สื่อการเรียนการสอน หมายถึง

�Ѩ�غѹ��èѴ����֡��������ѡ�ٵ� ����֡�Ң�鹾�鹰ҹ �ط��ѡ�Ҫ 2544 ����ѡ�ٵ�᡹��ҧ�ͧ����� �ըش���ʧ�����;Ѳ�Ҥس�Ҿ�ͧ������¹����繾����ͧ�� �ѭ�Ҵ� ����ö��ç���Ե��л�Сͺ�Ҫվ�����ҧ�դ����آ����鹰ҹ�ͧ������������ҡ� ��ʹ������֡�ҵ�͵��������Ѵ��Ф���ʹ㨢ͧ����ѡ�ٵ��֡�Ң�鹾�鹰ҹ��觾Ѳ�Ҥ��������������������ó� �繤��� �ջѭ�� �դ����آ �դ������� ���ѡ��Ҿ㹡���֡�ҵ����л�Сͺ�Ҫվ

��èѴ����֡�Ҩ֧��èѴ������������Ф�ͺ�����ش���ʧ�� ���ͷ�������¹�����Դ�س�ѡɳ��ѹ�֧���ʧ�� ��èѴ������¹���֧��èФӹ֧�֧������� ��㹷����С������������ͧ�ͧ���͡���͹ ���ͧ�ҡ���͡���͹���������Ӥѭ������㹡�÷��Ъ�����������¹����͹���ٻ�����ҡ��觢��

���͡���͹���¶֧ ��觫�����繵�ǡ�ҧ㹡�ö��·ʹ������� �ѡ�� ���ਵ�������������¹ ���ͷ���������¹�����¹������ѵ�ػ��ʧ�� ���������ѡ�������觻�д�ɰ��ҧ � ����������͡���͹ ��������ҳ�� �.�. 1930 �繵��� ���¤�����ԭ����˹�Ңͧ�Է����ʵ��㹻Ѩ�غѹ �������觻�д�ɰ����� � ��ʹ���Ըա���š � �١�����������͡���͹�ѹ���ҧ���ҧ��ҧ �� ������÷�ȹ����͡���֡�ҷ����к�ǧ�ûԴ �����к��ҧ�� ���͡����ش����͹���͡�����¹�������ºؤ�� �繵�

�֧�������ա������觻�д�ɰ�ҧ�Է����ʵ������ � ���ͤԴ��෤�Ԥ�Ըա���š � ���������͡���͹�ѹ���ҧ�ҡ�����§㴡��� ��ô����͡���͹����¶١��ѹ�ҡ�͹ �� �ٻ�Ҿ, Ἱ����, Ἱ�Ҿ, ἹʶԵ� ��� ���ѧ���١������������ͧ����㹡�����¹����������ͧ

�ѡɳТͧ���͡���͹����

���͡���͹��������������������¹�����������������ҧ�ջ���Է���Ҿ ��觨е�ͧ��Сͺ���¤س�ѡɳе�ҧ � �ѧ���仹�� ���
    1. �դ�����������ʹ���ͧ�Ѻ��������Шش������¢ͧ������¹����͹
    2. �դ�����������Ѻ�ٻẺ�ͧ������¹����͹
    3. �դ�����������Ѻ�ѡɳТͧ������¹
    4. �դ�����������Ѻ��Ҿ�Ǵ�����ͧ���������

������������ʹ���ͧ�Ѻ��������Шش������¢ͧ������¹����͹

�ѡɳ������� ��Шش������¢ͧ������¹����͹ ����觡�˹�����Һ��� �ĵԡ�������ش���¢ͧ������¹�������� �·��������觾ĵԡ����ҧ������¹����͡��

3 ������ ���¡ѹ���

    • �������������������㨷����繾�鹰ҹ�ͧ��ù����Ѻ�ѭ���� ������͸Ժ����, ��û����Թ�����, ������ҧ��ࡳ����ѡ����� �繵�
    • ���������ŧ��ͻ�ԺѵԷ��й�����ѡ��㹡�÷ӧҹ����
    • ��������������֡��ҹ����������ͧ��繤س��������Դ����ʹ�������ҡ�����¹��鹵���

