อาณาจักรสุโขทัยเจริญขึ้นในช่วงใด

การจัดเก็บภาษีอากรในสมัยกรุงสุโขทัย (พ.ศ. 1763 - พ.ศ. 1893)

ในรัชสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ราชอาณาจักรสุโขทัยมีความเจริญรุ่งเรืองมาก เพราะพระองค์เป็นทั้งนักรบและนักปราชญ์ ทรงปกครองประเทศชาติได้เป็นปึกแผ่นและมีการขยายการค้าไปทั่วราชอาณาจักรและไปถึงต่างประเทศ จากความเจริญรุ่งเรืองและมีการประกอบการค้าทั้งในและนอกราชอาณาจักรในยุตสมัยราชอาณาจักรสุโขทัยดังที่กล่าวมาข้างต้นปรากฏในศิลาจารึกซึ่งแสดงหลักฐานว่า มีการจัดเก็บภาษีอากรมาตั้งแต่ก่อนยุคพ่อขุนรามคำแหง คือข้อความตอนหนึ่งที่ว่า

เมื่อชั่วพ่อขุนรามคำแหง   เมืองสุโขทัยนี้ดี

ในน้ำมีปลาในนามีข้าว   เจ้าเมืองบ่เอาจังกอบในไพร่ลู่ทาง

เพื่อนจองวัวไปค้า   ขี่ม้าไปขาย

ใครจักค้าช้างค้า   ใครจักค้าม้าค้า

จากข้อความที่ว่าแต่เดิมมีการจัดเก็บจังกอบ จำกอบ หรือจกอบนี้ เป็นค่าเดียวกัน เป็นภาษีชนิดหนึ่งที่เก็บจากผู้นำสัตว์และสิ่งของสินค้าไปเพื่อขายในที่ต่างๆ หรือหมายถึงภาษีที่เก็บจากสัตว์และสิ่งของที่นำเข้ามาจำหน่าย โดยวิธีเก็บจังกอบในสมัยนั้นจะเก็บในอัตรา 10 ชัก 1 และการเก็บนั้นมิได้เก็บเป็นตัวเงินเสมอไป คือเก็บเป็นสิ่งของแทนตัวเงินก็ได้แล้วแต่จะเก็บอย่างใดได้สะดวก เพราะในสมัยนั้นวัตถุที่ใช้แทนเงินตรายังไม่สมบูรณ์ ในยุคสมัยนั้น ในการจัดเก็บจังกอบ รัฐบาลจะตั้งเป็นสถานที่คอยดักเก็บในสถานที่ที่สะดวก เช่นถ้าเป็นทางบก ก็จะไปตั้งที่ปากทางหรือทางที่จะเข้าเมือง ถ้าเป็นทางน้ำ ก็จะตั้งใกล้ท่าแม่น้ำหรือเป็นทางร่วมสายน้ำ โดยสถานที่เก็บจังกอบ เรียกว่า ขนอน ทั้งนี้ขนอนจะเป็นที่คอยเก็บจังกอบสินค้าทั่วไป ไม่เฉพาะเพียงการนำเข้าและขนออกนอกราชอาณาจักรเท่านั้น เพราะมีทั้งขนอนบก ขนอนน้ำ ขนอนชั้นนอก ขนอนชั้นใน และ ขนอนตลาด เป็นต้น การจัดเก็บจังกอบเกิดขึ้นตั้งแต่สมัยก่อนยุคสุโขทัย และได้ยกเว้นไม่เก็บจังกอบจากราษฎรเลยในสมัยพ่อขุนรามคำแหง ในภายหลังจากสมัยพ่อขุนรามคำแหงไม่มีหลักฐานว่า ในยุคสุโขทัยได้มีการจัดเก็บจังกอบจากราษฎรอีกหรือไม่

ที่มา :: หนังสือที่ระลึกในการเปิดอาคารกรมสรรพากร 2 กันยายน 2540

����ѵ���ʵ��  ������ʵ�� �ؤ���Ӥѭ �������з�ջ >>

��õ�駻������

�ҳҨѡ���⢷��

��á�͵�駡�ا��⢷�� �ҳҨѡ���⢷�¡�͵�駢�鹻���ҳ �.�. 1780 ��͢ع����Թ���- �Ե�� �ç��й�������� ��͢ع�ҧ��ҧ��� �çʶһ����⢷�¢���� ���ҧ�����繻֡�����Ѻ���ҵ��� �¢���ࢵ��û���ͧ�͡����ҧ���ҧ��ҧ ��⢷�����Ҫ�ҳҨѡâͧ�ҵ��� �������ҳ 200 �� �֧�١����������ǹ˹�觢ͧ�ҳҨѡ���ظ�� ����� �.�. 1981

��ѵ����ͧ��ا��⢷��
1. ��͢ع����Թ��ҷԵ��
2. ��͢ع�ҹ���ͧ
3. ��͢ع������˧
4. ����������
5. ����ҧ��ǹӶ�
6. �����Ҹ����Ҫҷ�� 1 (����)
7. �����Ҹ����Ҫҷ�� 2
8. �����Ҹ����Ҫҷ�� 3 (��������)
9. �����Ҹ����Ҫҷ�� 4 (������)

��û���ͧ��ا��⢷��
1. Ẻ��ͻ���ͧ�١ �����ҡ�ѵ����Ѻ��ЪҪ��դ������ԴẺ���ͭҵ� ���¡�����ҡ�ѵ������� ��͢ع
2. Ẻ�����Ҫ� �����ҡ�ѵ���� ��Ẻ���ҧ�ͧ�����Ҫ� ���¡�����ҡ�ѵ������Ҿ����Ҹ����Ҫ�

��èѴ�ٻẺ��û���ͧ
1. ��û���ͧ�Ҫ�ҹ� ��ا��⢷�����ٹ���ҧ��û���ͧ��ҳҨѡ�
2. ��û���ͧ��ǹ�����Ҥ �繡�û���ͧ���ͧ��ҧ � �������͡���ͧ��ǧ�͡� �� �͡�� 3 ������
- ������ͧ���� (���ͧ�١��ǧ�������ͧ˹�Ҵ�ҹ) �����ͧ����������ͺ �Ҫ�ҹ� ��� 4 ���
- ������ͧ��鹹͡ (���ͧ�������ҹ��) �����Ũҡ�Ҫ�ҹ��ҡ�������ͧ �١��ǧ ��ѵ����ç�觵�駾���Ҫǧ�����͢ع�ҧ����٧任���ͧ���ŴԹᴹ
- ������ͧ������Ҫ �����ͧ����������Ҫ�ҹ��͡��ҡ �����ͧ�ͧ�� ��ҧ�ҵ� ��ҧ���� ����������û���ͧ�ͧ��⢷��

���ɰ�Ԩ������⢷��

1. �ɵá��� �����л�١���Ҫվ��ѡ�ͧ��ЪҪ� ��ЪҪ����Թ�ӡԹ�繢ͧ���ͧ ���к��Ż�зҹ��Ҫ���㹡�÷ӡ���ɵ�
2. �ѵ����� ����ͧ�ѧ��š ���Թ������͡仢���ѧ��ҧ�����
3. �ҳԪ¡��� �к���ä��Ẻ������������� �Թ��� ��� �Թ����ǧ ���͡�� ��֧ �ҷ ��е��֧

������ԭ�ҧ��Ż�Ѳ�����

1. ������ླ� �繻��ླշ������ǡѺ�ط���ʹ� �� ���ླա�úǪ �ʹ��Թ ��� ���ҧ�Ѵ �繵�
2. ��ʹ� ��оط���ʹҹԡ�����ҷ (�չ�ҹ) �ѷ���ѧ��ǧ�� ����ʹһ�ШӪҵ�
3. ��Ż���� ��ǹ�˭����ҧ��鹴��¤�����ѷ��㹾�оط���ʹ� ʶһѵ¡������ �Ӥѭ ��� ਴���ç������Ẻ���ҧ�ѧ�� ਴���ç�������ǺԳ�� ���ʹ͡��ǵ��
4. ���� �����ó��� ��͢ع������˧����Ҫ ���д�ɰ��ѡ���¢���繤����á � �.�. 1826

��������ѹ��Ѻ��ҧ�����

• ��������ѹ��Ѻ��ҹ�� ����ҳҨѡþ���� ������աѹ��ʹ��
• ��������ѹ��Ѻ�ҳҨѡ��ͭ �ͭ������ѡ�������⢷�� ����¾�͢ع������˧ ����Ҫ ���зçʹѺʹع�С���Ҫ�ص����繡�ѵ���� 3. ��������ѹ��Ѻ�ҳҨѡù����ո����Ҫ ��⢷���Ѻ��Ҿط���ʹ� �ԡ�����ҷ�ѷ���ѧ��ǧ�� �Ҩҡ�ѧ�� �¼�ҹ���ͧ�����ո����Ҫ
• ��������ѹ��Ѻ�ѧ�� ��⢷���դ�������ѹ�����ҧ���Դ�Ѻ�ѧ�� �ѧ������¾�� �ط����ԧ������⢷��
• ��������ѹ��Ѻ�չ ��⢷�·ӡ�ä�ҡѺ�չ�������ҹҹ �չ���觤�зٵ����� ��ԭ����ѹ�����աѺ�� ����繻���ª��Ѻ�·�駡�����ͧ ��С�ä��

�����������ͧ��ا��⢷��

1. �����觪ԧ�Ҫ���ѵ������ҧ���;��ǧ��ͧ��⢷�·�����ӹҨ��û���ͧ��͹�� ŧ
2. �����ҡ�ѵ����ͧ��⢷�����µ���� �çʹ��з�·ҧ��ҹ��ʹ��ҡ���ҡ�� ��ͧ�ѹ�����
3. �ҳҨѡ���ظ�� ʶһ�Ң�鹷ҧ�͹�� �դ���������ҡ��� �֧��ǡ�ҳҨѡ� ��⢷�����ҳ�ࢵ���ǡѹ