเร็จสูงสุดดา นการพัฒนามนุษย)ซึ่งเปนรางวัลประเภท Life-Long Achievement และพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงเปนพระมหากษตั ริย พระองคแรกในโลกทไี่ ดร บั รางวลั นี้ องคการสหประชาชาติไดย กยองพระบาทสมเด็จพระเจา อยูห ัว เปน “พระมหากษัตริยนักพัฒนา” และกลาวถึงปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง(SufficiencyEconomy)ของพระองคว าเปนปรัชญาหรือทฤษฎีใหม ที่นานาประเทศรูจักและยกยอ งโดยท่ีองคการสหประชาชาติไดสนับสนนุ ใหประเทศ ตา งๆทเ่ี ปน สมาชกิ ยึดเปน แนวทางสูการพัฒนาประเทศที่ยั่งยืน ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง มใิ ชเ ปน เพียงปรัชญานามธรรมหากเปนแนวทางปฏิบตั ิซึ่งสามารถจะชวยทัง้ แกไขและปอ งกนั ปญหาทเี่ กิดจากกเิ ลสมนษุ ย และความเปลยี่ นแปลงทีซ่ บั ซอนรุนแรงขนึ้ ที่กาํ ลังเกดิ ขน้ึ กบั มนษุ ยท งั้ โลกและปญ หาท่ีลกุ ลามตอถึงธรรมชาติกอ ใหเ กิดความเปล่ยี นแปลงใหญใ นเชิงรนุ แรงและสรา งปญหายอนกลับมาทีม่ นษุ ย โดยทั่วไปมักเขา ใจกันวา ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเหมาะที่จะใชเฉพาะกับคนยากจนคนระดับรากหญา และประเทศยากจน อกี ท้ังเคร่อื งมือเทคโนโลยีก็จะตอ งใชเ ฉพาะเคร่ืองมือราคาถูกเทคโนโลยีตํ่าการลงทุนไมควรจะมีการลงทุนระดับใหญ แตใ นความเปน จริงปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี งก็ตองการคนและความคดิ ท่ีกา วหนา คนทก่ี ลาคิดกลา ทาํ ในสงิ่ ใหมๆ เนอื่ งจากการนาํ ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใชป ระโยชนในดานตางๆ ไมมีสูตรสําเร็จหรอื คมู อื การใชป รัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสําหรับภารกิจ ดังเชน วิกฤตโลกรอนผูเ กี่ยวขอ งจึงตองศึกษา ทาํ ความเขาใจแลวก็พฒั นาแนวทางหรือแนวปฏบิ ตั สิ าํ หรบั แตละปญ หาขน้ึ มาโดยยึดหลักทีส่ ําคัญ ดงั เชน - การคดิ อยางเปนระบบอยางเปน กระบวนการทางวิทยาศาสตร - หลักคิดที่ใช ตองเปนหลักการปฏิบัติท่ีเปนสายกลางท่ีใหค วามสําคัญของความสมดุลพอดีระหวา งทกุ สิ่งทเี่ ก่ียวขอ งดงั เชน ระหวางธรรมชาติกับมนษุ ย - ขอมลู ทใ่ี ช จะตองเปน ขอมูลจรงิ ท่เี กิดจากการศกึ ษาการวจิ ัยหรือการลงสนามใหไ ดขอ มลู ทเี่ ปนจริง - การสรา งภมู ิตานทานตอความเปล่ียนแปลงท่จี ะเกิดข้นึ 36 - การยดึ หลักของความถกู ตองคณุ ธรรมจริยธรรมจรรยาบรรณในทุกข้ันตอนของการดําเนนิ งานตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงซ่ึงเปนกระบวนการสําคัญของการสรา งภูมิตา นทานตอ ผลกระทบและความเปลี่ยนแปลงท่ีกําลังเกดิ ข้นึ หรือที่จะเกิดข้นึ เหลา นี้เปน หลักการใหญๆ ซึ่งผูที่รับผิดชอบหรือเกี่ยวขอ งหรือคิดจะทําโครงการหรือกิจกรรมในระดับคอ นขางใหญ จะตองคํานงึ ถงึ และสามารถจะนําปรัชญานี้ไปใชไ ดท ันที และมีผทู ี่ ไดใ ชล ว นประสบความสําเร็จสงู สุดที่มนุษยพ ึงจะมีคือความสุขท่ยี ัง่ ยืน แลวเรื่องของการแขงขันชิงไหวชิงพริบการวางแผนยุทธศาสตรแ ละโลจิสติกส(การจัดซื้อจัดหาการจัดสง การบํารุงรักษาอุปกรณ และการรักษาพยาบาลบุคลากร) ในการบริหารจัดการระบบหรือโครงการใหญๆ การใชจ ิตวิทยามวลชนการใชเทคโนโลยีกา วหนาการกําหนดแผนหรือตนเองใหเ ปน“ฝา ยรุก” มิใช “ฝายต้ังรับ”ละ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงปฏเิ สธหรอื ไม? คําตอบ คือ ปฏิเสธ ถาใชอ ยางไมถ ูกตอ งอยางหลีกเล่ียงกฎหมายอยา งผิดคุณธรรม-จริยธรรม-และจรรยาบรรณ อยา งไมซ ่ือตรงตอหนา ที่และความรับผิดชอบอยา งมีเจตนาเพอื่ ผลประโยชนท ี่ไมส ุจรติ ของตนเองและพวกพอง แตจ ะตองรูจกั และใชอ ยางรูเ ทา ทันปกปองและรกั ษาผลประโยชนของสว นรวมอยางมคี วามคิดกา วหนา ในเชิงสรางสรรค สําหรับการแกป ญหาหรือการเตรียมเผชิญกับปญหาจากวิกฤตโลกรอ น มีประเด็นและเร่อื งราวท้ังเกา และใหม ดังเชน เรอ่ื งของมาตรการทถ่ี กู กาํ หนดข้ึนมา เพ่อื เผชญิ กับภาวะโลกรอ น เพ่ือใหป ระเทศที่พัฒนาแลว และที่กําลังพัฒนา(ดังเชน ประเทศไทย)ไดดํารงอยูรวมกันพ่งึ พิงและเอือ้ อาทรตอกันอยางเหมาะสม ดังเชน เร่ืองคารบ อนเครดิตท่ีเปนเรื่องคอ นขางใหมของประเทศไทยแตก ็เปน ท้งั “โอกาส”และ“ปญ หา” ท่ีประเทศไทยตอ งเผชิญ ซ่ึงก็ขึ้นอยูกับคนไทยเราเองวาจะตอ งเตรียมตัวกันอยา งไรเพื่อใหส ามารถเปน“ท่ีพ่ึง”ของโลกหรือประเทศอื่นแทนท่จี ะเปน“ปญ หา”ทเี่ กิดจากความไมใ สใ จหรือความใสใ จแตเ พอ่ื จะกอบโกยผลประโยชนเทา น้นั เรื่องของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงกับวิกฤตโลกรอ น จึงมีโจทย มีเปาหมายมากมายท่ที า ทายเชิญชวนใหผูคน และประเทศท่ีตองการมีชีวิตสรา งสรรค และมีความสุขอยา งยั่งยืนได นาํ ไปใช โดยใชป ญ ญาเปนตัวนํา กํากับดว ยสติ และควบคุมดว ยคณุ ธรรมกบั จริยธรรม ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงน้ี ถูกใชเ ปนกรอบแนวคิด และทิศทางการพัฒนาระบบเศรษฐกิจมหภาคของไทย ซ่ึงบรรจุอยูใ นแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหง ชาติ ฉบับท่ี 10 37(พ.ศ.2550–2554)เพ่ือมุง สูการพัฒนาที่สมดุลย่ิงขึ้น และมีภูมิคุมกันเพื่อความอยูด ีมีสุขมุงสูสังคมท่ีมีความสุขอยางย่ังยืนดว ยหลักการดังกลาว แผนพัฒนาฯ ฉบับท่ี 10 น้ี จะเนน เร่ืองตัวเลขการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ แตยังใหความสําคัญตอ ระบบเศรษฐกิจแบบทวิลักษณหรือระบบเศรษฐกิจที่มีความแตกตางกัน ระหวา งเศรษฐกิจชุมชน เมือง และชนบทแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงยังถูกบรรจุในรัฐธรรมนูญของไทย เชน รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2550 ในสวนที่ 3 แนวนโยบาย ดา นการบรหิ ารราชการแผน ดิน มาตรา78 (1) บริหารราชการแผน ดินใหเ ปน ไป เพื่อการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจและความม่ันคงของประเทศอยางยั่งยืน โดยตองสงเสริมการดําเนินการตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และคํานงึ ถึงผลประโยชนของประเทศชาตใิ นภาพรวมเปนสาํ คญั นายสรุ เกียรติ เสถยี รไทย ในฐานะรัฐมนตรีกระทรวงการตา งประเทศไดก ลาว เม่ือวันท่ี 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2547 ในการประชุมสุดยอดTheFrancophonicOuagadougouคร้ังที่ 10ที่ Burkina Faso วาประเทศไทยไดย ึดแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงควบคกู ับ“การพัฒนาแบบยัง่ ยืน”ในการพิจารณาประเทศ ท้ังทางดานการเกษตรกรรมเศรษฐกจิ และการแขงขัน ซงึ่ เปน การสอดคลองกบั แนวทางของนานาชาตใิ นประชาคมโลก การประยกุ ตน าํ หลักปรัชญา เพ่อื นํามาพัฒนาประเทศในตางประเทศน้ัน ประเทศไทยไดเปน ศูนยกลางการแลกเปลี่ยนผา นทางสํานักงานความรว มมือ เพื่อการพัฒนาระหวางประเทศ (สพร.) โดย สพร.มหี นา ท่คี อยประสานงานรับความชวยเหลือทางวิชาการดา นตาง ๆจากตางประเทศมาสูภาครัฐแลว ถายทอดตอไปยงั ภาคประชาชน และยังสง ผา นความรูท ี่มีไปยังประเทศกําลังพัฒนาอ่ืนๆเรื่องปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนั้น สพร.