การอ่านออกเสียงบทร้อยกรองมีหลักการอย่างไรบ้าง

เรื่องที่ 3 การอ่านร้อยกรอง

การอ่านออกเสียงร้อยแก้ว
คือ การอ่านบทประพันธ์ร้อยแก้วแบบออกเสียง โดยแบ่งวรรคตอนให้เหมาะสม ใช้น้ำเสียงที่เหมาะสมกับเรื่องที่อ่าน ซึ่งจะทำให้ผู้ฟังเกิดอารมณ์ร่วมไปกับเรื่องราวที่ได้ฟัง

หลักเกณฑ์การอ่านบทร้อยแก้ว
1. อ่านเพื่อเตรียมตัวก่อนการอ่านจริง เพื่อให้เข้าใจเนื้อหา ทำการแบ่งวรรคตอนไว้ก่อน
2. อ่านให้คล่องแคล่ว ไม่ติดขัด ถูกต้องตามอักขระวิธี ตัว ร ล ควบกล้ำ ต้องถูกต้อง ชัดเจน เสียงดังฟังชัด แต่ไม่ถึงกับตะโกน
3. ใช้น้ำเสียงให้เหมาะสมกับเรื่องราวที่อ่าน เช่นเนื้อหาเป็นเรื่องเศร้าโศกก็ต้องใช้เสียงที่ฟังดูอ่อนโยน เศร้าสร้อยตามเนื้อหา ถ้าเรื่องที่เล่าเป็นเรื่องสนุกสนานก็ใช้น้ำเสียงสดใสมีชีวิตชีวา ฟังดูน่าตื่นเต้น เป็นต้น
4. เหลือบตามองดูผู้ฟังบ้าง ไม่ก้มหน้าอ่านอย่างเดียว
5. ระวังท่าทางในการยืนหรือการนั่ง บุคลิกภาพต้องดี ดูสุภาพ สำรวม

การอ่านออกเสียงร้อยกรอง (ทำนองเสนาะ)
การอ่านออกเสียงบทร้อยกรอง คือ การอ่านบทกวีแบบออกเสียงตามจังหวะและลีลาของบทร้อยกรองแต่ละประเภท สามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ
1. การอ่านออกเสียงตามปกติ เพียงแต่แบ่งจังหวะตามวรรคตอนของบทประพันธ์เท่านั้น
2. การอ่านแบบทำนองเสนาะ ซึ่งมีการใช้เสียงสูง เสียงต่ำ เสียงหนัก เสียงเบา เสียงยาว เสียงสั้น และการเอื้อน ซึ่งจะบังเกิดความไพเราะคล้ายเสียงดนตรี

หลักในการอ่านออกเสียงบทร้อยกรอง
1. อ่านให้ถูกต้องตามลักษณะบังคับของคำประพันธ์ ศึกษาการแบ่งวรรคตอน จำนวนคำ เสียงวรรณยุกต์ เสียงหนักเบา ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของคำประพันธ์แต่ละประเภท
2. อ่านให้มีลีลา รู้จักใช้เสียงเอื้อนและรู้จักทอดจังหวะให้เกิดความไพเราะ

การอ่านคำประพันธ์ประเภทโคลง
โคลงที่เป็นที่นิยมมากที่สุดคือโคลงสี่สุภาพ ซึ่งมีวิธีการอ่านดังนี้
1. อ่านทอดเสียงให้ตรงตามจังหวะของแต่ละวรรค วรรคหน้าของแต่ละบาทมี 2 จังหวะ จังหวะละ 2 คำ และ 3 คำ
2. คำท้ายวรรคที่ใช้เสียงจัตวา ต้องเอื้อนเสียงให้สูงเป็นพิเศษ
3. เอื้อนวรรคหลังของบาทที่ 2 ให้เสียงต่ำกว่าปกติ
4. ในกรณีที่มีคำมากพยางค์เกินแผนบังคับต้องรวบเสียงคำนั้นๆ ให้สั้นเข้า

3.2 การอ่านออกเสียงบทร้อยกรอง

            การอ่านออกเสียงร้อยกรอง เป็นการอ่านที่มุ่งให้เกิดความเพลิดเพลินซาบซึ้งในรสของคำประพันธ์ ซึ่งจะต้องอ่านอย่างมีจังหวะ ลีลา และท่วงทำนองตามลักษณะคำประพันธ์เเต่ละชนิด
การอ่านบทร้อยกรอง อ่านได้ ๒ แบบ ดังนี้
            1. อ่านออกเสียงธรรมดา เป็นการอ่านออกเสียงพูด ตามปกติเหมือนกับอ่านร้อยแก้ว แต่มีจังหวะวรรคตอน
            2. อ่านเป็นทำนองเสนาะ เป็นการอ่านมีสำเนียงสูง ต่ำ หนัก เบา ยาว สั้นเป็นทำนองเหมือนเสียงดนตรี มีการเอื้อนเสียง เน้นสัมผัส ตามจังหวะ ลีลาและท่วงทำนองตามลักษณะบังคับของบทประพันธ์ให้ชัดเจนเเละเหมาะสม3.2.1 หลักเกณฑ์ในการอ่านออกเสียงร้อยกรอง