������������Ѻ�ٻẺ�ͧ������¹����͹

����Ҩ��˹��ٻẺ�ͧ������¹����͹���ѡɳ���ѡɳ�˹�觴ѧ���仹����

1. �͹�繡�����˭������ѹ �������ж١���·ʹ�ҡ����͹���������¹ �����ѵ�Ҥ����������ǡѹ �·�������¹��§��˹�ҷ��ѧ��ö��·ʹ�ҡ������Ǩ��ѹ�֡ ��ҹ�����ͷ����֧��ͧ�բ�Ҵ�˭�ͷ�������¹���ͧ��������� � �ѹ 㹢�з������ ���ͻ�Сͺ���͸Ժ��

2. ����͹��������� ���С������Сͺ���¼�����¹����ҳ 5 - 8 �� ���¹���ҡ��������СԨ����������¹����٨Ѵ�������ѵ�����Ƿ���������¡ѹ ��������СԨ����������¹����С�����Ҩ����͹�ѹ���� ������ͧ��ǵ�����ͧ�ѹ��������ع���¹ ���͡�����¹���������ͷ����Ѻ�Ԩ����������¹�ѡɳй��֧����ͧ��������ͧ��Ҵ�˭� ���������ªش㹡óա������͹��ҧ�˭� (6 - 8 �� )

3. ����͹��ºؤ�� ������¹�����¹���ҡ��������СԨ����������¹ ����٨Ѵ�������¤������ѵ�����Ƿ��ᵡ��ҧ�ѹ�����ºؤ�� ���ͷ��Ъ�������Դ������¹�����ѡɳй�� �е�ͧ�Ѵਹ�ͷ������¹�������µ��ͧ ��������͢�Ҵ�����

��ҡ�èѴ������¹����͹�����͡�����¹����͹���� �դ���������� �����§�� ��Сͺ㹡�����¹��� ��з���������¹����͹���ʹ���觢�� ��м�����¹������ö���¹����������������ҧ�Ǵ������觢�������Ҩ����Ԫ����á�������ö����������㹡�û�Сͺ������¹����͹�����������Ҿ��Ѵਹ��觢�������ͧ������¹

������¹����͹���¡�����Ը��͹��ٻẺ��ҧ �  �������ٻẺ�������������ͷ����һ�Сͺ㹡�����¹����͹���������§�� ������¹����͹����Ҩ�������ʹ�����Ҩ����������¹���������بش���ʧ�� �����ա���������һ�Сͺ㹡���͹�繡�ê�����������¹�Դ���������������觢������ö������ա��ҡ�÷�����¹����˹ѧ������ͺ�����Ẻ�������Ҿ ����з�觡����¹Ἱ����͹�ѧ��ͧ�кض֧���ͷ�����㹡���͹����ͧ� ��� �֧����������������觷���������Ӥѭ㹡�����¹����͹���ͷ�������¹����͹��鹨���������ҧ���ٻ����

กระทบต่อวิถีชีวิตเราเป็นอย่างมาก และผลกระทบที่เกิดขึ้นอาจเรียกได้ว่าเป็นความเปลี่ยนแปลงชนิด “พลิกโฉม” เพราะเทคโนโลยีได้เข้ามามีบทบาทต่อในหลายมิติ ทั้งการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และการศึกษามากขึ้นอย่างมีนัยยะสำคัญ โดยในด้านการศึกษา การเรียนการสอนแบบปฏิสัมพันธ์ในห้องเรียนถูกแทนที่ด้วยการเรียนการสอนแบบทางไกลผ่านแพลตฟอร์มดิจิทัล (Digital platform) ที่ “สื่อการสอน” (Teaching media) เป็นกลไกขับเคลื่อนหลัก

หลายคนอาจสงสัยว่า สื่อการสอนคืออะไร สื่อการสอน มีอะไรบ้าง และเหมือนหรือต่างจาก “สื่อการเรียนการสอน” (Instructional media) “สื่อการศึกษา” (Educational media) รวมถึง “อุปกรณ์ช่วยสอน” (Teaching aids) อย่างไร จริง ๆ แล้วคำศัพท์เหล่านี้มีความหมายเดียวกันเลย นั่นคือ ตัวกลางที่ถ่ายทอดความรู้จากผู้สอนไปสู่ผู้เรียน หรือตัวกลางที่ให้ความรู้ผู้เรียน ซึ่งทำให้เกิดการเรียนรู้เพิ่มขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ โดยในปัจจุบันวงการการศึกษา มักจะเรียกสิ่งเหล่านี้รวมกันว่า 

