ระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine system) เป็นระบบสื่อสารภายในร่างกาย ผ่านฮอร์โมน (Hormone) โดยทำหน้าที่ควบคุมเชื่อมโยง ติดต่อประสานและทำงานร่วมกับระบบอื่น ๆ ของร่างกาย โดยการทำงานจะอยู่ในลักษณะช้า ๆ และส่งผลในระยะยาว เช่น การเจริญเติบโตของร่างกาย การพัฒนาของระบบสืบพันธ์ การมีประจำเดือน การเผาผลาญ การควบคุมปริมาณน้ำและเกลือแร่ เป็นต้น Show
ระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine System) ถือเป็นอีกหนึ่งระบบที่มีความสำคัญต่อร่างกาย โดยเป็นระบบที่จะส่งสารเคมี สร้างและหลั่งฮอร์โมน จากนั้นส่งออกนอกเซลล์โดยผ่านระบบไหลเวียน ทั้งทางกระแสเลือดและน้ำเหลือง เพื่อควบคุมอวัยวะเป้าหมายในร่างกายระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine System) คือ ระบบภายในที่มีหน้าที่ควบคุมการเปลี่ยนแปลงของร่างกายและควบคุมกระบวนการต่าง ๆ ที่สำคัญภายในเซลล์ของสิ่งมีชีวิต ซึ่งเป็นระบบที่ทำงานสอดประสานร่วมกับระบบประสาท (Nervous System) ในด้านต่าง ๆ เช่น การควบคุมปฏิกิริยาเคมี หรือการขนส่งสารเข้า – ออกภายในเซลล์ ซึ่งส่งผลต่อการสร้างและการใช้พลังงานของร่างกายที่นำไปสู่การเจริญเติบโตในด้านต่าง ๆ ทั้งการพัฒนาของโครงสร้างอวัยวะ และระบบภายในอื่น ๆ รวมไปถึงการรักษาสมดุล และการตอบสนองทางด้านอารมณ์ของสิ่งมีชีวิต ต่อมไร้ท่อ (Endocrine Gland) คือ กลุ่มเซลล์หรือกลุ่มเนื้อเยื่อที่ทำหน้าที่สร้าง และผลิตสารเคมีพิเศษที่เรียกว่า “ฮอร์โมน” (Hormone) ให้กับร่างกาย ซึ่งสารดังกล่าวไม่สามารถผลิตได้จากต่อมอื่น ๆ โดยสารเคมีหรือฮอร์โมนเหล่านี้จะถูกส่งเข้าสู่กระแสเลือดโดยตรง โดยไม่ผ่านท่อลำเลียงภายนอก ดังนั้น ต่อมไร้ท่อจึงเป็นอวัยวะที่ประกอบด้วยเส้นเลือดจำนวนมาก เพื่อทำหน้าที่ลำเลียงสารที่ต่อมผลิตได้ไปยังอวัยวะต่าง ๆ ผ่านการไหลเวียนของน้ำเลือดหรือน้ำเหลืองทั่วร่างกาย ซึ่งฮอร์โมนแต่ละชนิดมีหน้าที่เฉพาะเจาะจงต่ออวัยวะเป้าหมาย (Target Organ) ที่แตกต่างกันออกไป
การเคลื่อนที่ของฮอร์โมนต่อมไร้ท่อสามารถจำแนกออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้ต่อมไร้ท่อที่จำเป็นต่อร่างกาย (Essential Endocrine Gland) คือ ต่อมไร้ท่อที่ร่างกายไม่สามารถขาดได้ และหากร่างกายขาดต่อมเหล่านี้ไป สามารถทำให้เกิดการเสียชีวิตในทันที เช่น
ต่อมไร้ท่อที่จำเป็นน้อยต่อร่างกาย (Non – Essential Endocrine Gland) คือ ต่อมไร้ท่อที่ถ้าหากขาดไป อาจไม่ส่งผลให้เสียชีวิตในทันที เช่น
คัดคณัฐ ชื่นวงศ์อรุณ ข้อมูลอ้างอิง คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี – http://nurse.pbru.ac.th/th/wp-content/uploads/2020/05/ระบบต่อมไร้ท่อ-ปฐมนิเทศนักศึกษาใหม่.pdf โครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว – http://saranukromthai.or.th/sub/book/book.php?book=8&chap=2&page=t8-2-infodetail13.html ต่อมใดไม่มีท่อการจําแนกต่อม ไร้ท่อตาม ความสําคัญต่อ ชีวิต 1. Essential endocrine glandเป็นต่อมไร้ท่อที จําเป็นมาก ถ้าขาดแล้วทําให้ ตายได้ ได้แก่ต่อมดังต่อไปนี 1.1 ต่อมพาราไทรอยด์ (Parathyroid) 1.2 ต่อมหมวกไตชันนอก (Adrenal cortex) 1.3 ต่อมไอส์เลตของตับอ่อน (Islets of Langerhans )
ต่อมอะไรสําคัญที่สุดต่อมใต้สมอง หรือที่เรียกว่า ต่อมพิทูอิทารี่ เป็นต่อมเล็กๆ โตเท่ากับขนาดของปลายนิ้วชี้เท่านั้นเอง แต่ก็เป็นต่อมไร้ท่อที่ใหญ่ที่สุดและสำคัญที่สุดในร่างกายของเรา ต่อมใต้สมองเป้ฯต่อมที่สร้างฮอร์โมนควบคุมการทำงานของต่อมไร้ท่ออื่นๆ เช่น ต่อมหมวกไต รังไข่ ต่อมไธรอยด์ เป็นต้น ซึ่งล้วนแต่ต้องคอยฟังคำสั่งจากต่อมใต้สมอง การสร้าง ...
Pituitary Gland คืออะไรต่อมใต้สมอง (Pituitary gland) เป็นส่วนเล็กๆ ของสมองที่อยู่บริเวณฐานกะโหลกศีรษะเหนือต่อโพรงจมูก มีหน้าที่ในการสร้างฮอร์โมนชนิดต่างๆ เช่น ฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญเติบโต (growth hormone) ฮอร์โมนเพศ (FSH, LH) ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมน้ำนม (Prolactin) ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมหมวกไต (ACTH) ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมไทรอยด์ (TSH) เป็นต้น ต่อมใต้ ...
ต่อมไร้ท่อใดที่มีความสําคัญต่อการเจริญเติบโตของร่างกายต่อมใต้สมอง (Pituitary) คือ ต่อมขนาดเล็กใต้สมอง ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนที่สำคัญ ได้แก่ โกรท ฮอร์โมน (Growth Hormone) ทำหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกาย โดยเฉพาะกระดูกและกล้ามเนื้อ
|