ถายทอดมาไมต่ํากวา 5 ปประสานกับสํานกั งานคณะกรรมการพิเศษ เพ่ือประสานงานโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดําริ (กปร.) และคณะอนุกรรมการขับเคล่ือนเศรษฐกิจพอเพียง ซ่ึงตางชาติก็สนใจเรื่องเศรษฐกจิ พอเพียง เพราะพสิ จู นแ ลว วาเปน สง่ิ ทดี่ แี ละมีประโยชน ซ่ึงแตล ะประเทศมีความตองการประยกุ ตใ ชป รัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง ไมเ หมือนกนั ข้นึ อยูก บั วถิ ีชีวิตสภาพภูมิศาสตร ฯลฯเชน พมา ศรีลังกา เลโซโท ซูดาน อัฟกานิสถานบังกลาเทศ ภูฎาน จีน จิบูดี โคลัมเบียอียปิ ต เอธิโอเปย แกมเบยี อินโดนิเซีย เคนยา เกาหลใี ต มาดากัสการ มัลดีฟส ปาปว นิวกินีแทนซาเนยี เวยี ดนาม ฯลฯ โดยไดใหป ระเทศเหลาน้ีไดมาดูงานในหลายระดับ ท้ังเจาหนาที่ปฏบิ ตั งิ าน เจา หนา ท่ฝี ายนโยบาย จนถงึ ระดบั ปลดั กระทรวงรัฐมนตรีกระทรวงตา งๆ[14] 38 นอกจากน้ัน อดิศักด์ิ ภาณุพงศ เอกอัครราชทูตไทยประจํากรุงเวียนนา ประเทศออสเตรียไดกลาววาตา งชาติสนใจ เร่ือง เศรษฐกิจพอเพียง[14]เนื่องจากมาจากพระราชดําริในพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูห ัว ท่ีทรงหวงใยราษฎรของพระองค และอยากรูว าทําไมรัฐบาลไทยถึงไดนํามาเปน นโยบายสว นประเทศท่ีพัฒนาแลว ก็ตอ งการศึกษาพิจารณาเพื่อนําไปชว ยเหลือประเทศอ่ืน 13. นักคิดระดับโลกเห็นดว ยกับแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง และมีการนําเสนอบทความบทสัมภาษณ เปน การย่ืนขอ เสนอแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงใหแ กโลก เชน ศ.ดร.วูลฟกัง ซัคส นักวิชาการดา นสิ่งแวดลอม คนสําคัญของประเทศเยอรมนี สนใจการประยุกตใ ชหลักปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง อยางมาก และมองวานาจะเปนอกี ทางเลือกหน่ึงสําหรับทุกชาติในเวลาน้ี ท้ังมีแนวคิดผลักดันเศรษฐกิจพอเพียงใหเปน ที่รูจักในเยอรมนี, ศ.ดร.อมาตยาเซนอ ศาสตราจารย ชาวอินเดียเจา ของรางวัลโนเบล สาขา เศรษฐศาสตร ป 1998 มองวาปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เปนการใชส ่ิงตา งๆท่ีจําเปน ตอ การดํารงชีพ และใชโ อกาสใหพอเพยี งกับชีวิตท่ีดี ซ่ึงไมไดหมายถึงความไมตอ งการ แตตองรูจักใชช ีวิตใหดีพออยา ใหความสาํ คญั กบั เรอ่ื งของรายได และความรํา่ รวยแตใ หมองทคี่ ุณคาของชีวติ มนุษย, นายจิกมี ทินเลยนายกรัฐมนตรีแหง ประเทศภูฎาน ใหทรรศนะวา หากประเทศไทยกําหนด เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ใหเ ปน วาระระดับชาติ และดําเนินตามแนวทางน้ีอยา งจริงจัง “ผมวาประเทศไทยสามารถสรา งโลกใบใหมจาก หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี งสรา งชีวติ ทย่ี ่งั ยืน และสุดทายจะไมหยุดเพียงแคใ นประเทศแตจ ะเปนหลักการและแนวปฏิบัติของโลก ซึ่งหากทําไดสําเร็จไทยก็คือผูนาํ ”[15] ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนี้ไดร ับการเชิดชูสูงสุดจาก องคการสหประชาชาติ (UN)โดย นายโคฟ อนั นนั ในฐานะเลขาธกิ ารองคการสหประชาชาติ ไดทูลเกลา ฯ ถวายรางวัล TheHumanDevelopment lifetimeAchievementAward แก พ ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูห ัวเมอ่ื วนั ท่ี 26 พฤษภาคม2549 และไดมีปาฐกถาถงึ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง วาเปน ปรัชญาที่มีประโยชนตอ ประเทศไทยและนานาประเทศ[6] และสามารถเร่มิ ไดจ ากการสรา งภูมิคุม กันในตนเองสูหมบู า น และสูเศรษฐกจิ ในวงกวา งขน้ึ ในที่สุด นาย Hakan Bjorkman รกั ษาการผูอ ํานวยการ UNDP ในประเทศไทย กลา วเชิดชูปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และ UNDP น้ันตระหนักถึงวิสัยทัศน แ ละแนวคิดในการพัฒนาของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวฯ[16] โดยท่ีองคก าร 39สหประชาชาติไดสนับสนุนใหป ระเทศตา งๆที่เปน สมาชิก 166 ประเทศยึดเปน แนวทางสูการพฒั นาประเทศแบบยง่ั ยนื [7] อยา งไรกต็ ามศ.ดร.เควิน ฮิววิสัน อาจารยประจํามหาวิทยาลัยนอรธแคโรไลนา ท่ีแซพเพลฮิลล ไดว ิจารณรายงานขององคการสหประชาชาติโดยสํานักงานโครงการพัฒนาแหงสหประชาชาติ (UNDP) ท่ียกยองปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง[17]วารายงานฉบับดังกลา วไมไ ดมีเน้ือหาสนับสนนุ วา เศรษฐกิจพอเพียง “ทางเลือกท่ีจําเปนมากสําหรับโลกท่ีกําลังดําเนินไปในเสน ทางที่ไมยั่งยืนอยูในขณะน้ี”(น.V.ในรายงาน UNDP) โดยเนื้อหาแทบทั้งหมดเปน การเทิดพระเกยี รติและเปน เพียงเคร่อื งมอื ในการโฆษณาชวนเช่ือ ภายในประเทศเทา นั้น (18) สว นHakan Bjorkman รกั ษาการผูอาํ นวยการ“UNDP” ตอ งการท่ีจะทําใหเ กิดการอภิปรายพิจารณาเรื่องนี้แตก ารอภิปรายดังกลาวนั้นเปนไปไมไ ด เพราะอาจสุมเส่ียงตอ การหม่ินพระบรมเดชานภุ าพ ซึง่ มีโทษถงึ จาํ คุก (10) เมื่อปลายเดือน พฤษภาคม พ.ศ.2 549 นายโคฟ อันนัน เลขาธิการสหประชาชาติไดเ ขา เฝา ทูลเกลา ฯถวายรางวัล Human Development Lifetime Achievement Awardหมายความวา พระเจาอยูห วั สละความสขุ สว นพระองค และทมุ เทพระวรกายในการพฒั นาคนไทย ในชว ง 60 ป จนเปน ทปี่ ระจักษใ นความสาํ เร็จของพระราชกรณียกิจพระบรมราโชวาทและเปน แบบอยางทั่วโลกได คํากราบบังคมทูลของ นายโคฟ บงบอกใหเห็นเขาศึกษาเรื่องปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงอยางละเอียดและรับปากวา จะนําไปเผยแพรท ่ัวโลก รวมท้ังประมุขหรือผูแทนของประเทศตา งๆทไี่ ดมาเขาเฝา และขออัญเชญิ ไปใชใ นประเทศของเขาเพราะเห็นวาเปนแนวทางทด่ี ี นอกจากUnited Nation Development Program (UNDP) เปน องคก รหนึ่งภายใตสหประชาชาติที่ดแู ลเก่ียวกับการพัฒนาดานหน่งึ ทีเ่ ขาตอ งดแู ล คอื การพัฒนาคนมีหนา ท่ีจัดทํารายงานประจําป โดยในปหนาจะเตรียมจัดทําเรื่องการพัฒนาคนของโลก และคนในแตละประเทศ (Countryrepor tและ Globalreport) โดยในสว นของประเทศไทยจะนําเรื่องปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี งเปน หลักในการรายงานและเผยแพร ทั้งภาษาไทย และภาษาอังกฤษเพื่อท่ีประเทศอื่นจะไดรับประโยชนจากของพระราชทานท่ีพระบาทสมเด็จพระเจา อยูห ัวพระราชทาน ใหค นไทยมากกวา 30 ป แลว จะเห็นไดวาขณะนปี้ รัชญาฯนีไ้ ดเผยแพรโดยองคกรระดบั โลกแลว เราในฐานะพสกนิกร ของพระองคทาน นาจะภูมิใจหันมาศึกษา และนําไปปฏิบตั ิอยา งจรงิ จังก็จะบงั เกิดผลดีย่ิง 40เรอื งที 4 การเลอื กแนวทางการดาํ เนินชีวิตภายใตสถานการณของโลก/ประเทศโดยใชหลัก ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี ง“.............ผใู หญวิบูลย เข็มเฉลมิ เกษตรกรผูรเิ ริ่มทําวนเกษตร ซึง่ ยดึ หลักเศรษฐกิจพอเพียงจนสามารถยืนหยัดอยา งเขมแข็มบนโลกทนุ นยิ มอยางสมภาคภมู ิ....”