“เทคโนโลยีทางการศึกษา” (Educational Technology) ซึ่งหมายถึงการนำเอาวิธีการ วัสดุ และอุปกรณ์ มาใช้ร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อประโยชน์ในด้านการเรียนการสอนนั่นเอง

ประเภทของสื่อการสอน

ก่อนที่จะอธิบายว่าสื่อการสอนมีอะไรบ้าง เราจำเป็นต้องทำความเข้าใจก่อนว่าการแบ่งประเภทสื่อการสอนนั้นมีหลายวิธี ซึ่งวิธีที่ได้รับความนิยม คือ การแบ่งตามคุณลักษณะ และการแบ่งตามประสบการณ์

เมื่อเข้าใจการแบ่งประเภทแล้วจะเห็นภาพมากขึ้นว่าสื่อการสอนนั้น มีอะไรบ้าง.. เรามาดูสื่อการสอนประเภทแรกกันเลย

สื่อการสอนสามารถแบ่งตามคุณลักษณะได้ 4 ประเภท ได้แก่

1. สื่อประเภทวัสดุ คือสื่อการสอนพื้นฐานที่ใช้ประกอบการเรียนการสอนทั่วไปสำหรับบทเรียนต่าง ๆ ไม่จำกัดเฉพาะหัวข้อหรือวิชา สื่อประเภทนี้ เช่น สไลด์แผ่นใส เอกสาร ตำรา สารเคมี สิ่งพิมพ์ และคู่มือการปฏิบัติ เป็นต้น

2. สื่อประเภทอุปกรณ์ คือสื่อการสอนที่ใช้ประกอบในบทเรียนหรือวิชาที่มีความเฉพาะด้าน เช่น นาฏศิลป์ ภาพยนตร์ศึกษา เคมี ฟิสิกส์ ฯลฯ ดังนั้น จึงมีความแตกต่างกันไปในแต่ละหัวข้อของวิชาต่าง ๆ ตัวอย่างสื่อประเภทนี้ มักจะเป็น ของจริง หุ่นจำลอง เครื่องเล่นเทปเสียง เครื่องเล่นวีดิทัศน์ เครื่องฉายแผ่นใส อุปกรณ์และเครื่องมือในห้องปฏิบัติการ เป็นต้น

3. สื่อประเภทเทคนิคหรือวิธีการ คือสื่อการสอนที่เน้นการลงมือปฏิบัติจริงเพื่อช่วยในเพิ่มความเข้าใจในบทเรียนและพัฒนาศักยภาพของผู้เรียน สื่อประเภทนี้มักจะเป็นการสื่อสารแบบสองทาง (Two-way communication) ที่ทั้งผู้สอนและผู้เรียนร่วมกันจัดกิจกรรม โดยอาจเป็นกิจกรรมในชั้นเรียน หรือกิจกรรมที่แสดงต่อสาธารณะก็ได้ เช่น การสาธิต การอภิปราย การฝึกปฏิบัติ การฝึกงาน การจัดนิทรรศการ และการจัดสถานการณ์จำลอง เป็นต้น

4. สื่อประเภทคอมพิวเตอร์ คือสื่อการสอนที่คอมพิวเตอร์ และ/หรือ Internet เข้ามามีบทบาทอำนวยความสะดวกในการเรียนการสอน มักะใช้กับทั้งบทเรียนทั่วไปและบทเรียนเฉพาะด้านในวิชาต่าง ๆ เพราะสมัยนี้ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทำให้มีความหลากหลายทางเนื้อหาและตัวระบบ เทคโนโลยีเหล่านี้จึงค่อนข้างทันต่อเหตุการณ์ปัจจุบันและสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้หลากหลาย เช่น คอมพิวเตอร์ช่วยสอน (Computer-Aided Instruction: CAI) การนำเสนอด้วยคอมพิวเตอร์ (Computer presentation) การใช้ Intranet และ Internet เพื่อการสื่อสาร (Electronic mail: Email) และการใช้เครือข่าย World Wide Web (WWW)

