เงินถุงแดงเป็นตัวอย่างในเรื่องใด

ผู้แต่ง                      

ศิริภรณ์  จิรัปปภา

ลักษณะคำประพันธ์      

เป็นบทความ

ที่มาของเรื่อง             

ดัดแปลงมาจาก “เงินถุงแดงความมั่งคั่งจากเศรษฐกิจ” พิมพ์ในวชิราวุธานุสรณ์สาร และสำหรับข้อความบางตอนก็ได้หยิบยกมาจาก หนังสือ “สาส์นสมเด็จ เล่ม ๑๓”

เนื้อหาย่อ

เงินถุงแดง คือ พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงได้รับจากการค้าสำเภา โดยการนำสินค้าบรรทุกใส่เรือสำเภาส่งไปขายยังประเทศจีน ก่อนเสด็จสวรรคตได้พระราชทานไว้แก่แผ่นดิน เพื่อใช้ทำนุบำรุงวัดวาอาราม และสิ่งที่สำคัญยิ่งก็คือ เงินที่ได้นำมาชดใช้เป็นค่าปฏิกรรมสงครามให้แก่ฝรั่งเศส เมื่อครั้งที่บ้านเมืองเกิดวิกฤตการณ์ทางการเมืองในปี ร.ศ.๑๑๒ เงินถุงแดงได้รักษาอธิปไตยของชาติไว้ การออมเงินไว้ใช้ในคราวจำเป็นจะทำให้เป็นผู้มีฐานะมั่นคง

เงินถุงแดงนี้จัดอยู่ในประเภทพระคลังข้างที่หรือเงินข้างที่ เป็นพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ในปัจจุบันเงินนี้ก็คือ เงินงบประมาณส่วนหนึ่งที่รัฐบาลทูลเกล้าฯ ถวายเพื่อให้ทรงใช้จ่ายเป็นการส่วนพระองค์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงอธิบายเรื่อง เงินพระคลังข้างที่ ไว้ใน สาส์นสมเด็จ เล่ม ๑๓ ว่า

“ผู้ใหญ่เคยเล่าให้ฟังว่า ในสมัยกรุงศรีอยุธยาพระเจ้าแผ่นดินจะทรงมีกำปั่นเงินไว้ข้างที่บรรทม ไว้ทรงใช้เป็นการส่วนพระองค์ ที่เรียกว่า “เงินข้างที่” โดยไม่จำเป็นต้องบอกให้ผู้ใดรู้ทำนองเดียวกับ เรียกเงินที่เอาตามเสด็จไปไหน ๆ ว่า “เงินท้ายที่นั่ง” ซึ่งคงจะแบ่งไปจากเงินพระคลังในนั่นเอง

พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ทรงเก็บหอมรอมริบเงินซึ่งเป็นของส่วนพระองค์เพิ่มขึ้นในเงินข้างที่อีกมาก สำหรับทรงบำเพ็ญพระราชกุศลต่าง ๆ และมีเงินเรียกกันว่า “เงินถุงแดง” สำรองไว้สำหรับใช้ในเวลาที่บ้านเมืองเกิดยุคเข็ญ”

ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น เงินกำไรจากการค้าสำเภาคงเป็นเงินรายได้ของแผ่นดินที่พระมหากษัตริย์ทรงแยกไว้ใช้จ่ายเป็นการส่วนพระองค์ ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) พระองค์ทรงมีพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เป็นจำนวนมาก และจะทรงบรรจุไว้ในถุงแดงเก็บไว้ในพระคลังข้างที่ จึงเรียกว่า “เงินถุงแดง”

ในปี พ.ศ.๒๔๓๖ ซึ่งตรงกับปี ร.ศ.๑๑๒ ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประเทศไทยได้เกิดกรณีพิพาทเรื่องดินแดนกับฝรั่งเศสจนไทยต้องยินยอมเสียดินแดนแถบฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง (ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวเกือบทั้งหมด) และต้องชดใช้เงินเป็นค่าปฏิกรรมสงครามอีกจำนวนหนึ่งด้วย ทำให้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวต้องทรงนำ “เงินถุงแดง” มาใช้เป็นค่าปฏิกรรมสงครามในครั้งนั้น จึงทำให้รักษาอธิปไตยของชาติมาได้จนทุกวันนี้

ดังนั้นไม่ว่าจะเป็นผู้บริหารประเทศหรือประชาชนคนธรรมดาก็ตามหากมีความมานะพยายามที่จะหาเงินมาเลี้ยงชีพ และรู้จักใช้จ่ายให้เหมาะสม และเก็บหอมรอมริบบางส่วนไว้เป็นเงินออมเพื่อใช้ในยามจำเป็นจะได้นำเงินส่วนนั้นมาใช้จ่าย ก็จะทำให้เป็นผู้ที่มีฐานะมั่นคง ใช้ชีวิตอยู่อย่างไม่ลำบาก และมีความสุขสืบไปอีกด้วย

ข้อคิดที่ได้

๑.      การออมเป็นประโยชน์ในด้านความมั่นคงในการดำรงชีวิต

๒.      ความมีวิสัยทัศน์อันกว้างไกลของพระเจ้าแผ่นดินทำให้รักษาอธิปไตยของชาติไว้ได้ และทำให้ประเทศชาติเป็นปึกแผ่น ประชาชนอยู่กันอย่างร่มเย็นเป็นสุข

๓.      การร่วมมือร่วมใจของคนทุกคนในชาติ ช่วยให้เรารักษาอธิปไตยและดำรงความเป็นเอกราชของชาติไว้ได้ 

แบบฝึกหัด

คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

๑.   เรื่อง “ออมไว้ใส่ถุงแดง” เป็นงานเขียนประเภทใด................................................................................

๒.    เรื่อง “ออมไว้ใส่ถุงแดง” ดัดแปลงมาจากที่ใด.......................................................................................

๓.     เงินถุงแดงคืออะไร.................................................................................................................................

๔.    เหตุใดจึงเรียกว่าเป็นเงินถุงแดง..............................................................................................................

๕.    เรื่องเงินถุงแดงแสดงให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถของพระมหากษัตริย์ด้านใดบ้าง ................................................................................................................................................................

๖.   พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงจัด “เงินถุงแดง” ขึ้นโดยมีพระราชประสงค์ใดเป็นสำคัญ ................................................................................................................................................................

๗.    เงินข้างที่ คืออะไร..................................................................................................................................

๘.    เงินถุงแดงเทียบได้กับเงินส่วนใดในปัจจุบัน..........................................................................................

๙.     ผู้แต่งเรื่อง “เงินพระคลังข้างที่” นำมาจากเอกสารใด......................................................................

 ๑๐. จากคำว่า “พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงได้รับจากการค้าสำเภา” สะท้อนให้เห็นสภาพสังคมไทยในด้านใด...................................................................... .......................................................

๑๑.  ปี ร.ศ.๑๑๒ เกิดเหตุการณ์สำคัญใดขึ้นในประเทศไทย..........................................................................  

๑๒.  ปี ร.ศ.๑๑๒ ตรงกับปี พ.ศ. อะไร และรัชสมัยใด...................................................................................

๑๓.  “เงินถุงแดง” มีส่วนช่วยรักษาอธิปไตยของชาติได้อย่างไร.....................................................................

๑๔.  เรื่อง “ออมไว้ใส่ถุงแดง” ให้ข้อคิดอะไรบ้าง ..........................................................................................