            1. ศึกษาลักษณะบังคับของคำประพันธ์ เช่น การเเบ่งจังหวะจำนวนคำสัมผัสเสียง วรรณยุกต์ เสียงหนักเบา เป็นต้น
            2. อ่านให้ถูกต้องตามลักษณะบังคับของคำประพันธ์
            3. อ่านออกเสียง ร ล คำควบกล้ำให้ชัดเจน
            4. อ่านออกเสียงดังให้ผู้ฟังได้ยินทั่วถึง ไม่ดังหรือค่อยจนเกินไป
            5. คำที่รับสัมผัสกันต้องอ่านเน้นเสียงให้ชัดเจน ถ้าเป็นสัมผัสนอกต้องทอดเสียงให้มีจังหวะยาวกว่าธรรมดา
            6. มีศิลปะในการใช้เสียง เอื้อนเสียง และทอดจังหวะให้ช้าจนจบบท3.2.2 ข้อควรคำนึงในการอ่านบทร้อยกรอง

        การอ่านบทร้อยกรอง หรือทำนองเสนาะ ให้ไพเราะและประทับใจผู้ฟังมีข้อควรปฏิบัติ ดังนี้
            1. ก่อนอ่านทำนองเสนาะควรรักษาสุขภาพให้ดี มีความพร้อมทั้งกายและใจ จะช่วยให้มั่นใจมากขึ้น
            2. ตั้งสติให้มั่นคง ไม่หวั่นไหว ตื่นเต้น ตกใจ หรือประหม่า ควรมีสมาธิก่อนอ่านเเละขณะกำลังอ่าน เพื่อไม่ให้เกิดข้อผิดพลาด
            3. ก่อนอ่านควรตรวจดูบทอ่านอย่างคร่าวๆ และรวดเร็วเพื่อพิจารณาคำยาก หรือการผัวรรณยุกต์ และอื่นๆ
            4. พิจารณาบทที่จะอ่าน เพื่อตัดสินใจ เลือกใส่อารมณ์ในบทอ่านให้เหมาะสมสอดคล้องกับเนื้อความ
            5. หมั่นศึกษาและฝึกฝนการอ่านทำนองเสนาะจากผู้รู้เกี่ยวกับกลวิธีต่างๆอยู่เสมอ จึงจะทำให้สามารถอ่านทำนองเสนาะได้อย่างไพเราะ3.2.3 คุณค่าของการอ่านทำนองเสนาะ

            1. ผู้ฟังเห็นความงามของบทร้อยกรองที่อ่าน
            2. ผู้ฟังได้รับความไพเราะและเกิดความซาบซึ้ง
            3. เกิดความสนุกสนานเพลิดเพลิน
            4. จดจำบทร้อยกรองได้รวดเร็วเเม่นยำ
            5. ช่วยกล่อมเกลาจิตใจให้เป็นคนอ่อนโยน
            6. ช่วยสืบทอดวัฒนธรรมในการอ่านทำนองเสนาะไว้เป็นมรดกของชาติ3.2.4 วิธีการอ่านทำนองเสนาะจากคำประพันธ์

            กลอนสุภาพ นิยมอ่านเสียงสูง ๒ วรรค และเสียงต่ำ ๒ วรรค

            การเเบ่งจังหวะวรรคในการอ่าน มีดังนี้

                วรรคละ ๖ คำ อ่าน ๒/๒/๒ OO/OO/OO
                วรรคละ ๗ คำ อ่าน ๒/๒/๓ OO/OO/OOO
                วรรคละ ๘ คำ อ่าน ๓/๒/๓ OOO/OO/OOO
                วรคคละ ๙ คำ อ่าน ๓/๓/๓ OOO/OOO/OOO

ตัวอย่าง

การเเบ่งจังหวะวรรคละ ๖ คำ
            ไผ่ซอ/อ้อเสียด/เบียดออด//                   ลมลอด/ไล่เลี้ยว/เยวไผ่//
            ออดเเอด/แอดออด/ยอดไกว//                แพใบ/ไล้น้ำ/ลำคลอง//

การเเบ่งจังหวะวรรคละ ๘ คำ
            เเล้วสอนว่า/อย่าไว้/ใจมนุษย์                มันเเสนสุด/ลึกล้ำ/เหลือกำหนด
            ถึงเถาวัลย/พันเกี่ยว/ที่เลี้ยวลด//            ก็ไม่คด/เหมือนหนึ่งใน/น้ำใจคน//

กาพย์ยานี ๑๑ มีจำนวนคำ ๑๑ คำ นิยมอ่านเสียงสูงกว่าปกติจึงจะเกิดความไพเราะ

 การเเบ่งจังหวะวรรดในการอ่าน มีดังนี้
            วรรคหน้า ๕ คำ อ่าน ๒/๓ OO/OOO
            วรรคหลัง ๖ คำ อ่าน ๓/๓ OOO/OOO

ตัวอย่าง การเเบ่งจังหวะกาพย์ยานี ๑๑

            เรื่อยเรื่อย/มารอนรอน//                       ทิพากร/จะตกต่ำ//
            สนธยา/จะใกล้ค่ำ//                            คำนึงหน้า/เจ้าตราตรู
            เรื่อยเรื่อย/มาเรียงเรียง//                      นกบินเฉียง/ไปทั้งหมู่//
            ตัวเดียว/มาพลัดคู่//                           เหมือนพี่อยู่/ผู้เดียวดาย//

การอ่านออกเสียงร้อยแก้วและร้อยกรองมีหลักการในการอ่านอย่างไร

แนวทางการอ่านบทร้อยกรองเบื้องต้น มี ๗ ข้อ อะไรบ้าง

หลักปฏิบัติในข้อใดถูกต้องสำหรับการอ่านออกเสียงบทร้อยกรองประเภทโคลง

การอ่านออกเสียงบทร้อยกรองที่ดีมีวิธีการอ่านอย่างไร5ข้อ