สำหรับการแบ่งตามประสบการณ์ เราอาจแบ่งสื่อการสอนออกเป็น

1. สื่อการสอนประเภทประสบการณ์ตรง เป็นหัวใจสำคัญของการศึกษาเลย เพราะเป็นประสบการณ์ที่ผู้เรียนได้รับมาจากของจริงและความเป็นจริงในชีวิตด้วยตนเอง ผู้เรียนจะได้เห็น ได้จับ ได้ทำ ได้รู้สึก และได้ดมกลิ่นจากของจริง

2. สื่อการสอนประเภทประสบการณ์จำลอง เกิดขึ้นจากการที่ว่า วิชาความรู้แขนงต่าง ๆ ในโลกมีมากเกินกว่าที่จะเรียนรู้ได้หมดจากประสบการณ์ตรง บางกรณีก็เป็นเหตุการณ์ในอดีต หรืออาจเป็นอันตรายหากเข้าไปประสบโดยตรง จึงได้มีการจำลองสิ่งต่าง ๆ เหล่านั้นมาเพื่อการศึกษา

3. สื่อการสอนประเภทประสบการณ์นาฏการ คล้ายกับสื่อประเภทประสบการณ์จำลอง แต่จะเน้นไปที่การแสดงละคร ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนเข้าใกล้และเห็นภาพสิ่งที่เคยเกิดขึ้นจริงจากฉาก เครื่องแต่งตัว เครื่องมือ หุ่นต่าง ๆ เป็นต้น

4. สื่อการสอนประเภทการสาธิต เป็นการอธิบายข้อเท็จจริง หรือจัดลำดับความคิด กระบวนการต่าง ๆ ให้ออกมาเป็นการปฏิบัติซึ่งผู้เรียนต้องใช้การสังเกตเป็นระยะเวลาติดต่อกันในระยะเวลาหนึ่งจึงจะเห็นภาพและเข้าใจ เช่น การเตรียมก๊าซออกซิเจน เป็นต้น

5. สื่อการสอนประเภทการทัศนศึกษา เป็นการพาผู้เรียนไปนอกสถานที่เรียนปกติเพื่อเสริมสร้างประสบการณ์ชีวิตให้ผู้เรียนได้เรียนจากแหล่งข้อมูลชั้นต้น

6. สื่อการสอนประเภทนิทรรศการ คือการจัดนิทรรศการแสดงสิ่งต่าง ๆ เพื่อให้ความรู้แก่ผู้ชม การที่ให้ผู้เรียนมามีส่วนร่วมในการจัด จะส่งเสริมให้ผู้เรียนได้พัฒนาการคิดแบบเป็นระบบ ความคิดสร้างสรรค์ และทักษะการตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลด้วยตนเอง เพราะนิทรรศการจึงเป็นการวิเคราะห์ สังเคราะห์สื่อที่ให้ความรู้ต่าง ๆ หลากหลายชนิดนั่นเอง

7. สื่อการสอนประเภทโทรทัศน์และภาพยนตร์ สื่อการสอนประเภทนี้เป็นที่นิยมในปัจจุบัน เพราะผู้เรียนจะได้รับทั้งภาพและเสียงในเวลาเดียวกัน อีกทั้งยังสามารถเผยแพร่และถ่ายทอดเหตุการณ์ทั้งที่เกิดขึ้นจริงและที่เป็นเหตุการณ์สมมติได้ด้วย

8. สื่อการสอนประเภทภาพนิ่ง การบันทึกเสียง และวิทยุ นอกจากสื่อการสอนนี้จะสามารถนำมาใช้ประกอบการเรียนการสอนหัวข้อต่าง ๆ ได้อย่างอิสระแล้ว ยังสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับสื่อประเภทอื่น ๆ เช่น นิทรรศการ ทัศนศึกษา ฯลฯ ได้อีกด้วย

9. สื่อการสอนประเภททัศนสัญลักษณ์ จะช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจบทเรียนได้สะดวกรวดเร็วมากยิ่งขึ้นเพราะเป็นการถ่ายทอดความหมายจากสัญลักษณ์ต่าง ๆ เช่น แผนภูมิ แผนภาพ แผนที่ แผนผัง ภาพโฆษณา การ์ตูน เป็นต้น

