โจทย์ปัญหา
ยากมากค่ะ 1. ศาสนา เป็นอารยธรรมสำคัญที่นำมาใช้ควบคุมพฤติกรรมของผู้คนในสังคมนับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เป็นเครื่องมือที่ช่วยขจัดความกลัว ความกังวล บรรเทาปัญหาที่เป็นความทุกข์ทางใจ ซึ่งศาสนาที่มีอิทธิพลอย่างมากต่อสังคมไทย วัฒนธรรมไทย และวิธีชีวิตของชาวไทย ก็คือ พระพุทธศาสนา 2. ศิลปกรรม ศิลปกรรมไทยมีลักษณะเฉพาะตัว ซึ่งแง่คิด
รูปแบบของศิลปกรรมที่มีอยู่ในสังคมไทยปัจจุบันมีหลายประการ เช่น ปฎิมากรรมการสร้างพระพุทธรูป เทวรูป ล้วนยึดถือรูปแบบจากที่อาณาจักรต่าง ๆ เคยสร้างสรรค์ไว้ เป็นต้นแบบการสร้างพระพุทธรูป 3. การมีผู้นำ ทุกสังคมย่อมมีหัวหน้าเป็นผู้นำ เป็นผู้ปกครอง คนไทยเมื่อตั้งอาณาจักรก็ได้รับวัฒนธรรมมีผู้นำจากอารยธรรมโบราณ ในสมัยสุโขทัยมีคำนำหน้าพระนามกษัตริย์ว่า “พ่อขุน” ในระยะแรก และ “พระ” ในเวลาต่อมา เมื่อรับอิทธิพลของพระพุทธศาสนา ก็ได้รับหลักการของผู้ปกครองที่เรียกว่า “ทศพิธราชธรรม”(ธรรมะ 10
ประการสำหรับพระมหากษัตริย์) เข้ามาด้วย จนเป็นหลักธรรมที่สำคัญของพระมหากษัตริย์ไทย 4. การปลูกข้าว ในดินแดนไทยมีการปลูกข้าวกันมาหลายพันปี โดยพบแหล่งปลูกข้าวที่เก่าแก่ ที่โคกพนมดี อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี และข้าวได้กลายเป็นพืชผลที่สำคัญในการยังชีพของคนบนผืนแผ่นดินไทยมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งแม้ว่าจะมีวิทยาการสมัยใหม่เข้ามาช่วยในการปลูกข้าว แต่เทคนิควิธีการเพาะปลูกหลัก ๆ ก็ยังใช้รูปแบบเดิม หลายแห่งก็เคยเป็นพื้นที่ผืนเดียวกันกับผู้คนในรัฐโบราณเคยทำการเพาะปลูก
และปัจจุบันประเทศไทยก็เป็นแหล่งปลูกข้าวที่สำคัญของโลก โดยไทยได้ส่งข้าวไปขายยังต่างประเทศเป็นอันดับหนึ่งของโลกและนำรายได้เข้าประเทศเป็นจำนวนมาก 5. ภาษา ภาษามีความสำคัญในการสื่อสารและถ่ายทอดความรู้ ความคิด ภาษาไทยเป็นภาษาที่หยิบยืมมาจากภาษาของผู้คนที่เคยอยู่บนผืนแผ่นดินไทยและจากเพื่อนบ้าน ที่สำคัญคือ ภาษาบาลี-สันสกฤต จากอินเดีย ในทำนองเดียวกัน พยัญชนะไทยหรืออักษรไทยที่พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงประดิษฐ์ขึ้น เมื่อ พ.ศ.1826 ก็ได้รับอิทธิพลจากตัวอักษรที่ใช้กันมาก่อนในดินแดนไทย
แต่ก็ได้มีวิวัฒนาการรูปแบบการเขียน การอ่านตัวอักษรภาษาไทยเรื่อยมาจนถึงยุคปัจจุบัน 6. ประเพณี คนไทยได้สั่งสมประเพณีอันงามต่าง ๆ มาเนิ่นนาน โดยการนำความเชื่อต่าง ๆ มาผสมผสานกับวิถีชีวิตต่าง ๆ เช่น ทำขวัญเดือน การอุปสมบท พิธีแต่งงาน การทำบุญขึ้นบ้านใหม่ ประเพณีลอยกระทง สงกรานต์ เข้าพรรษา เป็นต้น ซึ่งประเพณีเหล่านี้ได้ตกทอดกันมา และมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิต เป็นเครื่องกล่อมเกลาจิตใจของผู้คนรวมถึงช่วยให้คนไทยสามารถอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างมีสันติสุข เบ้าหลอมวัฒนธรรมวัฒนธรรมตะวันออกและตะวันตกที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทย 1. วัฒนธรรมตะวันออกที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทย อิทธิพลของวัฒนธรรมตะวันออกต่อสังคมไทยมีมาตั้งแต่ก่อนการตั้งอาณาจักรของคนไทย เช่น สุโขทัย ล้านนา ซึ่งมีทั้งวัฒนธรรมที่รับจากอินเดีย จีน เปอร์เซีย เพื่อนบ้าน เช่น เขมร มอญ พม่า โดยผ่านการติดต่อค้าขาย การรับราชการของชาวต่างชาติ การทูต และการทำสงคราม สำหรับตัวอย่างอิทธิพลของวัฒนธรรมตะวันออกที่มีต่อสังคมไทยมีดังนี้ 1. ด้านอักษรศาสตร์ เช่น ภาษาไทยที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นในสมัยสุโขทัยได้รับอิทธิพลจากภาษาขอม รับภาษาบาลี ภาษาสันสกฤตจากหลายทางทั้งผ่านพระพุทธศาสนา ผ่านศาสนาพราหมณ์-ฮินดู จากอินเดีย เขมร นอกจากนี้ ในปัจจุบันภาษาจีน ญี่ปุ่น เกาหลี ก็ได้มีอิทธิพลต่อสังคมไทยมากขึ้น 2. ด้านกฎหมาย มีการรับรากฐานกฎหมาย มีการรับรากฐานกฎหมายอินเดีย ได้แก่ คัมภีร์พระธรรมศาสตร์ โดยรับผ่านมาจากหัวเมืองมอญอีกต่อหนึ่ง และกลายเป็นหลักของกฎหมายไทยสมัยอยุธยาและใช้มาถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น 3. ด้านศาสนา พระพุทธศาสนาเผยแผ่อยู่ในผืนแผ่นดินไทยมาเป็นเวลายาวนานแล้ว ดังจะเห็นได้จากแว่นแคว้นโบราณ เช่น ทวารวดี หริภุญชัยได้นับถือพระพุทธศาสนา หรือสุโขทัย รับพระพุทธศาสนาจากนครศรีธรรมราชและได้ถ่ายทอดให้แก่อาณาจักรอื่น ๆ ซึ่งมีผลต่อการดำเนินชีวิตและการสร้างสรรค์ศิลปวัฒนธรรมของคนไทยตลอดมา นอกจากนี้ คนไทยยังได้รับอิทธิพลในการนับถือศาสนาอิสลามที่พ่อค้าชาวมุสลิมนำมาเผยแผ่ รวมทั้งคริสต์ศาสนาที่คณะมิชชันนารีนำเข้ามาเผยแผ่ในเมืองไทยนับตั้งแต่สมัยอยุธยาเป็นต้นมา 4. ด้านวรรณกรรม ในสมัยอยุธยาได้รับวรรณกรรมเรื่องรามเกรียรติ์ มาจากเรื่องรามายณะของอินเดีย เรื่องอิเหนาจากชวา ในสมัยรัตนโกสินทร์ได้มีการแปลวรรณกรรมจีน เช่น สามก๊ก ไซอิ๋ว วรรณกรรมของชาติอื่น ๆ เช่น ราชาธิราชของชาวมอญ อาหรับราตรีของเปอร์เซีย เป็นต้น 5. ด้านศิลปวิทยาการ เช่น เชื่อกันว่าชาวสุโขทัยได้รับวิธีการทำเครื่องสังคโลกมาจากช่างชาวจีน รวมทั้งรูปแบบสถาปัตยกรรมเนื่องในพระพุทธศาสนาจากอินเดีย ศรีลังกา 6. ด้วยวิถีการดำเนินชีวิต เช่น คนไทยสมัยก่อนนิยมกินหมากพลู รับวิธีการปรุงอาหารที่ใส่เครื่องแกง เครื่องเทศจากอินเดีย รับวิธีการปรุงอาหารแบบผัด การใช้กะทะ การใช้น้ำมันจากจีน ในด้านการแต่งกาย คนไทยสมัยก่อนนุ่งโจงกระเบนแบบชาวอินเดีย เป็นต้น 2. วัฒนธรรมตะวันตกที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทย อิทธิพลของวัฒนธรรมต่างชาติที่มีต่อสังคมไทย 1. ความเจริญทางด้านการคมนาคมขนส่ง ทำให้การเดินทางสะดวก การเผยแพร่วัฒนธรรมจะเร็วขึ้น
2. อิทธิพลจากสื่อมวลชนต่าง ๆ เช่น ภาพยนตร์ โทรทัศน์ หนังสือ และสิ่งตีพิมพ์อื่น ๆ
อิทธิพลของวัฒนธรรมต่างชาติในสังคม แยกเป็นด้านต่าง ๆ นี้ 2. ทางการเมือง วัฒนธรรมอินเดียที่มีอธิพลต่อวัฒนธรรมไทย
1. การเมืองการปกครอง กษัตริย์เป็นเทวราชตามศาสนาพราหมณ์ เกิดระบบเจ้าขุนมูลนาย ส่วนประมวล วัฒนธรรมจีนที่มีอธิพลต่อวัฒนธรรมไทย จีนเข้ามาสมัยกรุงสุโขทัยและกรุงศรีอยุธยาโดยเข้ามาค้าขาย
ในสมัยกรุงธนบุรีและกรุงรัตนโกสินทร์เข้ามาทำมาหากิน ทำให้เกิดการผสมผสานวัฒนธรรมไทยกับจีน จนกลายเป็นวัฒนธรรมไทย อิทธิพลวัฒนธรรมจีนต่อวัฒนธรรมไทยได้แก่ วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับสังคม มนุษย์เป็นผู้สร้างวัฒนธรรมขึ้นเพื่อสนองความต้องการ ทางด้านปัจจัยสี่ ในการดำเนินชีวิตเพื่อความอยู่รอดและเป็นวิธีการแห่งการแก้ปัญหาพื้นฐานต่างๆของมนุษย์ ที่ทุกคนในสังคมต้องการแก้ไขเพื่อให้มีชีวิตอยู่รอด วัฒนธรรมจึงกลายเป็นกฏเกณฑ์ ข้อบังคับ หรือระเบียบ
ในการดำเนินชีวิตของมนุษย์และเป็นมรดกสืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษหนึ่งสู่อีกบรรพบุรุษหนึ่ง นอกจากนี้วัฒนธรรมมีลักษณะไม่อยู่นิ่ง ไม่คงที่ มีการเปลี่ยนแปลง ปรับปรุง เลิกร้าง สร้างสรรค์ขึ้นใหม่ เพราะมนุษย์มีการคิดค้นสิ่งใหม่ๆและปรับปรุงของเดิมให้เหมาะกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป การสร้างสรรค์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทยเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจากการสร้างสรรค์ของคนไทย โดยมีพื้นฐานจากปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ
และอิทธิพลจากภายนอก วัฒนธรรมนอกบางอย่างที่ไทยรับมานั้นได้ถูกนำมาดัดแปลงให้เข้ากับสภาพสังคมไทย จนกลายเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของไทย อย่างไรก็ดี แม้ว่าวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทยจะช่วยให้เราเห็นคุณค่าของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทยและช่วยกันอนุรักษ์และสืบทอดต่อไปในภายหน้า 1. ความหมายของวัฒนธรรมและภูมิปํญญาไทยและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง 2.1) ลักษณะร่วมทางสังคมและวัฒนธรรม ได้แก่ การที่สังคมไทยเป็นสังคมเกษตรกรรม ทำให้คนในสังคมมีวิถีชีวิตความเชื่อบางอย่างเหมือนกัน เช่น ความเชื่อเรื่องการนับถือผู้อาวุโส จึงทำให้เกิดพิธีการรดน้ำขอพร ความเชื่อเรื่องเทวดาอารักษ์ เช่น แม่พระคงคา แม่พระธรณี แม่โพสพ
รุกขเทวดา ความเชื่อเรื่องผีสางนางไม้ ผีบ้านผีเรือน ทำให้มีประเพณีที่เกี่ยวเนื่องกับอาชีพและความเชื่อ เช่น การทำขวัญข้าว การเล่นเพลงเรือ ประเพณีลอยกระทง |