“ตวั อยางเศรษฐกจิ พอเพียงท่ขี า พเจารจู ัก” สังคมไทยในอดตี เปนสังคมแหงการพึ่งพิง อยูรวมกันเปนครอบครัวใหญ วิถีชีวิตผูกพันกับธรรมชาติ และดํารงชีพดวยภูมิปญญาท่ีสืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน เปนความลงตัวระหวา งมนษุ ยแ ละธรรมชาติท่ีตางเอ้ือประโยชนซึ่งกันและกัน ตั้งแตขาพเจาลืมตาข้ึนมาดูโลกจนกระท่ังจําความ ไดน้ัน บานเกิดของขาพเจาเปนสังคมชนบทที่ใชชีวิตอยางเรียบงายและพงึ่ พาอาศัยกัน วถิ ีชวี ิตผคู น องิ อยูกับธรรมชาติบนรากฐานของเกษตรกรรม แตวันเวลาผานไปไดลบรองรอยของอดีตเหลานั้น ใหเลือนหายไปจากความทรงจํา วิถีชีวิตแบบเดิม ๆ และภูมิปญญาพื้นบานคอย ๆ ถูกกลืนไปดวยการไหลบาของวัฒนธรรมตะวันตกที่ครอบคลุมไปทุกภาคสวน ไมเวน แมแตสงั คมชนบท สาํ หรบั สงั คมเมอื งการเปลี่ยนแปลงย่ิงเห็นชัดเจน วิถีชีวิตของคนไทยเปลี่ยนแปลงไปชนิดหนามือเปนหลังมือ ระบบทุนนิยมเขามามีบทบาท กระแสบรโิ ภคนยิ มทดี่ ําเนินไปในทศิ ทางทผ่ี ดิ พลาด คอื มีการบริโภคมากกวา การผลิต ทําใหคนไทยฟงเฟอ ฟุมเฟอ ยและเสียดุลการคาตางชาติจํานวนมหาศาล และคนไทยก็ไดรับบทเรียนราคาแพงเมอ่ื เศรษฐกิจที่เฟอ งฟูเขาสยู คุ ฟองสบแู ตก วกิ ฤตการณทางเศรษฐกิจครัง้ ใหญเ ม่ือป พ.ศ. 2540เปน จดุ เปลย่ี นท่ที ําใหคนไทย ตองหันมาทบทวนอดตี ทผี่ านมา และดํารงชพี อยางเขาใจชีวิตมากข้ึน เศรษฐกิจพอเพียงจึงเปนแนวทางหนึ่งที่ไดรับความสนใจ ดวยความหวังที่จะรอดพนและดํารงอยูอยางยั่งยนื ภายใตก ระแสโลกาภิวตั นและการเปล่ยี นแปลงตา ง ๆ 41 “เศรษฐกิจพอเพียงเปนเสมือนรากฐานของชวี ิต รากฐานความมนั่ คงของแผนดิน เปรียบเสมอื นเสาเขม็ ทีถ่ กู ตอกรองรับบานเรือนตัวอาคารไวม ั่นเอง สิ่งกอ สรา งจะมน่ั คงอยูไ ดกอ็ ยูท่เี สาเข็ม แตค นสว นมากมองไมเ ห็นเสาเขม็ และลมื เสาเขม็ เสยี ดว ยซ้ําไป” (พระราชดาํ รัสพระบาทสมเด็จพระเจา อยูหวั จากวารสารชยั พฒั นา) เศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economy) ไมไดเปนเรื่องใหม แตเปนปรัชญาการดาํ เนินชีวติ ทพี่ ระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัวทรงมพี ระราชดาํ รัส ช้ีแนะแกพ สกนิกรมาโดยตลอดต้ังแตกอ นเกดิ วกฤตการณท างเศรษฐกิจ เพียงแต ณ เวลาน้ันหาคนเขาใจและเห็นความสําคัญไดยากนัก โดย ครงั้ แรกที่ไดย ินคาํ นี้ จากสือ่ ตา งๆ ขา พเจาเองก็ตคี วามคดิ ของตนเองวา คือวถิ ชี วี ติ ทท่ี วนกลับไป ดาํ รงชพี อยา งบรรพบรุ ุษในอดตี ท่ีพ่ึงพงิ เฉพาะธรรมชาตเิ ปนหลักเปนสังคมพออยูพอกินไมเนนการ ทําการคา ซ่ึงตอมาเมื่อขาพเจาอายุมากข้ึน ทําใหทราบวาความเขา ใจของตนน้ันยังคลาดเคล่ือนอยมู ากทเี ดยี ว พระราชดํารัสพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวเร่ืองเศรษฐกิจพอเพียง ที่พระราชทานในวโรกาสตา ง ๆ ซึง่ ไดม ีผปู ระมวลและกล่ันกรองเพ่ือเผยแพร ตอ สาธารณชนนนั้ ไดใหความหมายของความพอเพยี งวา “ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมทั้งความจําเปนที่จะตองมีระบบภูมคิ ุมกนั ในตวั ทีด่ ีพอสมควรตอการมีผลกระทบใดๆ อันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทั้งภายนอกและภายใน ทัง้ นี้ จะตองอาศัยความรู ความรอบคอบ และความระมัดระวังอยางยิ่ง ในการนําวิชาตาง ๆ มาใชในการวางแผน และดําเนินการทุกขั้นตอน ขณะเดียวกันจะตองเสริมสรางพน้ื ฐานจติ ใจของคนในชาตโิ ดยเฉพาะเจา หนา ทีข่ องรฐั นักทฤษฎี และนักธรุ กิจ ในทุกระดับใหมีสํานึกในคุณธรรม ความซื่อสัตยสุจริต และใหมีความรอบรูที่เหมาะสม ดําเนินชีวิตดวยความอดทน ความเพยี ร