10.  สื่อการสอนประเภทวัจนสัญลักษณ์ สื่อการสอนประเภทนี้จัดว่าเป็นนามธรรมมากที่สุด ได้แก่ ตัวหนังสือ หรือคำพูด อย่างไรก็ตาม แม้จะมีลักษณะที่เป็นนามธรรมมาก แต่ก็เป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับการสื่อความหมาย ดังนั้น สื่อการสอนประเภทนี้จึงมีประโยชน์ต่อการเรียนการสอนไม่น้อยไปกว่าสื่อประเภทอื่นที่กล่าวมาทั้งหมด

จะเห็นว่า สื่อการสอนก้าวเข้ามามีบทบาทสำคัญต่อวงการศึกษา โดยเฉพาะสื่อการสอนประเภทที่ผู้สอนและผู้เรียนสามารถใช้ประโยชน์ได้โดยไม่จำเป็นต้องมีปฏิสัมพันธ์โดยตรงต่อกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคที่โรคระบาดโควิด-19 เข้ามาปรับเปลี่ยนชีวิตประจำวันของเรา หากเราเลือกใช้สื่อการสอนให้เหมาะสม เราก็จะยังสามารถดำเนินการเรียนการสอนต่อไปได้และมีประสิทธิภาพมากอีกด้วย

สื่อการเรียนการสอนหมายถึงอะไร

สรุปได้ว่าสื่อการสอน หมายถึง วัสดุ อุปกรณ์ และวิธีการ ซึ่งถูกนำมาใช้ในการเรียน การสอน เพื่อเป็นตัวกลางในการนำส่งหรือถ่ายทอดความรู้ ทักษะ และเจตคติ จากผู้สอนหรือ แหล่งความรู้ไปยังผู้เรียน ช่วยให้การเรียนการสอนดำเนินไปอย่างสะดวกและมีประสิทธิภาพ และ

สื่อการเรียนการสอน มีอะไรบ้าง

สื่อการเรียนการสอนแบ่ง ตามคุณ ลักษณะ ได้ 4 ประเภทคือ 1. สื่อประเภทวัสดุ ได้แก่ส ไลด์ แผ่น ใส เอกสาร ตำรา สารเคมี สิ่งพิมพ์ต่า ง ๆ และคู่ม ือ การฝึกปฏิบ ัต ิ 2. สื่อประเภทอุป กรณ์ ได้แ ก่ข องจริง หุ่น จำลอง เครื่องเล่น เทปเสียง เครื่องเล่น วีดิทัศน์ เครื่องฉายแผ่น ใส อุป กรณ์และเครื่องมือในห้องปฏิบัติการ

สื่อการเรียนการสอนมีความสำคัญอย่างไร

1. เป็นสิ่งที่ช่ว ยให้การเรียนรู้อย่า งมีประสิทธิภาพ เพราะจะช่ว ยให้ผ ู้เรียนเกิดความเข้าใจเนื้อหา บทเรียนที่ยุ่ง ยากซับซ้อนได้ง่า ยขึ้นในระยะเวลาอันสั้น และสามารถช่ว ยให้เกิด ความคิด รวบยอด ในเรื่องนั้นได้อย่า งถูกต้องและรวดเร็ว 2. สื่อจะช่ว ยกระตุ้น และสร้างความสนใจให้กับผู้เรียน ทำให้เกิดความสนุก สนานและไม่ร ู้ส ึก ...

สื่อการสอนทํามือ คือ อะไร

1.สื่อทำมือ คือ สื่อการสอนทำมือ หลายๆคนอาจกล่าวได้ว่า เป็นสื่อฯที่เราสามารถสร้างขึ้นเองได้ สร้างขึ้นมาเพื่อที่จะสื่อสาร บอกเล่าประสบการณ์สู่ผู้เรียน สื่อทำมือ มีเอกลักษณ์ ลักษณะที่มีความโดดเด่นเฉพาะตัวซึ่งจะเเตกต่างกับสื่อท่ีมีตามท้องตลาด ทั้งด้านคุณภาพ คุณค่า ประโยชน์ เเละกลุ่มผู้ที่ต้องการใช้งาน เช่น หนังสือทำมือ ...