มีสติ ปญ ญา และความรอบคอบ เพ่ือใหสมดุลและพรอมตอการรองรับการเปลี่ยนแปลงอยา งรวดเร็วและกวางขวาง ท้ังดานวัตถุ สังคม สิ่งแวดลอม และวัฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปน อยา งดี” 42 ซงึ่ แนวความคดิ เศรษฐกิจพอเพียงนี้ไดมีผูนําไปใชจนประสบความสําเร็จอยางมากมายในสังคมไทยที่ขาพเจาเคยไดยินช่ือเสียงก็มีหลายทาน แตทานหน่ึงซ่ึงขาพเจาอยากนําเสนอเรื่องราวของทาน ณ โอกาสน้ี คือ ผูใหญวิบูลย เข็มเฉลิม เกษตรกรผูริเร่ิมการทําวนเกษตรซ่ึงยึดหลักเศรษฐกิจแบบพอเพียงจนสามารถยืนหยัดอยางเขมแข็งบนโลกทุนนิยมไดอยางสมภาคภูมิ เน่ืองดวยเมื่อไมนานมาน้ีขาพเจามีโอกาสเดินทางไปเยี่ยมชมวนเกษตรของทานซ่ึงประกอบสัมมาชพี โดยใชการพึง่ ตนเองเปนหลักเปน ประสบการณตรงท่ีขาพเจาไดมีโอกาสไดไปพบปะพดู คุยกบั บคุ คลคณุ ภาพอยางทา น ซงึ่ ทานไดแ ลกเปล่ยี นแนวความคิดดี ๆ หลายอยางที่ฟงแลว รสู กึ วา ดมี เี หตุผล และอยากนาํ ไปประยกุ ตใชก ับตวั เอง ผูใหญว บิ ลู ย เข็มเฉลิม เปน ผูใหญบาน บา นหว ยหิน ต.ลาดกระทงิ อ.สนามชยั เขตจ.ฉะเชิงเทรา อาชีพเดิมของทานคือเปนนายหนาและพอคาคนกลาง กูเงินจากพอคาและธนาคารมาใหชาวไรชาวนากู ตอมาตัดสินใจเปน เกษตรกรเตม็ ขัน้ โดยเปน ผูน าํ กลมุ เกษตรกรในพน้ื ท่ี ทานเปน ผูมปี ระสบการณโ ชกโชนในเร่อื งการเกษตรแผนใหม มีพื้นท่ีทําการเกษตรมากถึง 200 ไร โดยเนนปลูกพืชเศรษฐกิจ เชน มันสําปะหลังและฝาย ซึ่งชวงแรก ๆ ก็ประสบความสาํ เรจ็ เปนท่นี า พอใจ แตตอ มาตอ งเผชิญกบั ภาวะตนทุนสูงและราคาผลผลิตตกต่ําก็กลายเปน คนมหี นีส้ ินไมแตกตางจากเพื่อนเกษตรกรจํานวนมาก จึงไดพยายามหาทางเอาชนะปญหาดวยวิธีการตาง ๆ เชน ขยายพื้นที่ทําไรออกไป หรือรวมกลุมเกษตรกร เพ่ือเรียกรองใหมีการประกันราคา แตก็ไมพบทางออกท่ีดี จนในท่ีสุดทานก็หาขอสรุปไดวา การทําเกษตรแนบนี้“ยิ่งทํามาก ย่ิงมีหน้ีมาก”ทานจึงทบทวนวิธีทํามาหากินใหมท้ังหมด ในที่สุดก็พบความจริงวา“การผลิตเพ่ือมุงทํากินเองใชเอง ทําใหคนในอดีตพ่ึงพาตนเองไดโดยไมตองเอาชีวิตผูกติดกับระบบตลาด” ดวยความคิดเชนน้ี ผูใหญวิบูลยจึงตัดสินใจหันเหชีวิตออกจากการผลิตเพ่ือหารายไดและปรับเปล่ียนเปนการผลิตเพ่ือ “ลดรายจาย” เพ่ือการพึ่งพาตนเองในปจจัยส่ี และสรางหลกั ประกนั ชวี ติ ในระยะยาว ป พ.ศ. 2525 เปนจุดเริ่มตนของการแสวงหาทางเลือกใหม ผูใหญวิบูลยตัดสินใจขายที่ดนิ ประมาณ 200 ไรที่มี เพ่ือปลดหน้ีสินใหหมดไป เหลือไวเพ่ือเปนอยูอาศัยและทํากินเพียง9 ไรเศษ ทา นเริ่มตน ชวี ติ ใหมตามหลักการของวนเกษตรโดยมแี นวทางปฏิบัติคือ ในชวงแรกเรงปลูกพืชอาหารอายุส้ันท่ีเปนที่ตองการของตลาด เชน ขาวโพด ถ่ัว แตงกวา มะระ โดยใชแรงงานตนเองและครอบครัวเปนหลัก ผลผลิตท่ีเหลือจากการบริโภคในครอบครัวเอาไปขายเพ่ือนําเงินไปซื้อสิ่งจําเปนอื่น ๆ ทําไปไดสักระยะจึงคนพบวา ถาปลูกพืชกินไดไวมากเทาไหร 43แมไมมีเงินติดบานเลยก็อยูไดไมเดือดรอน ตอมาหันมาปลูกพืชท่ีทนตอโรคและแมลง เพื่อลดการใชสารเคมี พรอมๆ กับปลูกสะสมสมุนไพรอยางจริงจัง ขณะท่ีขาพเจาเดินชมภายในวนเกษตรของทาน พบพืชหลายชนิดปลูกคละกัน ไมไดเปนสัดสวน และไมไดจัดแถวใหเปนระเบียบ ทานบอกวาตองการใหเหมือนปาธรรมชาติมากท่ีสุด ที่ดิน 9 ไรเศษ มีพรรณไมหลากหลาย ทานปลูกท้ังไมผลและไมยืนตน หลายชนิดแซมกันไป โดยวัตถุประสงคเพ่ือเปนอาหาร เปน ไมใชส อย และบางชนิดปลูกเพื่อสรางสมดุลธรรมชาติ ทําใหตนไมเจริญเติบโตไดดีและเปนการฟน ฟรู ะบบนเิ วศนใ นธรรมชาตดิ ว ย จุดเริ่มตนตรงน้ีเองเปนที่มาของวนเกษตรศูนยการเรยี นรูภาคตะวันออกในปจ จบุ นั หากเทยี บเคยี งหลักวนเกษตรของผูใ หญวบิ ลู ย จะเหน็ ไดวาเปน ไปตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั กลา วคือ 1. ทา นมีกรอบแนวคิดและปรัชญาการดาํ เนินชีวติ ท่ียึดหลักความพอดีและปฏบิ ัติตนอยางเหมาะสม โดยใชวิถีชีวิตด้ังเดิมของบรรพบุรุษเปนพ้ืนฐาน ซ่ึงไมไดหมายถึงการยอนอดีตกลับไปมีวิถีชีวิตแบบคนยุคโบราณ แตความพิเศษอยูท่ีทานสามารถประยุกตภูมิปญญาด้ังเดมิ ใหเ ขา กับยุคสมยั ไดอยางลงตัว ทานมองโลกเชิงระบบท่ีมีการเปล่ียนแปลงอยูตลอดเวลาและมุงเนน การประกอบอาชีพเพือ่ รอดพนจากภยั และวิกฤตเพื่อใหเกิดความมั่นคงและย่ังยืนในการพฒั นา 2. แนวทางการทําวนเกษตรของทาน สามารถนํามาประยกุ ตใ ชใ นการปฏิบตั ิไดก บัคนทกุ ระดบั ทุกสาขาอาชพี ไมเ ฉพาะเกษตรกรเทา นัน้ เพราะแนวคดิ ของทานน้ันสอนใหคนเราเขา ใจชวี ติ มากข้ึน ไมตงึ เครียดหรอื หยอนยานกับชวี ิตมากเกนิ ไป เนนการปฏิบตั ิบนทางสายกลาง เพือ่ ใหเ กิดการพฒั นาอยา งเปนขนั้ ตอนมีเหตุมีผลตอ ทุกการกระทํา 3. ความพอเพียงตามหลกั วนเกษตรของทานมี 3 คณุ ลักษณะ พรอ ม ๆ กัน ไดแก ความพอประมาณ หรือความพอดี ตามวิถีชีวิตของผูใหญวิบูลย ความ พอดี ไมไดหมายถึงการสมถะจนเกินไป แตคือการใชชีวิตอยางสบาย ๆ ไมอ ตั คัด ไมเ บียดเบียนตนเองและผอู น่ื ความมีเหตุผล ผูใหญวิบูลยบริหารจัดการเกี่ยวกับระดับความพอเพียง อยางมีเหตุผล โดยพิจารณาจากเหตุผลและปจจัยท่ีเก่ียวของ ตลอดจน คาํ นึงถึงผลที่คาดวา จะเกดิ ขนึ้ จากการกระทําน้ันอยางรอบคอบ เน่ืองจาก ชวี ิตไดผ านประสบการณ ทงั้ ในทางบวกและทางลบมากอน 44 การมีภูมิคุมกันท่ีดีเตรียมตัวพรอมรับผลกระทบและการเปลี่ยนแปลง ตาง ๆ ผูใหญวิบูลยเปนผูหนึ่งที่เรียนรูจากความผิดพลาดในอดีตของ ตนเอง แลวเปลี่ยนวธิ ีคิดและวิถีชีวิตจนคนพบแนวทางที่ใชสําหรับตนเอง แตทานก็ไมประมาทในการดําเนินชีวิต เพราะโลกยุคนี้หมุนเร็วย่ิงนัก การจะยืนอยไู ดอ ยา งมัน่ คงจงตอ งคาํ นึงถึง ความเปน ไปไดของสถานการณ ตาง ๆ ทีค่ าดวาจะเกิดขึน้ ทัง้ ในปจ จุบนั และในอนาคตดว ย 4. ผูใหญว ิบลู ยเปน ผใู ชค วามรูคคู ณุ ธรรมเปน พืน้ ฐานการดําเนนิ ชวี ิต แมท า นจะจบการศกึ ษาสามัญเพยี งแคชัน้ ป.4 แตเ ปนผใู ฝท่จี ะเรยี นรูเพม่ิ เติม ทั้งในและนอกระบบการศึกษาจึงมีความรอบรูทั้งดานวิชาการและประสบการณชีวิต สามารถเชื่อมโยงแนวคิด และความรูอยางรอบคอบเพื่อประกอบการวางแผน และระมัดระวังในขั้นปฏิบัติ นอกจากนี้ ทานยังไดขยายผลในรูปแบบเครือขายความสัมพันธกัลยาณมิตรไปทั่วประเทศ จนไดรับการยกยองเปน“คนดีศรสี ังคม” วนเกษตรของทา นกลายเปน ศูนยกลางการเรียนรูของบคุ คลท่วั ไป 5. แนวทางปฏบิ ัตขิ องผูใหญวบิ ลู ย เปนการพฒั นาทีส่ มดุลย่งั ยืนพรอมรบั การเปล่ียนแปลงในทุกดาน ท้งั ดา นสงั คม เศรษฐกจิ สิง่ แวดลอม และเทคโนโลยี ทานเปนผูสาธิตใหเห็นภูมปิ ญ ญาในการปรับตัวกับระบบเศรษฐกิจแบบทุนนยิ ม ทานกลา ทําในส่งิ ทีค่ นสวนใหญยังไมเคยทํา แตเปนการกระทําที่สอดคลองกบั พนื้ ฐานทางวัฒนธรรมแตเดิมของไทยทานเช่ือมั่นในอุดมการณวนเกษตรวา เปนทางออกท่ีเหมาะสม และมีคุณคานานาประการทั้งตอตัวทานเองและสังคม หลักความพอเพียงในการดํารงชีวิต จึงเปนหลักสากลท่ีสามารถประยุกตใชในการดําเนินชีวิตไดกับ คนทุกกลุม ไมใชเฉพาะเกษตรกร ตัวขาพเจาแมปจจุบันไมไดประกอบอาชีพเกษตรกรรม และดําเนินชีวิตในเมืองใหญ อยางกรุงเทพมหานครก็เชื่อม่ันวาหลักเศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวมีประโยชนก ับตวั เองมาก เมอื่ ผนวกกบั ประสบการณท ่ีตนเองไดรบั จากการเปล่ียนความคิดเห็นกับผูมีประสบการณชีวติ หลาย ๆ ทา น ทําใหไ ดข อ สรุปกับตนเองวา แมเราอยูในสังคมเมืองแตก็สามารถมีวิถีชีวิตท่ีพอเพียงไดเชนเดียวกัน ซึ่งความพอเพียงของคนเราน้ันยอมแตกตางกันออกไปแลว แตค วามตองการและวถิ ีชวี ิตของแตละคน อยา งไรก็ตามเราตองมีชีวิตอยอู ยางคนทเี่ ตรยี มพรอมและเขาใจชีวิต เศรษฐกิจพอเพียงเปนเครอ่ื งมอื ทสี่ รา งสมดุลแหง ชีวิตใหกบั คนเราได สมดลุ ชีวิตจะทําใหคนเราประสบความสําเร็จในชีวิตอยางแทจริง ซึ่งผูที่ขาพเจาใหความเคารพ นับถือทานหนึ่งไดใหแงคิดกับขาพเจาวา 45ความสาํ เรจ็ ในชีวิตอยางแทจริงน้ันไมไดวัดกันที่จํานวนเงินในกระเปา หรือตําแหนงหนาท่ีการงานสูง ๆ แตดูไดจากการบริหารจดั การหลักสาํ คัญ 3 อยา งไดอ ยา งสมดุล น่นั คือ 1. มเี งิน มีรายไดเพยี งพอเล้ียงครอบครวั เพื่อใหตนเองและครอบครัวมีคุณภาพชวี ติ ทดี่ ีโดยไมจ าํ เปนตอ งดิ้นรนแสวงหาเงินทองเพื่อความรํ่ารวย ผูที่มีเงินทองมากมายแตไมมีเวลาหาความสุขใหก บั ชวี ิต เงินท่ีมีอยกู ไ็ มมปี ระโยชนอ ะไร 2. มีเวลาใหก บั ตนเองและครอบครวั เพ่ือสรางสายสมั พันธอันดีระหวา งกนัเม่ือครอบครวั เขมแข็ง ยอมสงผลตอความแข็งแกรงของสังคมตามไปดวย ตนทุนเวลาเปนสิ่งท่ีสําคัญท่ีเราทุกคนไมควรมองขาม เพราะเวลาที่ผานไปแลว เราไมสามารถเรียกกลับคืนมาไดและเปนตนทุนทม่ี ีอยจู าํ กดั และถดถอยไปเรอื่ ย ๆ 3. มีสขุ ภาพทีด่ ี สุขภาพเปน สงิ่ ทสี่ ําคัญทส่ี ุดในชวี ติ ของคนเรา เพราะเปน ตนทุนที่นาํ ไปใชแลกเปลย่ี นส่งิ จําเปนอ่นื ๆ ในชีวิต ในวยั หนุมสาวคนเรามักใชความมสี ุขภาพดีไปแลกกับการทํางานเพ่ือใหมีเงินมีรายไดมาก ๆ โดยลืมคํานึงถึงสุขภาพท่ีสูญเสียไป สุขภาพที่ดียอมนําความสขุ มาสผู ูเปน เจาของ หากเมือ่ ไรตวั เรา มีปญ หาสุขภาพ ความสขุ ท่มี อี ยูก็คงมลายไปเพราะคุณภาพชวี ติ ที่ดหี มายรวมถงึ การมสี ุขภาพกายและจิตทแ่ี ข็งแรงดว ย ดังนั้นสังคมนี้จะสงบสุขไดตองเกิดจากแนวความคิดที่เขาใจชีวิตของคนในสังคมดวยแตนอยคนนักที่จะเขาใจแกนของความสําเร็จอยางแทจริงน้ี ตัวขาพเจาโชคดีที่ความรูและประสบการณจ ากผอู ื่นเปน ครูท่ที าํ ใหเราไดแ นวทางท่ีดี โดยไมจาํ เปนตองเสยี เวลาลองผดิ ลองถูกดวยตนเอง อยางไรก็ตามเราตองเขาใจตนเองกอนวาวิถีชีวิตแบบไหนท่ีเหมาะกับตัวเราและประยุกตความรูเหลาน้ีใหเขากับวิถีชีวิตแบบท่ีเราตองการ รากฐานของเศรษฐกิจพอเพียงที่ขาพเจาไดศึกษา เปรียบไดกับรากแกวของตนไมที่คอยพยุงลําตนใหแข็งแรงเพ่ือแตกกงิ่ กา นสาขา ทําใหชวี ิตทุกยางกาวของขา พเจามคี วามเช่ือม่ัน และมีเปาหมายท่ีชัดเจนวาจะทําอะไร เพื่อสรางหลักประกันท่ีม่ันคงไมเพียงแตใหกับตัวเองเทาน้ัน และเปนการสรางรากฐานทางความคิดเพ่ือคนรุนหลังไดสืบทอดเจตนารมณเหลาน้ีตอไป ดังพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูห ัว ทีท่ รงเห็นวา การดาํ รงชีวิตอยางพอเพียงจะเปนวิถีทางท่ีจะสรางประโยชนสุขแกประชาขนชาวไทยจึงสงเสริมแนวความคิดนี้เรื่อยมา ทรงทุมเทโดยไมเห็นแกความเหนอ่ื ยยากเพ่อื ใหสมดังพระราชปณิธานวา“เราจะครองแผนดนิ โดยธรรมเพ่ือประโยชนสุขแหงมหาชนชาวสยาม”(อรทัย พววงแกว.”พฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหงชาติ ตัวอยางเศรษฐกจิ พอเพียงท่ขี ารูจ ัก,2550.) |